II CSK 550/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-05-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 550/14
POSTANOWIENIE
Dnia 9 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie z powództwa G. T.
przeciwko S. K., D. K. i K. K.
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 kwietnia 2015 r.,
na skutek skargi kasacyjnej pozwanych
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 lutego 2014 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. oddala wniosek powódki o zasądzenie kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Skarga kasacyjna ukształtowana została w przepisach kodeksu
postępowania cywilnego jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, nakierowany na
ochronę interesu publicznego przez zapewnienie rozwoju prawa i jednolitości
wykładni oraz usunięcie z obrotu prawnego orzeczeń wydanych w postępowaniu
dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwych, nie zaś jako ogólnie dostępny
środek zaskarżenia orzeczeń nie satysfakcjonujących stron. Koniecznej selekcji
skarg pod kątem realizacji tego celu służy instytucja tzw. przedsądu, ustanowiona
w art. 3989
k.p.c., w ramach której Sąd Najwyższy dokonuje wstępnej oceny
sprawy przedstawionej mu ze skargą kasacyjną. Zakres przeprowadzanego
badania jest ograniczony do kontroli, czy w sprawie ujawniły się przewidziane w art.
3989
§ 1 pkt 1 - 4 k.p.c. okoliczności przemawiające za przyjęciem skargi do
rozpoznania. Na etapie tzw. przedsądu analizie podlega w zasadzie wniosek
o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienie. Uzasadnienie wniosku
o przyjęcie skargi do rozpoznania powinno zatem koncentrować się na wykazaniu,
iż zachodzą w sprawie konkretne okoliczności uzasadniające przyjęcie skargi do
rozpoznania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2013 r.
III CSK 55/2012 i powołane tam orzeczenia).
Pełnomocnik pozwanych w skardze kasacyjnej wniesionej od wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 19 lutego 2014 r. wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania oparł
na przesłance ujętej w art. 3989
§ 1 pkt 2 i 4 k.p.c.
Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jej autor wskazał na
oczywistą – jego zdaniem - zasadność skargi oraz na potrzebę wykładni art. 1143 §
1 i 3 k.p.c. oraz art. 527 § 2 k.c. w zw. z art. 533 k.c.
Odwołanie się do przesłanki opisanej w art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. wymaga
wskazania, że określony przepis prawa, mimo że budzi wątpliwości, nie doczekał
się wykładni, bądź niejednolita jego wykładnia wywołuje rozbieżności
w orzecznictwie sądów, które należy przytoczyć (zob. m.in. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 15 października 2002 r., II CZ 102/02, nie publ.).
3
W odniesieniu do potrzeby wykładni. skarżący wskazuje na potrzebę
wyjaśnianie znaczenia zwrotu „sąd może zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości
lub biegłego w celu ustalenia treści obcego prawa”.
Wbrew twierdzeniom zawartym w skardze art. 1143 § 1 i 3 k.p.c. nie budzi
wątpliwości w orzecznictwie, doczekał się również wykładni w doktrynie prawa
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2008 r., V CSK 372/07, nie
publ.). W powołanym orzeczeniu wskazano, że art. 1143 k.p.c. „nie zobowiązuje
sądu do tego, aby w każdej sprawie, w której pojawia się problem znaczenia dla
rozstrzygnięcia danej sprawy znajomości prawa obcego, sąd był zobowiązany do
zwracania o opinię biegłego lub stanowisko Ministra Sprawiedliwości. W doktrynie
na tle tego przepisu formułuje się, zasługujący na aprobatę, pogląd, że źródłem
stwierdzenia prawa obcego mogą być także inne środki, których nie wymienia
wspomniany przepis. Tylko w sytuacji, gdy sąd, korzystając z dostępnych mu
środków we własnym zakresie nie jest w stanie ustalić treści prawa obcego
powinien skorzystać z zagwarantowanej tym przepisem możliwości.
W wyroku z dnia 23 maja 2013 r. II CSK 250/12 (OSNC 2014 nr 1, poz. 8)
Sąd Najwyższy stwierdził, że „w art. 1143 k.p.c. w sposób wyraźny zostały
wskazane dwa sposoby ustalenia treści obcego prawa, nie ulega jednak
wątpliwości, że sąd może korzystać w tym celu także z innych środków. Wynika to
w sposób jednoznaczny z art. 1143 § 3 k.p.c. w jego znowelizowanym brzmieniu,
niemniej już na gruncie art. 1143 k.p.c. sprzed jego nowelizacji uznawano
możliwość stosowania także innych środków w celu stwierdzenia treści obcego
prawa. Sąd może w tym celu sięgać np. do dzienników ustaw państw obcych, do
innych tego typu zbiorów tekstów prawnych oraz do publikacji naukowych. Nie jest
też wyłączone korzystanie z opinii biegłego lub stron internetowych, na których
publikowane są teksty ustaw”. Powołane przez skarżącego wątpliwości na tle art.
