Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 145/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Dorota Rysińska (sprawozdawca)
Protokolant Dorota Szczerbiak
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika
w sprawie S. G.
skazanego z art. 197 § 3 pkt 2 i 3 kk w zw z art. 14 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk i
innych
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 6 listopada 2014 r.,
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 8 listopada 2013 r., zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w K.
z dnia 29 maja 2013 r.,
1. uchyla wyrok w zaskarżonej części, to jest w zakresie
rozstrzygnięcia o środkach zabezpieczających, zawartego w pkt. I
ust. 9, i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi Apelacyjnemu
do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym;
2. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. T.- U. -
Kancelaria Adwokacka w W., kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści
2
osiem złotych), w tym 23 % VAT, z tytułu obrony z urzędu przed
Sądem Najwyższym.
UZASADNIENIE
Po rozpoznaniu oskarżenia wniesionego przeciwko S. G., Sąd Okręgowy w
K. wydał w dniu 29 maja 2013 r. wyrok, którym orzekł w następujący sposób:
I. oskarżonego S. G. uznał za winnego tego, że działając w krótkich
odstępach czasu i w podobny sposób dopuścił się czynów zarzucanych mu w pkt I i
III aktu oskarżenia, stanowiących przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12
k.k., przyjmując, iż stanowią one ciąg przestępstw w rozumieniu art. 91 § 1 k.k., za
który wymierzył mu karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i karę 100 stawek
dziennych grzywny, licząc 10 zł za stawkę;
II. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt
II aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 197 § 2 k.k., art. 197 § 2 k.k. i
art. 191a § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 191 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 12
k.k., przyjmując, iż czynu tego dopuścił się w warunkach art. 64 § 1 k.k. i za to na
mocy art. 197 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 4 lat pozbawienia
wolności;
- w punkcie III wyroku Sąd na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
IV. uznał go za winnego tego, że działając w krótkich odstępach czasu i w
podobny sposób dopuścił się czynów zarzucanych mu w pkt IV i V aktu oskarżenia,
stanowiących przestępstwa z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 12
k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. przyjmując, iż stanowią one ciąg przestępstw i za to na
mocy art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzył
oskarżonemu karę 2 lat pozbawienia wolności;
- w punkcie V wyroku na mocy art. 41 § 1b k.k. orzekł wobec oskarżonego środek
karny zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania wszelkich
zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką
nad nimi na zawsze;
3
- w punkcie VI wyroku na mocy art. 41 a § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek
karny zakazu kontaktowania się z pokrzywdzonymi N. K. i M. K. przez okres lat 10,
połączony z obowiązkiem zgłaszania się przez 10 lat jeden raz w miesiącu do
właściwej jednostki Policji;
- w punkcie VII wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł środek
zabezpieczający umieszczenia S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
VIII. uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt VI aktu oskarżenia, stanowiącego występek z art. 190 § 1 k.k. przy
zastosowaniu art. 12 k.k., za który skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia
wolności;
IX. uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt
VII aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 197 § 2 k.k. i art. 191 a § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 2 k.k. i art. 191a § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 191 § 1 k.k., art. 190 § 1 k.k. przy zastosowaniu art.
12 k.k., przyjmując jego popełnienie w warunkach art. 64 § 1 k.k. i za to, na mocy
art. 197 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 2 lat i 6 miesięcy
pozbawienia wolności;
- w punkcie X wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XI. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt
VIII aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 §
1 i 2 k.k. i art. 191a § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 191 § 1 k.k. przy
zastosowaniu z art. 12 k.k., przyjmując, iż czynu tego dopuścił się w warunkach art.
64 § 1 k.k., i za to na mocy art. 197 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu
karę 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności;
- w punkcie XII wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XIII. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt IX aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 197 § 2 k.k. i art. 191 a §
4
1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 1 k.k. i art. 191 a § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 2 k.k. i art. 191 a § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 191 § 1 k.k., art. 191 § 2 k.k. przy zastosowaniu art.
12 k.k., przyjmując, iż czynu tego dopuścił się w warunkach art. 64 § 1 k.k., i za to
na mocy art. 197 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 3 lat i 6
miesięcy pozbawienia wolności;
- w punkcie XIV wyroku na podstawie art. 95 a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XV. oskarżonego S. G. uznał za winnego tego, że działając w krótkich
odstępach czasu i w podobny sposób dopuścił się czynów zarzucanych mu w pkt X
i XI aktu oskarżenia, stanowiących przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 §
1 k.k. w zw. z art. 197 § 3 pkt 2 i 3 k.k. i art. 191a § 1 k.k. oraz art. 202 § 4 k.k. w
zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 21 § 2 k.k., przyjmując, iż czynów tych
dopuścił się w warunkach art. 64 § 1 k.k. oraz że stanowią one ciąg przestępstw, i
za to na mocy art. 197 § 3 pkt 2 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 21 § 2
k.k. i w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzył mu karę 5 lat pozbawienia wolności;
- w punkcie XVI wyroku na mocy art. 41 § 1b k.k. orzekł wobec oskarżonego S. G.
tytułem środka karnego zakaz zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania
wszelkich zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem
małoletnich i opieką nad nimi na zawsze;
- w punkcie XVII wyroku na mocy art. 41 a § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego
tytułem środka karnego zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonymi P. M. i P. M.
przez okres 10 lat, połączony z obowiązkiem zgłaszania się przez lat 10 jeden raz
w miesiącu do właściwej jednostki Policji;
- w punkcie XVIII wyroku na podstawie art. 95a § 1a k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XIX. uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt XII aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18
§ 1 k.k. w zw. z art. 191a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 13 §
1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k., art. 198 k.k. i art. 191 § 1 k.k.
