Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 57/14
POSTANOWIENIE
Dnia 16 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dawid Miąsik
w sprawie z powództwa Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Gminy i Miasta W. Sp. z
o.o. w W.
przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów i nałożenie kary pieniężnej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 16 kwietnia 2015 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 maja 2014 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 26 maja 2014 r., 13 zmienił wyrok Sądu
Okręgowego w W. z 20 maja 2013 r., w sprawie z odwołania Zakładów
Wodociągów i Kanalizacji Gminy i Miasta W. Sp. z o.o. w W. (powód) od decyzji
Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Prezes Urzędu) z 30
czerwca 2011 r., …/2011 w ten sposób, że zmienił zaskarżoną decyzję w całości i
umorzył postępowanie antymonopolowe wszczęte w związku z podejrzeniem
stosowania przez powoda praktyki ograniczającej konkurencję polegającej na
nadużywaniu pozycji dominującej poprzez uzależnienie dokonania odbioru
wybudowania przyłącza wodociągowego od przeprowadzenia mikrobiologicznego
badania wody z przyłącza wodociągowego lub poniesienia kosztów takiego badania
przez inwestora w cenie przyłącza wybudowanego przez powoda.
2
Prezes Urzędu zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego skargą kasacyjną w
całości. Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania Prezes Urzędu
powołał się na jej oczywistą zasadność, polegającą na naruszeniu przez Sąd
drugiej instancji art. 29a ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
(jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 1409 ze zm., Prawo budowlane) poprzez
niezastosowanie i błędne przyjęcie, że budowa przyłączy wodociągowych winna
odpowiadać przepisom Prawa budowlanego i wydanym na jego podstawie aktom
wykonawczym, gdy z przepisu tego wynika, że budowa przyłączy winna spełniać
wymogi ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i
zbiorowym odprowadzaniu ścieków (jednolity tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr 123,
poz. 858 ze zm., ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków). W konsekwencji do budowy przyłączy nie stosuje się §
113 ust. 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w
sprawie warunków technicznym, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie (Dz.U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 ze zm.) oraz przepisów Normy
Polskiej PN-B-10725 „Wodociągi. Przewody zewnętrzne. Wymagania i badanie”.
Powód w odpowiedzi na skargę kasacyjną Prezesa Urzędu wniósł o jej
oddalenie w przypadku przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania oraz zasądzenie
kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarga kasacyjna Prezesa Urzędu nie kwalifikowała się do przyjęcia celem
jej merytorycznego rozpoznania.
Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego w sprawach z
zakresu ochrony konkurencji i regulacji, powołanie się na oczywistą zasadność
skargi kasacyjnej wymaga wykazania przez skarżącego kwalifikowanej postaci
naruszenia przepisów prawa, polegającej na jego oczywistości widocznej prima
facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej, bez potrzeby
wchodzenia w szczegóły czy dokonywania pogłębionej analizy tekstu wchodzących
w grę przepisów i doszukiwania się ich znaczenia. Dodatkowo, jak się podkreśla w
judykaturze, przesłanką przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania nie jest samo
3
oczywiste naruszenie konkretnego przepisu prawa materialnego lub procesowego,
lecz sytuacja, w której naruszenie to spowodowało wydanie oczywiście
nieprawidłowego orzeczenia. Dlatego nawet oczywiste naruszenie wskazanego we
wniosku przepisu nie prowadzi per se do oceny, że skarga kasacyjna jest
oczywiście uzasadniona w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.
Oczywistej zasadności skargi Prezes Urzędu upatruje w niezastosowaniu
przepisu art. 29a ust. 2 Prawa budowlanego, zgodnie z którym „Do budowy, o której
mowa w ust. 1, stosuje się przepisy prawa energetycznego albo o zbiorowym
zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków”. Tymczasem w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyjęto, że przepisy Prawa budowlanego oraz
przepisy wykonawcze należało stosować do budowy przyłączy. Sąd Najwyższy ma
jednak na względzie, że zaskarżony wyrok opiera się na trzech założeniach. Po
pierwsze, według Sądu Apelacyjnego w okolicznościach niniejszej sprawy
niecelowe było podjęcie interwencji przez Prezesa Urzędu. Organ nie udowodnił, że
powód nadużywa pozycji dominującej na lokalnym rynku zaopatrzenia w wodę
poprzez stosowanie w umowach z inwestorami kwestionowanego postanowienia.
