Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt SNO 55/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny w składzie:
SSN Małgorzata Gierszon (przewodniczący)
SSN Antoni Górski
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
Protokolant Anna Kuras
przy udziale Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 listopada 2014 r.
sprawy M. B.,
sędziego Sądu Rejonowego […],
w związku z odwołaniem obwinionego
od wyroku Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego w […]
z dnia 26 maja 2014 r.,
1/ na podstawie art. 105 § 2 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p.
prostuje oczywistą omyłkę pisarską w zaskarżonym wyroku w
ten sposób, że w opisie zarzucanego obwinionemu czynu
zastępuje datę 15 marca 2013 r. datą 25 marca 2013 r.,
2/ utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,
3/ obciąża Skarb Państwa kosztami postępowania
odwoławczego.
UZASADNIENIE
2
Sąd Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny w […] wyrokiem z dnia 26 maja
2014 r. uznał sędziego Sądu Rejonowego M. B., obwinionego o to, że w
okresie od 25 marca 2013 roku (w sentencji omyłkowo wpisano datę 15 marca
2013 r.) do dnia 4 grudnia 2013 roku, jako sędzia Sądu Rejonowego […], nie
sporządził w ustawowym terminie 14 dni, wyrażonym w art. 329 k.p.c.
pisemnych uzasadnień wyroków w sprawach: […], doprowadzając w ten
sposób do przewlekłości postępowania i oczywistej oraz rażącej obrazy art. 45
Konstytucji RP i art. 6 EKPC oraz innych przepisów prawa, za winnego
popełnienia zarzucanego mu przewinienia służbowego z art. 107 § 1 ustawy-
Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) i na
podstawie art. 109 § 1 pkt 4 tej ustawy wymierzył mu karę dyscyplinarną
przeniesienia na inne miejsce służbowe w okręgu Sądu Apelacyjnego w […].
Z ustaleń Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego wynika, że:
1) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony został w
dniu 7 listopada 2012 r. – uzasadnienie nie zostało sporządzone do dnia
rozprawy dyscyplinarnej;
2) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony został w
dniu 8 grudnia 2012 r. - uzasadnienie nie zostało sporządzone do dnia
rozprawy dyscyplinarnej;
3) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony został w
dniu 28 grudnia 2012 r. - uzasadnienie nie zostało sporządzone do dnia
rozprawy dyscyplinarnej;
3
4) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony został w
dniu 26 marca 2013 r. - uzasadnienie zostało sporządzone w trakcie
postępowania dyscyplinarnego, po 10 lutym 2014 r.;
5) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony został w
dniu 26 kwietnia 2013 r. - uzasadnienie nie zostało sporządzone do dnia
rozprawy dyscyplinarnej;
6) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony został w
dniu 26 kwietnia 2013 r. - uzasadnienie zostało sporządzone w trakcie
postępowania dyscyplinarnego, po 10 lutym 2014 r.;
7) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony został w
dniu 29 maja 2013 r. - uzasadnienie sporządzono w dniu 2 października
2013 r.;
8) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony został w
dniu 5 czerwca 2013 r. - uzasadnienie zostało sporządzone w trakcie
postępowania dyscyplinarnego, po 17 stycznia 2014 r.;
9) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony został w
dniu 6 czerwca 2013 r. - uzasadnienie zostało sporządzone w trakcie
postępowania dyscyplinarnego, po 10 lutym 2014 r.;
10) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony
został w dniu 13 września 2013 r. - uzasadnienie sporządzono w dniu 14
października 2013 r.;
4
11) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony
został w dniu 4 listopada 2013 r. - uzasadnienie sporządzono w dniu 4
grudnia 2013 r.;
12) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony
został w dniu 11 kwietnia 2013 r. - uzasadnienie sporządzono w dniu 3
września 2013 r.;
13) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony
został w dniu 25 kwietnia 2013 r. - uzasadnienie sporządzono w dniu 29
sierpnia 2013 r.;
14) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony
został w dniu 20 maja 2013 r. - uzasadnienie sporządzono w dniu 12
września 2013 r.;
15) w sprawie […] wniosek o sporządzenie uzasadnienia złożony
został w dniu 6 czerwca 2013 r. - uzasadnienie sporządzono w dniu 9
września 2013 r.
Ogółem w okresie od 25 marca 2013 r. do 4 grudnia 2013 r. wpłynęło
69 wniosków o sporządzenie uzasadnień w sprawach z referatu obwinionego,
który napisał w tym czasie 79 uzasadnień, w tym 31 w ustawowym terminie,
48 po terminie, z czego 35 przekroczeń terminu było nieusprawiedliwione.
