Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 marca 2015r. w S.

odwołania Z. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 20 marca 2014 r. Nr (...)

w sprawie Z. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do odsetek

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala prawo Z. P. do ustawowych odsetek:

- za okres od 2 sierpnia 2012 roku do 31 marca 2013 roku od kwoty emerytury pomostowej należnej ubezpieczonemu za okres od 24 lipca 2012 roku do 31 lipca 2012 roku,

- za okres od 2 sierpnia 2012 roku do 31 marca 2013 roku od kwoty emerytury pomostowej należnej ubezpieczonemu za miesiąc sierpień 2012 roku,

-VERTE-

- za okres od 2 września 2012 roku do 31 marca 2013 roku od kwoty emerytury pomostowej należnej ubezpieczonemu za miesiąc wrzesień 2012 roku,

- za okres od 2 października 2012 roku do 31 marca 2013 roku od kwoty emerytury pomostowej należnej ubezpieczonemu za miesiąc październik 2012 roku,

- za okres od 2 listopada 2012 roku do 31 marca 2013 roku od kwoty emerytury pomostowej należnej ubezpieczonemu za miesiąc listopad 2012 roku,

- za okres od 2 grudnia 2012 roku do 31 marca 2013 roku od kwoty emerytury pomostowej należnej ubezpieczonemu za miesiąc grudzień 2012 roku,

- za okres od 2 stycznia 2013 roku do 31 marca 2013 roku od kwoty emerytury pomostowej należnej ubezpieczonemu za miesiąc styczeń 2013 roku,

- za okres od 2 lutego 2013 roku do 31 marca 2013 roku od kwoty emerytury pomostowej należnej ubezpieczonemu za miesiąc luty 2013 roku,

- za okres od 2 marca 2013 roku do 31 marca 2013 roku od kwoty emerytury pomostowej należnej ubezpieczonemu za miesiąc marzec 2013 roku.

Sygn. akt: IV U 490/14 UZASADNIENIE

Decyzją z 20 marca 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.85 ust.1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art.118 ust.1 i 1a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił Z. P. prawa do wypłaty odsetek od wyrównania emerytury wskazując, że Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z 24 stycznia 2013r. zmienił decyzję organu rentowego odmawiającą ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej i ustalił prawo ubezpieczonego do takiej emerytury od 24 lipca 2012r., jednakże nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczenia ani o odsetkach. Wyrok ten wpłynął do organu rentowego w dniu 7 lutego 2013r. i organ rentowy zrealizował go wydając w dniu 6 marca 2013r. decyzję o przyznaniu ubezpieczonemu emerytury. W tych okolicznościach brak jest podstaw do wypłaty odsetek.

Odwołanie od w/w decyzji złożył Z. P. wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że przysługuje mu prawo do wypłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie emerytury za okres od jej przyznania do wypłaty wyrównania po wyroku Sądu ustalającym, że decyzja organu rentowego była błędna i już w dniu 27 lipca 2012r. spełnił przesłanki do emerytury. Podniósł, że odmowa przyznania emerytury pomostowej była spowodowana błędną interpretacja przez organ rentowy przepisów ustawy, a nie brakiem odpowiednich dowodów. Dlatego organ rentowy ponosi odpowiedzialność za opóźnienie w ustaleniu uprawnień emerytalnych, przy czym wbrew twierdzeniom organu rentowego brak orzeczenia przez Sąd o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji nie podważa prawa do domagania się wypłaty odsetek, o czym orzekł Sąd Najwyższy w jednym ze swoich orzeczeń (odwołanie k.1-2).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i argumentację zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-4).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony Z. P. urodził się w dniu (...) W dniu 25 czerwca 2012r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o emeryturę pomostową (wniosek o emeryturę pomostową z 25 czerwca 2012r. k.1 akt emerytalnych). W aktach rentowych ubezpieczonego, prowadzonych przez organ rentowy, znajdowało się świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione (...) SA z 22 września 2009r., z którego wynika, że w okresie od 10 września 1975r. do 23 listopada 2008r. ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach, a także zaświadczenie tego samego podmiotu z tej samej daty wskazujące, że w okresie od 1 maja 1977r. do 23 listopada 2008r. ubezpieczony był zatrudniony na pojeździe trakcyjnym w pełnym wymiarze czasu pracy (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach i zaświadczenie z 22 września 2009r. k.17-19 akt rentowych za wnioskiem z 7 października 2009r.). W aktach tych znajdowało się również zaświadczenie lekarskie wystawione w dniu 8 grudnia 2009r. przez lekarza za zakresu medycyny pracy stwierdzające, że ubezpieczony jest niezdolny do wykonywania pracy na stanowisku maszynista pojazdów trakcyjnych (zaświadczenie lekarskie z 8 grudnia 2009r. k.33 akt rentowych).

