III BP 2/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-01-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III BP 2/14
POSTANOWIENIE
Dnia 4 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z powództwa M. D. i in. , przeciwko Izbie Celnej w R.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 4 grudnia 2014 r.,
na skutek skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w G.
z dnia 1 lipca 2014 r.,
odrzuca skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 1 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w G. w sprawie z powództwa […]
przeciwko Izbie Celnej w R. o zapłatę na skutek apelacji pozwanej, zmienił punkt I
zaskarżonego wyroku w ten sposób, że zasądził od pozwanej Izby Celnej na rzecz
powoda A. Ż. kwotę 405,42 zł tytułem odsetek, oddalając w pozostałej części
powództwo A. Ż., a w pozostałej części apelację oddalił.
Strona pozwana, reprezentowana przez radcę prawnego, wniosła skargę o
stwierdzenie niezgodności z prawem tego wyroku, zarzucając naruszenie prawa
materialnego: (-) art. 5 k.c. w związku z art. 165 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia
2009 r. o Służbie Celnej, polegające na nieuprawnionym powołaniu się przez Sąd
na klauzulę generalną zasad współżycia społecznego z art. 5 k.c. oraz ingerencji w
2
fakultatywne kompetencje dyrektora izby celnej określone w art. 165 ust. 2 ustawy
o Służbie Celnej w zakresie nieuwzględnienia terminu przedawnienia, w wyniku
czego nastąpiło zasądzenie roszczeń na rzecz każdego z powodów w pełnej
wysokości; (-) art. 165 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej w
związku z art. 476 k.c. i art. 481 k.c., polegające na bezzasadnym zasądzeniu od
skarżącego na rzecz powodów odsetek ustawowych, pomimo zgłoszonego zarzutu
przedawnienia świadczenia głównego – a nawet przy uznaniu zasadności
pominięcia przez Sąd zarzutu przedawnienia – zasądzenia świadczenia pomimo
braku ustawowej przesłanki zwłoki w ich wypłacie.
Strona pozwana wniosła o stwierdzenie niezgodności z prawem
zaskarżonego wyroku (tj. z art. 5 k.c. w związku z art. 165 ust. 2 ustawy o Służbie
Celnej oraz art. 165 ust. 4 ustawy o Służbie Celnej w związku z art. 476 k.c. i
art. 481 k.c.) i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania w tym kosztów
zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Wskazała, że zaskarżenie
wyroku w drodze innych środków zaskarżenia nie jest możliwe oraz że
zaskarżonym orzeczeniem pozwanej została wyrządzona szkoda.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga nie może być merytorycznie rozpoznana i jako niedopuszczalna
podlega odrzuceniu. Niedopuszczalność skargi wynika z braku zdolności
postulacyjnej podmiotu, który wniósł ją w imieniu Skarbu Państwa.
Od dnia wejścia w życie z dniem 15 marca 2006 r. ustawy z dnia 8 lipca
2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (jednolity tekst: Dz.U. 2013 r.,
poz. 1150) zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 jedynie Prokuratoria Generalna (z wyjątkami
wskazanymi w ustawie) jest uprawniona do reprezentacji Skarbu Państwa w
postępowaniu przed Sądem Najwyższym (postanowienie Sądu Najwyższego z 31
sierpnia 2006 r., I CZ 47/06, OSNC 2007 nr 5, poz. 75; postanowienie Sądu
Najwyższego z 12 grudnia 2006 r., I CSK 415/06, LEX nr 1074387; postanowienie
Sądu Najwyższego z 18 maja 2007 r., I PK 77/07, LEX nr 950795).
W sprawie nie ma natomiast zastosowania art. 460 § 1 k.p.c. Powodowie byli
funkcjonariuszami celnymi pełniącymi służbę w Izbie Celnej w R. Istnieją sprawy
3
rozpoznawane w postępowaniu odrębnym jako sprawy z zakresu prawa pracy, w
których stroną jest (powinien być) Skarb Państwa (postanowienie Sądu
Najwyższego z 14 stycznia 2014 r., II PK 98/13, niepubl.). Dotyczy to między innymi
spraw o roszczenia funkcjonariuszy tak zwanych służb mundurowych, w tym
funkcjonariuszy celnych, których zatrudnienie ma źródło w stosunku
administracyjnoprawnym, a nie w stosunku pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 8
czerwca 2010 r., II PZP 5/10, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 279; postanowienie Sądu
Najwyższego z 14 stycznia 2014 r., II PK 98/13, niepubl.). Sprawy te, jako
przekazane na podstawie przepisów szczególnych (art. 189 ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (jednolity tekst: Dz.U. 2013 r., poz. 1404 ze zm.),
są rozpoznawane w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy,
ale państwowa jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej nie ma w
nich własnej zdolności sądowej i procesowej, gdyż nie jest pracodawcą, ponieważ
nie istnieje stosunek pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2009 r.,
I PK 226/08, OSNP 2011 nr 3-4, poz. 33).
Wyłączne zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed Sądem
Najwyższym oznacza, że skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku w rozpoznawanej sprawie mógł skutecznie sporządzić i
wnieść jedynie radca Prokuratorii Generalnej. Niezachowanie tego wymagania
oznacza brak zdolności postulacyjnej, prowadzący do odrzucenia skargi jako
niedopuszczalnej.