5
oraz art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 13 § 1 k.k. w zw. art. 18 § 1 k.k. w
zw. z art. 197 § 3 pkt 2 i 3 k.k. i art. 191a § 1 k.k. oraz art. 202 § 4 k.k. w zw. z art.
11 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 21 § 2 k.k. i art. 12 k.k., przyjmując, iż czynu tego
dopuścił się w warunkach art. 64 § 1 k.k., i za to na mocy art. 197 § 3 pkt 2 i 3 k.k.
w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 21 § 2 k.k. wymierzył mu karę 5 lat pozbawienia
wolności;
- w punkcie XX wyroku na mocy art. 41 § 1b k.k. orzekł wobec oskarżonego środek
karny zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania wszelkich
zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką
nad nimi na zawsze;
- w punkcie XXI wyroku na mocy art. 41a § 2 k.k. orzekł wobec niego tytułem
środka karnego zakaz kontaktowania się z pokrzywdzoną P. M. przez okres lat 10,
połączony z obowiązkiem zgłaszania się przez 10 lat jeden raz w miesiącu do
właściwej jednostki Policji;
- w punkcie XXII wyroku na podstawie art. 95a § 1a k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XXIII. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt XIII aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 197 § 2 k.k. i art. 191 a §
1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 1 k.k. i art. 191 a § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 191 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 12 k.k.,
przyjmując, iż czynu tego dopuścił się w warunkach art. 64 § 1 k.k., i za to na mocy
art. 197 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 3 lat i 6 miesięcy
pozbawienia wolności;
- w punkcie XXIV wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XXV. uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt XIV aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art.
200 § 1 k.k., art. 198 k.k. i art. 191 a § 1 k.k. oraz art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 §
2 k.k., art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 3 pkt 2 i 3 k.k. oraz art. 191a § 1 k.k. i art.
202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 21 § 2 k.k., art. 18 § 1
6
k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. i art. 198 k.k. oraz art. 191a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w
zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1
k.k., art. 201 k.k., art. 198 k.k., art. 191 a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 §
2 k.k. przy zastosowaniu art. 21 § k.k., art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 191 a § 1 k.k. i
art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 12 k.k., przyjmując,
iż czynu tego dopuścił się w warunkach art. 64 § 1 k.k., i za to, na mocy art. 197 § 3
pkt 2 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., w zw. z art. 21 § 2 k.k. wymierzył mu karę 10
lat pozbawienia wolności;
- w punkcie XXVI wyroku na mocy art. 41 § 1b k.k. orzekł wobec oskarżonego
środek karny zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania wszelkich
zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką
nad nimi na zawsze;
- w punkcie XXVII wyroku na mocy art. 41 a § 2 k.k. orzekł wobec niego środek
karny zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną A. C. przez okres lat 10,
połączony z obowiązkiem zgłaszania się przez lat 10 jeden raz w miesiącu do
właściwej jednostki Policji;
- w punkcie XXVIII wyroku na podstawie art. 95a § 1a k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XXIX. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt XV aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 286 § 1 k.k., art. 13 § 1
k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 12 k.k. i za to skazał go na karę
roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz na karę 50 stawek dziennych grzywny
po 10 zł za stawkę;
- w punkcie XXX wyroku na mocy art. 46 § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego do
naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonej A. C. przez zapłatę na jej rzecz kwoty
1.700 zł;
XXXI. uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt XVI aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 197 § 2 k.k. i art. 191a §
1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 2 k.k. i art. 191a § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 191 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 12 k.k.,
przyjmując, iż czynu tego dopuścił się w warunkach art. 64 § 1 k.k., i za to na mocy
7
art. 197 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 2 lat i 6 miesięcy
pozbawienia wolności;
- w punkcie XXXII wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XXXIII. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt XVII aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 197 § 2 k.k. i art. 191 a
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 197 § 2 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 1
k.k. w zw. art. 11 § 2 k.k., art. 191 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 12 k.k.,
przyjmując, iż czynu tego dopuścił się w warunkach art. 64 § 1 k.k. i za to, na mocy
art. 197 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., wymierzył mu karę 3 lat pozbawienia
wolności;
- w punkcie XXXIV wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XXXV. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt XVIII aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art.
200 § 1 k.k. i art. 198 k.k. oraz art. 191 a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 §
2 k.k., art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. i art. 198 k.k. oraz art. 191 a § 1 k.k. i
art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 k.k. w
zw. z art. 200 § 1 k.k. art. 201 k.k., art. 198 k.k., art. 191 a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k.
w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 21 § 2 k.k. i art. 12 k.k. w zw. z art.
64 § 1 k.k., i za to, na mocy art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 21 § 2 k.k.
wymierzył mu karę 11 lat pozbawienia wolności;
- w punkcie XXXVI wyroku na mocy art. 41 § 1b k.k. orzekł wobec oskarżonego
środek karny zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania wszelkich
zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką
nad nimi na zawsze;
- w punkcie XXXVII wyroku na mocy art. 41a § 2 k.k. orzekł wobec niego środek
karny zakazu kontaktowania się z pokrzywdzonym J. G. przez okres 10 lat,
połączony z obowiązkiem zgłaszania się przez lat 10 jeden raz w miesiącu do
właściwej jednostki Policji;
8
- w punkcie XXXVIII wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XXXIX. uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu
w pkt XIX aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art.
