Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lutego 2015 roku

Sąd Rejonowy w Częstochowie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący sędzia Sądu Rejonowego Barbara Sobocińska

Ławnicy Grażyna Jachura, Sławomir Kubat

Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Rutkowska

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2015 roku w Częstochowie

w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa R. M.

przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi (...)w C.

o odszkodowanie z naruszenie zasad równego traktowania w zatrudnieniu

oddala powództwo.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 01 października 2014 roku, złożonym przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi (...)w C., powódka R. M. wniosła o zasądzenie kwoty 6.643 zł oraz ustawowych odsetek od 14 kwot po 474,50 zł. od 11 – go dnia każdego kolejnego miesiąca począwszy od 11 sierpnia 2013 r., tytułem wyrównania wynagrodzenia w związku z naruszeniem zasady równego traktowania w zatrudnieniu w pozwanym Szpitalu.

Strona powodowa ostatecznie nie wniosła o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego (k. 53).

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, iż jest zatrudniona u pozwanego na stanowisku starszej sekretarki medycznej. Powódka podniosła, iż mimo że w dniu 01.03.2010r. doszło do połączenia Wojewódzkiego Szpitala (...)w C. z Wojewódzkim Szpitalem (...)w C., pracownicy zatrudnieni na tych samych stanowiskach pracy w obiektach przy ul. (...) otrzymują wyższe wynagrodzenie.

Pozwany Wojewódzki Szpital (...)w C. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości. Ostatecznie nie wnosił o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego (k. 53).

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, iż Ustawodawca stosując różnorakie kryteria nie nakazał ujednolicania wynagrodzeń osób zatrudnionych na jednakowych stanowiskach, lecz dopuścił ich racjonalne zróżnicowanie w zależności od obiektywnych przesłanek. Pozwany wskazał, iż nie można przyjąć, że powódka wykonywała jednakową pracę lub prace jednakowej wartości do innych sekretarek medycznych w szpitalu przy ul. (...), ponieważ charakter pracy w różnych oddziałach jest zróżnicowany z uwagi na ilość łóżek oraz ilość hospitalizowanych pacjentów.

Na rozprawie w dniu 01 grudnia 2014 roku powódka jako kryterium dyskryminacyjne wskazała kryterium dyskryminacji pośredniej w postaci pierwotnego miejsca wykonywania pracy przy ul. (...) w stosunku do pracowników zatrudnionych przy ul. (...). Powódka podniosła, iż jej praca ma być porównywana do pracy pozostałych sekretarek medycznych zatrudnionych w Oddziale (...) przy ul. (...). (k. – 45v).

Sąd rejonowy ustalił, co następuje:

Powódka E. M. jest zatrudniona w Wojewódzkim Szpitalu (...)w C. na podstawie kolejno zawartych umów o pracę: na okres próbny od dnia 07.11.1989r. do 20.11.1989r., na czas określony od dnia 21.11.1989r. do 06.11.1990 r., na czas nieokreślony od dnia 07.11.1990r., w pełnym wymiarze czasu pracy, do września 2010 roku na stanowisku starszej sekretarki medycznej Oddziału (...) przy ul. (...) w C., a ostatnio (od września 2010 r. ) – po połączeniu Oddziałów (...) przy ul. (...) i przy ul. (...) - na stanowisku starszej sekretarki medycznej Oddziału (...) przy ul. (...) w C.

(dowód: akta osobowe powódki załączone do akt sprawy VII P 878/14, zeznania świadka W. S. – k. 52v)

Pismem doręczonym w dniu 02.03.2010r. dyrektor pozwanej poinformował powódkę, iż z dniem 01.03.2010r. Wojewódzki Szpital (...) w C. został przejęty przez Wojewódzki Szpital (...)w C. z uwagi na połączenie Szpitali zgodnie z Uchwałą Nr III/43/15/2009 Sejmiku Województwa (...) z dnia 21 października 2009 r. i że z tym dniem pracownicy (...) staną się pracownikami (...), na dotychczasowych warunkach pracy i płacy zgodnie z art. 23(1) k.p.

