III SPP 227/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:16-12-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III SPP 227/14
POSTANOWIENIE
Dnia 13 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSA Piotr Prusinowski
w sprawie ze skargi W. G.
na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w […]
z udziałem Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Apelacyjnego w […]
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 13 listopada 2014 r.,
odrzuca skargę.
UZASADNIENIE
W dniu 6 października 2014 r. (data wpływu do Sądu Najwyższego) W. G., za
pośrednictwem Sądu Apelacyjnego w […], złożył do Sądu Najwyższego skargę na
naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki, w której domagał się stwierdzenia przewlekłości
postępowania przed Sądem Apelacyjnym w […] w sprawie o sygnaturze akt I
ACz …/14. Skarżący wniósł o: 1) "stwierdzenie przewlekłości postępowania (...)
przed sądem apelacyjnym, sądem drugiej instancji"; 2) "wydanie sądowi
rozpoznającemu sprawę zaleceń do podjęcia w wyznaczonym terminie
odpowiednich czynności zmierzających do możliwie jak najszybszego zakończenia
postępowania przed sądem drugiej instancji"; 3) "przyznanie (...) odszkodowania w
wysokości 20.000,00 zł" oraz 4) zasądzenie na rzecz skarżącego zwrotu kosztów
postępowania skargowego.
2
W uzasadnieniu skargi wywiedziono, że przed Sądem Okręgowym w P. pod
sygnaturą akt XIV C …/13 toczy się sprawa w przedmiocie wznowienia
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 10 marca
2010 r., XIV C …/06, w której skarżący występował w charakterze powoda. W
sprawie o wznowienie postępowania powód domagał się zwolnienia go z obowiązku
ponoszenia kosztów sądowych, a w dniu 3 kwietnia 2014 r. wniósł do Sądu
Apelacyjnego zażalenie na zarządzenie przewodniczącego w Sądzie Okręgowym
wzywające go do uiszczenia w terminie 7 dni opłaty w wysokości 98.692 zł.
Skarżący wywodzi, że do dnia złożenia skargi (przez okres niemal 6 miesięcy) "nie
otrzymał żadnej odpowiedzi na wniosek o zwolnienie od kosztów ani na zażalenie".
Według skarżącego, nie ulega zatem wątpliwości, że postępowanie trwa
zdecydowanie dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności
faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Zdaniem
skarżącego, "początkiem obliczania przewlekłości" w tej sprawie jest dzień 3
kwietnia 2014 r. Świadomość, że w związku z "bezczynnością Sądu" powód nie
może skutecznie dochodzić swoich roszczeń wywołała u niego silny stres, który
prawdopodobnie przyczynił się do wznowienia choroby nowotworowej. Straty
moralne, jakie skarżący poniósł, uzasadniają wysokość żądanego zadośćuczynienia.
W piśmie z dnia 14 października 2014 r. Prezes Sądu Apelacyjnego - w
imieniu Skarbu Państwa - zreferował przebieg postępowania zażaleniowego,
podając między innymi, że postanowieniem z dnia 18 września 2014 r. Sąd
Apelacyjny oddalił zażalenie powoda na zarządzenie przewodniczącego w Sądzie
pierwszej instancji, przy czym odpis tego orzeczenia doręczono powodowi w dniu
30 września 2014 r. Skarga została więc złożona już po rozpoznaniu zażalenia.
Niezależnie od tego, Prezes Sądu Apelacyjnego zaznaczył, że postępowanie
zażaleniowe w tej sprawie (licząc od chwili wpływu do Sądu Apelacyjnego
kompletnych akt) trwało w rzeczywistości 3 dni, stąd też twierdzenie powoda o
naruszeniu jego prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie jest
bezzasadne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Skarga jest niedopuszczalna, gdyż powód kwestionuje w niej rozpoznanie
bez nieuzasadnionej zwłoki postępowania zażaleniowego, które ma charakter
incydentalny (uboczny) wobec postępowania co do istoty sprawy o wznowienie
postępowania toczącej się w Sądzie Okręgowym. Postępowanie przed Sądem
Apelacyjnym zostało zainicjowane zażaleniem z dnia 3 kwietnia 2014 r. i służyło
weryfikacji, czy prawidłowe było zarządzenie przewodniczącego w Sądzie pierwszej
instancji (Sądzie Okręgowym) wzywające powoda do uiszczenia opłaty, pod
rygorem zwrotu skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem. Powód w skardze jednoznacznie określił jej przedmiot jako dotyczący
wyłącznie czynności procesowych "przed sądem apelacyjnym, sądem drugiej
instancji".
