Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 50/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 sierpnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący)
SSN Krzysztof Cesarz (sprawozdawca)
SSN Józef Dołhy
Protokolant Dorota Szczerbiak
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Beaty Mik,
w sprawie K. K.
skazanego z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1
k.k. i innych
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 20 sierpnia 2014 r.,
kasacji wniesionej przez prokuratora
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 6 listopada 2013 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w B.
z dnia 17 maja 2013 r.,
1) uchyla zaskarżony wyrok w pkt II co do K. K. w części
utrzymującej w mocy orzeczenie Sądu Okręgowego wydane na
podstawie art. 45 § 1 k.k. (pkt 9 jego wyroku) i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania,
2
2) w pozostałej części pozostawia kasację bez rozpoznania,
3) obciąża Skarb Państwa kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w B. wyrokiem z dnia 17 maja 2013 r., uznał K. K. za
winnego dokonania 10 przestępstw określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o
przeciwdziałaniu narkomanii, a w tym w pkt 1 czynów zarzucanych w pkt. I, II i III,
wyczerpujących dyspozycję art. 59 ust. 1 tej ustawy w zw. z art. 12 k.k. i 65 § 1 k.k.,
polegających na udzieleniu, w określonym przez Sąd czasie, wskazanym osobom,
marihuany w określonej ilości i wartości, a następnie przyjął, że czyny te wraz z
czynem z pkt. IV stanowią ciąg przestępstw, za który wymierzył karę 2 lat
pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 10 zł za stawkę.
Następnie Sąd m.in. w pkt. 9 wyroku na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł wobec
oskarżonego „przepadek równowartości korzyści majątkowej odniesionej z
przestępstwa w kwocie 21.490 zł.”
Apelacje złożyli: obrońca oskarżonego, który zaskarżył wyrok co do winy w
odniesieniu do m.in. czynów I, II i III, o których Sąd Okręgowy rozstrzygnął w pkt. 1
i m.in. pkt. 9 wyroku, i wniósł w pierwszej kolejności o jego zmianę przez
uniewinnienie oskarżonego, oraz prokurator, ale tylko co do pkt. 5 wyroku
dotyczącego czynów z pkt X i XI części wstępnej wyroku.
Wyrokiem z dnia 6 listopada 2013 r., Sąd Apelacyjny orzekł m.in.:
„zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż:
1. eliminuje z czasu popełnienia przestępstw, przypisanych oskarżonemu K. K. w
pkt 1 zaskarżonego wyroku, także okres od października 2010 roku do 20
stycznia 2011 roku, w odniesieniu do czynów opisanych w pkt I, II, III części
wstępnej wyroku, a nadto ustala:
- w stosunku do czynu opisanego w pkt I części wstępnej wyroku, iż ilość
udzielonych M. S. środków odurzających w postaci marihuany wynosiła nie
mniej niż 218 gramów łącznie, za łączną kwotę nie mniejszą niż 5 450
złotych;
3
- w stosunku do czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku iż, ilość
udzielonych K. J. środków odurzających w postaci marihuany wynosiła nie
mniej niż 472 gramy łącznie, za łączną kwotę nie mniejszą niż 11328 złotych;
- w stosunku do czynu opisanego w pkt III części wstępnej wyroku, iż ilość
udzielonych M. W. środków odurzających w postaci marihuany wynosiła nie
mniej niż 28 gramów łącznie, za łączną kwotę nie mniejszą, niż 700 złotych
i obniża karę pozbawienia wolności orzeczoną wobec K. K., za ciąg
przestępstw, do 1 roku 6 miesięcy pozbawienia wolności.”
„II. W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.”
Kasację od tego wyroku złożył prokurator Prokuratury Apelacyjnej:
„na niekorzyść K. K., w zakresie punktu I sentencji wyroku, w części obejmującej
faktyczne umorzenie, poprzez eliminację z czasu popełnienia przestępstw,
przypisanych oskarżonemu K. K. w pkt 1 zaskarżonego wyroku, okresu od
października 2010 roku do 20 stycznia 2011 roku, w odniesieniu do czynów
opisanych w pkt I, II, III części wstępnej wyroku i dalszych wynikających z tej
decyzji zmian”,
zarzucając:
„I. rażące naruszenie prawa materialnego, a to art. 12 k.k., poprzez przyjęcie, iż
popełniony od października 2010 roku do 20 stycznia 2011 roku czyn ciągły,
polegający na uczestniczeniu, ze z góry powziętym zamiarem, osiągnięcia
korzyści majątkowej, w obrocie znaczną ilością marihuany, poprzez udzielanie
jej M. G., to jest przestępstwo z art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku
o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k., objęty prawomocnym
skazaniem Sądu Rejonowego w B. z dnia 18 maja 2011 roku, stanowi
podstawę przyjęcia powagi rzeczy osądzonej względem któregokolwiek z
trzech czynów ciągłych, popełnionych w tym samym czasie, a przypisanych
przez Sąd Apelacyjny K. K., polegających na udzieleniu, w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, M. S., K. J. i M. W. środków odurzających w postaci
marihuany, to jest przestępstw z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku
o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k., za
które na podstawie art. 91 § 1 k.k. wymierzono jedną karę, podczas gdy w
istocie brak jest tożsamości z góry powziętego zamiaru co do działań
4
podejmowanych przez K. K. względem M. G. z którymkolwiek z góry
powziętych zamiarów w odniesieniu do działań podejmowanych odrębnie
względem M. S., K. J. i M. W., gdzie Sąd Apelacyjny istnienia takowego
zamiaru również nie stwierdził, co w sytuacji przyjęcia tożsamości czynu na
podst. art. 12 k.k. mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia,
II. rażące naruszenie prawa procesowego, a to art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k.
w zw. z art. 437 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt. 1 i 2 k.p.k. poprzez
częściowe orzeczenie odmiennie co do istoty, tj. faktyczne umorzenie
postępowania, nazwane przez Sąd Apelacyjny wyeliminowaniem z czasu
popełnienia przestępstw, przypisanych oskarżonemu K. K. w pkt 1
zaskarżonego wyroku, okresu od października 2010 roku do 20 stycznia 2011
roku, w odniesieniu do czynów opisanych w pkt I, II, III części wstępnej wyroku,
w sytuacji w której nie pozwalały na to zebrane dowody, wskutek niedokonania
kompleksowej, wszechstronnej i wnikliwej analizy ich całości, w tym oparcie
ustaleń faktycznych na niepełnym materiale dowodowym, nie pozwalającym w
szczególności na ustalenie zamiaru, z jakim działał K. K., dokonując czynu
przepisanego mu wyrokiem Sądu Rejonowego w B. z dnia 18 maja 2011 roku,
dla rozważenia jego tożsamości z którymkolwiek z zamiarów, przypisanych mu
w przedmiotowej sprawie, a w konsekwencji brak jakiegokolwiek uzasadnienia
co do ustalonego i przypisanego jednego z góry powziętego zamiaru
oskarżonego, co mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia”,
a przypadku nieuwzględnienie zarzutów z pkt. I i II i żądania uchylenia pkt. I wyroku
Sądu odwoławczego oraz przekazania w tym zakresie sprawy temu Sądowi do
ponownego rozpoznania, „na korzyść K. K. w zakresie punktu II sentencji wyroku, w
części obejmującej utrzymanie w mocy zasądzonego w punkcie 9 wyroku Sądu
Okręgowego od wymienionego oskarżonego przepadku równowartości korzyści
majątkowej odniesionej z przestępstwa w kwocie 21.490 zł”,
zarzucając:
„III. rażące naruszenie prawa materialnego, a to art. 45 § 1 k.k., w zakresie punktu
II sentencji wyroku, poprzez brak zmiany orzeczenia co do wysokości przepadku
równowartości korzyści majątkowej, a zamiast tego utrzymanie w mocy
zasądzonego w punkcie 9 wyroku Sądu Okręgowego od K. K. przepadku
5
równowartości korzyści majątkowej odniesionej z przestępstwa w kwocie 21.490 zł
w sytuacji, w której Sąd II instancji, modyfikując czyny przypisane temu
oskarżonemu, przyjął łączną wartość osiągniętych korzyści majątkowych w
wysokości 18.678 zł, co mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego
orzeczenia”,
po czym wniósł o uchylenie pkt. II wyroku Sądu odwoławczego w części
utrzymującej w mocy orzeczenie z pkt. 9 wyroku Sądu I instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W myśl art. 523 § 3 k.p.k., strona może wnieść kasację na niekorzyść
jedynie w razie uniewinnienia oskarżonego albo umorzenia postępowania z
przyczyn wskazanych w art. 17 §1 pkt 3 i 4 oraz z powodu niepoczytalności
sprawcy. Ograniczenie to nie dotyczy kasacji wniesionej z powodu uchybień
wymienionych w art. 439 k.p.k. i w razie złożenia jej przez podmioty kwalifikowane,
wskazane w art. 521 k.p.k. (zob. art. 523 § 4 k.p.k.).
Prokurator Prokuratury Apelacyjnej nie podniósł zarzutu wystąpienia
uchybienia z art. 439 k.p.k. ani z urzędu nie ujawniono takiego uchybienia.
Skarżący nie twierdził też, że Sąd odwoławczy rozstrzygnięciem z pkt. I ppkt. 1
uniewinnił oskarżonego od części czynów z pkt. I – III aktu oskarżenia (co
oczywiste, bo nie wchodzi w rachubę uniewinnienie od części czynu). Autor kasacji
tę decyzję Sądu odwoławczego określił jako „faktyczne umorzenie postępowania” w
zakresie części tych czynów. Nie jest to jednak powód kasacji z art. 523 § 3 k.p.k.
Dlatego w tej części kasację strony (prokuratora) na podstawie art. 531 § 1 k.p.k. w
zw. z art. 530 § 2 in fine k.p.k. pozostawiono bez rozpoznania jako
niedopuszczalną.
Dopuszczalny był natomiast zarzut III kasacji, wobec wywiedzenia jej przez
prokuratora (rzecznika interesu publicznego) na korzyść oskarżonego, mimo, że
prokurator w swojej apelacji ograniczył się do kwestionowania rozstrzygnięcia z pkt
5 wyroku Sądu Okręgowego, ale obrońca zaskarżył m.in. pkt 1 i 9 tego wyroku.
Fakt ten oraz nieskorygowanie wyroku Sądu I instancji na korzyść oskarżonego w
części dotyczącej pkt 9, który to brak dostrzegł Sąd odwoławczy (s. 15
uzasadnienia wyroku), otworzyły prokuratorowi drogę do wniesienia w tym zakresie
kasacji na korzyść (Sąd Najwyższy w niniejszym składzie podzielił stanowisko
6
zajęte w wyroku tego Sądu z dnia 6 września 2001 r., V KKN 216/01 – OSNKW
2001, z. 11-12, poz. 98).
Rzeczywiście, efektem zmiany pkt 1 wyroku Sądu I instancji co do czynów z
pkt I – III jego części wstępnej (przejętej z aktu oskarżenia) powinno być
zmniejszenie wysokości korzyści majątkowej, a więc korzystniejsze dla
oskarżonego określenie jej równowartości orzeczonej od niego na podstawie art. 45
§ 1 k.k.
Dlatego uwzględniono kasację w tej (tylko) części, wydatkami postępowania
kasacyjnego obciążając Skarb Państwa.