(dowód: akta osobowe załączone do akt sprawy VII P 878/14 cz. B – pismo – k. 65)

Od dnia 01.03.2009r. powódka otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze według X kategorii zaszeregowania, tj. w wysokości 1.550 zł. miesięcznie.

W spornym okresie, tj. od 01 lipca 2013r. do 31 sierpnia 2014r. wynagrodzenie powódki składało się między innymi z: wynagrodzenia zasadniczego w kwocie 1.550 zł, premii w wysokości 10 % wynagrodzenia zasadniczego, tj. w kwocie 155 zł., dodatku stażowego w maksymalnej wysokości 20 % wynagrodzenia zasadniczego, tj. w kwocie 310 zł.

(dowód: akta osobowe załączone do akt sprawy VII P 878/14 cz. B – pismo zmieniające wysokość uposażenia powódki – k. 60, zestawienie wynagrodzenia wypłaconego powódce w spornym okresie – k. 20 – 21)

Wysokość wynagrodzenia zasadniczego otrzymywanego przez pracownika zatrudnionego na stanowisku sekretarki medycznej w Oddziale (...) zlokalizowanym przy ul. (...) w C., w spornym okresie, wynosiła 1.774 zł.

W okresie od 01 lipca 2013r. do 31 sierpnia 2014r. wynagrodzenie starszej sekretarki medycznej przy ul. (...) składało się między innymi z: wynagrodzenia zasadniczego w kwocie 1.774 zł., premii w wysokości 10 % wynagrodzenia zasadniczego, tj. w kwocie 177 zł., dodatku stażowego w maksymalnej wysokości 20 % wynagrodzenia zasadniczego, tj. w kwocie 354 zł..

(dowód: zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia starszej sekretarki medycznej przy ul. (...) – k. 92 - 95)

We wrześniu 2010 roku doszło do połączenia Oddziałów (...) przy ul. (...) i (...) i obecnie funkcjonuje jeden oddział (...) przy ul. (...). Oprócz powódki w Oddziale (...) przy ul. (...) zatrudniona jest jeszcze jedna sekretarka medyczna - G. P.. Zakres obowiązków pracowniczych powódki oraz G. P. jest identyczny.

Różnicowanie wynagrodzeń powódki i G. P. nie wynika z oceny pracownika, ani z różnicowania co do ilości pracy tych dwóch sekretarek medycznych.

(dowód: zeznania świadka W. S. – k. 52v)

W dniu 26 września 2014 r. doszło do zawarcia porozumienia pomiędzy pracodawcą a związkami zawodowymi, na mocy którego doszło do wyrównania wynagrodzeń pracowników, między innymi wynagrodzeń rejestratorek, sekretarek medycznych (okoliczność bezsporna )

Sąd rejonowy zważył , co następuje:

Powódka dochodziła wyrównania wynagrodzenia z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu w zakresie wynagrodzenia, wobec uzyskania w tym czasie wyższego wynagrodzenia przez sekretarkę medyczną zatrudnioną u pozwanego pierwotnie przy ul. (...), również w Oddziale (...). Strona powodowa jako kryterium dyskryminacyjne wskazała kryterium dyskryminacji pośredniej w postaci pierwotnego miejsca wykonywania pracy przy ul. (...) w stosunku do pracowników zatrudnionych przy ul. (...). Powódka podniosła, iż jej praca ma być porównywana do pracy sekretarek medycznych zatrudnionych na Oddziale (...) przy ul. (...). (k. – 45v). Taką podstawą faktyczną żądania był związany sąd rejonowy.

