Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Cyran

Sędziowie: SSA Jolanta Cierpiał (spr.)

del. SSO Izabela Halik

Protokolant: insp.ds.biurowości Agnieszka Perkowicz

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2015 r. w Poznaniu

sprawy J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 31 marca 2014 r. sygn. akt IV U 3569/13

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I i oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 października 2013 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił J. W. prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. W..

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 31 marca 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. IV U 3569/13, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał J. W. prawo do emerytury od dnia 19 października 2013 r. (pkt 1), zaś w pozostałym zakresie odwołanie od powyższe decyzji oddalił (pkt 2).

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia
i rozważania:

Odwołujący J. W. urodził się (...)

Pismem złożonym w organie rentowym w dniu 19 września 2013 r. odwołujący wniósł
o przyznanie mu prawa do emerytury przewidzianej przepisem art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 t.j. z późn. zm.).

Sąd Okręgowy ustalił, iż w dacie zgłoszenia wniosku odwołujący nie pozostawał w zatrudnieniu oraz że na dzień 1.01.1999 r. organ rentowy uznał za udowodniony okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lata i 9 miesięcy i 9 dni, w tym żaden okres pracy w szczególnych warunkach.

Sąd I instancji ustalił, iż odwołujący zawarł z K. S. Zakładem (...) ul. (...) umowę o naukę rzemiosła – kominiarstwo na okres 24 miesięcy (od dnia 3 czerwca 1970 r. do 2 czerwca 1972 r.). Czas pracy ucznia dla wieku powyżej 16 lat wynosił 8 godzin dziennie, a w sobotę 6 godzin, czyli 46 godzin tygodniowo. W okresie nauki rzemiosła uczeń otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w pierwszym roku nauki 150 zł,
a w drugim roku nauki 320 zł. Umowa został spisana w Cechu (...) w Z. w dniu 30 czerwca 1970 r. i zarejestrowana pod poz. (...).

Nadto Sąd Okręgowy ustalił, iż wnioskodawca w okresie od 26.10.1973 r. do 14.10.1975 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Przed odbyciem służby wojskowej był zatrudniony u K. S..

Po zakończeniu służby podjął pracę ponownie jako kominiarz od dnia 1.11.1975 r. u dyplomowanego mistrza kominiarskiego S. P.. Sąd I instancji ustalił,
że wnioskodawca J. W. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu w Zakładzie (...) od 1.11.1975 r. do 31.01.1989 r. Ponadto
w okresie od 16.11.1975 r. do 31.12.1985 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...).

Następnie w okresie od dnia 1.02.1989 r. do 1.01.1998 r. wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą jako osoba fizyczna.

Ponadto z ustaleń Sądu I instancji wynika, iż wnioskodawca wycofał środki z OFE.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok,
w którym uznał odwołanie J. W. za zasadne (w przeważającej części).

Sąd Okręgowy wskazał bowiem, powołując się na treść art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 t.j. z późn. zm.) w związku z § 4 ust.1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8 poz. 43), iż odwołujący legitymuje się wiekiem (...)lat, posiada na dzień 1.01.1999 r. wymagany przepisami okres składkowy i nieskładkowy ponad 25 lat oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a także legitymuje się 15 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, albowiem w okresie zatrudnienia w okresach:

1.  od 4.06.1970 r. do 16.10.1973 r. w Zakładzie (...) w Z.,

2.  od 16.11.1975 r. do 31.12.1985 r. w Zakładzie (...) w Z.,

3.  od 1.11.1975 r. do 31.01.1989 r. w Zakładzie (...) w Z.,

stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę jako kominiarz, czyli pracę kwalifikowaną jako praca w szczególnych warunkach wymienioną pod poz. 7 w dziale IX wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U.
z 1983 r., Nr 8, poz. 43). Sąd Okręgowy uznał bowiem, że ze zgromadzonego materiału dowodowego w postaci wskazanych dokumentów oraz zeznań świadków wynika, iż wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności kominiarza we wszystkich powyższych okresach zatrudnienia, w tym okresie zatrudnienia na podstawie umowy o naukę rzemiosła
(co miało miejsce po ukończeniu przez wnioskodawcę 16 roku życia). Sąd Okręgowy wskazał, że po zakończeniu służby wojskowej wnioskodawca z dniem 1.11.1975 r. podjął zatrudnienie
w Zakładzie (...) i był tam zatrudniony do 31.01.1989 r., przy tym w okresie od 16.11.1975 r. do 31.12.1985 r. wnioskodawca był także zatrudniony w Zakładzie (...) u B. P. (1). Przy czym w okresie pracy u dwóch braci P. u każdego z nich pracował po pół etatu i z reguły były to po trzy dni w tygodniu – zatem łącznie wnioskodawca pracował jako kominiarz w pełnym wymiarze czasu pracy (od poniedziałku do soboty), a więc spełnił wymóg pełnego wymiaru zatrudnienia w tygodniu.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy stwierdził, iż odwołujący z chwilą ukończenia 60-go roku życia spełnił wszystkie wymagane warunki, aby uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy, a w szczególności spełnił wymóg 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 15 października 2013 r., znak (...), w ten sposób, iż przyznał J. W. prawo do emerytury od dnia 19 października 2013 r. (pkt 1). Natomiast w pozostałym zakresie
(tj. odnośnie okresu od dnia złożenia wniosku o przyznanie emerytury do dnia ukończenia przez odwołującego wieku 60 lat) Sąd Okręgowy na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie J. W. od powyższej decyzji (pkt 2), albowiem wnioskodawca złożył wniosek o świadczenie emerytalne przed ukończeniem 60 roku życia.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) w zw. z § 2 ust. 1 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze {Dz. U. Nr 8, poz. 43) poprzez niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że wnioskodawca spełnia wymogi do przyznania emerytury, mimo iż nie udowodnił wymaganego co najmniej 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych,

