Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 71/14
POSTANOWIENIE
Dnia 30 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSA Piotr Prusinowski
w sprawie ze skargi Komitetu Wyborczego Wyborców Ł. Bezdomnych Słabych
Ekonomicznie Rencistów i Seniorów
na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 18 września 2014 r. ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 30 września 2014 r.,
odrzuca skargę.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 12 września 2014 r., Komisarz Wyborczy w Ł.
odmówił przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców
zamierzającego zgłaszać kandydatów na radnych tylko w jednej gminie niebędącej
miastem na prawach powiatu, występującego pod nazwą "Komitet Wyborczy Ł.
Bezdomnych Słabych Ekonomicznie Rencistów i Seniorów". Podstawą odmowy
przyjęcia przez Komisarza Wyborczego zawiadomienia o utworzeniu komitetu
wyborczego było złożenie zawiadomienia z uchybieniem ustawowego terminu
przewidzianego dla tej czynności (po upływie 70-tego dnia poprzedzającego datę
wyborów). Od postanowienia Komisarza Wyborczego pełnomocnik wyborczy
komitetu W. O. wniósł odwołanie do Państwowej Komisji Wyborczej. Uchwałą z
dnia 18 września 2014 r., Państwowa Komisja Wyborcza na podstawie art. 405 § 2
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz.U. Nr 21, poz. 112 ze zm.)
2
utrzymała w mocy zaskarżone postanowienie, przyjmując, że zawiadomienie o
utworzeniu komitetu wyborczego zostało dokonane z naruszeniem ustawowego
terminu. W uzasadnieniu uchwały między innymi zamieszczono informację, że
rozstrzygnięcie Państwowej Komisji Wyborczej ma charakter ostateczny i nie
przysługuje od niego środek zaskarżenia.
W dniu 22 września 2014 r. (data nadania w placówce pocztowej)
pełnomocnik wyborczy komitetu, powołując się na przepisy art. 404 Kodeksu
wyborczego oraz art. 60 i 62 Konstytucji RP, wniósł do Sądu Najwyższego skargę
na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej, w której zarzucił "nietrafność decyzji
Pana Komisarza Wyborczego w Ł. i Państwowej Komisji Wyborczej" i domagał się
"spowodowania" przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 399 pkt 4 Kodeksu wyborczego prawo zgłaszania kandydatów
na radnych przysługuje komitetowi wyborczemu wyborców. Taki komitet może
zostać utworzony przez co najmniej 15 obywateli legitymujących się prawem
wybierania (czynnym prawem wyborczym) w wyborach do organów stanowiących
jednostek samorządu terytorialnego (art. 403 § 1 Kodeksu wyborczego). Jeśli
jednak komitet wyborczy wyborców został utworzony w celu zgłoszenia kandydatów
tylko w jednym województwie, to minimalna liczba obywateli będących
założycielami takiego komitetu wynosi 5 (art. 403 § 3 pkt 1 Kodeksu wyborczego).
Stosownie do art. 403 § 2 Kodeksu wyborczego, po zebraniu co najmniej 1.000
podpisów obywateli mających prawo wybierania popierających utworzenie komitetu
wyborczego wyborców, pełnomocnik wyborczy w terminie do 70-tego dnia
poprzedzającego datę wyborów zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą o
utworzeniu komitetu. Jednakże, gdy komitet wyborczy wyborców został utworzony
w celu zgłoszenia kandydatów tylko w jednym województwie, liczba wymaganych
podpisów wynosi 20 a zawiadomienie składa się komisarzowi wyborczemu
właściwemu ze względu na siedzibę komitetu (art. 403 § 3 pkt 2 Kodeksu
wyborczego). W przypadku, gdy komitet wyborczy wyborców został utworzony
jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy w gminie nie
3
będącej miastem na prawach powiatu, pełnomocnik wyborczy jest jednocześnie
pełnomocnikiem finansowym tego komitetu a zawiadomienie o utworzeniu komitetu
nie wymaga zebrania podpisów obywateli popierających utworzenie komitetu
(art. 403 § 5 Kodeksu wyborczego).