Bezspornym było, że powódka do września 2010roku, tj. do czasu połączenia Oddziałów (...) przy ul. (...) i przy ul. (...), pracowała na stanowisku starszej sekretarki medycznej Oddziału (...) przy ul. (...)w C.. W spornym okresie powódka pracowała na stanowisku starszej sekretarki medycznej Oddziału (...) przy ul. (...) w C.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowią art. 11 (2) k.p. (pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków), art. 18 (3c) k.p. (pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez względu na ich nazwę i charakter, a także inne świadczenia związane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pieniężnej lub w innej formie niż pieniężna. Pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.), art. 11(3) k.p. (jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna), art. 18 (3d) k.p. (osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów).

Dla skuteczności swojego roszczenia powódka winna uprawdopodobnić wystąpienie kryterium dyskryminacyjnego, które spowodowało nierówność jej wynagrodzenia, nadto udowodnić, iż otrzymuje niższe wynagrodzenie w stosunku do osób wykonujących pracę jednakową lub pracę o jednakowej wartości. Sąd Najwyższy w wyroku z 9 stycznia 2007 r. (II PK 180/09) wskazał, iż w celu uruchomienia szczególnego mechanizmu rozkładu ciężaru dowodu określonego w art. 18 ^3b § 1 k.p., pracownik, który we własnej ocenie był dyskryminowany, powinien wskazać przyczynę dyskryminacji oraz okoliczności dowodzące nierównego traktowania z tej przyczyny. Z kolei w wyroku z dnia 15 września 2006 r. (I PK 97/06) Sąd Najwyższy rozważył, iż pracownik dochodzący odszkodowania z tytułu naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania pracowników w zakresie wynagrodzenia za pracę (art. 18 ^3d k.p.) powinien wykazać, że wykonywał jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości co pracownik wynagradzany korzystniej (art. 18 ^3c § 1 k.p.).

Samo nierówne traktowanie nie będące dyskryminacją w zatrudnieniu nie pozwala na kształtowanie wynagrodzenia przez sąd.

Z dyskryminacją mamy do czynienia tylko wtedy, gdy pracownicy, mimo że wypełniają tak samo jednakowe obowiązki, traktowani są nierówno ze względu na przyczyny określone w art. 11 (3) k.p., art. 18 (3 a) par. 1 k.p. Przepisy kodeksu pracy odnoszące się do dyskryminacji nie mają zastosowania w przypadkach nierównego traktowania nie spowodowanego przyczyną uznaną za dyskryminującą (por. wyrok SN z 18 sierpnia 2009 r., I PK 28/09, wyrok SN z 18 kwietnia 2012 r., II PK 196/11) .

Powódka swoje roszczenie oparła na treści art. 18 (3c) k.p., który umieszczony jest po przepisach odnoszących się do kwalifikowanej postaci zakazu nierówności tj. zakazu niedyskryminacji. A zatem dla uzyskania wyrokiem wyrównania wynagrodzenia powódka winna wykazać, iż nierówność wynagrodzenia została podyktowana kryterium dyskryminacyjnym. Sama niekwalifikowana postać nierównego traktowania jest niewystarczająca. Takie stanowisko prawne zostało w sposób stanowczy wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z 2 października 2012 r. (II PK 82/12).

