Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 6 marca 2013 roku powód W. P. złożył przeciwko (...) S.A. w W. pozew, w którym domagał się zasądzenia kwoty 1.760, 87 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 marca 2012 roku do dnia zapłaty oraz przyznania zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że łączyła go z pozwanym umowa o świadczenie usług przez kuriera z dnia 26 września 2011 roku Nr (...)ddział (...) i aneks nr (...). Powód wskazał, iż wystawił fakturę VAT nr (...) z dnia 29 lutego 2012 roku, na kwotę 1 760,87 złotych, która pomimo wykonania usług za miesiąc luty 2012 roku i jej przekazania nie została przez pozwanego zapłacona.

W dniu 11 marca 2013 roku został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględniono żądanie powoda w całości.

W dniu 2 kwietnia 2013 roku wpłynął sprzeciw pozwanej, w którym wnosiła ona o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana, przyznała iż łączyła ją z powodem umowa o świadczenie usług, jednocześnie pozwana wskazała, iż umowa została rozwiązana z końcem grudnia 2011 roku, a powód nie świadczył bezpośrednio na rzecz pozwanej usług w miesiącach następujących po grudniu 2011 roku, w szczególności w styczniu i lutym 2012 roku.

W piśmie procesowym z dnia 26 lipca 2013 roku pełnomocnik powoda zakwestionował, iż umowa o świadczenie usług kurierskich została rozwiązana z końcem grudnia 2011 roku. Dodatkowo pełnomocnik powoda podniósł, iż kolejną kwestią jest kwestia bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego kosztem powoda i z tego tytułu powód (z ostrożności procesowej) zgłasza żądanie ewentualne zasądzenia na jego rzecz kwoty 1.760 zł z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia w postaci wartości wykonanych usług przez powoda na rzecz pozwanego na wypadek nieuwzględnienia żądania pierwotnego.

W odpowiedzi na pismo powoda, pozwana w piśmie procesowym z dnia 14 sierpnia 2013 roku, podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko. W zakresie roszczenia ewentualnego pozwany wskazał, iż nie nadaje się ono do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym, a nadto zmiana powództwa z uwagi na treść art. 5054 § 1 k.p.c. jest także wyłączona.

Na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2015 roku pełnomocnik powoda zmienił podstawę faktyczną dochodzonego roszczenia i wskazał, że domaga się zapłaty kwoty 1.760,87 zł nie z tytułu wynagrodzenia za miesiąc luty 2012 roku ale tytułem wynagrodzenia uzupełniającego za miesiąc grudzień 2011 roku.

W toku zaś informacyjnego wysłuchania powoda, powód wskazał, że usługi na rzecz pozwanego wykonywał do końca grudnia i nie wykonywał usług w miesiącu lutym.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód W. P. zawarł ze spółką (...) S.A. w W. w dniu 26 września 2011 roku umowę o świadczenie usług przez kuriera Nr (...)ddział (...). Na podstawie przedmiotowej umowy powód zobowiązał się do przewożenia rzeczy na terenie Rzeczpospolitej Polskiej na zlecenie pozwanego. Za wykonane czynności powodowi należne było wynagrodzenie ustalone w oparciu, o załącznik nr 1 do umowy (§ 3 umowy). Wynagrodzenie powoda było wynagrodzeniem prowizyjnym uzależnionym od ilości i rodzaju wykonanych czynności (aneks nr (...)).

W myśl § 1 załącznika nr 1 do umowy terminem rozrachunkowym był każdy ostatni dzień miesiąca i z tym dniem kurier zobowiązany był do wystawienia faktury zawierającej wyszczególnione pozycje: usługa podjęcia, doręczenia, expresu drogowego. Weryfikacja danych odbywała się w oparciu, o dane zawarte w systemie komputerowym pozwanego (§ 1 ust. 1 – 3 załącznika). Zapłata miała zaś nastąpić w terminie 21 dni o dnia otrzymania prawidłowo wystawionej faktury (§ 2 załącznika).

(umowa, załącznik oraz aneks k. 10 – 15, 20 – 23)

Powód w miesiącu lutym 2012 roku nie świadczył usług w oparciu, o umowę z dnia 26 września 2011 roku na rzecz pozwanego.