Średnia wpływu wniosków o sporządzenie uzasadnienia w wydziale, z
pominięciem sędziów funkcyjnych, w 2013 r. wyniosła 80,9. Obwiniony
korzystał z urlopu wypoczynkowego w dniach 2 kwietnia, 6-7 czerwca, 9-31
lipca 2013 r. i 1-14 sierpnia 2013 r. Orzeczeniem z dnia 11 czerwca 2013 r.
Komisja Lekarska ZUS stwierdziła, że sędzia M. B. nie jest trwale niezdolny
5
do pełnienia obowiązków sędziego z powodu choroby lub utraty sił. Ustalenie
to miało istotne znaczenie, ponieważ obwiniony jako przyczynę popadnięcia w
zaległości w sporządzaniu uzasadnień wskazywał kłopoty zdrowotne.
Nie jest to pierwsze postępowanie dyscyplinarne, jakie toczyło się
przeciwko obwinionemu z powodu nieterminowego pisania uzasadnień.
Wyrokiem z dnia 13 marca 2013 r. w sprawie […] Sąd Apelacyjny - Sąd
Dyscyplinarny uznał go za winnego przewinienia służbowego polegającego na
tym, że w okresie od 4 listopada 2011 r. do dnia 31 maja 2012 r. nie sporządził
w ustawowym terminie uzasadnień wyroków w 18 sprawach i wymierzył mu
za to karę dyscyplinarną upomnienia.
Pół roku później, wyrokiem z dnia 6 września 2013 r., wydanym w
sprawie […], Sąd Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny uznał obwinionego za
winnego tego, że w okresie od 17 maja 2012 r. do dnia 25 marca 2013 r. nie
sporządził w ustawowym terminie uzasadnień wyroków w kolejnych 31
sprawach i za to przewinienie służbowe wymierzył mu karę dyscyplinarną
nagany.
W toku postępowania dyscyplinarnego sędzia M. B. zobowiązał się do
sporządzenia wszystkich zaległych uzasadnień w terminie do połowy czerwca
2014 r.
Sąd Apelacyjny - Sąd Dyscyplinarny ocenił, że popełnienie przez
obwinionego w okresie od 25 marca 2013 r. do 4 grudnia 2013 r. zarzucanego
przewinienia nie budzi wątpliwości. Pomimo kierowanych do niego przez
przełożonych poleceń i pomimo składanych obietnic, do dnia orzekania przez
ten Sąd nadal nie sporządził uzasadnień w czterech sprawach, w których
ustawowy termin przekroczony został już o kilkanaście miesięcy, powodując
6
przewlekłość postępowania w tych sprawach i uniemożliwiając wniesienie
ewentualnych środków odwoławczych. Sąd Dyscyplinarny nie stwierdził
występowania okoliczności niezależnych od obwinionego, które
usprawiedliwiałyby nieterminowe sporządzenie uzasadnień, zwrócił uwagę, że
statystycznie w sprawach rozstrzygniętych przez sędziego M. B. w
omawianym okresie wpłynęło mniej wniosków niż w sprawach
rozpoznawanych przez innych sędziów tego wydziału, co świadczy o tym, że
obwiniony nie był w tym czasie nadmiernie obciążony obowiązkami
służbowymi. Materiał spraw nie wymagał też przygotowywania uzasadnień
bardzo obszernych.
Za adekwatną karę Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uznał
przeniesienie obwinionego na inne miejsce służbowe w okręgu Sądu
Apelacyjnego w […] (art. 109 §1 pkt 4 u.s.p.), motywując swoje stanowisko
stopniem zawinienia, ciężarem gatunkowym popełnionego przewinienia i
nieskutecznością wcześniej wymierzonych dwóch kar dyscyplinarnych za
identyczne przewinienia służbowe. Na korzyść obwinionego przyjął jego
postawę w toku postępowania - obwiniony przyznał się, okazał skruchę i
sporządził uzasadnienia w zdecydowanej większości spraw objętych
wnioskiem o ukaranie.
