Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CNP 66/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 października 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marta Romańska (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
w sprawie ze skargi E. S., M. S. i S. S.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 30 sierpnia 2011 r.,
w sprawie z powództwa […] Spółdzielni Mieszkaniowej
w K.
przeciwko E. S., M. S. i S. S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 3 października 2014 r.,
oddala skargę.
2
UZASADNIENIE
Powodowa Spółdzielnia Mieszkaniowa wniosła o zasądzenie od pozwanych
solidarnie w postępowaniu upominawczym kwoty 3 095,02 zł tytułem
nieuiszczonych opłat za korzystanie z lokalu mieszkalnego zajmowanego na
podstawie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, za okres od sierpnia
2007 do lipca 2010 r. z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu
żądania podała, że pozwani M. i S. małżonkowie S., którym przysługiwało
własnościowe prawo do lokalu zbyli posiadane prawo na rzecz pozwanej córki E. S.
w drodze darowizny i w następstwie wypowiedzenia członkostwa zostali wykreśleni
z rejestru członków. E. S. nie jest członkiem powodowej Spółdzielni. Sposób
rozliczania opłat (kosztów mediów) w lokalach powódki, kwestionowanych przez
pozwanych został ustalony w uchwale rady nadzorczej z dnia 7 lutego 2007 r.
Pozwani M. S. i S. S., jako członkowie powodowej Spółdzielni byli zobowiązani
uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem
nieruchomości w częściach przypadających na ich lokal na podstawie na
podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach
mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 1222 - dalej jako u.s.m.) a
pozwana E. S. na podstawie art. 4 ust. 6 u.s.m., jako osoba pełnoletnia stale
zamieszkująca lokal. W okresie od stycznia 2008 r. podstawę jej odpowiedzialności
stanowi art. 4 ust. 11
u.s.m., a podstawę odpowiedzialności pozostałych pozwanych
art. 4 ust. 6 u.s.m.
Sąd Rejonowy w K. nakazem zapłaty wydanym w dniu 18 sierpnia 2010 r.
uwzględnił żądanie pozwu w całości.
W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwani wnieśli o oddalenie powództwa,
zarzucając nieprzedstawienie przez powódkę dokumentacji źródłowej
uzasadniającej wyliczenie dochodzonej należności.
Sąd Rejonowy ustalił, że zajmowany przez pozwanych lokal znajduje się
w zasobach powódki, która naliczyła dochodzone opłaty w oparciu o regulamin
rozliczania kosztów mediów w lokalach i budynkach powódki, przyjęty w uchwałą
rady nadzorczej Spółdzielni z dnia 7 lutego 2007 r. Regulamin, jako prawo
3
wewnętrzne został przyjęty i zaakceptowany w toku postępowania zgodnego ze
statutem Spółdzielni i wiąże pozwanych. Pozwani zalegają z naliczonymi na tej
podstawie opłatami za dochodzony okres. Pozwani nie domagali się na podstawie
art. 4 ust. 64
u.s.m. przedstawienia kalkulacji opłat, nie zakwestionowali skutecznie,
po myśli art. 503 § 1 k.p.c., poszczególnych opłat i nie sprecyzowali w sprzeciwie
zarzutów przeciwko nakazowi zapłaty. Z tych względów dochodzone przez
powódkę roszczenia ocenił jako należycie wykazane.
