II CZ 74/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:19-12-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 74/14
POSTANOWIENIE
Dnia 19 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa E. B.
przeciwko M.P . o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 19 listopada 2014 r.,
zażalenia powódki na punkt II
postanowienia Sądu Apelacyjnego
z dnia 13 maja 2014 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 23 stycznia 2014 r. oddalił apelację powódki
od wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 31 lipca 2013 r. oddalającego powództwo
w sprawie o ustalenie, że umowa sprzedaży z dnia 2 lipca 2004 r. zawarta
pomiędzy matką powódki a pozwanym jest nieważna. Od tego wyroku powódka
wniosła skargę kasacyjną domagając się zwolnienia od opłaty należnej od skargi.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 18 marca 2014 r. zwolnił powódkę
częściowo od opłaty od skargi kasacyjnej, ponad kwotę 500 zł i oddalił wniosek w
pozostałej części. Odpis postanowienia został doręczony w dniu 19 marca 2014 r.
(zwrotne potwierdzenie odbioru - k. 482), a opłatę uiszczono w dniu 31 marca 2014
r., co spowodowało, że Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2014 r.
odrzucił skargę kasacyjną wskazując, że opłata należna od skargi kasacyjnej
została uiszczona po upływie przepisanego prawem terminu.
W dniu 16 kwietnia 2014 r. powódka wniosła o przywrócenie terminu do
wniesienia skargi kasacyjnej oraz ponownie wniosła skargę kasacyjną.
Postanowieniem z dnia 13 maja 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej (pkt 1 postanowienia) oraz
odrzucił skargę kasacyjną (pkt 2 postanowienia) jako wniesioną z uchybieniem
ustawowego terminu.
W zażaleniu na postanowienie z dnia 13 maja 2014 r. powódka zarzuciła
naruszenie art. 168 w związku z art. 3986
k.p.c., wskazała, że postanowienie
zaskarża w całości i domagała się jego uchylenia.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 13 czerwca 2014 r. odrzucił
zażalenie powódki co do pkt 1 postanowienia wskazując, że rozstrzygnięcie
oddalające wniosek o przywrócenie terminu do złożenia skargi kasacyjnej jest
niezaskarżalne, nie mieści się bowiem w kategorii spraw objętych dyspozycją art.
394¹ k.p.c. W pozostałej części zażalenie, jako dotyczące rozstrzygnięcia objętego
punktem drugim postanowienia z dnia 13 maja 2014 r., zostało przedstawione
Sądowi Najwyższemu
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Nie budzi wątpliwości, że postanowienia w przedmiocie odrzucenia lub
oddalenia wniosku o przywrócenie terminu nie są orzeczeniami kończącymi
postępowanie w sprawie i nie podlegają samodzielnemu zaskarżeniu
(por. uchwała składu siedmiu Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2000 r., III CZP
1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
23 października 2002 r., II CZ 109/02, nie publ.). Konsekwentnie, strona
kwestionująca rozstrzygnięcie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do
wniesienia środka odwoławczego lub nadzwyczajnego środka zaskarżenia nie
mogąc go zaskarżyć wprost, powinna złożyć wniosek o poddanie tego
rozstrzygnięcia kontroli pośredniej, na podstawie art. 380 k.p.c., przy rozpatrywaniu
zażalenia na odrzucenie danego środka. Art. 380 k.p.c. ma zastosowanie także
w postępowaniu przed Sądem Najwyższym wywołanym wniesieniem zażalenia
na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 r., I CZ 165/01,
OSN 2002, nr 7-8, poz. 102). Warunkiem koniecznym przeprowadzenia oceny
niezaskarżalnego postanowienia na podstawie art. 380 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. jest zamieszczenie w środku odwoławczym wniosku w tym przedmiocie.
Jeżeli w sprawie występuje zawodowy pełnomocnik, wniosek powinien być
sformułowany jednoznacznie, gdyż nie ma podstaw do przypisywania pismom
wnoszonym przez takiego pełnomocnika treści wprost w tych pismach
niewyrażonych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2008 r.,
II CZ 54/08, nie publ.). W braku takiego wniosku przeprowadzenie kontroli nie jest
dopuszczalne.
W zażaleniu powódki w ogóle nie zawarto wniosku o zbadanie w trybie
art. 380 k.p.c. prawidłowości rozstrzygnięcia objętego punktem pierwszym
postanowienia z dnia 13 maja 2014 r., to po pierwsze. Po drugie natomiast,
gdyby nawet założyć, że w treści zażalenia można było mimo wszystko dostrzec
wniosek o kontrolę w trybie art. 380 k.p.c., prawomocne odrzucenie przez Sąd
Apelacyjny zażalenia w części dotyczącej tego rozstrzygnięcia usuwa go w ogóle
spod kontroli Sądu Najwyższego. W sytuacji zatem gdy postanowienie o oddaleniu
wniosku o przywrócenie terminu we wskazanym trybie nie może być wzruszone,
należało przyjąć, że stanowisko Sądu Apelacyjnego o odrzuceniu skargi kasacyjnej
4
wobec jej wniesienia z uchybieniem ustawowego terminu jest prawidłowe.
Termin do wniesienia skargi kasacyjnej upłynął bowiem w dniu 10 kwietnia 2014 r.,
a jej wniesienie nastąpiło dopiero w dniu 16 kwietnia 2014 r.