Odwołanie od powyższego wyroku złożył obwiniony sędzia M. B.,
który zaskarżył je w zakresie wymierzonej kary dyscyplinarnej i - zarzucając
jej nadmierną surowość - wniósł o zastosowanie kary łagodniejszej. Wskazał
na stopniowe zmniejszanie się ilości spraw objętych zarzutami i na fakt
sporządzenia już wszystkich uzasadnień objętych zarzutem w sprawie
niniejszej, a także na przyczynę powodującą zaległości, którą jest, jego
zdaniem, stan chorobowy, formalnie nie zawsze skutkujący niezdolnością do
pracy, jednak z uwagi na stosowany w kuracji lek wpływający na dyspozycję
psychofizyczną obwinionego. Sędzia M. B. oświadczył, że jego stan zdrowia
7
powinien niebawem się poprawić, a łagodniejsza kara wystarczająco spełni
swoją rolę.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
1. W zaskarżonym wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego, niewątpliwie w wyniku oczywistej omyłki
pisarskiej, doszło do błędnego odtworzenia początkowej daty okresu
popełnienia zarzucanego obwinionemu czynu, ponieważ w miejsce
daty 25 marca 2013 r. wpisana została data 15 marca 2013 r., która
nie przystawała do poczynionych ustaleń. Powodowało to
konieczność sprostowania tej części orzeczenia na podstawie art. 105
§ 1 i § 2 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p.
2. Niewspółmierność wymierzonej kary, aby mogła stanowić podstawę
zmiany orzeczenia w wyniku odwołania, musi mieć charakter rażący
(art. 438 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p.), co oznacza, że
dokonana przez sąd odwoławczy ocena okoliczności i przesłanek
rzutujących na rodzaj właściwej w danym wypadku kary musi
doprowadzić do wniosku o zasadniczej różnicy w poglądzie na to,
jaka kara byłaby odpowiednia, różnicy tak znacznej, że kary
wymierzonej przez sąd pierwszej instancji nie można zaakceptować,
gdyż budzi sprzeciw jako niesprawiedliwa. W rozpatrywanej sprawie
tego rodzaju rażąca niewspółmierność kary nie występuje.
Obwiniony już po raz trzeci został ukarany za takie samo
przewinienie służbowe, nieterminowość w sporządzaniu przez niego
uzasadnień była różna, jednak sięgała w kilku sprawach półtora roku
i to w okresie, kiedy obwiniony miał świadomość, że toczą się
przeciwko niemu kolejne postępowania dyscyplinarne, a
terminowość podejmowanych przez niego czynności, a zwłaszcza
sporządzania uzasadnień jest pod stałą kontrolą przełożonych.
Świadczy to, wbrew twierdzeniom obwinionego, że dotychczas
8
orzeczone kary, stosowane przez Sąd Apelacyjny - Sąd
Dyscyplinarny z zachowaniem gradacji stopnia ich surowości, nie
stanowiły dostatecznie dolegliwej sankcji, mobilizującej
obwinionego do wzmożonych wysiłków, by usunąć zaległości. W
okresie około 8 miesięcy (od 25 marca 2013 r. do 5 grudnia 2013 r.)
sporządził on 79 uzasadnień, co – przy uwzględnieniu wniosków o
sporządzenie uzasadnień, jakie wpłynęły w tym czasie – oznaczało,
że zmniejszył przez ten okres zaległość o ok. 10 uzasadnień, a więc
średnio o nieco ponad 1 uzasadnienie na miesiąc.
Odwoływanie się do stanu zdrowia i wpływu leczenia na dyspozycję
psychofizyczną nie może wpłynąć na uznanie kary za rażąco
niewspółmierną, jeśli zważyć, że obwiniony był poddany badaniu
lekarskiemu i lekarze, świadomi charakteru jego pracy, nie
stwierdzili jego niezdolności do pełnienia przez niego czynności
sędziowskich ani z powodu choroby, ani z powodu utraty sił.
Okoliczności łagodzące, wynikające z przyznania się do popełnienia
zarzucanego przewinienia i okazania skruchy, a także sporządzenia
znacznej części uzasadnień w toku postępowania dyscyplinarnego
nie mogą być uznane za czynnik znacząco oddziaływujący na
wymiar kary. Charakter przewinienia sędziego M. B. wykluczał w
zasadzie możliwość zaprzeczenia, że zostało popełnione. Skrucha
okazywana przez obwinionego, oceniana w zestawieniu z
analogiczną postawą prezentowaną we wcześniejszych
postępowaniach dyscyplinarnych, nie rodziła uzasadnionych nadziei
na radykalną zmianę postępowania. Z kolei sporządzenie uzasadnień
dopiero na etapie postępowania odwoławczego od wyroku, w którym
wymierzono karę przeniesienia obwinionego na inne stanowisko w
okręgu tego samego sądu apelacyjnego, przemawia raczej za
9
prawidłowością i skutecznością tej kary niż za jej rażącą
niewspółmiernością.
Z przytoczonych względów zaskarżony wyrok należało utrzymać w
mocy na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p.
Orzeczenie o kosztach postępowania wynika z treści art. 133 u.s.p.