Z powyższych względów skarga podlega odrzuceniu przez Sąd Najwyższy
na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 4 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z powództwa M. D. i in. , przeciwko Izbie Celnej w R.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 4 grudnia 2014 r.,
na skutek skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w G.
z dnia 1 lipca 2014 r.,
odrzuca skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 1 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w G. w sprawie z powództwa […]
przeciwko Izbie Celnej w R. o zapłatę na skutek apelacji pozwanej, zmienił punkt I
zaskarżonego wyroku w ten sposób, że zasądził od pozwanej Izby Celnej na rzecz
powoda A. Ż. kwotę 405,42 zł tytułem odsetek, oddalając w pozostałej części
powództwo A. Ż., a w pozostałej części apelację oddalił.
Strona pozwana, reprezentowana przez radcę prawnego, wniosła skargę o
stwierdzenie niezgodności z prawem tego wyroku, zarzucając naruszenie prawa
materialnego: (-) art. 5 k.c. w związku z art. 165 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia
2009 r. o Służbie Celnej, polegające na nieuprawnionym powołaniu się przez Sąd
na klauzulę generalną zasad współżycia społecznego z art. 5 k.c. oraz ingerencji w
2
fakultatywne kompetencje dyrektora izby celnej określone w art. 165 ust. 2 ustawy
o Służbie Celnej w zakresie nieuwzględnienia terminu przedawnienia, w wyniku
czego nastąpiło zasądzenie roszczeń na rzecz każdego z powodów w pełnej
wysokości; (-) art. 165 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej w
związku z art. 476 k.c. i art. 481 k.c., polegające na bezzasadnym zasądzeniu od
skarżącego na rzecz powodów odsetek ustawowych, pomimo zgłoszonego zarzutu
przedawnienia świadczenia głównego – a nawet przy uznaniu zasadności
pominięcia przez Sąd zarzutu przedawnienia – zasądzenia świadczenia pomimo
braku ustawowej przesłanki zwłoki w ich wypłacie.
Strona pozwana wniosła o stwierdzenie niezgodności z prawem
zaskarżonego wyroku (tj. z art. 5 k.c. w związku z art. 165 ust. 2 ustawy o Służbie
Celnej oraz art. 165 ust. 4 ustawy o Służbie Celnej w związku z art. 476 k.c. i
art. 481 k.c.) i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania w tym kosztów
zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Wskazała, że zaskarżenie
wyroku w drodze innych środków zaskarżenia nie jest możliwe oraz że
zaskarżonym orzeczeniem pozwanej została wyrządzona szkoda.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga nie może być merytorycznie rozpoznana i jako niedopuszczalna
podlega odrzuceniu. Niedopuszczalność skargi wynika z braku zdolności
postulacyjnej podmiotu, który wniósł ją w imieniu Skarbu Państwa.
Od dnia wejścia w życie z dniem 15 marca 2006 r. ustawy z dnia 8 lipca
2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (jednolity tekst: Dz.U. 2013 r.,
poz. 1150) zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 jedynie Prokuratoria Generalna (z wyjątkami
wskazanymi w ustawie) jest uprawniona do reprezentacji Skarbu Państwa w
postępowaniu przed Sądem Najwyższym (postanowienie Sądu Najwyższego z 31
sierpnia 2006 r., I CZ 47/06, OSNC 2007 nr 5, poz. 75; postanowienie Sądu
Najwyższego z 12 grudnia 2006 r., I CSK 415/06, LEX nr 1074387; postanowienie
Sądu Najwyższego z 18 maja 2007 r., I PK 77/07, LEX nr 950795).
W sprawie nie ma natomiast zastosowania art. 460 § 1 k.p.c. Powodowie byli
funkcjonariuszami celnymi pełniącymi służbę w Izbie Celnej w R. Istnieją sprawy
3
rozpoznawane w postępowaniu odrębnym jako sprawy z zakresu prawa pracy, w
których stroną jest (powinien być) Skarb Państwa (postanowienie Sądu
Najwyższego z 14 stycznia 2014 r., II PK 98/13, niepubl.). Dotyczy to między innymi
spraw o roszczenia funkcjonariuszy tak zwanych służb mundurowych, w tym
funkcjonariuszy celnych, których zatrudnienie ma źródło w stosunku
administracyjnoprawnym, a nie w stosunku pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 8
czerwca 2010 r., II PZP 5/10, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 279; postanowienie Sądu
Najwyższego z 14 stycznia 2014 r., II PK 98/13, niepubl.). Sprawy te, jako
przekazane na podstawie przepisów szczególnych (art. 189 ustawy z dnia 27
sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (jednolity tekst: Dz.U. 2013 r., poz. 1404 ze zm.),
są rozpoznawane w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy,
ale państwowa jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej nie ma w
nich własnej zdolności sądowej i procesowej, gdyż nie jest pracodawcą, ponieważ
nie istnieje stosunek pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2009 r.,
I PK 226/08, OSNP 2011 nr 3-4, poz. 33).
Wyłączne zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed Sądem
Najwyższym oznacza, że skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku w rozpoznawanej sprawie mógł skutecznie sporządzić i
wnieść jedynie radca Prokuratorii Generalnej. Niezachowanie tego wymagania
oznacza brak zdolności postulacyjnej, prowadzący do odrzucenia skargi jako
niedopuszczalnej.
Z powyższych względów skarga podlega odrzuceniu przez Sąd Najwyższy
na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c.