Z tych względów zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej
podlegało oddaleniu, co orzeczono na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 19 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa E. B.
przeciwko M.P . o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 19 listopada 2014 r.,
zażalenia powódki na punkt II
postanowienia Sądu Apelacyjnego
z dnia 13 maja 2014 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 23 stycznia 2014 r. oddalił apelację powódki
od wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 31 lipca 2013 r. oddalającego powództwo
w sprawie o ustalenie, że umowa sprzedaży z dnia 2 lipca 2004 r. zawarta
pomiędzy matką powódki a pozwanym jest nieważna. Od tego wyroku powódka
wniosła skargę kasacyjną domagając się zwolnienia od opłaty należnej od skargi.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 18 marca 2014 r. zwolnił powódkę
częściowo od opłaty od skargi kasacyjnej, ponad kwotę 500 zł i oddalił wniosek w
pozostałej części. Odpis postanowienia został doręczony w dniu 19 marca 2014 r.
(zwrotne potwierdzenie odbioru - k. 482), a opłatę uiszczono w dniu 31 marca 2014
r., co spowodowało, że Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2014 r.
odrzucił skargę kasacyjną wskazując, że opłata należna od skargi kasacyjnej
została uiszczona po upływie przepisanego prawem terminu.
W dniu 16 kwietnia 2014 r. powódka wniosła o przywrócenie terminu do
wniesienia skargi kasacyjnej oraz ponownie wniosła skargę kasacyjną.
Postanowieniem z dnia 13 maja 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił wniosek
o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej (pkt 1 postanowienia) oraz
odrzucił skargę kasacyjną (pkt 2 postanowienia) jako wniesioną z uchybieniem
ustawowego terminu.
W zażaleniu na postanowienie z dnia 13 maja 2014 r. powódka zarzuciła
naruszenie art. 168 w związku z art. 3986
k.p.c., wskazała, że postanowienie
zaskarża w całości i domagała się jego uchylenia.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 13 czerwca 2014 r. odrzucił
zażalenie powódki co do pkt 1 postanowienia wskazując, że rozstrzygnięcie
oddalające wniosek o przywrócenie terminu do złożenia skargi kasacyjnej jest
niezaskarżalne, nie mieści się bowiem w kategorii spraw objętych dyspozycją art.
394¹ k.p.c. W pozostałej części zażalenie, jako dotyczące rozstrzygnięcia objętego
punktem drugim postanowienia z dnia 13 maja 2014 r., zostało przedstawione
Sądowi Najwyższemu
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Nie budzi wątpliwości, że postanowienia w przedmiocie odrzucenia lub
oddalenia wniosku o przywrócenie terminu nie są orzeczeniami kończącymi
postępowanie w sprawie i nie podlegają samodzielnemu zaskarżeniu
(por. uchwała składu siedmiu Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2000 r., III CZP
1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
23 października 2002 r., II CZ 109/02, nie publ.). Konsekwentnie, strona
kwestionująca rozstrzygnięcie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do
wniesienia środka odwoławczego lub nadzwyczajnego środka zaskarżenia nie
mogąc go zaskarżyć wprost, powinna złożyć wniosek o poddanie tego
rozstrzygnięcia kontroli pośredniej, na podstawie art. 380 k.p.c., przy rozpatrywaniu
zażalenia na odrzucenie danego środka. Art. 380 k.p.c. ma zastosowanie także
w postępowaniu przed Sądem Najwyższym wywołanym wniesieniem zażalenia
na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 r., I CZ 165/01,
OSN 2002, nr 7-8, poz. 102). Warunkiem koniecznym przeprowadzenia oceny
niezaskarżalnego postanowienia na podstawie art. 380 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. jest zamieszczenie w środku odwoławczym wniosku w tym przedmiocie.
Jeżeli w sprawie występuje zawodowy pełnomocnik, wniosek powinien być
sformułowany jednoznacznie, gdyż nie ma podstaw do przypisywania pismom
wnoszonym przez takiego pełnomocnika treści wprost w tych pismach
niewyrażonych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2008 r.,
II CZ 54/08, nie publ.). W braku takiego wniosku przeprowadzenie kontroli nie jest
dopuszczalne.
W zażaleniu powódki w ogóle nie zawarto wniosku o zbadanie w trybie
art. 380 k.p.c. prawidłowości rozstrzygnięcia objętego punktem pierwszym
postanowienia z dnia 13 maja 2014 r., to po pierwsze. Po drugie natomiast,
gdyby nawet założyć, że w treści zażalenia można było mimo wszystko dostrzec
wniosek o kontrolę w trybie art. 380 k.p.c., prawomocne odrzucenie przez Sąd
Apelacyjny zażalenia w części dotyczącej tego rozstrzygnięcia usuwa go w ogóle
spod kontroli Sądu Najwyższego. W sytuacji zatem gdy postanowienie o oddaleniu
wniosku o przywrócenie terminu we wskazanym trybie nie może być wzruszone,
należało przyjąć, że stanowisko Sądu Apelacyjnego o odrzuceniu skargi kasacyjnej
4
wobec jej wniesienia z uchybieniem ustawowego terminu jest prawidłowe.
Termin do wniesienia skargi kasacyjnej upłynął bowiem w dniu 10 kwietnia 2014 r.,
a jej wniesienie nastąpiło dopiero w dniu 16 kwietnia 2014 r.
Z tych względów zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej
podlegało oddaleniu, co orzeczono na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.