Nie wykazano, że sporne postanowienie faktycznie szkodzi konkurencji lub
konsumentom, gdy koszt badania wody nie jest znaczny i stanowi marginalną
część kosztów całej inwestycji. Ponadto, Prezes Urzędu nie wykazał, że utrzymała
się ustalona w sprawie o sygn. …/10 dysproporcja w ilości wykonywanych
przyłączy przez powoda i innych przedsiębiorców. Po drugie, Sąd Apelacyjny e
uznał, że do budowy przyłączy należało stosować przepisy ustawy Prawo
budowalnego oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy, a także Polską Normę PN-
B-10725. Według Sądu drugiej instancji przedsiębiorcy, którzy budowali instalacje
wodociągowe mieli obowiązek wykonywać je zgodnie z Polską Normą dotyczącą
projektowania instalacji wodociągowych. Po trzecie, zgodnie z art. 5 ustawy o
zbiorowym zaopatrzeniu w wodę powód miał obowiązek zapewnić należytą jakość
dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków oraz jest zobowiązany do
prowadzenia regularnej wewnętrznej kontroli jakości. Wprowadzony przez niego
wymóg dołączenia do protokołu odbioru nowowybudowanego przyłącza badania
wody przewidzianego w Polskiej Normie, był uzasadniony z punktu widzenia
realizacji ciążącego na powodzie obowiązku nadzoru nad jakością wody. W
4
konsekwencji zachowanie powoda jest obiektywnie uzasadnione, ponieważ ma
inne motywy niż zamiar zakłócenia konkurencji.
W ocenie Sądu Najwyższego z założeń zaskarżonego wyroku wynika
jednoznacznie, że nawet w przypadku uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 29a
Prawa budowlanego, nie można uznać skargi kasacyjnej Prezesa Urzędu za
oczywiście uzasadnioną w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. Sąd Najwyższy w
pełni podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego co do braku podstaw do przypisania
powodowi, w okolicznościach niniejszej sprawy, nadużycia pozycji dominującej ze
względu na niewykazanie negatywnego wpływu na konkurencję. Sąd Apelacyjny
prawidłowo ocenił wpływ zachowania powoda na konkurencję oraz sprostanie
przez Prezesa Urzędu rozkładowi ciężaru dowodu. Sąd Najwyższy zgadza się
również z założeniem, że nawet w przypadku wykazania przesłanek naruszenia
zakazu nadużywania pozycji dominującej, zachowanie powoda jest obiektywnie
uzasadnione ze względów wskazanych przez Sąd Apelacyjny. Sąd drugiej instancji
słusznie dopatrzył się podstawy dla uwzględnienia obiektywnego uzasadnienia
wskazywanego przez powoda w obowiązku ciążącym na nim na mocy art. 5 ustawy
o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Sąd
drugiej instancji w sposób prawidłowy odczytał i zastosował stanowisko Sądu
Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu postanowienia z 21 czerwca 2013 r., III SK
56/13. Wreszcie, z art. 29a Prawa budowlanego nie wynika, w ocenie Sądu
Najwyższego w obecnym składzie, niedopuszczalność posiłkowego stosowania
Polskiej Normy PN-B-10725 na etapie ewentualnego uzasadnienia zarzucanego
przedsiębiorcy nadużycia pozycji dominującej. Sąd Najwyższy miał także na
względzie, że odwołanie do przepisów Prawa budowlanego i przepisów
wykonawczych nie służyło Sądowi Apelacyjnemu do wyłączenia zastosowania
przepisów prawa antymonopolowego na podstawie art. 3 ustawy z dnia 16 lutego
2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331, ze zm.).
Na tej podstawie Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji, ponieważ powód nie
wnosił o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w przypadku odmowy
przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej Prezesa Urzędu.
5