Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 23/14
POSTANOWIENIE
Dnia 3 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Maciej Pacuda
w sprawie z powództwa Elektrociepłowni Z. S.A. z siedzibą w Z.
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
o ustalenie istnienia obowiązku prawnego,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 3 grudnia 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej
od postanowienia Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 grudnia 2013 r.
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 180 (sto
osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów pomocy prawnej w
postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 10 grudnia 2013 r. oddalił zażalenie
wniesione przez Elektrociepłownię Z. S.A. z/s w Z. (powód) na postanowienie Sądu
Okręgowego w W. – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 4 lipca 2013
r.
Zaskarżonym postanowieniem Sąd pierwszej instancji odrzucił odwołanie
powoda od wydanego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes Urzędu)
świadectwa pochodzenia energii potwierdzającego wytworzenie przez powoda w
jednostce kogeneracji wskazanej w art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego energii
2
elektrycznej w ilości 65.676,510 MWh. Na świadectwie tym w pozycji kwalifikacja
świadectwa zamieszczono adnotację o treści „Przedstawienie do umorzenia
Prezesowi URE niniejszego świadectwa pochodzenia jest wypełnienie obowiązku,
o którym mowa w art. 9a ust. 8 Prawa energetycznego wyłącznie przez w/w
wytwórcę”.
Sąd Okręgowy uznał, że zamieszczona na świadectwie pochodzenia
adnotacja nie zawiera koniecznych elementów decyzji administracyjnej
przewidzianych w art. 107 § 1 k.p.a. Ponadto, w przepisach Prawa energetycznego
brak podstaw do wydania takiej decyzji. Kwestionowana adnotacja zawiera jedynie
informację i nie jest decyzją, dlatego nie przysługuje odwołanie od tego aktu.
Odwołania powoda nie można było także potraktować jako zażalenia z uwagi na
przekroczenie terminu do jego wniesienia.
Powód zaskarżył postanowienie Sądu pierwszej instancji w całości,
zarzucając naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., art. 104 k.p.a., art. 107 k.p.a., art. 47947
§
2 k.p.c., art. 1 k.p.c., art. 47946
pkt 1 k.p.a. i art. 30 ust. 2 Prawa energetycznego
oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.
Oddalając zażalenie Sąd Apelacyjny wyjaśnił, że o uznaniu danego aktu za
decyzję administracyjną nie decyduje jego nazwa, lecz treść. Sąd pierwszej
instancji trafnie jednak uznał, że zaskarżony przez powoda akt jest
zaświadczeniem, a nie decyzją administracyjną. Świadectwo pochodzenia wydano
na podstawie art. 217 § 1 i § 2 pkt 1 k.p.a. Nie ma jednocześnie podstaw do
dopatrywania się innego charakteru prawnego przedmiotowego zaświadczenia.
Powód zaskarżył postanowienie Sądu Apelacyjnego skargą kasacyjną w
całości. Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powód powołał się
na występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego oraz powołał się na
potrzebę wykładni przepisów prawa budzących poważne wątpliwości, w zakresie
dotyczącym problemu „czy w razie wydania przez Prezesa URE w oparciu o art. 9l
ust. 3 Prawa energetycznego świadectwa pochodzenia z kogeneracji
zawierającego adnotację o treści, że przedstawienie do umorzenia Prezesowi URE
tego świadectwa jest wypełnienie obowiązku wynikającego z art. 9a ust. 8 Prawa
energetycznego wyłącznie przez wytwórcę, który uzyskał takie świadectwo, taka
adnotacja zawarta na świadectwie pochodzenia stanowi decyzję administracyjną,
3
od której wytwórcy przysługuje odwołanie do SOKiK zgodnie z art. 479(46) pkt 1
k.p.c. oraz art. 30 ust. 2 Prawa energetycznego?”
Prezes Urzędu w odpowiedzi na skargę kasacyjną wniósł o wydanie
postanowienia odmawiającego przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i
zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną
do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne (pkt 1),
istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów (pkt 2), zachodzi nieważność
postępowania (pkt 3) lub skarga jest oczywiście uzasadniona (pkt 4). Wypada
również dodać, iż zgodnie z art. 3984
§ 2 k.p.c., określającym wymogi formalne
skargi kasacyjnej, skarga kasacyjna powinna zawierać wniosek o przyjęcie do
rozpoznania i jego uzasadnienie. Należy zatem stwierdzić, że wniosek o przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania powinien wskazywać, że zachodzi przynajmniej
jedna z okoliczności wymienionych w powołanym wcześniej art. 3989
§ 1 k.p.c.,
a jego uzasadnienie (sporządzone odrębnie od uzasadnienia podstaw kasacyjnych)
winno zawierać argumenty świadczące o tym, że rzeczywiście, biorąc pod uwagę
sformułowane w ustawie kryteria, istnieje potrzeba rozpoznania skargi przez Sąd
Najwyższy. Skarga kasacyjna nie jest bowiem (kolejnym) środkiem zaskarżenia
przysługującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji kończącego
postępowanie w sprawie, z uwagi na przeważający w jej charakterze element
interesu publicznego. Służy ona kontroli prawidłowości stosowania prawa, nie
będąc instrumentem weryfikacji trafności ustaleń faktycznych stanowiących
podstawę zaskarżonego orzeczenia.
Skarga kasacyjna powoda nie kwalifikuje się do przyjęcia celem jej
merytorycznego rozpoznania, ponieważ w niniejszej sprawie nie zachodzi potrzeba
rozstrzygnięcia sformułowanego w niej problemu prawnego, ani też potrzeba
rozstrzygnięcia doktrynalnych wątpliwości interpretacyjnych, bądź rozbieżności w
sądowej wykładni przepisów prawa przywołanych w stosownym wniosku powoda.