200 § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., art. 18 § 1 k.k. w zw. z art.
200 § 1 k.k. art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 13 § 1 k.k. w zw. z art.
18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k., art. 201 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 §
2 k.k. przy zastosowaniu art. 21 § 2 k.k. i art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to,
na mocy art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 21 § 2 k.k.
wymierzył mu karę 11 lat pozbawienia wolności;
- w punkcie XL wyroku na mocy art. 41 § 1b k.k. orzekł wobec oskarżonego środek
karny zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania wszelkich
zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką
nad nimi na zawsze;
- w punkcie XLI wyroku na mocy art. 41a § 2 k.k. orzekł wobec niego środek karny
zakazu kontaktowania się z pokrzywdzonym H. M. przez okres lat 10, połączony z
obowiązkiem zgłaszania się przez lat 10 jeden raz w miesiącu do właściwej
jednostki Policji;
- w punkcie XLII wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XLIII. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt XX aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art.
200 § 1 k.k., art. 198 k.k. oraz art. 191 a § 1 k.k., art, 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2
k.k., art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
przy zastosowaniu art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to, na mocy art. 200 § 1
k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 8 lat pozbawienia wolności;
- w punkcie XLIV wyroku na mocy art. 41 § 1b k.k. orzekł wobec oskarżonego
środek karny zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania wszelkich
zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką
nad nimi na zawsze;
9
- w punkcie XLV wyroku na mocy art. 41a § 2 k.k. orzekł wobec niego środek karny
zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną M. G. przez okres lat 10, połączony z
obowiązkiem zgłaszania się przez lat 10 jeden raz w miesiącu do właściwej
jednostki Policji;
- w punkcie XLVI wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
XLVII. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w
pkt XXI aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art.
200 § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 12 k.k.
w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to, na mocy art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.,
wymierzył mu karę 8 lat pozbawienia wolności;
- w punkcie XLVIII wyroku na mocy art. 41 § 1b k.k. orzekł wobec oskarżonego
środek karny zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania wszelkich
zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką
nad nimi na zawsze;
- w punkcie XLIX wyroku na mocy art. 41a § 2 k.k. orzekł wobec niego środek karny
zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną K. M. przez okres lat 10, połączony z
obowiązkiem zgłaszania się przez lat 10 jeden raz w miesiącu do właściwej
jednostki Policji;
- w punkcie L wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
LI. uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt
XXII aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 191
a § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to, na mocy art. 191 a § 1 k.k. w zw. z art. 14 § 1
k.k., wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;
LII. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt
XXIII aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 202 § 4a k.k. w zw. z art.
64 § 1 k.k. i za to, na mocy art. 202 § 4a k.k. wymierzył oskarżonemu karę 2 lat i 6
miesięcy pozbawienia wolności;
10
- w punkcie LIII wyroku na mocy art. 41 § 1b k.k, orzekł wobec oskarżonego środek
karny zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania wszelkich
zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką
nad nimi na zawsze;
- w punkcie LIV wyroku na podstawie art. 95a § 1 k.k. orzekł tytułem środka
zabezpieczającego umieszczenie S. G., po odbyciu kary pozbawienia wolności, w
zakładzie zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej;
LV. oskarżonego uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w pkt
XXIV aktu oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 278 § 1 k.k., za które
skazał go na karę roku pozbawienia wolności oraz na karę 50 stawek dziennych
grzywny, licząc po 10 zł za stawkę.
W punkcie LVI wyroku na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i art. 90 § 2 k.k.
w miejsce poszczególnych kar jednostkowych, orzeczonych w wymienionych
powyżej punktach, Sąd Okręgowy wymierzył oskarżonemu S. G. karę łączną 14 lat
pozbawienia wolności oraz łączną karę grzywny w rozmiarze 200 stawek dziennych
grzywny przy przyjęciu 10 zł za jedną stawkę, zaś w miejsce orzeczonych środków
karnych w postaci zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania
wszelkich zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem
małoletnich i opieką nad nimi orzekł ten środek wobec oskarżonego łącznie - na
zawsze.
W punktach LVII, LVIII, LIX i LX wyroku Sąd Okręgowy orzekł o zaliczeniu
na poczet wymierzonej kary pozbawienia wolności okresu zatrzymania i
tymczasowego aresztowania oskarżonego oraz kosztach procesu.
Powyższy wyrok został zaskarżony przez obrońcę oskarżonego w części
dotyczącej orzeczenia o karach jednostkowych i karze łącznej.
W apelacji obrońca zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonych w
stosunku do S. G. kar jednostkowych, co skutkowało wymierzeniem rażąco
niewspółmiernej kary łącznej, pomimo że w sprawie zaistniało szereg okoliczności
łagodzących, które powinny mieć wpływ na wymiar zastosowanej kary, a
okoliczności te nie zostały w sposób dostateczny uwzględnione przez Sąd
orzekający w niniejszej sprawie. Powołując się na powyższe obrońca wnosił o
11
zmianę wyroku w zaskarżonej części, przez orzeczenie wobec S.G. bezwzględnej
kary pozbawienia wolności w łagodniejszym wymiarze.
Oskarżyciel publiczny powyższego wyroku nie zaskarżył.
