Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 577/14
POSTANOWIENIE
Dnia 26 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster
w sprawie z powództwa P. G.
przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń Spółce Akcyjnej w S.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 26 marca 2015 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 maja 2014 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2) zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 1 800
zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 maja 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił
apelację powoda od wyroku Sądu pierwszej instancji oddalającego powództwo
przeciwko zakładowi ubezpieczeń o zasądzenie kwoty 154.471,54 zł. tytułem
odszkodowania za utratę samochodu wynajętego przez powoda osobie trzeciej,
która posługiwała się cudzymi dokumentami i nie zwróciła pojazdu po upływie
okresu najmu.
Sądy obu instancji, dokonując wykładni łączącej strony umowy
ubezpieczenia i aneksu do niej, uznały, że umową tą objęte było ubezpieczenie
pojazdu także w przypadku wynajęcia go przez powoda osobie trzeciej, jednak
tylko w wypadkach wyraźnie przewidzianych w ogólnych warunkach ubezpieczenia,
a więc w razie kradzieży określonej w art. 278, art. 279 i art. 280 kk (kradzieży
zwykłej, kradzieży z włamaniem oraz rozboju), natomiast nie były objęte
ubezpieczeniem, z powodu wyraźnego wyłączenia w o.w.u., przypadki innego
rodzaju przywłaszczenia pojazdu wynajętego, w tym także oszustwa, do którego
doszło w sprawie.
W skardze kasacyjnej powód, jako uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi
do rozpoznania wskazał przesłankę przedsądu przewidzianą w art. 3989
§ 1 pkt. 4
k.p.c. stwierdzając, że skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona, gdyż
obowiązujące zasady interpretacji postanowień o.w.u. oraz umów ubezpieczenia
nie pozwalały na dokonanie wykładni przyjętej przez Sądy, niekorzystnej dla
ubezpieczonego oraz sprzecznej z utrwalonym orzecznictwem sądowym. Wskazał
też na brak podstaw do oparcia wykładni o.w.u. w zakresie pojęć „kradzieży”
i „przywłaszczenia” wyłącznie na treści odpowiednich przepisów kodeksu karnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, przesłanka
przedsądu przewidziana w art. 3989
§ 1 pkt. 4 k.p.c. jest spełniona jeżeli skarżący
wykaże w wyodrębnionym wywodzie prawnym, oddzielnym od uzasadnienia
podstaw kasacyjnych, że w sprawie doszło do kwalifikowanego: oczywistego
naruszenia prawa, widocznego od razu przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy
3
prawniczej, bez potrzeby głębszej analizy oraz że w wyniku takiego naruszenia
prawa zapadł w drugiej instancji wyrok oczywiście wadliwy. Nie wystarczy zatem
powołanie się na wadliwą wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie przepisu prawa
przez sąd drugiej instancji lecz konieczne jest wykazanie, że wadliwość ta jest
rażąca i oczywista gdyż narusza podstawowe i oczywiste zasady wykładni lub
stosowania prawa, niepodlegające różnym ocenom (porównaj między innymi
postanowienia z dnia 8 marca 2002 r. I PKN 34/01, OSNP 2004/6/100, z dnia
10 stycznia 2003 r. V CZ 187/02, OSNC 2004/3/49 i z dnia 11 stycznia 2008 r. I UK
285/07, niepubl.).
Skarżący nie wykazał, że Sąd Apelacyjny naruszył w opisany wyżej,
kwalifikowany i oczywisty sposób przepisy wskazane w podstawach kasacyjnych.
Postanowienia umów oraz ogólnych warunków umów podlegają wykładni, podobnie
jak przepisy prawa. Z reguły, tak jak to miało miejsce w rozpoznawanej sprawie,
możliwa jest ich różna wykładnia. Jedynie wykazanie przez skarżącego,
że dokonana przez Sąd drugiej instancji wykładnia była oczywiście rażąco błędna
mogłoby uzasadniać twierdzenie o oczywistej zasadności skargi kasacyjnej.
Skarżący jednak tego nie wykazał ani nawet nie twierdził poprzestając na zarzucie,
że dokonana przez Sąd Apelacyjny wykładnia jest niezgodna z powszechnie
przyjętą w orzecznictwie, przy czym nie wskazał w uzasadnieniu wniosku
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania żadnych orzeczeń, odwołując się
w tym zakresie do uzasadnienia podstaw kasacyjnych, co jest zabiegiem
niedopuszczalnym. Czym innym jest bowiem wypełnienie obowiązku wskazania
i uzasadnienia przesłanki konstrukcyjnej skargi kasacyjnej przewidzianej w art.
3984
§ 1 pkt. 2 k.p.c., a czym innym uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania (art. 3984
§ 2 k.p.c.). I choć argumenty w obu
wypadkach mogą być zbliżone, to skarżący obowiązany jest przedstawić odrębny
wywód prawny dotyczący obu przesłanek skargi kasacyjnej, bowiem Sąd
Najwyższy bada je odrębnie, w innych stadiach postępowania kasacyjnego. W
ramach przedsądu bada jedynie istnienie przesłanki określonej w art. 3984
§ 2
k.p.c., gdyż badanie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia możliwe jest dopiero
po przyjęciu skargi kasacyjnej do rozpoznania, w ramach jej merytorycznej oceny.
4
Nawet jednak sięgnięcie do orzeczeń sądowych przytoczonych przez
skarżącego jedynie w uzasadnieniu podstaw kasacyjnych nie pozwala na
stwierdzenie, że wykładnia umowy stron dokonana w sprawie przez Sąd Apelacyjny
jest oczywiście sprzeczna ze stanowiskiem zajętym w tych orzeczeniach, które,
wbrew twierdzeniom skarżącego, nie odnoszą się wprost do stanu faktycznego
tożsamego z ustalonym w sprawie.
Biorąc to pod uwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie znajdując też okoliczności,
które w ramach przedsądu obowiązany jest brać pod uwagę z urzędu.
O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 w zw.
z art. 108 § 1, art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.