Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Teresa Kołbuc (spr.)

Sędziowie: SSO Teresa Strojnowska

SSO Rafał Adamczyk

Protokolant: st. prot. sąd. Agnieszka Baran

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lipca 2015 r.

sprawy z wniosku R. O.

z udziałem M. O.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w Jędrzejowie

z dnia 3 lutego 2015 r., sygn. akt I Ns 506/13

postanawia: odrzucić apelację.

II Ca 629/ 15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 3 lutego 2015r. Sąd Rejonowy w Jędrzejowie zasądził od R. O.na rzecz M. O.kwotę 2163,70 złotych płatną w terminie miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia terminu płatności ; umorzył postępowanie w części dotyczącej podziału nieruchomości położonych w G.gm. S.a oznaczonych numerami (...).

Rozstrzygniecie swoje Sąd Rejonowy oparł o następujące ustalenia:

M. N. i R. O. zawarli małżeństwo dnia 27.12.2003r. Umów majątkowych małżeńskich nie zawierali. Wyrokiem z dnia 6 września 2010r. Sąd Okręgowy w Kielcach w sprawie I C 1846/10 rozwiązał ich małżeństwo przez rozwód bez orzekania o winie. W trakcie małżeństwa małżonkowie nabyli nieruchomość położoną w G. gm. S. składająca się z działek oznaczonych numerami (...). Na działce oznaczonej nr (...) byli małżonkowie wybudowali budynek mieszkalny. W dniu 19 września 2007r. byli małżonkowie zawarli z (...) Bank S. A. umowę o kredyt hipoteczny nr (...) na kwotę 122839,89 złotych przeznaczeniem na dokończenie budowy domu.

W toku sprawy o podział majątku dorobkowego byli małżonkowie sprzedali w dniu 8.07.2014r. nieruchomość położoną w G. stanowiącą działkę nr (...) zabudowaną budynkiem mieszkalnym. Uczestniczka M. O. po ustaniu wspólności ustawowej do dnia sprzedaży w/w działki spłaciła kredyt hipoteczny na kwotę 15519,02 złotych, zaś wnioskodawca w tym okresie spłacił ten kredyt na kwotę 11191,62 złotych.

W dniu 28.05.2014r. wnioskodawca i uczestniczka dokonali umownego częściowego podziału majątku dorobkowego w ten sposób, że nieruchomość położona w G.i oznaczona nr (...) przypadła na wyłączną własność uczestniczki.

W czasie trwania małżeństwa wnioskodawca bez wiedzy i zgody uczestniczki zawarł umowy pożyczki gotówkowej:

- w dniu 2.04.2008r. w (...) Banku S. A. na kwotę 40560,87 złotych,

- w dniu 5.06.2008r. w (...) Banku S. A. na kwotę 12001,88 złotych,

- w dniu 23.09.2008r. w (...) Banku S. A. na kwotę 7891,88 złotych. Pieniądze z tych pożyczek przeznaczył na własne potrzeby.

Po rozwodzie wnioskodawca spłacił:

- pożyczkę z dnia 2.04.2008r. w kwocie 24600 złotych,

- pożyczkę z dnia 5.06.2008r. w kwocie 5008,22 złote,

- pożyczkę z dnia 23.09.2008r. w kwocie 3641,80 złotych.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał wniosek o podział majątku wspólnego za zasadny.

Wobec cofnięcia wniosku o podział majątku w przedmiocie nieruchomości stanowiących działki oznaczone nr (...) Sąd Rejonowy umorzył postępowanie na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. Z art. 13 § 2 k.p.c.

Sąd uznał za zasadne rozliczenie kwot spłaconych przez wnioskodawcę i uczestniczkę po ustaniu wspólności ustawowej z tytułu spłaty kredytu hipotecznego. Umowę tego kredytu byli małżonkowie zawarli razem i pieniądze z tego kredytu przeznaczyli na wykończenie ich wspólnego domu. Wnioskodawca w/w okresie spłacił z powyższego kredytu kwotę 11191,62 złote zaś uczestniczka – kwotę 15519,02 złote. Skoro małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym to w takim samym stopniu są odpowiedzialni za spłatę długów po ustaniu wspólności ustawowej a zaciągniętych w czasie trwania małżeństwa. Zatem wnioskodawca może domagać się od uczestniczki z tego tytułu 5595.81 złotych zaś uczestniczka od wnioskodawcy 7759.51 złotych. Zdaniem Sądu skoro uczestniczka spłaciła większą kwotę to należało zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 2163,70 złotych.

Za niezasadny Sąd Rejonowy uznał wniosek wnioskodawcy o rozliczenie pozostałych długów jakie były zaciągnięte w czasie trwania małżeństwa tj. z pożyczek zaciągniętych w dniach: 2.04.2008r, 5.06.2008r. i 23.09.2008r. a spłaconych już po rozwodzie. Pożyczki te zostały wprawdzie zawarte w czasie trwania małżeństwa lecz na ich zaciągniecie uczestniczka nie miała żadnego wpływu jak również kwoty z tych pożyczek nie były spożytkowane na wspólne potrzeby małżonków.