Wyrokiem z dnia 8 listopada 2013 r., po rozpoznaniu apelacji obrońcy, Sąd
Apelacyjny orzekł następująco:
I. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
1. uchylił zawarte w ust. LVI wyroku orzeczenie o karze łącznej pozbawienia
wolności oraz orzeczenie w przedmiocie łącznego środka karnego w postaci
zakazu zajmowania wszelkich stanowisk oraz wykonywania wszelkich zawodów
związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką nad nimi,
2. przyjął, że czyny zarzucone oskarżonemu S. G. w pkt. IX-XII aktu
oskarżenia, przypisane w ust. XIII, XV i XIX wyroku stanowią jeden czyn ciągły
wyczerpujący znamiona przestępstwa z art. 197 § 2 k.k. i art. 191 a § 1 k.k., z art.
13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 1 k.k. i art. 191a § 1 k.k., z art. 13 § 1 k.k. w zw. z
art. 197 § 2 k.k.i art. 191 a § 1 k.k., z art. 191 § 1 k.k., z art. 191 § 2 k.k., z art. 13 §
1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 3 pkt 2 i 3 k.k. i art. 191a § 1 k.k. i
art. 202 § 4 k.k., w zw. z art. 21 § 2 k.k., z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 k.k. w
zw. z art. 191 a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k., z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 k.k. w
zw. z art. 200 § 1 k.k. i art. 198 k.k. i art. 191 a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art.
11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. – i za jego popełnienie, na
mocy art. 197 § 3 pkt. 2 i 3 k.k. w zw. z art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.
wymierzył oskarżonemu karę 5 lat pozbawienia wolności,
3. uchylił orzeczenie o środku karnym zawarte w ust. XX wyroku,
4. przyjął, że czyny zarzucone oskarżonemu S. G. w pkt XIII-XIV aktu
oskarżenia, a przypisane w ust. XXIII i XXV wyroku stanowią jeden czyn ciągły
wyczerpujący znamiona przestępstwa z art. 197 § 2 k.k. i art. 191a § 1 k.k., z art.
13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 1 k.k. i art. 191 a § 1 k.k., z art. 191 § 1 k.k., z art. 18 §
1 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. i art. 198 k.k. i art. 191a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k., z
art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 3 pkt 2 i 3 k.k. i art. 191 a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k.
w zw. z art. 21 § 2 k.k., z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1
k.k. i art. 201 k.k. i art. 198 k.k. i art. 191 a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 21
§ 2 k.k., z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 191 a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 11
12
§ 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. – i za jego popełnienie, na mocy
art. 197 § 3 pkt. 2 i 3 k.k. w zw. z art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył
oskarżonemu karę 10 lat pozbawienia wolności,
5. przyjął, że czyny zarzucone oskarżonemu S. G. w pkt XVII-XXI aktu
oskarżenia, a przypisane w ust. XXXIII, XXXV, XXXIX, XLIII i XLVII wyroku
stanowią jeden czyn ciągły wyczerpujący znamiona przestępstwa z art. 197 § 2 k.k.
i art. 191a § 1 k.k., z art. 197 § 2 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 1 k.k., z art.
191 § 1 k.k., z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. i art. 198 k.k. i art. 191 a § 1
k.k. i art. 202 § 4 k.k., z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1
k.k. i art. 201 k.k. i art. 198 k.k. i art. 191 a § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw. z art. 21
§ 2 k.k., z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. i art. 202 § 4 k.k., z art. 13 § 1 k.k.
w zw. z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. i art. 201 k.k. i art. 202 § 4 k.k. w zw.
z art. 21 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. –
i za jego popełnienie, na mocy art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył
oskarżonemu karę 11 lat pozbawienia wolności,
6. uchylił orzeczenie o środku karnym zawarte w ust. XL, XLIV i XLVIII
wyroku,
7. uzupełnił o art. 14 § 1 k.k. podstawę prawną wymiaru kary pozbawienia
wolności orzeczonej w ust. XI wyroku,
8. na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i art. 91 § 2 k.k. w miejsce kar
jednostkowych pozbawienia wolności wymierzonych oskarżonemu S. G. za
pozostające w realnym zbiegu przestępstwa i ciągi przestępstw oraz na mocy art.
90 § 2 k.k. w miejsce wymierzonych oskarżonemu środków karnych z art. 41 § 1b
k.k., orzekł wobec oskarżonego karę łączną 13 lat i 10 miesięcy pozbawienia
wolności oraz zakaz zajmowania wszelkich stanowisk i wykonywania wszelkich
zawodów związanych z wychowywaniem, edukacją, leczeniem małoletnich i opieką
nad nimi na zawsze,
9. uchylił orzeczenie o środkach zabezpieczających zawarte w ust. III, VII, X,
XII, XIV, XVIII, XXII, XXIV, XXVIII, XXXII, XXXIV, XXXVIII, XLII, XLVI i L wyroku,
natomiast środek zabezpieczający orzeczony w ust. LIV wyroku odniósł do
podlegającej efektywnemu wykonaniu orzeczonej niniejszym wyrokiem kary łącznej
pozbawienia wolności,
13
10. wymieniony w ust. LVII wyroku okres rzeczywistego pozbawienia
wolności w sprawie zaliczył na poczet kary łącznej pozbawienia wolności
orzeczonej niniejszym wyrokiem;
II. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok w pozostałym zakresie;
rozstrzygnął ponadto o kosztach procesu.