(fakt uznany za przyznany – protokół elektroniczny – 00:20:42 k. 135)

W dniu 29 lutego 2012 roku powód wystawił fakturę nr (...) tytułem usług transportowych.

(faktura k. 31)

Pismem z dnia 6 sierpnia 2012 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty.

(wezwanie k. 33)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów, które nie budzą wątpliwości co do swej wiarygodności i autentyczności oraz na podstawie art. 229 k.c. W toku bowiem postępowania powód ostatecznie przyznał, iż usługi na rzecz powoda świadczył do końca grudnia 2011 roku. Powyższe zaś było zgodne oświadczeniami pozwanego, który podnosił, że powód nie świadczył usług na jego rzecz w miesiącach następujących po miesiącu grudniu 2011 roku. Sąd był więc uprawniony do przyjęcia, że powyższe twierdzenie odpowiada rzeczywistości. Przy tym przyznanie jest czynnością procesową jednostronną i jej adresatem jest organ rozstrzygający, a może dojść do niego w drodze wyraźnego oświadczenia wiedzy (przyznania) złożonego w każdym stadium postępowania bądź pisemnie bądź ustnie do protokołu (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 22 września 2014 r., sygn. akt V ACa 201/14, LEX nr 1527000).

W tej zaś sytuacji Sąd oddalił pozostałe wnioski dowodowe albowiem zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. W ocenie Sądu prowadzenie dalszego postępowania dowodowego, w świetle samych twierdzeń stron oraz ograniczeń wynikających z art. 5054 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. nie było konieczne i jedynie doprowadziłoby do zwłoki w postępowaniu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo podlega oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zgodnie z zasadą da mihi factum, dabo tibi ius, powód zobowiązany był do dokładnego określenia żądania i wskazania uzasadniających je okoliczności faktycznych (art. 187 § 1 k.p.c.), natomiast określenie podstawy prawnej należy do sądu, który nie jest związany wskazanymi przez powoda przepisami prawa materialnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 1997 r., sygn. akt I CKN 130/97, LEX nr 78438 oraz z dnia 23 lutego 1999 r., sygn. akt I CKN 252/98, OSNC 1999, nr 9, poz. 152). Wskazać też należy, iż w myśl art. 321 k.p.c. Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem pozwu, ani zasądzać ponad żądanie. Zgodnie też z utrwalonym orzecznictwem wskazana przez powoda podstawa faktyczna dochodzonego roszczenia jest dla Sądu bezwzględnie wiążąca, konstrukcja prawna rozstrzygnięcia należy zaś do sądu, który nie jest związany podstawą prawną powództwa i może badać jej prawidłowości. W zakresie także powyższego należy mieć na względzie, iż sformułowanie i określenie podstawy faktycznej powództwa miało w sprawie istotne znaczenie także i z tego względu, że przedmiotowe postępowanie rozpoznawane było w ramach postępowania uproszczonego, które zgodnie z celem i intencją ustawodawcy ma być szybkie i sprawne i w związku z tym przyjęte zostały w nim rozwiązania mające na celu zapobieżenie przedłużaniu procesu (por. M. Manowska, Postępowanie odrębne w procesie cywilnym, Warszawa 2012, s. 233). Jednym z takich rozwiązań jest zakaz dokonywania zmiany powództwa wyrażony w sposób jasny w art. 5054 § 1 zdanie pierwsze k.p.c.

Ze zmianą powództwa mamy do czynienia zarówno w sytuacji zmiany ilościowej (rozszeżenie lub ograniczenie zakresu przedmiotu procesu) lub zmiany jakościowej (wprowadzenie nowego jakościowo żądania lub nowej jakościowo podstawy – zastąpienie pewnych faktów innymi) (zob. M. Manowska, Postępownie sądowe w sprawach gospodarczych, Warszawa 2008, s. 182 oraz postanowienie SN z dnia 9 listopada 2004 r., sygn. akt V CK 246/04, LEX nr 277887).

W przedmiotowej sprawie powód reprezentowany w toku postępowania od samego początku przez fachowego pełnomocnika w sposób jasny sformułował i zakreślił podstawę faktyczną dochodzonego roszczenia, wskazując, iż domaga się zapłaty kwoty 1.760,87 zł mającej stanowić wynagrodzenie powoda za usługi świadczone w miesiącu lutym 2012 roku, co do których także w lutym 2012 roku powód wystawił fakturę VAT.

