Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 336/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Gierszon (przewodniczący)
SSN Rafał Malarski
SSN Eugeniusz Wildowicz (sprawozdawca)
Protokolant Ewa Oziębła
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w sprawie R. G.
ukaranego z art. 121 § 1 k.w.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 22 stycznia 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść ukaranego
od wyroku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 20 września 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięcia o
środku karnym obowiązku naprawienia szkody (pkt II).
U Z A S A D N I E N I E
Sąd Rejonowy w W., wyrokiem nakazowym z dnia 20 września 2012 r.,
uznał R. G. za winnego tego, że „w dniu 22 września 2011 r. o godz. 20:02 w W.,
na odcinku S. – K., w autobusie linii 710, po raz trzeci w ciągu roku wyłudził
przejazd komunikacją miejską ZTM, pomimo nie uiszczenia dwukrotnie nałożonej
na niego kary pieniężnej za jazdę bez ważnego biletu 13.09.2011 r. i 22.09.2011 r.”,
tj. wykroczenia z art. 121 § 1 k.w. i za to wymierzył mu karę grzywny w wysokości
2
700 zł. Na podstawie art. 28 § 2 k.w. w zw. z art. 121 § 3 k.w. orzekł środek karny w
postaci obowiązku naprawienia szkody, poprzez zapłatę na rzecz Zarządu
Transportu Miejskiego równowartości wyłudzonego mienia, to jest kwoty 599,06 zł.
Na podstawie art. 119 k.p.w. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił ukaranego w całości
od zapłaty kosztów postępowania i określił, że wchodzące w ich skład wydatki
ponosi Skarb Państwa.
Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 26 października 2012 r. wobec nie
zaskarżenia go przez strony postępowania.
Od powyższego wyroku kasację na korzyść ukaranego R. G., w zakresie
orzeczonego w pkt. II środka karnego obowiązku naprawienia szkody, wniósł
Prokurator Generalny i zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 28 § 2 k.w. w zw. z
art. 121 § 3 k.w., polegające na orzeczeniu na podstawie tego ostatniego przepisu
środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody, podczas gdy orzeczenie
takiego środka jest dopuszczalne wyłącznie wobec sprawcy wykroczenia
określonego w art. 121 § 2 k.w., wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna.
Nie ulega wątpliwości, że wyrok Sądu Rejonowego w W., w zaskarżonej
kasacją części, nie może się ostać, ponieważ zapadł z rażącym naruszeniem art.
28 § 2 k.w. w zw. z art. 121 § 3 k.w., co miało istotny wpływ na jego treść.
Zgodnie bowiem z art. 28 § 2 k.w. przewidziane w prawie wykroczeń środki
karne można orzekać jedynie, gdy są one przewidziane w przepisie szczególnym,
przy czym, gdy chodzi o obowiązek naprawienia szkody, jedynie w sposób
określony w przepisie szczególnym (art. 28 § 4 k.w.).
Art. 121 § 3 k.w. przewiduje wprawdzie możliwość orzeczenia obowiązku
zapłaty równowartości wyłudzonego mienia, a więc w rozumieniu art. 28 § 1 k.w.
środka karnego obowiązku naprawienia szkody, ale wyłącznie w razie popełnienia
wykroczenia określonego w § 2 tego przepisu, nie zaś w jego § 1. Przepis art. 121
§ 2 k.w. dotyczy zaś - w zakresie przejazdu środkiem komunikacji - wyłudzenia
takiego przejazdu od przedsiębiorcy, który nie dysponuje karami pieniężnymi
określonymi w taryfie (wyrok SN z dnia 27 marca 2013 r., II KK 58/13, OSNKW
3
2013, Nr 4, poz. 36; postanowienie SN z dnia 15 czerwca 2007 r., I KZP 13/07,
OSNKW 2007, z. 7-8, poz. 56).
Tymczasem wyrokiem nakazowym z dnia 20 września 2012 r. R. G. uznano
za winnego wyłudzenia przejazdu komunikacją miejską Zarządu Transportu
Miejskiego w W., a więc przedsiębiorstwa, które dysponuje karami taryfowymi za
przejazd bez ważnego biletu. Kwestię tą reguluje Uchwała nr XXXII/769/2012 Rady
Miasta W. z dnia 23 lutego 2012 r. oraz Uchwała nr XXVI/858/2008 Rady Miasta W.
z dnia 13 marca 2008 r. Prawidłowo tym samym zakwalifikowano czyn ukaranego z
art. 121 § 1 k.w.
Trafnie skarżący podnosi, iż Sąd Rejonowy w W., orzekając w stosunku do
R. G. za przypisane mu wykroczenie z art. 121 § 1 k.w., w pkt. II wyroku, środek
karny w postaci obowiązku naprawienia szkody w kwocie 599,06 zł, poprzez
zapłatę na rzecz Zarządu Transportu Miejskiego równowartości wyłudzonego
mienia, rażąco naruszył art. 28 § 2 k.w. w zw. z art. 121 § 3 k.w. Przewidziany w
art. 121 § 3 k.w. środek karny obowiązku naprawienia szkody w postaci zapłaty
równowartości wyłudzonego świadczenia w odniesieniu do przewozu środkiem
komunikacji, nie może być bowiem orzeczony w przypadku skazania obwinionego
za wyłudzenie takiego przewozu od przedsiębiorcy dysponującego taryfową reakcją
represyjną, do której to kategorii niewątpliwie należy Zarząd Transportu Miejskiego
w W. Kodeks wykroczeń nie przewiduje zaś, w żadnym przepisie szczególnym,
obligatoryjnego lub fakultatywnego orzeczenia obowiązku zapłaty równowartości
wyłudzonego mienia od sprawcy ukaranego za wykroczenie określone w art. 121 §
1 k.w. (wyrok SN z 27 marca 2013 r., II KK 47/13, LEX nr 1293203).
W świetle powyższego zaskarżony wyrok ostać się nie może, jako że doszło
w tej sprawie do rażącej obrazy prawa materialnego, która miała istotny wpływ na
treść zaskarżonego orzeczenia. Mając to na uwadze, Sąd Najwyższy uchylił
zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczonego na podstawie art. 28 § 2 k.w. w
zw. z art. 121 § 3 k.w. środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody,
bez wydawania orzeczenia następczego, jako że obraza prawa sprowadza się w tej
sprawie do orzeczenia o środku karnym nieprzewidzianym za przypisane
wykroczenie i ponowne procedowanie w tej kwestii jest zbędne.
Z tych wszystkich względów orzeczono, jak w wyroku.
4
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13