Opisany wyrok Sądu odwoławczego Prokurator Generalny zaskarżył
kasacją wniesioną na niekorzyść oskarżonego S. G., w części dotyczącej
orzeczenia o karze – w zakresie pkt. I ust. 9 wyroku, tj. co do rozstrzygnięcia o
środkach zabezpieczających.
W skardze tej Prokurator Generalny zarzucił „rażące i mające istotny wpływ
na treść orzeczenia naruszenie prawa karnego procesowego – art. 440 k.p.k. w zw.
z art. 433 § 1 k.p.k., polegające na przekroczeniu granic środka odwoławczego i
reformatoryjnym orzeczeniu co do środka zabezpieczającego na podstawie art.
95a § 1 k.k. bez powiązania z podstawą skazania określonego w pkt. XV, XIX i
XXV zaskarżonego wyroku Sądu I instancji, co nastąpiło w konsekwencji z rażącą
obrazą przepisu prawa materialnego w postaci art. 95a § 1a k.k. stanowiącego
obligatoryjną podstawę orzeczenia rzeczonego środka zabezpieczającego w
sytuacji skazania za przestępstwa z art. 197 § 3 pkt 2 i 3 k.k. popełnione w związku
z zaburzeniem preferencji seksualnych podlegającego w świetle art. 95a § 2 pkt 2
k.k. bezwzględnemu wykonaniu”. Na tej podstawie skarżący wniósł o uchylenie
wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
Sądowi Apelacyjnemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się zasadna, jednak przejrzystość czynionych co do niej
ocen wymaga najpierw podania zasadniczych faktów sprawy odnoszących się do
wydanych w niej rozstrzygnięć o zastosowaniu wobec S. G. środka
zabezpieczającego, którego dotyczy rozważany zarzut kasacyjny.
Kwestia w sprawie podstawowa sprowadza się do tego, że wyrokiem Sądu
Okręgowego S. G. został w niezakwestionowany sposób uznany za winnego,
między innymi, popełnienia łącznie 20 czynów ciągłych i przestępstw (po części
również ujętych w ciągi przestępstw – pkt. IV i pkt. XV wyroku), stanowiących
przestępstwa przeciwko wolności seksualnej, których oskarżony dopuścił się – jak
14
ustalono – w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych. Powyższe, przy
uwzględnieniu faktu wymierzenia S. G., za poszczególne przypisane czyny,
bezwzględnych kar pozbawienia wolności, stanowiło dla Sądu meriti
(każdorazowo) podstawę do orzeczenia wobec niego środka zabezpieczającego w
postaci umieszczenia go po odbyciu kar pozbawienia wolności w zakładzie
zamkniętym, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej. Jest przy tym
istotne, że w uzasadnieniu wyroku Sąd ten wskazał okoliczności świadczące o
potrzebie (konieczności) zastosowania względem oskarżonego tak określonego
środka, koncentrując swój wywód na fakultatywnej podstawie umieszczenia
sprawcy w zakładzie zamkniętym (albo poddania go leczeniu ambulatoryjnemu),
przewidzianej w art. 95a § 1 k.k. Poza sporem jednak pozostaje, że w treści wyroku
Sąd zawarł rozstrzygnięcia oparte nie tylko na wymienionym przepisie (związane
ze skazaniami zawartymi w punktach II, IV, IX, XI, XIII, XXIII,XXXI, XXXIII, XXXV,
XXXIX, XLIII, XLVII, LII), ale również – a to w odniesieniu do orzeczeń skazujących
za czyny określone m.in. w art. 197 § 3 pkt 2 i 3 k.k., zawartych w punktach XV,
XIX i XXV – na podstawie unormowania art. 95a § 1a k.k., statuującego obowiązek,
przy spełnieniu wymienionych powyżej przesłanek, umieszczenia sprawcy w
zakładzie zamkniętym (albo skierowania go na leczenie ambulatoryjne).
Przytoczone rozstrzygnięcia znalazły się poza zakresem zainteresowania
obrońcy, który zarzut wniesionej apelacji (rażącej niewspółmierności kary)
skierował wyłącznie przeciwko orzeczeniom o karach jednostkowych oraz o karze
łącznej. Na marginesie jedynie można zauważyć, że fakt zaskarżenia orzeczenia o
karze nie wyłącza z jego zakresu rozstrzygnięć co do środka zabezpieczającego,
jako immanentnie związanych ze skazaniem sprawcy na karę pozbawienia
wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Niemniej, rozpoznając ten
środek odwoławczy, Sąd Apelacyjny ocenił, że nie zasługuje on na uwzględnienie.
Niezależnie natomiast od granic zaskarżenia i podniesionych w apelacji zarzutów
stwierdził, że zaskarżony wyrok jest rażąco niesprawiedliwy (art. 433 § 1 w zw. z
art. 440 k.p.k.) z powodu dostrzeżonych w nim uchybień w zakresie prawa
materialnego, pozostających w związku z oceną prawną przypisanych S. G.
przestępstw na płaszczyźnie art. 11 § 1 k.k., art. 12 k.k. (a także art. 64 § 2 k.k.)
