Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 59/14
POSTANOWIENIE
Dnia 17 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku B.R.
przy uczestnictwie U. M., R. R., P. R. i M. R. o zasiedzenie, dział spadku i
zniesienie współwłasności,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 17 września 2014 r.,
na skutek zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w W,
z dnia 26 marca 2013 r,,
uchyla zaskarżone postanowienie w punkcie 1.
UZASADNIENIE
2
Sąd Rejonowy w W. postanowieniem z dnia 11 lipca 2011 r., wydanym z
wniosku B.R. o zasiedzenie, dział spadku i zniesienie współwłasności, składającym
się z 14 punktów i licznych podpunktów, ustalił skład majątku wspólnego S. i J. R.,
skład spadku po J. R. i po S. R. oraz przedmiot współwłasności między U. M., B. R.
i P. R., dokonał działu spadku po J. R., oddalił wniosek o dział spadku po S.R.,
zasądził od P. R. dopłaty na rzecz U. M. i B. R., oddalił wnioski P. R. o zasiedzenie,
B. R. o zwrot nakładów i P. R. o zwrot nakładów, nakazał B. i M. R. wydanie U.i M. i
P. R. opisanych działek oraz ustalił, że każdy z uczestników ponosi koszty
postępowania związane z własnym udziałem w sprawie.
P. R. wniósł apelację od postanowienia Sądu Rejonowego, zaskarżając je w
części.
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 26 marca 2013 r. uchylił
zaskarżone postanowienie w pkt 5 a i c, w pkt 7, 8, 9, i 13 i sprawę w tym zakresie
przekazał Sądowi Rejonowemu w W. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania oraz oddalił apelację w pozostałej części. Uznał w
szczególności, że błędnie został oceniony wniosek P. R. co do nabycia przez niego
przez zasiedzenie działki nr 286/1a.
Wnioskodawca wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego,
zarzucając naruszenie art. 386 § 4 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 378 § 1
w związku z art. 13 § 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że w postępowaniu
toczącym się w wyniku zażalenia złożonego na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c.
na orzeczenie kasatoryjne Sądu drugiej instancji, Sąd Najwyższy bada tylko, czy
wystąpiły wskazane przez Sąd drugiej instancji przesłanki uchylenia zaskarżonego
wyroku, którymi są: nieważność postępowania przed sądem pierwszej instancji,
nierozpoznanie przez ten sąd istoty sprawy oraz sytuacja, gdy wydanie wyroku przez
sąd drugiej instancji wymagałoby przeprowadzenia postępowania dowodowego
w całości. Przedmiotem oceny Sądu Najwyższego w postępowaniu wywołanym
wniesieniem zażalenia na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. nie mogą być żadne inne
kwestie, w szczególności dotyczące oceny zasadności roszczenia ani merytorycznego
3
badania stanowiska prawnego sądu drugiej instancji, jak również badania
prawidłowości zastosowania przepisów prawa procesowego, które nie odnoszą się
ściśle do wskazanych przez sąd drugiej instancji podstaw uchylenia wyroku sądu
pierwszej instancji. Omawiane zażalenie nie jest bowiem środkiem prawnym służącym
kontroli materialnoprawnej podstawy wyroku ani prawidłowości zastosowania przez
sąd drugiej instancji przepisów prawa procesowego niezwiązanych z podstawami
kasatoryjnymi, lecz zażalenie to jest skierowane przeciwko uchyleniu wyroku
i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania, a więc ocenie może być poddany
jedynie ewentualny błąd sądu odwoławczego przy kwalifikowaniu określonej sytuacji
procesowej, jako odpowiadającej powołanej podstawie kasatoryjnej (zob. m.in.
postanowienia z dnia 12 grudnia 2013 r., V CZ 75/13, niepubl., z dnia 7 listopada
2012 r., IV CZ 147/12, OSNC 2013 r., nr 3, poz. 41, z dnia 16 maja 2013 r., IV CZ
31/13, niepubl. i z dnia 21 czerwca 2013 r., I CZ 48/13, niepubl.).
W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy nie miał podstaw do wydania orzeczenia
kasatoryjnego. Sąd Rejonowy przeprowadził długotrwałe postępowanie
dowodowe i orzekł o żądaniu wnioskodawcy - dokonał działu spadku
i zniesienia współwłasności co do wszystkich działek. Trafnie wskazał
nieruchomość, objętą wnioskiem o zasiedzenie, jako wchodzącą w skład
spadku, bowiem stan spadku podaje się na datę otwarcia spadku, a do
zasiedzenia doszło później: zatem wartość tej nieruchomości winna zostać ustalona
przy określaniu wartości spadku. Skoro Sąd Okręgowy uznał jednak, że do
zasiedzenia doszło przed otwarciem spadku, to powinien przeprowadzić
uzupełniające postępowanie dowodowe i orzec reformatoryjnie.
Ewentualną, choć bardzo wątpliwą, podstawą orzeczenia kasatoryjnego, byłoby
stwierdzenie, że całe postępowanie dowodowe musi być przeprowadzone -
niewątpliwie jednak w tej sprawie Sąd Rejonowy orzekł o jej istocie, a Sąd
Okręgowy jedynie z tym rozstrzygnięciem się nie zgodził. Trafny jest zatem zarzut
naruszenia art. 386 § 4 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 378 § 1 w związku
z art. 13 § 2 k.p.c.
Trafny jest również zarzut naruszenia art. 378 § 1 w związku z art. 13 ust. 2
k.p.c. Skoro bowiem treść orzeczenia Sądu Rejonowego jest w pełni oczywista,
uchylenie jego postanowienia w części prowadzi tylko do przewlekłość i tak już
4
długo (8 lat) trwającego postępowania. Co więcej, uchylenie postanowienia Sądu
Rejonowego tylko w części prowadzi do rozbicia jego integralności.
Z przedstawionych powodów orzeczono, jak w sentencji (art. 39815
§ 1
w związku z art. 3941
§ 11
i § 3 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13