Po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego o emeryturę pomostową decyzją z 5 lipca 2012r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu tej emerytury wskazując, że ubezpieczony nie osiągnął wymaganego wieku 60 lat – art.4 ustawy o emeryturach pomostowych, a zaświadczenie lekarskie zostało wydane przez lekarza medycyny pracy po rozwiązaniu umowy o pracę – w dniu 8 grudnia 2009r. (rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło z dniem 19 listopada 2009r.) - art.9 ustawy o emeryturach pomostowych (decyzja z 5 lipca 2012r. k.13 akt emerytalnych). Na skutek odwołania ubezpieczonego od powyższej decyzji Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z 24 stycznia 2013r. w sprawie IV U 669/12 zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił prawo Z. P. do emerytury pomostowej od 24 lipca 2012r. ,tj. od ukończenia 55. roku życia. W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że ubezpieczony z chwilą osiągnięcia 55. roku życia spełnił przesłanki do nabycia emerytury pomostowej określone w art.9 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych jako pracownik wykonujący pracę maszynisty pojazdów trakcyjnych, co do którego lekarz medycyny pracy wydał orzeczenie o niezdolności do wykonywania prac jako maszynista pojazdów trakcyjnych. Sąd wskazał, że przepis ustawy nie wymaga, aby zaświadczenie o niezdolności do wykonywania pracy na stanowisku maszynisty pojazdów trakcyjnych musiało być wydane przed rozwiązaniem stosunku pracy. Na stanowisku takim stanął również Sąd Najwyższy w wyroku z 13 czerwca 2013r. w sprawie II UK 292/11 (wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 24 stycznia 2013r. wraz z uzasadnieniem w sprawie IV U 669/12 k.25 i 28 akt IV U 669/12 SO w Siedlcach).

Powyższy wyrok wpłynął do organu rentowego w dniu 7 lutego 2013r. (k.37 akt emerytalnych). Wykonując ten wyrok, organ rentowy wydał w dniu 6 marca 2013r. decyzję, w której przyznał ubezpieczonemu emeryturę pomostową od 24 lipca 2012r. ,tj. od daty określonej w wyroku będącej datą ukończenia przez ubezpieczonego 55. roku życia. Organ rentowy ustalił termin płatności emerytury pomostowej na 1 dzień każdego miesiąca i dokonał wypłaty na rzecz ubezpieczonego emerytury za okres od 24 lipca 2012r. do 30 kwietnia 2013r. w najbliższym terminie płatności świadczenia ,tj. w dniu 1 kwietnia 2013r. (decyzja z 6 marca 2013r. o przyznaniu emerytury pomostowej k.45-46 akt emerytalnych i informacja z 24 lutego 2015r. k.11-12 akt sprawy).

W dniu 21 lutego 2014r. wpłynął do organu rentowego wniosek ubezpieczonego o wypłatę odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczenia emerytalnego poczynając od 24 lipca 2012r. (wniosek ubezpieczonego k.51-52 akt emerytalnych).

Zaskarżoną decyzją z 20 marca 2014r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do wypłaty odsetek z uzasadnieniem przedstawionym na wstępie uzasadnienia (zaskarżona decyzja z 20 marca 2014r. k.65 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie Z. P. okazało się uzasadnione.

Zgodnie z art.85 ust.1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń (Dz. U. z 2013r., poz.1442), jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego, przy czym nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Z kolei w myśl art.118 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust.2 i 3. Zgodnie z ust.1a wskazanego przepisu w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wypływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Wreszcie w myśl ust.2 powyższego przepisu jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ustępie 1.