Powyższe, przy uwzględnieniu kierunku zaskarżenia wyłącznie na korzyść
15
oskarżonego, legło u podstaw zmiany wyroku przez uznanie, że część z
przypisanych oskarżonemu przestępstw i czynów ciągłych (w pkt. XIII, XV i XIX,
nadto w pkt. XXIII i XXV oraz w pkt. XXXIII-XLVII wyroku Sądu I instancji) należy
traktować jako odpowiednio „pogrupowane” 3 czyny ciągłe o podanej na nowo, w
pkt. I ust. 2, 4 i 5 orzeczenia zmieniającego, kwalifikacji prawnej. Od razu należy
zaznaczyć, że w podstawie skazania S. G. za czyny ciągłe wskazane w ust. 2 i w
ust. 4 ujęto także przepisy art. 197 § 2 pkt. 2 i 3 k.k.
W konsekwencji przyjętych w opisanym zakresie modyfikacji Sąd Apelacyjny
wymierzył za te czyny, na nowo wskazanej podstawie prawnej, jednostkowe kary
pozbawienia wolności oraz – z uwzględnieniem skazań utrzymanych w mocy –
nową łączną karę pozbawienia wolności, ponadto uchylił rozstrzygnięcia o
środkach karnych, które straciły aktualność w związku z objęciem odnośnych
skazań nowo przypisanymi czynami ciągłymi i orzekł nowy łączny środek karny.
Wreszcie, Sąd Apelacyjny uchylił wszystkie rozstrzygnięcia o zastosowaniu wobec
S. G. środka zabezpieczającego, utrzymując w mocy tylko jedno z nich – zawarte w
punkcie LIV wyroku (odnoszące się do skazania z pkt. LII za przestępstwo
określone w art. 202 § 4a k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.), a środek zabezpieczający
orzeczony w tym punkcie odniósł do podlegającej efektywnemu wykonaniu kary
łącznej pozbawienia wolności, uznając – jak wyjaśnił w uzasadnieniu swego
orzeczenia – że wykonaniu będzie podlegać tylko ta kara.
Tak przedstawiony stan sprawy daje niezbitą podstawę do stwierdzenia, że
zaskarżona część wyroku Sądu Apelacyjnego zapadła z rażącym naruszeniem
przepisów prawa wskazanych w zarzucie kasacji.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że dokonując modyfikacji w
zakresie orzeczonego środka zabezpieczającego, Sąd Apelacyjny nie stwierdził
żadnych uchybień odnoszących się do rozstrzygnięć zaskarżonego wyroku o
zastosowaniu wobec S. G. tego środka w opisanej na wstępie postaci. W
szczególności nie podważył potrzeby (niezbędności) i sposobu stosowania tego
środka w związku ze skazaniem oskarżonego za poszczególne przestępstwa,
także określone w art. 197 § 3 pkt. 1 i 2 k.k., popełnione w związku ze
stwierdzonymi u niego zaburzeniami preferencji seksualnych (rozważając
zasadność apelacyjnego zarzutu niewspółmierności kary, ocenę tę pośrednio, lecz
16
dobitnie potwierdził). Jedynie można domniemywać – bowiem w uzasadnieniu
orzeczenia nie podano żadnej innej poza przytoczoną argumentacji – że
modyfikację w zakresie orzeczenia o środku zabezpieczającym Sąd odwoławczy
uznał za uzasadnioną ze względów praktycznych. Oceniając powyższe trzeba więc
stwierdzić, że choć dokonana na podstawie art. 440 k.p.k. zmiana wyroku Sądu
pierwszej instancji, w wyszczególnionym powyżej zakresie, pociągała za sobą
konieczność ingerencji także w powiązane z opisanymi przekształceniami
rozstrzygnięcia o środku zabezpieczającym, to podanego przez Sąd Apelacyjny
powodu modyfikacji tych rozstrzygnięć w żadnym razie nie sposób zaliczyć do
kategorii rażącej niesprawiedliwości zaskarżonego apelacją orzeczenia, którego
merytorycznej i prawnej słuszności Sąd ten przecież w żadnym zakresie nie
zakwestionował. W tym więc sensie rację ma Prokurator Generalny, gdy w kasacji
podnosi zarzut rażącego naruszenia przez Sąd odwoławczy przepisu art. 440 k.p.k.
w zw. z art. 433 § 1 k.p.k., i to także w zakresie, w jakim Sąd ten, utrzymując w
mocy pozostałe skazania S. G. za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej
(zawarte w pkt. II, IV, IX, XI, XXXI wyroku Sądu Okręgowego) i nie dokonując w ich
zakresie żadnych zmian w ocenie prawnej, uchylił związane z nimi rozstrzygnięcia
o zastosowaniu omawianego środka. Jeszcze bardziej jednak istotne jest to, że
zaskarżone orzeczenie w rażący sposób uchybia przepisom prawa materialnego.
Po pierwsze wypada podkreślić, że choć umieszczenie sprawcy w zakładzie
zamkniętym w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub psychoterapii (art.