Taka skarga w świetle przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze
na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i
postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze
zm.) jest niedopuszczalna. W myśl art. 5 ust. 1 tej ustawy, skargę o stwierdzenie, że
w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość, wnosi się w toku
postępowania w sprawie. Przez "tok postępowania w sprawie" w znaczeniu
przyjętym w art. 2 ust. 1 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. należy zaś
rozumieć "postępowanie co do istoty sprawy" ("rozpoznanie sprawy co do istoty";
art. 12 ust. 3 i art. 16 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r.), a nie postępowanie
zażaleniowe jako incydentalne (uboczne) postępowanie, którego bieg nie powoduje
"przejścia" rozpoznania istoty sprawy do sądu wyższej instancji. Przepisy ustawy z
dnia 17 czerwca 2004 r. nie przewidują odrębnej skargi na przewlekłość
postępowania incydentalnego. Oznacza to, że niedopuszczalna jest skarga na
przewlekłość postępowania zażaleniowego jako incydentalnego w cywilnym
postępowaniu rozpoznawczym co do istoty sprawy.
W rozpoznawanym przypadku wniesienie przez powoda w dniu 3 kwietnia
2014 r. zażalenia do Sądu Apelacyjnego na zarządzenie przewodniczącego w
Sądzie pierwszej instancji (art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c.) nie spowodowało przeniesienia
do Sądu Apelacyjnego rozpoznania "istoty sprawy" o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem. Ocena przewlekłości postępowania przed
4
Sądem Okręgowym nie jest przedmiotem rozpoznania Sądu Najwyższego ze
względu na jednoznacznie określony zakres skargi (por. uzasadnienie uchwały
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2013 r., III SPZP 1/13,
OSNP 2013 nr 21-22, poz. 292, a także postanowienia z dnia 7 czerwca 2005 r.,
III SPP 95/05, OSNP 2006 nr 1-2, poz. 34 i z dnia 24 września 2013 r., III SPP
188/13, LEX nr 1448755) oraz właściwość Sądu Najwyższego, ograniczoną do
oceny przewlekłości postępowania przed sądem apelacyjnym lub Sądem
Najwyższym (art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r.).
Mając to na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 3986
§ 3 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz w związku z art. 8 ust. 2 ustawy z
dnia 17 czerwca 2004 r.
POSTANOWIENIE
Dnia 13 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSA Piotr Prusinowski
w sprawie ze skargi W. G.
na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w […]
z udziałem Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Apelacyjnego w […]
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 13 listopada 2014 r.,
odrzuca skargę.
UZASADNIENIE
W dniu 6 października 2014 r. (data wpływu do Sądu Najwyższego) W. G., za
pośrednictwem Sądu Apelacyjnego w […], złożył do Sądu Najwyższego skargę na
naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki, w której domagał się stwierdzenia przewlekłości
postępowania przed Sądem Apelacyjnym w […] w sprawie o sygnaturze akt I
ACz …/14. Skarżący wniósł o: 1) "stwierdzenie przewlekłości postępowania (...)
przed sądem apelacyjnym, sądem drugiej instancji"; 2) "wydanie sądowi
rozpoznającemu sprawę zaleceń do podjęcia w wyznaczonym terminie
odpowiednich czynności zmierzających do możliwie jak najszybszego zakończenia
postępowania przed sądem drugiej instancji"; 3) "przyznanie (...) odszkodowania w
wysokości 20.000,00 zł" oraz 4) zasądzenie na rzecz skarżącego zwrotu kosztów
postępowania skargowego.
2
W uzasadnieniu skargi wywiedziono, że przed Sądem Okręgowym w P. pod
sygnaturą akt XIV C …/13 toczy się sprawa w przedmiocie wznowienia
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 10 marca
2010 r., XIV C …/06, w której skarżący występował w charakterze powoda. W
sprawie o wznowienie postępowania powód domagał się zwolnienia go z obowiązku
ponoszenia kosztów sądowych, a w dniu 3 kwietnia 2014 r. wniósł do Sądu
Apelacyjnego zażalenie na zarządzenie przewodniczącego w Sądzie Okręgowym
wzywające go do uiszczenia w terminie 7 dni opłaty w wysokości 98.692 zł.
Skarżący wywodzi, że do dnia złożenia skargi (przez okres niemal 6 miesięcy) "nie
otrzymał żadnej odpowiedzi na wniosek o zwolnienie od kosztów ani na zażalenie".