1143 k.p.c. zostały więc w orzecznictwie wyjaśnione, nie budzą dalszych
wątpliwości, a więc nie istnieje potrzeba wykładni tego przepisu. Skarżący wskazał
również na konieczność wyjaśnienia, czy przesłanka niewypłacalności dłużnika
przewidziana w art. 527 § 2 k.c. dotyczy wyłącznie jego majątku znajdującego się
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym zakresie wywód skarżącego
sprowadza się do pytania bez wykazania, że powołany przepis budzi wątpliwości
4
interpretacyjne w doktrynie bądź wywołuje rozbieżności w orzecznictwie.
Przewidziana w art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. przesłanka usprawiedliwiająca przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie została spełniona.
Odnosząc się do twierdzenia skarżącego o oczywistości skargi kasacyjnej
podnieść należy, że skarżący, powołując się na oczywistą zasadność skargi
kasacyjnej powinien wykazać, że popełnione przy ferowaniu zaskarżonego
orzeczenia uchybienia w zakresie stosowania prawa miały charakter kwalifikowany
i nie podlegały różnym ocenom, były więc dostrzegalne w sposób oczywisty dla
przeciętnego prawnika (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
12 grudnia 2000, V CKN 1780/00, OSNC 2001, nr 3, poz. 52, postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia z 22 marca 2001 r., V CZ 131/00, OSNC 2001, nr 10,
poz. 156). Analiza zaskarżonego wyroku oraz argumentacji powołanej we wniosku
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie dostarczyła podstaw do uznania,
że przesłanka, o której mowa w art.3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. została spełniona.
Z przytoczonych względów należało odmówić przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.)
Wobec tego, że odpowiedź na skargę kasacyjną, została zwrócona
na podstawie art. 132 § 1 k.p.c., nie było podstaw do uwzględnienia wniosku
o zasądzenie na rzecz powódki kosztów postępowania kasacyjnego.
POSTANOWIENIE
Dnia 9 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie z powództwa G. T.
przeciwko S. K., D. K. i K. K.
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 kwietnia 2015 r.,
na skutek skargi kasacyjnej pozwanych
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 lutego 2014 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. oddala wniosek powódki o zasądzenie kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Skarga kasacyjna ukształtowana została w przepisach kodeksu
postępowania cywilnego jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, nakierowany na
ochronę interesu publicznego przez zapewnienie rozwoju prawa i jednolitości
wykładni oraz usunięcie z obrotu prawnego orzeczeń wydanych w postępowaniu
dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwych, nie zaś jako ogólnie dostępny
środek zaskarżenia orzeczeń nie satysfakcjonujących stron. Koniecznej selekcji
skarg pod kątem realizacji tego celu służy instytucja tzw. przedsądu, ustanowiona
w art. 3989
k.p.c., w ramach której Sąd Najwyższy dokonuje wstępnej oceny
sprawy przedstawionej mu ze skargą kasacyjną. Zakres przeprowadzanego
badania jest ograniczony do kontroli, czy w sprawie ujawniły się przewidziane w art.
3989
§ 1 pkt 1 - 4 k.p.c. okoliczności przemawiające za przyjęciem skargi do
rozpoznania. Na etapie tzw. przedsądu analizie podlega w zasadzie wniosek
o przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienie. Uzasadnienie wniosku
o przyjęcie skargi do rozpoznania powinno zatem koncentrować się na wykazaniu,
iż zachodzą w sprawie konkretne okoliczności uzasadniające przyjęcie skargi do
rozpoznania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2013 r.
III CSK 55/2012 i powołane tam orzeczenia).
Pełnomocnik pozwanych w skardze kasacyjnej wniesionej od wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 19 lutego 2014 r. wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania oparł
na przesłance ujętej w art. 3989
§ 1 pkt 2 i 4 k.p.c.
Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jej autor wskazał na
oczywistą – jego zdaniem - zasadność skargi oraz na potrzebę wykładni art. 1143 §
1 i 3 k.p.c. oraz art. 527 § 2 k.c. w zw. z art. 533 k.c.