95a § 1 i § 1a k.k.) warunkowane jest, o czym już wspomniano, skazaniem sprawcy
na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia wykonania, a środek
ten stosuje się po odbyciu tej kary, to zarazem jest oczywiste, że wymienione
przepisy prawa nie wiążą rozważanego orzeczenia z karą łączną. Przeciwnie, z
treści art. 95a § 1 k.k. wyraźnie wynika, że przesłanką stosowania omawianego
środka jest wprawdzie skazanie sprawcy na bezwzględną karę pozbawienia
wolności – co niejako z góry wyznacza ocenę szkodliwości popełnionego
przestępstwa, uzasadniającą stosowanie środka – ale orzeczonej tylko za
przestępstwo skierowane przeciwko wolności seksualnej. Żadnych też wątpliwości
nie budzi, że nieodzowne jest przy tym stwierdzenie związku między popełnieniem
konkretnego czynu zabronionego godzącego w wolność seksualną, za który
17
następuje skazanie sprawcy, a stwierdzonymi u niego zaburzeniami preferencji
seksualnych, jak również wykazanie niezbędności stosowania środka w określony
sposób – w celu zapobieżenia ponownemu popełnieniu przez niego takiego
przestępstwa (art. 93 k.k., art. 95a § 1 k.k.). Rzecz jasna, instytucja kary łącznej nie
przewiduje spełnienia tych przesłanek; kara ta wymierzana jest wszak za
zbiegające się przestępstwa, za które orzeczono kary takiego samego rodzaju albo
inne podlegające łączeniu – niezależnie od tego, za jakiego rodzaju czyny
zabronione i z uwzględnieniem jakich warunków sprawca został skazany. Dość
przypomnieć, że w realiach sprawy wymierzona kara łączna objęła skazania nie
tylko za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej, ale i przeciwko mieniu (pkt. I,
XXIX i LV wyroku Sądu Okręgowego). Żadnego uzasadnienia prawnego nie
znajduje zatem odniesienie zastosowanego w wyroku środka zabezpieczającego
jedynie do wymierzonej tym wyrokiem kary łącznej, choćby to ta kara – aktualnie,
co należy zaakcentować – podlegała efektywnemu wykonaniu. Powtórzyć bowiem
należy, że podstawę orzeczenia wyrokiem środka zabezpieczającego
określonego w art. 95a § 1 i § 1a k.k. stanowi skazanie sprawcy na
bezwzględną karę pozbawienia wolności za opisane w tym unormowaniu
przestępstwo, nie zaś sam fakt wykonywania orzeczonej tym wyrokiem kary,
w tym zwłaszcza kary łącznej. Już więc tylko tak ocenione, rażące, uchybienie
wymienionym przepisom prawa materialnego przesądza o możliwości istotnego
jego wpływu na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia. Trudno przecież nie dostrzec,
że ewentualny upadek kary łącznej w warunkach określonych w art. 575 k.p.k. (np.
przy hipotetycznym wznowieniu postępowania w jakimkolwiek zakresie albo
pojawieniu się kolejnych skazań za pozostające w realnym zbiegu z niniejszymi
przestępstwa) powodowałby całkowite unicestwienie (odpadnięcie podstawy)
stosowania omawianego środka, jako niezwiązanego z konkretnym skazaniem, a z
wykonywaniem kary łącznej. Powyższe, co oczywiste, byłoby niczym
nieuzasadnione i pozostawałoby w sprzeczności z założeniem co do wymogów
stosowania omawianego środka zabezpieczającego przez sąd orzekający, w
szczególności w zakresie, w jakim ustawa nakłada na ten sąd obowiązek
umieszczenia sprawcy w zakładzie zamkniętym albo skierowania go na leczenie
ambulatoryjne – dla zapobieżenia ponownemu popełnieniu przez niego
18
przestępstwa skierowanego przeciwko wolności seksualnej.
W nawiązaniu do powyższego, należy podzielić podnoszony w kasacji zarzut
rażącego naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisu art. 95a § 1a k.k.
Unormowanie to, w określonych przepisem art. 95a § 1 k.k. warunkach, stanowi
obligatoryjną podstawę orzeczenia opisywanego środka zabezpieczającego, w
sytuacji skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 197 § 3 pkt. 2 lub 3 k.k.
Sąd Apelacyjny przeoczył tymczasem po pierwsze to, że S. G. skazano również za
tak właśnie zakwalifikowane czyny, po wtóre to, iż w związku z tymi skazaniami
podano obligatoryjną podstawę zastosowania środka zabezpieczającego, wreszcie
zaś to, że pozostawiony w mocy środek, który Sąd odwoławczy odniósł do kary
łącznej, zastosowano na mocy art. 95a § 1 k.k., a więc przepisu przewidującego
fakultatywną podstawę jego orzeczenia. Ostatecznie więc, nie dość na tym, że w
orzeczeniu Sądu Apelacyjnego doszło do zastosowania środka zabezpieczającego
bez powiązania tego orzeczenia z podstawą skazania (za poszczególne czyny), to
rozstrzygnięcie o tym środku zostało oparte, w całości, na fakultatywnej podstawie
jego stosowania. W tym zaś zakresie trafnie zauważa Prokurator Generalny, że
fakt nieprzywołania w orzeczeniu Sądu odwoławczego przepisu art. 95a § 1a k.k.,
jako podstawy stosowania środka zabezpieczającego, wywołuje dalsze dla sytuacji
skazanego, niczym nieuzasadnione konsekwencje. Wynikają one z treści art. 95a §
2 k.k., którego unormowania określają różny zakres aktualizacji wydanego w tym
przedmiocie orzeczenia – uzasadnionej potrzebą zweryfikowania wyników
obowiązkowego odbywania przez sprawcę kary w systemie terapeutycznym (art.