Według skarżącego, nie ulega zatem wątpliwości, że postępowanie trwa
zdecydowanie dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności
faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Zdaniem
skarżącego, "początkiem obliczania przewlekłości" w tej sprawie jest dzień 3
kwietnia 2014 r. Świadomość, że w związku z "bezczynnością Sądu" powód nie
może skutecznie dochodzić swoich roszczeń wywołała u niego silny stres, który
prawdopodobnie przyczynił się do wznowienia choroby nowotworowej. Straty
moralne, jakie skarżący poniósł, uzasadniają wysokość żądanego zadośćuczynienia.
W piśmie z dnia 14 października 2014 r. Prezes Sądu Apelacyjnego - w
imieniu Skarbu Państwa - zreferował przebieg postępowania zażaleniowego,
podając między innymi, że postanowieniem z dnia 18 września 2014 r. Sąd
Apelacyjny oddalił zażalenie powoda na zarządzenie przewodniczącego w Sądzie
pierwszej instancji, przy czym odpis tego orzeczenia doręczono powodowi w dniu
30 września 2014 r. Skarga została więc złożona już po rozpoznaniu zażalenia.
Niezależnie od tego, Prezes Sądu Apelacyjnego zaznaczył, że postępowanie
zażaleniowe w tej sprawie (licząc od chwili wpływu do Sądu Apelacyjnego
kompletnych akt) trwało w rzeczywistości 3 dni, stąd też twierdzenie powoda o
naruszeniu jego prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie jest
bezzasadne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Skarga jest niedopuszczalna, gdyż powód kwestionuje w niej rozpoznanie
bez nieuzasadnionej zwłoki postępowania zażaleniowego, które ma charakter
incydentalny (uboczny) wobec postępowania co do istoty sprawy o wznowienie
postępowania toczącej się w Sądzie Okręgowym. Postępowanie przed Sądem
Apelacyjnym zostało zainicjowane zażaleniem z dnia 3 kwietnia 2014 r. i służyło
weryfikacji, czy prawidłowe było zarządzenie przewodniczącego w Sądzie pierwszej
instancji (Sądzie Okręgowym) wzywające powoda do uiszczenia opłaty, pod
rygorem zwrotu skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem. Powód w skardze jednoznacznie określił jej przedmiot jako dotyczący
wyłącznie czynności procesowych "przed sądem apelacyjnym, sądem drugiej
instancji".
Taka skarga w świetle przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze
na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i
postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze
zm.) jest niedopuszczalna. W myśl art. 5 ust. 1 tej ustawy, skargę o stwierdzenie, że
w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość, wnosi się w toku
postępowania w sprawie. Przez "tok postępowania w sprawie" w znaczeniu
przyjętym w art. 2 ust. 1 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. należy zaś
rozumieć "postępowanie co do istoty sprawy" ("rozpoznanie sprawy co do istoty";
art. 12 ust. 3 i art. 16 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r.), a nie postępowanie
zażaleniowe jako incydentalne (uboczne) postępowanie, którego bieg nie powoduje
"przejścia" rozpoznania istoty sprawy do sądu wyższej instancji. Przepisy ustawy z
dnia 17 czerwca 2004 r. nie przewidują odrębnej skargi na przewlekłość
postępowania incydentalnego. Oznacza to, że niedopuszczalna jest skarga na
przewlekłość postępowania zażaleniowego jako incydentalnego w cywilnym
postępowaniu rozpoznawczym co do istoty sprawy.
W rozpoznawanym przypadku wniesienie przez powoda w dniu 3 kwietnia
2014 r. zażalenia do Sądu Apelacyjnego na zarządzenie przewodniczącego w
Sądzie pierwszej instancji (art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c.) nie spowodowało przeniesienia
do Sądu Apelacyjnego rozpoznania "istoty sprawy" o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem. Ocena przewlekłości postępowania przed
4
Sądem Okręgowym nie jest przedmiotem rozpoznania Sądu Najwyższego ze
względu na jednoznacznie określony zakres skargi (por. uzasadnienie uchwały
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2013 r., III SPZP 1/13,
OSNP 2013 nr 21-22, poz. 292, a także postanowienia z dnia 7 czerwca 2005 r.,
III SPP 95/05, OSNP 2006 nr 1-2, poz. 34 i z dnia 24 września 2013 r., III SPP
188/13, LEX nr 1448755) oraz właściwość Sądu Najwyższego, ograniczoną do
oceny przewlekłości postępowania przed sądem apelacyjnym lub Sądem
Najwyższym (art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r.).
Mając to na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 3986
§ 3 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz w związku z art. 8 ust. 2 ustawy z
dnia 17 czerwca 2004 r.