Tak też określona przez powoda podstawa faktyczna powództwa nie mogła ulec zmianie. Powód zaś próbował, aż dwukrotnie dokonać zmiany powództwa. Po raz pierwszy w piśmie z dnia 26 lipca 2013 roku gdzie wskazał, iż zgłasza roszczenie „ewentualne” domagając się zasądzenia kwoty 1.760 zł z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia w postaci wartości wykonanych usług przez powoda na rzecz pozwanego. Po raz drugi zaś w toku rozprawy w dniu 14 kwietnia 2015 roku gdzie wyraźnie pełnomocnik powoda wskazał, ze zmienia podstawę faktyczną dochodzonego roszczenia i obecnie domaga się zapłaty kwoty 1.760,87 zł z tytułu wynagrodzenia uzupełniającego za miesiąc grudzień 2011 roku.

W ocenie Sądu obie zmiany powództwa należało uznać za niedopuszczalne w świetle art. 5054 § 1 k.p.c. co prowadziło do wydania przez Sąd postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2015 roku uznającego powyższe zmiany powództwa za niedopuszczalne (por. P. Pogonowski [w:] H. Dolecki (red.), T. Wiśniewski (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II., LEX). (k. 81).

Przy tym już tylko dodatkowo należy wskazać, iż w przedmiotowej sprawie w ogóle nie było dopuszczalne wystąpienie z żądaniem wywodzonym z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia albowiem roszczenie powoda w takiej sytuacji nie podlegałoby rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym zgodnie z katalogiem przewidzianym w art. 505(1) k.p.c.

Po drugie nie można także przyjmować, aby doszło w sprawie w ogóle do skutecznego zgłoszenia żądania ewentualnego. O tym bowiem czy zgłoszone roszczenie ma taki charakter nie decyduje połączenie kilku żądań odpowiedniej treści spójnikiem, lecz sytuacja procesowa. Sformułowanie zaś żądania w sposób ewentualny jest właściwe dla sytuacji, w której powód na wypadek niemożliwości uwzględnienia przez sąd żądania pierwotnego zgłasza żądanie ewentualne. Podkreślenia przy tym wymaga, że niemożność nieuwzględnienia żądania pierwotnego nie wynika z jego bezzasadności, lecz z niemożności o charakterze obiektywnym tj. sytuacji, gdy żądanie pierwotne jest uzasadnione, lecz niemożliwe do zasądzenia (np. z uwagi na zniszczenie przedmiotu wydania) (por. postanowienie SA w Krakowie z 12 listopada 2012 roku, sygn. akt I ACz 1665/12, Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych). Tutaj taka sytuacja nie miała miejsca, a żądanie nazwane przez powoda „ewentualnym” miałoby właśnie zostać uwzględnione w sytuacji bezzasadności pierwotnego żądania.

Podsumowując w tej sytuacji przedmiotem rozpoznania musiało pozostać pierwotnie sformułowane żądanie wywodzone także ze wskazanej w pozwie podstawy faktycznej.

W tym zaś zakresie należy wskazać, iż nie było sporne, że strony wiązała umowa z dnia 29 lutego 2011 roku na podstawie której powód za wynagrodzeniem miał świadczyć usługi kuriera polegające na przewożeniu na zlecenie pozwanej rzeczy. Należy wskazać, iż zawartą umowę - w braku odmiennych regulacji prawnych – należy zakwalifikować jako umowę o świadczenie usług, o której mowa w art. 750 k.c. do której odpowiednie zastosowanie znajdowały przepisy regulujące umowę zlecenia. Zgodnie zaś z art. 744 k.c. w razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu zlecenie dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub przepisów szczególnych. Wynagrodzenie więc co do zasady nie należy się zleceniobiorcy – usługodawcy za okres kiedy nie wykonywał usług lub gdy pozostawał w gotowości do ich wykonania.

Zgodnie z zapisami umowy łączącej strony, powodowi należne było wynagrodzenie prowizyjne, które uzależnione było od ilości i rodzaju wykonanych czynności (por. § 6 umowy zmienionego aneks nr (...) k. 20 - 23).