96 § 1 i art. 97 k.k.w.) – przewidzianej w okresie 6 miesięcy przed wykonaniem
kary lub warunkowym przedterminowym zwolnieniem. O ile rozstrzygnięcie wydane
na podstawie art. 95a § 1 k.k. wywołuje wówczas konieczność ustalenia przez sąd
wykonawczy nie tylko sposobu, ale wręcz samej potrzeby wykonywania
orzeczonego środka (art. 95a § 2 pkt. 1 k.k.), o tyle w wypadku rozstrzygnięcia
opartego na podstawie art. 95a § 1a k.k. sąd ustala jedynie sam sposób
wykonywania tego środka (art. 95a § 2 pkt. 2 k.k.). Środek zabezpieczający
orzeczony obligatoryjnie, inaczej niż orzeczony fakultatywnie, podlega więc zawsze
wykonaniu (do czasu ustania konieczności jego stosowania), a przedmiotem
omawianych tu decyzji w postępowaniu wykonawczym może być jedynie
19
określenie, czy jego wykonywanie ma nastąpić nadal w sposób wskazany
wyrokiem, czy też zaistniałe okoliczności uzasadniają zmianę w zakresie określonej
dotąd postaci umieszczenia w zakładzie zamkniętym lub skierowania na leczenie
ambulatoryjne albo też w zakresie wskazanej formy terapii. Treść rozstrzygnięcia
Sądu Apelacyjnego – bez odniesienia zastosowanego środka zabezpieczającego
do skazań dających prawnomaterialną podstawę jego orzeczenia i z pominięciem
podstawy obligatoryjnego jego stosowania – praktycznie więc wyklucza
wykonywanie wobec S. G. środka zabezpieczającego w sposób przewidziany
prawem, pomimo faktycznie stwierdzonych i niekwestionowanych w sprawie
okoliczności uzasadniających stosowanie tego środka, które jednoznacznie
wykazano w orzeczeniu Sądu I instancji.
W świetle przedstawionych rozważań nie może być wątpliwości co do tego,
że omówione powyżej uchybienia przepisom prawa procesowego i materialnego
miały nie tylko rażący charakter, ale też wywarły istotny wpływ na treść
zaskarżonego kasacją rozstrzygnięcia (art. 523 § 1 k.p.k.) – pozbawionego, jak
wykazano, zarówno podstaw materialnych, jak i formalnych oraz merytorycznych.
W podsumowaniu należy też dodatkowo podkreślić, że wspomniany na wstępie
wzgląd na efektywność, leżący u źródła tego orzeczenia, mógł co najwyżej
przemawiać za redakcyjnym uproszczeniem sposobu podjęcia wobec S. G.
rozstrzygnięć w przedmiocie stosowania środka zabezpieczającego – niezbędnych
w odniesieniu do skazań ujętych w pkt. I ust. 2, 4 i 5 wyroku Sądu Apelacyjnego
oraz pożądanych w zakresie orzeczenia zawartego w pkt. II tego wyroku – a to
wobec braku potrzeby wielokrotnego powtarzania niepodlegających wszak łączeniu
orzeczeń o tym środku. Uznać należało, że przy wielości skazań za popełnienie
różnych przestępstw przeciwko wolności seksualnej, stanowiących podstawę
zastosowania w wyroku środka zabezpieczającego zarówno na mocy art. 95a
§ 1 k.k., jak i art. 95a § 1a k.k., niezbędne – a zarazem wystarczające – jest
powiązanie każdego z rozstrzygnięć o zastosowaniu tego środka, opartego
na jednej z wymienionych podstaw, z konkretnymi skazaniami za
poszczególne czyny – pogrupowanymi jednak zbiorczo, z uwzględnieniem
odpowiednich podstaw skazania. O ile sąd orzekający nie znalazłby przesłanki
do wskazania w wyroku, że wykonaniu będzie podlegało rozstrzygnięcie o środku
20
zabezpieczającym zastosowanym na obligatoryjnej podstawie, to kwestia ta nie
powinna oczywiście budzić wątpliwości w postępowaniu wykonawczym.
Podejmując decyzje wymagane przepisami art. 95a § 2 k.p.k., sąd
wykonawczy za bezprzedmiotowe przecież uzna dokonanie ustalenia, po
myśli pkt. 1 tego unormowania, co do potrzeby wykonania środka
zabezpieczającego, skoro jednocześnie w jego polu widzenia będzie
powinność podjęcia rozstrzygnięcia na podstawie pkt. 2 tej regulacji –
ograniczonego do (przewidzianego w obu sytuacjach) ustalenia sposobu
wykonywania środka podlegającego bezwzględnemu wykonaniu. Nie trzeba
już natomiast szerszego wywodu dla wykazania, że niezależnie od dalszego
sposobu postępowania w kwestii wykonania środka zabezpieczającego,
orzeczonego zarówno na obligatoryjnej, jak i na fakultatywnej podstawie, zawarcie
w wyroku obu tych rozstrzygnięć dyktowały nie tylko oczywiste względy prawne, ale
uzasadniały je również całkiem hipotetyczne powody, wiążące się choćby tylko z
ewentualnością uchylenia części prawomocnego orzeczenia skazującego,
stanowiącej podstawę wydania jednego z orzeczeń o zastosowaniu środka.
Wadliwość zaskarżonego kasacją orzeczenia Sądu Apelacyjnego,
rozważana z przedstawionych powyżej punktów widzenia, nakazywała zatem jego
uchylenie i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania – w celu
dokonania korekty wyroku we wskazanym zakresie, uwzględniającej zapatrywania
prawne Sądu Najwyższego, prezentowane w niniejszym wywodzie (art. 518 k.p.k.
w zw. z art. 442 § 3 k.p.k.).