Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 115/14
POSTANOWIENIE
Dnia 22 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
SSN Maria Szulc
w sprawie z powództwa G.S.A. w W.
przeciwko S. Spółce z o.o. w L.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 22 stycznia 2015 r.,
zażalenia strony pozwanej na wyrok Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 lipca 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok.
2
UZASADNIENIE
G. S.A. w W. domagała się zasądzenia od S. T. S.A. w T. kwoty 151.905 zł
wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.
Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 2 lipca 2013 r. oddalił powództwo i
obciążył powódkę kosztami postępowania. Ustalił, że w dniu
23 października 2009 r. została zawarta umowa między G. S.A. a S. T. Sp. z o.o., w
której powódka zobowiązała się dostarczyć elementy programu lojalnościowego, a
pozwana zobowiązała się do zapłaty uzgodnionego wynagrodzenia. Do dnia 16
czerwca 2011 r. strony wykonywały swoje zobowiązania zgodnie z umową.
Pozwana przestała wykonywać umowę na skutek nienależytego jej wykonywania
przez powódkę oraz nieusunięcia sygnalizowanych przez nią wad oprogramowania.
Powódka obciążyła pozwaną kwotą 151.905 zł, a pozwana dnia 28 września 2011 r.
odstąpiła od umowy, żądając zapłaty kary umownej. Pozwana dokonała potrącenia
swojej należności z należnością powódki do kwoty 198.435,10 zł. Powódka
wezwała pozwaną do zapłaty kary umownej, a pozwana wezwała powódkę do
odbioru terminali.
Zdaniem Sądu Okręgowego, analiza postanowień umowy prowadzi do
wniosku, że świadczenie pozwanej na rzecz powódki miało charakter stricte
pieniężny. Zgodnie z art. 483 § 1 k.c., zastrzeżenie kary umownej było w tej sytuacji
bezwzględnie nieważne jako sprzeczne z ustawą (art. 58 § 1 k.c.).
Powódka wniosła apelację od wyroku Sądu Okręgowego.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 29 lipca 2014 r. uchylił zaskarżony wyrok i
przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania i
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego. Podkreślił, że w sytuacji,
gdy powódka dochodziła kary umownej naliczonej wobec niewykonywania
obowiązków o charakterze niepieniężnym, bezprzedmiotowe było orzekanie przez
Sąd Okręgowy o nieważności zastrzeżenia kary umownej na wypadek
niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego. Rzeczą
Sądu Okręgowego było w szczególności ustalenie, czy w okolicznościach sprawy
na pozwanej, w świetle zawartej przez strony umowy, ciążyły obowiązki
3
o charakterze niepieniężnym, czy dopuszczalne było zastrzeżenie z tego tytułu kary
umownej, czy pozwana zaprzestała wykonywania umowy i z jakich powodów,
w szczególności, czy zaprzestanie wykonywania umowy bądź wynikających z niej
obowiązków o charakterze niepieniężnym uzasadnione było niewykonaniem bądź
nienależytym wykonaniem umowy przez powódkę. Potrzeba dokonania tych
ustaleń oznacza - zdaniem Sądu Apelacyjnego - że istota sprawy nie została
rozpoznana.
Sąd Apelacyjny uznał ponadto - odwołując się do art. 493 k.s.h. - że w chwili
orzekania nie zostało wykazane przejęcie S. T. S.A. w T. przez S. Sp. z o.o. w L.
Pozwana, oznaczona jako "S." sp. z o.o. w L., wniosła zażalenie na wyrok
Sądu Apelacyjnego, zarzucając naruszenie art. 386 § 4 oraz wskazując na
potrzebę dokonania oceny zaskarżonego wyroku stosownie do art. 379 pkt 2 w
związku z art. 39821
w związku z art. 3941
§ 3 i art. 64 § 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że w postępowaniu
toczącym się w wyniku zażalenia złożonego na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. na
orzeczenie kasatoryjne Sądu drugiej instancji, Sąd Najwyższy bada tylko, czy
wystąpiły wskazane przez Sąd drugiej instancji przesłanki uchylenia zaskarżonego
wyroku, którymi są: nieważność postępowania przed sądem pierwszej instancji,
nierozpoznanie przez ten sąd istoty sprawy oraz sytuacja, gdy wydanie wyroku
przez sąd drugiej instancji wymagałoby przeprowadzenia postępowania
dowodowego w całości. Przedmiotem oceny Sądu Najwyższego w postępowaniu
wywołanym wniesieniem zażalenia na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. nie mogą być
inne kwestie, w szczególności dotyczące oceny zasadności roszczenia
ani merytorycznego badania stanowiska prawnego sądu drugiej instancji, jak
również badania prawidłowości zastosowania przepisów prawa procesowego, które
nie odnoszą się ściśle do wskazanych przez sąd drugiej instancji podstaw
uchylenia wyroku sądu pierwszej instancji. Omawiane zażalenie nie jest bowiem
środkiem prawnym służącym kontroli materialnoprawnej podstawy wyroku ani
prawidłowości zastosowania przez sąd drugiej instancji przepisów prawa
procesowego niezwiązanych z podstawami kasatoryjnymi, lecz zażalenie to jest
4
skierowane przeciwko uchyleniu wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego
rozpoznania, a więc ocenie może być poddany jedynie ewentualny błąd sądu
odwoławczego przy kwalifikowaniu określonej sytuacji procesowej, jako
odpowiadającej powołanej podstawie kasatoryjnej (zob. m.in. postanowienia z dnia
12 grudnia 2013 r., V CZ 75/13, niepubl., z dnia 7 listopada 2012 r., IV CZ 147/12,
OSNC 2013 r., nr 3, poz. 41, z dnia 16 maja 2013 r., IV CZ 31/13, niepubl. i z dnia
21 czerwca 2013 r., I CZ 48/13, niepubl.).
W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny nie miał podstaw do wydania
orzeczenia kasatoryjnego. Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe
i orzekł o żądaniu powódki, oddalając powództwo ze względu na nieważność
zastrzeżenia kary umownej na wypadek niewykonania świadczenia pieniężnego.
Ewentualną, choć bardzo wątpliwą podstawą orzeczenia kasatoryjnego byłoby
stwierdzenie, że całe postępowanie dowodowe musi być przeprowadzone -
niewątpliwie jednak w tej sprawie Sąd Okręgowy orzekł o jej istocie, a Sąd
Apelacyjny jedynie z tym rozstrzygnięciem się nie zgodził. Trafny jest zatem zarzut
naruszenia art. 386 § 4 k.p.c.
W związku z podniesioną w zażaleniu okolicznością przejęcia S. T. S.A. w T.
przez "S." sp. z o.o. w L. Sąd Apelacyjny powinien rozważyć zawieszenie
postępowania na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 w związku z art. 391 § 1 k.p.c.
Z przedstawionych powodów orzeczono, jak w sentencji (art. 39815
§ 1
w związku z art. 3941
§ 11
i § 3 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13