Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KZ 13/15
POSTANOWIENIE
Dnia 24 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk
w sprawie P. P.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 24 marca 2015 r.,
zażalenia na zarządzenie Zastępcy Przewodniczącego IX Wydziału Karnego
Odwoławczego Sądu Okręgowego w T.
z dnia 16 stycznia 2015 r.,
odmawiające przyjęcia zażalenia,
p o s t a n o w i ł
stwierdzić niewłaściwość Sądu Najwyższego do podjęcia
decyzji w przedmiocie wniesionego zażalenia i akta sprawy
zwrócić Sądowi Okręgowemu w T.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w T. zasądził od
Skarbu Państwa na rzecz adw. A. M. kwotę 442,80 zł brutto za sporządzenie opinii
o braku podstaw do wniesienia kasacji.
Na powyższe postanowienie zażalenie złożył P.P.
Zarządzeniem z dnia 16 stycznia 2015 r. Zastępca Przewodniczącego IX
Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w T. odmówił przyjęcia
zażalenia P. P. wobec stwierdzenia, iż jest ono niedopuszczalne z mocy ustawy z
uwagi na treść art. 425 § 3 k.p.k.
Na zarządzenie o odmowie przyjęcia zażalenia, zażalenie złożył P. P.
Zarządzeniem z dnia 17 lutego 2015 r. Zastępca Przewodniczącego IX
Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w T., na podstawie art. 463 §
1 k.p.k., akta sprawy przesłał Sądowi Najwyższemu do rozpoznania.
2
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W sprawie brak podstaw do rozpoznania przedmiotowego zażalenia przez
Sąd Najwyższy.
Przepis art. 27 k.p.k. stanowi, że Sąd Najwyższy rozpoznaje kasacje oraz
środki odwoławcze i inne sprawy w wypadkach określonych w ustawie.
Rozpoznawanie przez Sąd Najwyższy środków zaskarżenia, innych niż kasacja,
ma zatem charakter wyjątkowy i wymaga wyraźnego przepisu kompetencyjnego.
Obowiązujące przepisy procedury karnej nie zawierają regulacji szczególnej, która
ustanawiałaby właściwość rzeczową Sądu Najwyższego w zakresie rozpoznawania
zażalenia na odmowę przyjęcia zażalenia wobec stwierdzenia, iż jest ono
niedopuszczalne z mocy ustawy. Nie stanowi takiej podstawy w szczególności
przepis art. 463 § 1 k.p.k., jako że przepis ten nie wskazuje wprost na kognicję
Sądu Najwyższego do rozpoznawania zażalenia na zarządzenie sądu
odwoławczego odmawiające przyjęcia zażalenia, co stanowi wymóg wynikający z
treści art. 27 k.p.k.
Właściwość Sądu Najwyższego do rozpoznania przedmiotowego zażalenia
nie wynika z samego faktu, że na zarządzenie wydane w sądzie powszechnym,
odmawiające przyjęcia środka odwoławczego przysługuje zażalenie (art. 429 § 2
kpk.). Przepisy Kodeksu postępowania karnego nie przewidują bowiem
domniemania właściwości Sądu Najwyższego do rozpoznawania wszelkich
środków odwoławczych od decyzji podejmowanych przez sądy powszechne, czy to
w pierwszej, czy w drugiej instancji, lecz wręcz przeciwnie, do rozpoznania
wspomnianych środków odwoławczych wymagają wyraźnej podstawy prawnej (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26.10.2007 r. V KZ 66/07, OSNwSK
2007/1/2404; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26.09.2011 r., II KZ 41/11,
LEX nr 960539). Przesądza o tym wspomniana pozycja ustrojowa oraz
konstytucyjne i funkcjonalne wydzielenie Sądu Najwyższego ze struktury
sądownictwa powszechnego. Sąd Najwyższy nie jest sądem odwoławczym w
odniesieniu do sądów powszechnych, ponieważ funkcje odwoławcze Sądu
Najwyższego są ograniczone tylko do wypadków wskazanych wyraźnie w ustawie
(art. 429 § 1 k.p.k. w zw. z art. 545 § 1 k.p.k. i art. 459 § 1 k.p.k., art. 441 § 5 k.p.k.,
art. 530 § 3 k.p.k., art. 538 § 2 k.p.k. i art. 426 § 3 k.p.k.). Właściwym do
3
rozpoznania zażalenia na zarządzenie o odmowie przyjęcia zażalenia na
postanowienie sądu odwoławczego w przedmiocie kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej (tak zresztą jak i samego zażalenia na takie postanowienie) jest orzekający
w innym równorzędnym składzie sąd odwoławczy (art. 426 § 2 k.p.k. w zw. z art.
466 § 1 i 2 k.p.k. per analogiam) (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25
września 2014 r., III KZ 45/14, nie publ.).
Bezsprzecznie podstawowym zadaniem Sądu Najwyższego w postępowaniu
karnym jest rozpoznawanie kasacji, jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia, zaś
rozpoznawanie środków odwoławczych tylko w wypadkach, gdy według ustawy
Sąd Najwyższy staje się sądem odwoławczym tj. w postępowaniu
„okołokasacyjnym” (art. 530 § 3 k.p.k.) oraz „wznowieniowym” (art. 544 § 2 k.p.k.,
art. 547 § 3 k.p.k.). Do kompetencji Sądu Najwyższego należy także orzekanie w
przedmiocie pytań prawnych (art. 441 § 1 k.p.k.) z możliwością przekazania
rozstrzygnięcia zagadnienia powiększonemu składowi Sądu Najwyższego (art. 441
§ 2 k.p.k.), odtwarzanie zniszczonych lub zagubionych akt postępowania przed
Sądem Najwyższym (art. 160 § 2 k.p.k.), przekazywanie sprawy do rozpoznania
innemu niż właściwy sądowi równorzędnemu ze względu na dobro wymiaru
sprawiedliwości (art. 37 k.p.k.), opiniowanie wniosków o ułaskawienie w sprawach,
w których Sąd Najwyższy orzekał jako sąd odwoławczy (art. 564 § 2 i 3 k.p.k.).
Jedynie w sprawach karnych wojskowych Sąd Najwyższy - Izba Wojskowa
rozpoznaje sprawy przewidziane w Kodeksie Postępowania Karnego dla sądu
wyższego rzędu nad wojskowym sądem okręgowym (art. 655 k.p.k.).
Mając na uwadze powyższe okoliczności należało na podstawie art. 27
k.p.k. w zw. z art. 35 § 1 k.p.k. stwierdzić niewłaściwość Sądu Najwyższego do
rozpoznania zażalenia P. P. i akta sprawy przekazać Sądowi Okręgowemu w T.