Rozpoznając apelację pozwanych od wyroku Sądu Rejonowego Sąd
Okręgowy odniósł się w pierwszej kolejności do podniesionych w niej zarzutów
procesowych. Wskazał, że pozwani, zastępowani w sprawie przez profesjonalnego
pełnomocnika, mimo wezwania sądu nie ustosunkowali się w wyznaczonym
terminie do twierdzeń strony powodowej podniesionych w piśmie z dnia 28 lutego
2011 r. i dołączonych do niego dokumentów uzasadniających żądanie pozwu, co
upoważniało Sąd Rejonowy do oparcia rozstrzygnięcia na tych dowodach. Pozwani
pozbawili się w ten sposób możliwości zgłoszenia dowodów i zarzutów, a na
rozprawie w dniu 19 kwietnia 2011 r. oświadczyli, że nie kwestionują wykazania
należności i zadłużenia przedstawionymi przez powódkę fakturami. W
konsekwencji oddalenia zarzutów odnoszących się do ustalonego przez Sąd
Rejonowy stanu faktycznego, za uzasadnione uznał Sąd Okręgowy zastosowanie
do niego wskazanych w motywach zaskarżonego wyroku przepisów prawa
materialnego.
W skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego pozwani zarzucili naruszenie:
- art. 4 ust. 41
u.s.m. przez przyjęcie, że pozwana nie musi dokonywać
rozliczeń opłat za korzystanie z mieszkania w oparciu o odrębną ewidencję kosztów
dla danej nieruchomości, pomimo podniesienia w sprzeciwie zarzutu
kwestionującego wyliczenie przedłożone przez powódkę i zażądania przedłożenia
ewidencji,
- art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 217 k.p.c. przez przyjęcie,
że niezakwestionowanie przedłożonych przez powódkę na rozprawie w dniu
1 marca 2011 r. dowodów, w terminie 14 dni pod rygorem przyznania twierdzeń
4
w nich zawartych jest wystarczającą podstawą do zasądzenia powództwa, podczas
gdy dowody te w wersji znajdującej się w aktach sprawy tj. bez rozbicia ogólnych
kosztów utrzymania osiedla na poszczególne mieszkania nie mogą być
samoistnym dowodem istnienia długu względem pozwanej.
Wskazali na niezgodność zaskarżonego skargą wyroku z powyższymi
przepisami.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na podstawie art. 4 ust. 1 i art. 4 ust. 11
członkowie spółdzielni i osoby
niebędące członkami spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe
prawo do lokalu są obowiązani do pokrywania kosztów związanych z eksploatacją
i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokal,
eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez
uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Za opłaty te określone w art. 4
ust. 1-2 i 4 u.s.m. odpowiadają solidarnie z członkami spółdzielni właścicielami
lokali nie będącymi członkami spółdzielni lub osobami nie będącymi członkami,
którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, osoby faktycznie
korzystające z lokalu (art. 4 ust. 6 u.s.m.). Chodzi tu o opłaty związane tylko z tą
nieruchomością (jedno lub wielobudynkową) w skład której wchodzi używany przez
te podmioty lokal. Stopień partycypacji poszczególnych członków w tych kosztach
określa stosunek powierzchni danego lokalu do ogólnej powierzchni lokali. Możliwe
są jednak inne sposoby określenia tej partycypacji, stosowane do pokrywania
kosztów mediów technicznych. Opłaty te powinny odpowiadać rzeczywistym
kosztom utrzymania poszczególnych lokali. Zgodnie z art. 4 ust. 41
pkt 1 u.s.m.
zarząd spółdzielni prowadzi odrębnie dla każdej nieruchomości ewidencję
i rozliczenie przychodów i kosztów związanych z ich eksploatacją i utrzymaniem
oraz ewidencję wpływów i wydatków funduszu remontowego.
Przepis art. 4 ust. 64
u.s.m. nakłada na spółdzielnię obowiązek
przedstawienia, na żądanie członka spółdzielni, właściciela lokalu niebędącego
członkiem spółdzielni lub osoby niebędącej członkiem spółdzielni, której przysługuje
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu kalkulacji wysokości opłat.
Uprawniony może wystąpić do sądu o nakazanie przedstawienia takiej kalkulacji.
5
Kalkulacja powinna zawierać wskazanie sposobu obliczenia składników opłat,
powinna być rzeczowa, zrozumiała i wyczerpująca. W razie sporu ciężar
przytoczenia i wykazania okoliczności uzasadniających wysokość opłat spoczywa
na spółdzielni (zob. wyrok z dnia 17 listopada 2004 r., IV CSK 215/04, nie publ.).