W innym wyroku (wyrok z 18 kwietnia 2012 r. , II PK 196/11) Sąd Najwyższy wskazał, iż niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę jest naruszeniem zasady równego traktowania w zatrudnieniu tylko wtedy, gdy jest skutkiem różnicowania sytuacji pracowników z jednej lub kilku wskazanych wyżej przyczyn (art. 18 ^3b § 1 pkt 2 k.p.), co musi być uwzględnione przy wykładni art. 18 ^3c § 1 k.p., zgodnie z którym pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Przepis ten znajduje się bowiem w rozdziale kodeksu pracy odnoszącym się do niedyskryminowania i jest bezpośrednio związany z zakazem dyskryminacji w dziedzinie wynagradzania za pracę, o którym mowa w art. 18 ^3b § 1 pkt 2 k.p., uściślając zawarte tam pojęcie wynagrodzenia za pracę w kontekście jego niekorzystnego ukształtowania. Oba te przepisy muszą być zatem odczytywane łącznie, co prowadzi do wniosku, że zakazane jest różnicowanie wynagrodzenia za pracę jednakową lub o jednakowej wartości z przyczyn uznawanych za dyskryminujące. Nadto, w tym orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał, iż przepisy zawarte w rozdziale II a kodeksu pracy, podobnie jak prawo wspólnotowe, nie zawierają normy, z której miałoby wynikać, że wszyscy pracownicy danego pracodawcy mają być równo traktowani. Przepisy te określają natomiast kryteria (przyczyny), które nie mogą uzasadniać różnicowania sytuacji zatrudnionych. Oznacza, to, że za dyskryminowanego można uznać tylko takiego pracownika, który wykonując pracę jednakową lub jednakowej wartości ma wynagrodzenie ukształtowane na niższym poziomie niż inny pracownik, jeżeli ta różnica wynika z jednej lub kilku przyczyn, o których mowa w art. 18 ^3a § 1 k.p.

Dyskryminacja (art. 11 ³ k.p.), w odróżnieniu od "zwykłego" nierównego traktowania (art. 11 ² k.p.), oznacza gorsze traktowanie pracownika ze względu na jakąś jego cechę lub właściwość, określoną w kodeksie pracy jako przyczyna (w języku prawniczym także jako podstawa bądź kryterium) dyskryminacji. Negatywne wyróżnienie dyskryminacji jako kwalifikowanej postaci nierównego traktowania służy przeciwdziałaniu najbardziej nagannym społecznie i szkodliwym przejawom tego zjawiska. Przepisy kodeksu pracy odnoszące się do zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu nie mają zatem zastosowania w przypadkach nierównego traktowania niespowodowanego przyczyną uznaną za podstawę dyskryminacji (art. 11 ² i 11 ³ k.p.). W świetle tych rozważań, powódka powinna wskazać fakty uprawdopodobniające zarzut nierównego traktowania w zatrudnieniu z uwagi na określone zakazane kryterium dyskryminacyjne, a wówczas na pracodawcę przechodzi ciężar dowodu, że kierował się obiektywnymi powodami (art. 18 3b § 1 k.p. i art. 10 dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, por. wyrok SN z dnia 9 czerwca 2006 r., III PK 30/06, OSNP 2007, nr 11-12, poz. 160).

Powódka jako pośrednią przyczynę dyskryminacyjną wskazała pierwotne miejsce wykonywania pracy przy ul. (...) w stosunku do pracowników zatrudnionych przy ul. (...) (vide: - k. 45v).

