Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UZ 22/14
POSTANOWIENIE
Dnia 20 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Romualda Spyt (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSA Szczepaniak - Cicha (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania E. D.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o rentę z tytułu niezdolności do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 20 listopada 2014 r.,
zażalenia ubezpieczonego na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 24 czerwca 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 19 marca 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację E. D. od
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 8 maja 2013 r. w sprawie przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Na rozprawie
apelacyjnej poprzedzającej wydanie wyroku ubezpieczony udzielił pełnomocnictwa
procesowego swej żonie K. D. Pismem z dnia 17 lutego 2014 r. adwokat T. K.
poinformował o wypowiedzeniu mu pełnomocnictwa przez E. D. Wniosek o
„wydanie” wyroku z uzasadnieniem złożył ubezpieczony. Sąd Apelacyjny skierował
odpis wyroku z uzasadnieniem do E. D., przesyłkę odebrała w dniu 10 kwietnia
2014 r. K. D., jako dorosły domownik.
W dniu 30 maja 2014 r. E. D. udzielił pełnomocnictwa adwokatowi S. S. do
sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej. Skarga kasacyjna wpłynęła w dniu 12
2
czerwca 2014 r. Sąd Apelacyjny zaskarżonym postanowieniem z dnia 24 czerwca
2014 r. odrzucił skargę, jako spóźnioną. Wywiódł, że zgodnie z art. 3855
§ 1 k.p.c.
skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w
terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie
skarżącej. Ponieważ skarga kasacyjna w przedmiotowej sprawie wniesiona została
z naruszeniem wskazanego terminu Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik E. D. zaskarżył postanowienie
w całości wnosząc o jego uchylenie i przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
ewentualnie o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej na podstawie
art. 168 § 1 k.p.c. Sformułował zarzut naruszenia prawa procesowego - art. 3986
§
2 k.p.c. przez jego błędne zastosowanie, polegające na przyjęciu, że skarga
kasacyjna podlegała odrzuceniu z uwagi na jej wniesienie po upływie terminu,
pomimo iż skarga nadana została w placówce operatora publicznego w terminie
otwartym do wniesienia skargi. Zarzucił także błąd w ustaleniach faktycznych
polegający na przyjęciu, że skarga kasacyjna została złożona z uchybieniem
terminu.
Uzasadniając zażalenie pełnomocnik wywiódł, że skarga kasacyjna została
nadana listem zwykłym w dniu 10 czerwca 2014 r. przez osobę, którą posłużył się
pełnomocnik procesowy, przebywający na zwolnieniu lekarskim z powodu ciąży. W
dniu 12 czerwca 2014 r. złożono dodatkowe egzemplarze skargi pozostając w
przeświadczeniu, że termin jest zachowany. Nadto z biura informacyjnego Sądu
pełnomocnik uzyskał informację, że termin do wniesienia skargi kasacyjnej w tej
sprawie upływa w dniu 12 czerwca 2014 r. Pełnomocnik zwrócił także uwagę na
niejednoznaczne określenie daty odbioru pisma na zwrotnym poświadczeniu
odbioru przesyłki zawierającej odpis wyroku z uzasadnieniem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie okazało się skuteczne prowadząc do uchylenia zaskarżonego
postanowienia.
3
Za uzasadniony uznać należy zarzut błędnych ustaleń, polegających na
przyjęciu, że skarga kasacyjna wniesiona została z uchybieniem terminu.
Jak niezbicie wynika z akt sprawy E. D. był przed Sądem Apelacyjnym
reprezentowany przez pełnomocnika ustanowionego na rozprawie - żonę K. D.
Zgodnie z treścią art. 133 § 3 k.p.c., jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego
lub osobę upoważnioną do odbioru pism sądowych, doręczenia należy dokonać
tym osobom. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o doręczeniach mają
charakter obligatoryjny, co oznacza, że wiążą zarówno sąd, jak i strony, wyłączając
wszelką swobodną dyspozycję stron co do sposobu doręczania przesyłek
sądowych. Z jednolicie ukształtowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika,
że przepis art. 133 § 3 k.p.c. ma zastosowanie także wtedy, gdy sama strona zgłosi
wniosek o doręczenie pisma (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15
kwietnia 2005 r., I CZ 20/05, LEX nr 603156). Doręczenie pisma sądowego lub
procesowego samej stronie, a nie ustanowionemu przez nią pełnomocnikowi
oznacza naruszenie przepisów postępowania. Przyjęte przez judykaturę rozumienie
przywołanego przepisu, jak i pozostałych stanowiących model doręczeń,
podyktowane jest ujednoliceniem tej instytucji procesowej, gdyż prawidłowe
doręczenie ma fundamentalne znaczenie dla rozpoczęcia biegu terminów do
dokonania określonych czynności. Trybunał Konstytucyjny, akceptując te
zapatrywania na tle stosowania art. 133 § 3 k.p.c., w postanowieniu z dnia 1
czerwca 2011 r., Ts 216/09 (OTK-B 2011 nr 3, poz. 233), stwierdził że przyjęcie
określonego standardu związanego z doręczeniami, będącego odejściem od
zasady rozporządzalności formalnej, rozumianej jako rozporządzanie przez
uczestników postępowania poszczególnymi czynnościami, stanowi gwarancję
prawidłowości doręczeń, gdyż pozostawienie w tym zakresie swobody stronom nie
pozwalałoby sprostać potrzebom praktyki. Zamierzeniem ustawodawcy było
wyeliminowanie wszelkich rozbieżności w doręczaniu pism, zatem sąd doręcza
pisma ustanowionemu pełnomocnikowi także w sytuacji, gdy o doręczenie
wystąpiła sama strona.
W rozpatrywanej sprawie z wnioskiem o doręczenie wyroku z uzasadnieniem
wystąpił E. D., jednakże obowiązkiem Sądu drugiej instancji było doręczenie
żądanych dokumentów jego pełnomocnikowi, zgodnie z dyspozycją art. 133 § 3
4
k.p.c. Tymczasem Sąd Apelacyjny skierował odpis wyroku z uzasadnieniem do E.
D., a więc do strony, nie do pełnomocnika. W żadnym razie fakt, że korespondencję
tę odebrała żona ubezpieczonego, jako dorosły domownik, nie pozwala na
przyjęcie procesowego skutku doręczenia przesyłki K. D., jako pełnomocnikowi.
Okoliczność ta przesądza jedynie o doręczeniu przesyłki adresatowi na podstawie
o 138 § 1 k.p.c., a więc o doręczeniu zastępczym E. D. Zważyć przy tym należy, że
gdy dorosły domownik odebrał przesyłkę w trybie art. 138 § 1 k.p.c., to nie znaczy,
że zapoznał się z jej treścią, łamiąc zasadę poszanowania tajemnicy
korespondencji. Skutek doręczenia następuje wówczas tylko w stosunku do
adresata przesyłki, a nie do dorosłego domownika.
W myśl art. 3985
§ 1 k.p.c., skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał
zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia
z uzasadnieniem stronie skarżącej. Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że
termin dwumiesięczny liczony jest od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem
zgodnie z wymogami art. 387 § 3 k.p.c. i przy zastosowaniu art. 133 § 3 k.p.c.
Ponieważ Sąd drugiej instancji wymogów tych nie dochował, zażalenie należało
uznać za oczywiście uzasadnione, co skutkuje jego uwzględnieniem. Z powyższych
względów Sąd Najwyższy orzekł kasatoryjnie na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.