W tej zaś sytuacji nie budzi wątpliwości, iż strony nie przewidziały wynagrodzenia za samo pozostawanie powoda w gotowości do świadczenia usług, a jedynie za usługi faktycznie wykonane, co do których winna zostać także wystawiona faktura wyraźnie wskazująca rodzaj wykonanych usług (§ 3 ust. 1 umowy k. 12 w związku z § 1 ust. 3 załącznika nr 1 k. 14).

Powód przy tym w przedmiotowej sprawie domagał się zapłaty za usługi świadczone w lutym 2012 roku, co do których wystawił on w dniu 29 lutego 2012 roku fakturę nr (...) tytułem usług transportowych. W tej zaś sytuacji zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu wynikającą z art. 6 k.c. oraz stanowiącego jego odpowiednik procesowy art. 232 k.p.c., powód winien wykazać po pierwsze, że w ogóle w miesiącu lutym wykonywał usługi na rzecz pozwanego, a następnie także jaka była ich ilość i rodzaj.

W ocenie Sądu powód nie wykazał chociażby tego, że w lutym 2012 roku faktycznie usługi świadczył. Jak już zostało wskazane powód jednoznacznie potwierdził i przyznał, iż usługi na rzecz pozwanej wykonywał do końca grudnia 2011 roku. Natomiast w kolejnych dwóch miesiącach, po grudniu 2011 roku powód nie jeździł już samochodem i jedynie czekał na telefon. Przy tym ponownie wskazać należy, iż umowa łącząca strony nie przewidywała wynagrodzenia za gotowość, a wyłącznie za faktycznie świadczenie usług na rzecz pozwanego.

Już więc w oparciu wyłącznie o same twierdzenia stron należało uznać powództwa za nieuzasadnione i z tego też względu podlegało ono oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono stosownie do art. 98 k.p.c. w związku z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Z 2013 r. poz. 461). Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 98 k.p.c. strona przegrywająca proces winna zwrócić stronie wygrywającej koszty przez nią poniesione. W tej sytuacji powód winien zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty zastępstwa procesowego w wysokości 600 zł oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Przy tym w ocenie Sądu nie zachodziły w sprawie okoliczności uzasadniające odstępstwo od ogólnej reguły orzekania o kosztach procesu i zastosowania art. 102 k.p.c. Stosownie do treści art. 102 k.p.c. sąd w wypadkach szczególnie uzasadnionych może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Możliwość zastosowania powyższej reguły, jak wskazuje Sąd Najwyższy i ocena tego, czy w sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności rozpoznawanej sprawy (zob. postanowienie SN z dnia 29 listopada 2012 r. sygn. akt V CZ 58/12, Lex nr 1289063). Przy tym jak wskazuje się w orzecznictwie sądowym sama zła sytuacja materialna strony nie uzasadnia nieobciążania tej strony kosztami postępowania, gdyż nie jest to wyjątkowy przypadek, a za powyższym muszą przemawiać dalsze szczególne okoliczności, które łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpywałyby znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego (por. postanowienie SA w Łodzi z dnia 21 marca 2013 r., sygn. akt I ACa 1097/12, LEX nr 1311972 oraz wyrok SA w Warszawie z dnia 8 marca 2013 r., sygn. akt I ACa 900/12, LEX nr 1316311).

W niniejszej sprawie przegrywający powód na inne okoliczności poza swoją trudną sytuacją ekonomiczną się nie powoływał, a przy tym Sąd nie znalazł podstaw do przyjmowania aby takie okoliczności istniały. Po pierwsze należy wskazać, iż powód od samego początku reprezentowany był przez fachowego pełnomocnika, a tym samym winien on już podejmując decyzję o wytoczeniu powództwa w sposób pełny przemyśleć stan sprawy i ustalić z jakim roszczeniem zamierza wystąpić. Sama przy tym sprawa należała do spraw nieskomplikowanych i nie miała precedensowego charakteru ani także w toku sprawy nie doszło do zmiany stanu prawnego, co mogłoby uzasadniać zastosowanie art. 102 k.p.c. (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2012 r., sygn. akt VI ACa 351/12, LEX nr 1220716). Przy tym także samej sytuacji życiowej i ekonomicznej powoda nie można uznać za szczególnie trudną. Powód choć jest osobą bezrobotną to nie zostało wykazane aby nie mógł podjąć się pracy zarobkowej, a tylko z własnej woli wykonuje czynności w gospodarstwie stanowiącym własność jego siostry.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.