Kodeksowe kryteria dyskryminacyjne, to różnicowanie ze względu na: po pierwsze płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także (po wtóre) bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Posiadanie przez powódkę statusu pracownika pierwotnie zatrudnionego w Wojewódzkim Szpitalu (...) w C. przy ul. (...) nie może stanowić cechy prawnie chronionej przed nierównym traktowaniem z uwagi, iż okoliczność ta jest ściśle związana z zatrudnieniem, a nie z cechami osobowymi powódki jako pracownika. Katalog kryteriów dyskryminacyjnych jest otwarty tylko w odniesieniu do cech związanych z osobą pracownika, zaś przy kryteriach dotyczących jego pracy (pierwotnego pracodawcy, pierwotnego miejsca pracy przy ul. (...), a nie przy ul. (...)) lista ta jest zamknięta. Podobnie orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 stycznia 2013 r. (I PK 164/13). Nadto Sąd Najwyższy w wyroku tym wskazał, iż ścisłe odczytanie art. 18 ^{( 3a)} k.p. prowadzi do wniosku, że ustanowiony w § 2 tego artykułu zakaz dyskryminowania w jakikolwiek sposób oznacza zakaz wszelkich zachowań stanowiących przejaw dyskryminowania z przyczyn określonych w jego § 1, a ten ostatni przepis wyodrębnia dwie grupy zakazanych kryteriów. Nakazuje on bowiem równe traktowanie pracowników, po pierwsze - bez względu na ich cechy lub właściwości osobiste i te zostały wymienione przykładowo ("w szczególności"), a po drugie ("a także") - bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Rozdzielenie tych dwóch grup kryteriów dyskryminacji zwrotem "a także bez względu na" pozwala na przyjęcie, że przykładowe wymienienie przyczyn dyskryminacji ("w szczególności") odnosi się tylko do pierwszej z tych grup. Przykładowe wyliczenie objętych nią kryteriów dowodzi, że chodzi tu o cechy i właściwości osobiste człowieka niezwiązane z wykonywaną pracą i to o tak doniosłym znaczeniu, że zostały przez Ustawodawcę uznane za zakazane kryteria różnicowania w dziedzinie zatrudnienia. Otwarty katalog tych przyczyn pozwala zatem na jego uzupełnienie o inne cechy (właściwości, przymioty) osobiste o społecznie doniosłym znaczeniu, takie jak np. światopogląd, nosicielstwo wirusa HIV, a nawet wygląd, jeżeli w określonych okolicznościach może być uznany za przyczynę różnicowania pracowników stanowiącego przejaw dyskryminacji w postaci molestowania (art. 18 ^{( 3a)} § 5 pkt 2 k.p. - tak Sąd Najwyższy w wyroku z 4 października 2007 r., I PK 24/07, OSNP 2008 nr 23-24, poz. 347). Z tego względu w judykaturze Sądu Najwyższego aktualnie przeważa pogląd, że zasada niedyskryminacji jest kwalifikowaną postacią nierównego traktowania pracowników i oznacza nieusprawiedliwione obiektywnymi powodami gorsze traktowanie pracownika ze względu na niezwiązane z wykonywaną pracą cechy lub właściwości, dotyczące go osobiście i istotne ze społecznego punktu widzenia, a przykładowo wymienione w art. 18 ^{( 3a)} § 1 k.p., bądź ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy. Za dyskryminację w zatrudnieniu uważać należy niedopuszczalne różnicowanie sytuacji prawnej pracowników według tych negatywnych i zakazanych kryteriów. Nie stanowi natomiast dyskryminacji nierówność niepodyktowana przyczynami uznanymi za dyskryminujące, nawet jeżeli pracodawcy można przypisać naruszenie zasady równego traktowania (równych praw) pracowników, określonej w art. 11 ^{( 2)} k.p.

Powódka nie wykazała (nie uprawdopodobniła), iż doszło do wystąpienia kryterium dyskryminacyjnego dotyczącego jej osoby, zaś kryterium dyskryminacyjne w postaci miejsca zatrudnienia pierwotnie przy ul. (...) nie jest wymienione w ramach zamkniętego katalogu kryteriów dyskryminacyjnych dotyczących zatrudnienia z art. 18 (3 a) k.p.

Wobec tej okoliczności powództwo podlega oddaleniu. Podobny pogląd prawny został wyrażony przez Sąd Okręgowy w Częstochowie w sprawie IV Pa 41/14 (VII P 712/13).

Sąd oddalił wnioski dowodowe pełnomocnika powódki wskazane w piśmie procesowym z dnia 17 listopada 2014 roku (k. 31). Mając na uwadze prekluzję dowodową (art. 207 par. 6 k.p.c.), a nade wszystko mając na uwadze brak wykazania kryterium dyskryminacyjnego uznanego przez Ustawodawcę, wnioski zgłoszone przez stronę powodową o przeprowadzenie dowodu z dokumentów oraz z zeznań powódki należało zatem oddalić, jako nieprzydatne do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy oraz złożone po terminie.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o przepisy powołane w treści uzasadnienia, sąd oddalił powództwo.