Odwołanie się do przesłanki opisanej w art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. wymaga
wskazania, że określony przepis prawa, mimo że budzi wątpliwości, nie doczekał
się wykładni, bądź niejednolita jego wykładnia wywołuje rozbieżności
w orzecznictwie sądów, które należy przytoczyć (zob. m.in. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 15 października 2002 r., II CZ 102/02, nie publ.).
3
W odniesieniu do potrzeby wykładni. skarżący wskazuje na potrzebę
wyjaśnianie znaczenia zwrotu „sąd może zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości
lub biegłego w celu ustalenia treści obcego prawa”.
Wbrew twierdzeniom zawartym w skardze art. 1143 § 1 i 3 k.p.c. nie budzi
wątpliwości w orzecznictwie, doczekał się również wykładni w doktrynie prawa
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2008 r., V CSK 372/07, nie
publ.). W powołanym orzeczeniu wskazano, że art. 1143 k.p.c. „nie zobowiązuje
sądu do tego, aby w każdej sprawie, w której pojawia się problem znaczenia dla
rozstrzygnięcia danej sprawy znajomości prawa obcego, sąd był zobowiązany do
zwracania o opinię biegłego lub stanowisko Ministra Sprawiedliwości. W doktrynie
na tle tego przepisu formułuje się, zasługujący na aprobatę, pogląd, że źródłem
stwierdzenia prawa obcego mogą być także inne środki, których nie wymienia
wspomniany przepis. Tylko w sytuacji, gdy sąd, korzystając z dostępnych mu
środków we własnym zakresie nie jest w stanie ustalić treści prawa obcego
powinien skorzystać z zagwarantowanej tym przepisem możliwości.
W wyroku z dnia 23 maja 2013 r. II CSK 250/12 (OSNC 2014 nr 1, poz. 8)
Sąd Najwyższy stwierdził, że „w art. 1143 k.p.c. w sposób wyraźny zostały
wskazane dwa sposoby ustalenia treści obcego prawa, nie ulega jednak
wątpliwości, że sąd może korzystać w tym celu także z innych środków. Wynika to
w sposób jednoznaczny z art. 1143 § 3 k.p.c. w jego znowelizowanym brzmieniu,
niemniej już na gruncie art. 1143 k.p.c. sprzed jego nowelizacji uznawano
możliwość stosowania także innych środków w celu stwierdzenia treści obcego
prawa. Sąd może w tym celu sięgać np. do dzienników ustaw państw obcych, do
innych tego typu zbiorów tekstów prawnych oraz do publikacji naukowych. Nie jest
też wyłączone korzystanie z opinii biegłego lub stron internetowych, na których
publikowane są teksty ustaw”. Powołane przez skarżącego wątpliwości na tle art.
1143 k.p.c. zostały więc w orzecznictwie wyjaśnione, nie budzą dalszych
wątpliwości, a więc nie istnieje potrzeba wykładni tego przepisu. Skarżący wskazał
również na konieczność wyjaśnienia, czy przesłanka niewypłacalności dłużnika
przewidziana w art. 527 § 2 k.c. dotyczy wyłącznie jego majątku znajdującego się
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym zakresie wywód skarżącego
sprowadza się do pytania bez wykazania, że powołany przepis budzi wątpliwości
4
interpretacyjne w doktrynie bądź wywołuje rozbieżności w orzecznictwie.
Przewidziana w art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. przesłanka usprawiedliwiająca przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie została spełniona.
Odnosząc się do twierdzenia skarżącego o oczywistości skargi kasacyjnej
podnieść należy, że skarżący, powołując się na oczywistą zasadność skargi
kasacyjnej powinien wykazać, że popełnione przy ferowaniu zaskarżonego
orzeczenia uchybienia w zakresie stosowania prawa miały charakter kwalifikowany
i nie podlegały różnym ocenom, były więc dostrzegalne w sposób oczywisty dla
przeciętnego prawnika (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
12 grudnia 2000, V CKN 1780/00, OSNC 2001, nr 3, poz. 52, postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia z 22 marca 2001 r., V CZ 131/00, OSNC 2001, nr 10,
poz. 156). Analiza zaskarżonego wyroku oraz argumentacji powołanej we wniosku
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie dostarczyła podstaw do uznania,
że przesłanka, o której mowa w art.3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. została spełniona.
Z przytoczonych względów należało odmówić przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.)
Wobec tego, że odpowiedź na skargę kasacyjną, została zwrócona
na podstawie art. 132 § 1 k.p.c., nie było podstaw do uwzględnienia wniosku
o zasądzenie na rzecz powódki kosztów postępowania kasacyjnego.