W okolicznościach przedmiotowej sprawy Sąd Okręgowy uznał, że powódka
spełniła ten wymóg a przedłożone przez nią dokumenty wystarczająco wykazują
dochodzone roszczenia. Powódka w wykonaniu ciążącego na niej obowiązku
przedłożyła korespondencję w sprawie zadłużenia i wezwania do zapłaty,
regulamin rozliczania kosztów centralnego ogrzewania i ustalania opłat z tego tytułu
oraz dokumenty z wyliczeniami należności, uchwały stanowiące ich podstawę
i faktury dostawcy energii (k. 98 do 199 i k. 200 do 328). Zgodnie z § 5 regulaminu
całkowity koszt dostawy ciepła do poszczególnych budynków, zespołów budynków
części budynków ustala się na podstawie faktur jakimi spółdzielnia jest obciążona
za dostarczoną do nich energię cieplną. Z przedłożonej do akt sprawy
korespondencji wynika, że lokal pozwanych, z uwagi na ich sprzeciw, nie był objęty
systemem indywidualnego rozliczania kosztów CO SIRC. W zakresie istniejącego
między stronami sporu powódka przedstawiła ustalenie opłaty ryczałtowej
za zużycie energii cieplnej dla tego lokalu, wskazując jako podstawę wyliczenia
stosowne uchwały organów Spółdzielni i postanowienia regulaminu, zgodnie
z którym użytkownik lokalu, który uniemożliwia montaż podzielników kosztów wnosi
opłatę ryczałtową w przeliczeniu na 1 m2
powierzchni użytkowej lokalu w wysokości
ustalonej uchwałą zarządu. Wysokość opłaty ryczałtowej ustalana jest w oparciu
o całkowite zużycie energii cieplnej przez budynek wyrażonej w GJ, uwzględniając
maksymalne zużycie energii cieplnej w danym budynku rozliczane według SIRS.
Dokumenty te, którym Sąd Okręgowy przypisał decydujące znaczenie dla
rozstrzygnięcia i uwzględnienia powództwa, według stanowiska prezentowanego
w sprawie przez pozwanych pozbawione są takiego znaczenia, gdyż podstawą
obciążenia pozwanych mogą być jedynie rzeczywiste koszty poniesione przez
pozwaną, a nie podjęte przez Spółdzielnię uchwały.
Możliwość kwestionowania na drodze sądowej przez członka spółdzielni
oraz osoby nie będące członkami, zobowiązane do uiszczania opłat
eksploatacyjnych, ustalenia przez spółdzielnię jego zobowiązania z tego tytułu
6
wynika z art. 4 ust. 8 u.s.m. Uprawnienie to nie jest uzależnione od uprzedniego
uzyskania wyroku uchylającego uchwałę rady nadzorczej określającą zmianę
wysokości opłat lub ustalającą ich wysokość. Można je realizować także w drodze
zarzutu w procesie wytoczonym przez spółdzielnię o zasądzenie należności z tego
tytułu, jednak wymaga to co najmniej wskazania w jakim zakresie uprawniony
podmiot kwestionuje z tej przyczyny swoje zobowiązanie wobec spółdzielni
z tego tytułu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2006 r., II CSK
37/06, M. Spół. 2007, nr 2, s. 32). Skarżący, reprezentowani w sprawie przez
profesjonalnego pełnomocnika, na żadnym etapie sporu nie sprecyzowali swojego
stanowiska w tym zakresie.
W tym stanie rzeczy, na tle podstaw wniesionej skargi nie można uznać,
że z przyczyn w niej wskazanych, doszło do naruszeniu prawa materialnego
i procesowego, które doprowadziło do wydania wyroku niezgodnego z prawem.
Z tych względów na podstawie art. 42411
§ 1 k.p.c. orzeczono jak
w sentencji.