Apelację od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie I ( pierwszym) postanowienia wniósł wnioskodawca, który domagał się jego zmiany przez uwzględnienie w rozliczeniu między byłymi małżonkami kwot pożyczek w wysokości 16625 złotych zużytych na majątek wspólny i spłaconych przez wnioskodawcę po ustaniu wspólności ustawowej lub uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzucił naruszenie:

1. przepisów prawa materialnego a to art. 45 k.r.o. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy zaciągnięte przez wnioskodawcę w czasie trwania wspólności ustawowej długi zostały zużyte na majątek wspólny a następnie zostały samodzielnie przez niego spłacone w okresie pomiędzy ustaniem wspólności ustawowej a podziałem majątku wspólnego,

2. przepisów prawa procesowego tj.

- art. 229 k.p.c. w zw. Z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie faktu przyznanego przez uczestniczkę, że wiedziała o kredycie z dnia 23.09.2008r. co mogło mieć wpływ na wynik sprawy przez nieuwzględnienie we wzajemnych rozliczeniach kwoty 3641,90 złotych zużytej na majątek wspólny i spłaconej przez wnioskodawcę po ustaniu wspólności ustawowej,

- art. 233 k.p.c. w zw. z art. 328 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodu z zeznań wnioskodawcy w konsekwencji nie dając im wiary i uniemożliwiając przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia,

- art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia całego zebranego w sprawie materiału dowodowego gdyż sąd pominął dowody z faktur z daty poprzedzającej zawarcie umowy kredytu hipotecznego błędnie przyjmując, że koszty związane z budową domu powstały dopiero w dacie 19.09.2007r. co pozostaje w sprzeczności z faktami wynikającymi z dziennika budowy.

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na dowolnym ustaleniu, że uczestniczka nie tylko nie wyrażała zgody na zaciągnięcie przez wnioskodawcę pożyczek w (...) Bank S. A. ale także w ogóle o nich nie wiedziała , co pozostaje w sprzeczności z wymaganiami doświadczenia życiowego i logicznego myślenia a nadto na pominięciu istotnej okoliczności wynikającej z zeznań uczestniczki, że kwota z kredytu hipotecznego w większości wystarczyła na budowę domu nie stwierdzając jednocześnie , że wystarczyła w całości , co mogło mieć wpływ na wynik sprawy poprzez błędne przyjęcie przez sąd , że kwota z kredytu hipotecznego z dnia 19.09.2007r. nie została w całości wykorzystana przed terminem zaciągnięcia przez wnioskodawcę pożyczek.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie podlega rozpoznaniu.

Jeżeli dług zaciągnięty przez jednego z małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej został zużyty na majątek wspólny i spłacony w okresie pomiędzy ustaniem wspólności ustawowej a podziałem majątku wspólnego, to tak spłacona należność przestaje być długiem i przekształca się w roszczenie o zwrot nakładów na rzecz tego małżonka, który dokonał zapłaty. Roszczenie takie podlega rozliczeniu na podstawie art. 45 k.r.o. oraz art. 567 § 1 w zw. z art. 686 k.p.c. ( por. postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1978r. III CRN 194/78; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1.12.2011r. I CSK 78/11).

O żądaniu zwrotu tego typu wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny sąd rozstrzyga tylko na wniosek. O żądaniu takim Sąd winien orzec pozytywnie ( zasądzając roszczenie) lub negatywnie ( oddalając roszczenie) w postanowieniu o podział majątku wspólnego. Taki wniosek złożył apelujący, jednak w sentencji postanowienia z dnia 3 lutego 2015r. brak jest rozstrzygnięcia w przedmiocie całego żądania wnioskodawcy w tym przedmiocie. Stanowiska Sądu Rejonowego wyrażonego w uzasadnieniu w/w postanowienia, z którego wynika, iż nie dał on wiary twierdzeniom wnioskodawcy, iż pobrane przez niego w czasie trwania wspólności ustawowej pożyczki zostały zużyte na majątek wspólny, nie można uznać za równoznaczny z oddaleniem żądań apelującego w tym zakresie.

Wobec nierozstrzygnięcia przez sąd pierwszej instancji w sentencji postanowienia z dnia 3.02.2015r. dokonującego podziału majątku wspólnego o pełnym roszczeniu wnioskodawcy o zwrot wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, nie ma przedmiotu zaskarżenia apelacją. Funkcją apelacji jest bowiem merytoryczna kontrola orzeczenie sądu pierwszej instancji przez sąd drugiej instancji. Braki w rozstrzygnięciu w postanowieniu z dnia 3.02.2015r. czynią taką kontrolę bezprzedmiotową.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w nadal aktualnej uchwale z dnia 22.11.1982r. III CZP 43/82 stronie przysługuje środek odwoławczy kwestionujący nieuwzględnienie jej żądania w całości tylko wtedy, gdy sąd oddalił nieuwzględnioną część żądania. Takie samo stanowisko Sąd Najwyższy zajął w postanowieniu 17.10.2001r. I CZ 35/06 wskazując, że niezamieszczenie w sentencji rozstrzygnięcia skutkuje niedopuszczalnością apelacji.

W sytuacji, gdy sąd nie orzekł o całości żądania wnioskodawcy przysługiwało mu jedynie uprawnienie do złożenia wniosku o uzupełnienie postanowienia ( art. 351 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.) nie zaś apelacja. Takiego wniosku apelujący nie złożył.

Skoro apelacja wnioskodawcy została skierowana nie do treści postanowienia ale do roszczeń, o których sąd pierwszej instancji nie orzekł, to podlega ona odrzuceniu jako niedopuszczalna.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 370 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

( SSO T. Strojnowska) ( SSO T. Kołbuc) ( SSO R. Adamczyk)