4
Na wstępie odnotować należy, że Sąd drugiej instancji w zaskarżonym
postanowieniu podzielił pogląd wyrażany w piśmiennictwie, orzecznictwie sądów
administracyjnych, a także orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym to
treść konkretnego aktu powinna decydować o tym, czy jest on decyzją
administracyjną czy zaświadczeniem. Wbrew jednak stanowisku wyrażonemu w
uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia samo oparcie świadectwa pochodzenia
energii wydanego przez Prezesa Urzędu na art. 217 § 1 i 2 pkt 1 k.p.a. nie
przesądza o tym, że skarżony przez powoda odwołaniem akt jest zaświadczeniem,
a nie decyzją. Trafnie jednak Sąd drugiej instancji przyjął, że nie ma podstaw dla
uznania za decyzję administracyjną wydanego przez Prezesa Urzędu w niniejszej
sprawie świadectwa pochodzenia energii z kogeneracji z adnotacją „Przedstawienie
do umorzenia Prezesowi URE niniejszego świadectwa pochodzenia jest
wypełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 Prawa energetycznego
wyłącznie przez w/w wytwórcę”. Przemawia za tym charakter świadectwa
pochodzenia energii oraz kontekst faktyczny i prawny, w jakim wydano świadectwo
pochodzenia energii z powyższą adnotacją.
Zgodnie z art. 9l ust. 3 Prawa energetycznego do świadectw pochodzenia
energii stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego
dotyczące zaświadczeń. Zaświadczenia przybierają postać dokumentu urzędowego
potwierdzającego określone fakty lub stan prawny. Jak wskazuje się w
piśmiennictwie, od decyzji deklaratoryjnych zaświadczenia odróżnia to, że nie są
czynnościami prawnymi zmierzającymi bezpośrednio do wywołania skutków
prawnych, lecz czynnościami faktycznymi, które mogą, ale nie muszą wywoływać
skutki prawne. Za pomocą zaświadczeń organ administracji stwierdza to, co jest mu
wiadome. Nie rozstrzyga jednak żadnej sprawy, nie objawia swojej woli, nie
konkretyzuje normy prawa materialnego. Zaświadczenie nie zmienia zakresu praw i
obowiązków podmiotu, ani nie wywołuje bezpośrednio skutków materialnych. Nie
wyklucza to jednak wpływu treści zaświadczenie na realizację praw i obowiązków.
W sprawach dotyczących zaświadczeń takich jak w niniejszej sprawie,
uzyskanie przez przedsiębiorstwo energetyczne zaświadczenia w postaci
świadectwa pochodzenia energii z kogeneracji pociąga za sobą uprawnienie tego
przedsiębiorstwa do przedstawienia świadectwa Prezesowi Urzędu do umorzenia
5
celem wykonania ustawowego obowiązku, bądź do wprowadzenia takiego
świadectwa do obrotu giełdowego celem (finalnym) uzyskania i przedstawienia do
umorzenia Prezesowi Urzędu przez inne przedsiębiorstwo energetyczne.
Nie można jednak uznać, że wydane w niniejszej sprawie świadectwo
pochodzenia energii z kogeneracji, opatrzone adnotacją o treści „Przedstawienie do
umorzenia Prezesowi URE niniejszego świadectwa pochodzenia jest wypełnienie
obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 Prawa energetycznego wyłącznie przez
w/w wytwórcę”, nie jest świadectwem, do którego stosuje się odpowiednio przepisy
o zaświadczeniach z tego powodu, że umieszczając taką adnotację Prezes Urzędu
wydał w rzeczywistości decyzję administracyjną pozbawiającą powoda prawa do
wprowadzenia tak oznaczonego świadectwa pochodzenia energii do obrotu
giełdowego. Umieszczenie takiej adnotacji nie jest aktem woli Prezesa Urzędu, lecz
dopuszczalnym w instytucji zaświadczenia potwierdzeniem stanu prawnego w
zakresie wydawania i przedstawiania do umarzania świadectw pochodzenia energii
z kogeneracji dla wytwórców takich jak powód. Powyższa adnotacja na świadectwie
pochodzenia energii jest bowiem konsekwencją uprzedniego merytorycznego
osądzenia sprawy z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu umarzającej
wcześniejsze świadectwo pochodzenia energii wydane powodowi. Odwołanie
powoda od tej decyzji zostało uwzględnione przez Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z
dnia 18 listopada 2008 r., od którego apelacja Prezesa Urzędu została oddalona
wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 16 września 2009 r. Z wydanego w tej sprawie
wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 września 2010 r., III SK 14/10, wynika zaś, iż
wykładni art. 9a ust. 8e Prawa energetycznego należy dokonywać w ten sposób, że
przewidziane w art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego ograniczenie w zakresie
przedstawiania do umorzenia świadectw pochodzenia energii nie obejmuje tych
wytwórców energii z kogeneracji, którzy przedstawiają do umorzenia Prezesowi
Urzędu świadectwo pochodzenia energii uzyskane dla wytworzonej przez siebie
energii. Adnotacja zamieszczona na świadectwie wydanym w niniejszej sprawie
stanowi w konsekwencji potwierdzenie praw przysługujących powodowi w świetle
przepisów Prawa energetycznego zinterpretowanych przez Sąd Najwyższy w
powołanym powyżej wyroku.
6
Kierując się przedstawionymi motywami, Sąd Najwyższy uznał, iż powód nie
wykazał potrzeby rozpoznania jego skargi kasacyjnej. Dlatego, na podstawie
art. 3989
§ 2 k.p.c. oraz art. 98 § 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i § 14 ust. 3 pkt 3
w związku z § 12 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu, orzekł jak w sentencji.