Zgodnie z art. 404 § 1 Kodeksu wyborczego, w przypadku odmowy przyjęcia
przez Państwową Komisję Wyborczą zawiadomienia o utworzeniu komitetu
wyborczego, o którym mowa w art. 400-403 tego Kodeksu, pełnomocnikowi
wyborczemu przysługuje prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego w terminie
3 dni od dnia doręczenia postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie
przyjęcia zawiadomienia. Natomiast w przypadku odmowy przyjęcia przez
komisarza wyborczego zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego, o którym
mowa w art. 403 § 3 Kodeksu wyborczego, pełnomocnikowi wyborczemu
przysługuje prawo wniesienia odwołania do Państwowej Komisji Wyborczej w
terminie 3 dni od daty doręczenia postanowienia komisarza wyborczego o odmowie
przyjęcia zawiadomienia. Państwowa Komisja Wyborcza rozpatruje odwołanie w
ciągu 3 dni i wydaje w tej sprawie orzeczenie, które doręcza się pełnomocnikowi
wyborczemu i komisarzowi wyborczemu, zaś od postanowienia Państwowej Komisji
Wyborczej nie przysługuje środek prawny (art. 405 Kodeksu wyborczego).
Z przedstawionych przepisów wynika, że obowiązują dwa tryby zgłaszania
zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców i odpowiednio dwa
tryby zaskarżania odmowy przyjęcia tego zawiadomienia. W przypadku komitetu
wyborczego wyborców utworzonego w celu zgłoszenia kandydatów tylko w jednym
województwie, zawiadomienie składa się komisarzowi wyborczemu właściwemu ze
względu na siedzibę komitetu (art. 403 § 3 pkt 2 Kodeksu wyborczego) a od
odmowy przyjęcia przez komisarza wyborczego zawiadomienia o utworzeniu
takiego komitetu wyborczego, pełnomocnikowi wyborczemu przysługuje prawo
wniesienia odwołania do Państwowej Komisji Wyborczej (art. 405 Kodeksu
wyborczego). Ten tryb postępowania dotyczy również komitetu, o którym mowa w
art. 403 § 5 Kodeksu wyborczego, czyli komitetu wyborczego wyborców
utworzonego jedynie w celu zgłaszania kandydatów na radnych do rady gminy w
gminie niebędącej miastem na prawach powiatu. Zawiadomienie o utworzeniu
takiego komitetu składa się więc właściwemu komisarzowi wyborczemu a od
4
odmowy przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu takiego komitetu wyborczego
przysługuje prawo wniesienia odwołania do Państwowej Komisji Wyborczej. W
przypadku innych komitetów wyborczych wyborców, zawiadomienie o ich
utworzeniu składa się Państwowej Komisji Wyborczej (art. 403 § 2 Kodeksu
wyborczego) a od odmowy przyjęcia przez Państwową Komisję Wyborczą
zawiadomienia przysługuje prawo wniesienia skargi do Sądu Najwyższego (art. 404
Kodeksu wyborczego).
Komitet wyborczy występujący pod nazwą "Komitet Wyborczy Ł.
Bezdomnych Słabych Ekonomicznie Rencistów i Seniorów" został utworzony przez
grupę obywateli w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy w gminie
niebędącej miastem na prawach powiatu w jednym województwie. Do
zawiadomienia o jego utworzeniu miały więc zastosowanie art. 403 § 3 i 5 Kodeksu
wyborczego, czyli organem właściwym do przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu
komitetu był Komisarz Wyborczy w Ł., a nie Państwowa Komisja Wyborcza. Z kolei,
od odmowy przyjęcia zawiadomienia przez Komisarza Wyborczego,
pełnomocnikowi wyborczemu przysługiwało odwołanie do Państwowej Komisji
Wyborczej (art. 405 § 1 Kodeksu wyborczego). Taki tryb postępowania został
zastosowany. W przypadku skarżącego Komitetu nie miał zastosowania (i nie
został zastosowany) art. 403 § 2 Kodeksu wyborczego przewidujący zgłaszanie
zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego Państwowej Komisji Wyborczej.
Traktując rozpoznawaną skargę jako złożoną na podstawie powołanego w
niej art. 404 Kodeksu wyborczego, należy stwierdzić, że przepis ten nie ma
zastosowania a skarga jest niedopuszczalna jako złożona od nieistniejącego
rozstrzygnięcia, gdyż Państwowa Komisja Wyborcza nie podjęła uchwały o
odmowie przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego. Państwowa
Komisja Wyborcza w trybie przewidzianym w art. 405 Kodeksu wyborczego
uchwałą z dnia 18 września 2014 r. utrzymała w mocy postanowienie Komisarza
Wyborczego. Od takiego postanowienia nie przysługuje żaden środek prawny
(art. 405 § 2 zdanie drugie Kodeksu wyborczego), a więc skarga do Sądu
Najwyższego również z tego powodu jest niedopuszczalna.
Wobec tego, skarga jako niedopuszczalna podlegała odrzuceniu na
podstawie powołanych przepisów oraz stosowanego odpowiednio art. 3986
§ 3
5
k.p.c. w związku z art. 404 § 2 Kodeksu wyborczego.