W sprawie niesporne jest, że emerytura pomostowa należna ubezpieczonemu za okres od 24 lipca 2012r. do 31 marca 2013r. nie została mu wypłacona w terminie. Z akt emerytalnych ubezpieczonego wynika, że termin płatności emerytury pomostowej upływa każdego 1. dnia miesiąca. Tymczasem świadczenie emerytalne za w/w okres zostało wypłacone ubezpieczonemu łącznie za cały okres w dniu 1 kwietnia 2013r. razem ze świadczeniem za kwiecień 2013r. Rozstrzygnięcie sprawy zależało zatem od ustalenia, czy opóźnienie w wypłacie świadczenia było następstwem okoliczności, za które Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności, czy też przeciwnie organ rentowy ponosi odpowiedzialność za brak terminowej wypłaty świadczenia. Wbrew twierdzeniom organu rentowego fakt, że organ rentowy wykonał wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 24 stycznia 2013r., zmieniający decyzję organu rentowego i ustalający prawo ubezpieczonego do emerytury, w terminie miesiąca od wpływu tego wyroku do organu rentowego (vide: ustalenia faktyczne) nie przesądza o tym, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu i wypłacie emerytury. Wyrokiem Sądu ustalono wprawdzie prawo ubezpieczonego do emerytury, ale w postępowaniu sądowym nie przeprowadzono żadnych dowodów, którymi nie dysponowałby organ rentowy w chwili wydawania decyzji z 5 lipca 2012r. odmawiającej ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej. Przeciwnie, od początku postępowania przed organem rentowym, organ ten był w posiadaniu dokumentów potwierdzających fakt i okres pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach na stanowisku maszynistów pojazdów trakcyjnych oraz zaświadczenia wystawionego przez lekarza medycyny pracy wskazującego, że ubezpieczony jest niezdolny do pracy na w/w stanowisku. Okoliczności te jednoznacznie wskazywały na to, że z chwilą ukończenia 55. roku życia ,tj. w dniu 24 lipca 2012r. ubezpieczony jako pracujący wcześniej na stanowisku maszynisty pojazdów trakcyjnych spełnił wszystkie przesłanki do nabycia emerytury pomostowej na podstawie art.9 ustawy o emeryturach pomostowych. Tymczasem, wbrew tej regulacji organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej wskazując, że nie ukończył on 60. roku życia oraz że zaświadczenie lekarza medycyny pracy zostało wystawione po ustaniu stosunku pracy, mimo że ustawa nie wymaga, aby zaświadczenie to było wystawione przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Skoro zatem organ rentowy błędnie interpretując jednoznaczny przepis art.9 ustawy o emeryturach pomostowych bezzasadnie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej, to niczym nieuzasadnione jest jego obecne twierdzenie, że nie ponosi on odpowiedzialności za opóźnienie w wypłacie świadczenia. W konsekwencji powyższego, wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 24 stycznia 2013r. nie stanowił w istocie wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i moment wpływu tego wyroku do organu rentowego nie stanowi daty, od której w myśl art.118 ust.1 i 1a ustawy należy ustalać dochowanie przez organ rentowy terminu do wypłaty świadczenia.

Sąd Okręgowy podziela ponadto stanowisko odwołującego się, że brak orzeczenia przez Sąd na podstawie art.18 ust.1a o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Na stanowisku takim stanął Sąd Najwyższy w uchwale z 24 marca 2011r. w sprawie I UZP 2/11 (OSNP 2011/19-20/255) przywołanej przez ubezpieczonego w odwołaniu. W takim samym duchu wypowiedziały się również sądy powszechne (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 maja 2013r. w sprawie III AUa 1700/12, Lex nr 1322434). Sąd Okręgowy w całości podziela te poglądy.

Reasumując powyższe okoliczności Sąd ustalił, że ubezpieczonemu przysługuje prawo do wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie emerytury pomostowej za okres od 24 lipca 2012r. do 31 marca 2013r. i odsetki te są płatne od każdej miesięcznej kwoty świadczenia w powyższym okresie, od dnia następnego po dniu płatności ,tj. od 2 dnia każdego miesiąca do dnia 31 marca 2013r. ,tj. dnia poprzedzającego zapłatę na rzecz ubezpieczonego nominalnej kwoty świadczenia, co nastąpiło w dniu 1 kwietnia 2013r., z tą uwagą, że za okres od 24 lipca 2012r. (data początkowa przyznania świadczenia) do 31 lipca 2012r. odsetki powinny być zapłacone od 2 sierpnia 2012r. ,tj. od dnia następnego po najbliższym terminie płatności emerytury, który przypadał na 1 sierpnia 2012r.

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności Sąd na podstawie art.477.14§2 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.