2.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegające na przyjęciu, że wnioskodawca w spornym okresie tj. od 4.06.1970 r. do 1.10.1973 r., pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) w Z., mimo iż z materiału dowodowego wynika, że wnioskodawca w okresie od 3.06.1970 r. do 2.06.1972 r. był uczniem (zawarł umowę o naukę rzemiosła – kominiarstwo) oraz przyjęcie, że w okresach od 1.11.1975 r. do 31.01.1989 r. w Zakładzie (...) oraz od 16.11.1975 r. do 31.12.1985 r. w Zakładzie (...) pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, podczas gdy z materiału dowodowego wynika, iż pracował jednocześnie u dwóch braci S. i B. P. (1)
w wymiarze pół etatu.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania wnioskodawcy od decyzji pozwanego z dnia 15.10.2013 r., nr (...), odmawiającej wnioskodawcy prawa do emerytury,

2.  ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi 1 instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Wniesioną przez organ rentowy apelację uznać należy za zasadną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, w wyniku czego wyjaśnił istotne okoliczności sprawy, jednakże dokonał częściowo błędnej oceny zebranego materiału dowodowego w świetle zasady sędziowskiej oceny dowodów, przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c.

Słusznie wskazuje bowiem apelacja, iż w świetle zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego brak było podstaw, do przyjęcia, iż w całym okresie od 1.11.1975 r. do 31.01.1989 r. wnioskodawca J. W. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę jako kominiarz. Jak wynika bowiem z treści zeznań świadka B. P. (2), złożonych na piśmie przed organem rentowym w dniu 9 listopada 2013 r. (k. 4), wnioskodawca pracował w Zakładzie (...) w latach 1975-1985. Okoliczność, iż wnioskodawca pracował w Zakładzie (...) w latach
1975-1985 (a dokładnie od 16.11.1975 r. do 31.12.1985 r.) potwierdza również treść zaświadczenia wydanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 30 lipca 2013 r. (k. 19 akt organu rentowego, załączonych do niniejszej sprawy). Ponadto powyższą okoliczność przyznał również sam wnioskodawca w treści informacji dotyczącej okresów składkowych
i nieskładkowych, złożonej przez niego Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. w dniu 19 września 2013 r. (k. 9 -12 akt organu rentowego, załączonych do niniejszej sprawy). W informacji tej wnioskodawca wprost wskazał, iż pracował w Zakładzie (...) od 16.11.1975 r. do 31.12.1985 r., na dowód czego przedłożył wspomniane zaświadczenia wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 30 lipca 2013 r. Taki zresztą okres zatrudnienia u B. P. (1) przyjął
i Sąd Okręgowy w swych ustaleniach.

Jednocześnie z zeznań samego wnioskodawcy, złożonych podczas rozprawy w dniu 12 marca 2014 r. ( k. 25 verte), jak i z dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego w postaci zaświadczeń z dnia 15 i 30 lipca 2013 r., wydanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. (k. 19 i 21 akt organu rentowego, załączonych do niniejszej sprawy), wprost wynika, iż wnioskodawca zarówno w Zakładzie (...), jak i w Zakładzie (...), pracował w wymiarze po 1/2 etatu.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż nawet gdyby uznać (pomijając nawet brak ciągłości ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia w Zakładzie (...), wynikający z zaświadczenia ZUS z dnia 30 lipca 2013 r. - k. 19 akt organu rentowego, załączonych do niniejszej sprawy), iż w okresie od 16.11.1975 r. do 31.12.1985 r. wnioskodawca J. W. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę jako kominiarz, gdyż w okresie tym pracował w wymiarze 1/2 etatu w Zakładzie (...) oraz 1/2 etatu w Zakładzie (...), co dawało łącznie pełen wymiar czasu pracy, to brak jest podstaw by przyjąć, iż wnioskodawca wykonywał tę pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 1.11.1975 r. do 15.11.1975 r. oraz od 1.01.1986 r. do 31.01.1989 r. Ze szczegółowo opisanego wyżej materiału dowodowego wynika bowiem, iż w okresach tych wnioskodawca J. W. był zatrudniony jedynie w Zakładzie (...) w wymiarze 1/2 etatu.

Ponadto stwierdzić należy, iż wnioskodawca w ciągu 30 dni po odbyciu służby wojskowej nie podjął zatrudnienia w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy – jak wynika bowiem z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego, wnioskodawca zakończył służbę wojskową w dniu 14 października 1975 r., podczas gdy zatrudnienie w Zakładzie (...) (w wymiarze 1/2 etatu) rozpoczął w dniu 1.11.1975 r., zaś w Zakładzie (...) (także w wymiarze 1/2 etatu) w dniu 16.11.1975 r., a więc pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych rozpoczął dopiero w dniu 16.11.1975 r., czyli 33 dni po zakończeniu służby wojskowej.

Nadto apelacja słusznie wskazuje, iż w niniejszej sprawie brak było podstaw do przyjęcia, że wnioskodawca w okresie od dnia 3.06.1970 r. do dnia 13.10.1971 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) w Z.. Z materiału dowodowego wynika bowiem, że wnioskodawca w okresie od dnia 3.06.1970 r. do dnia 2.06.1972 r. był zatrudniony jak uczeń na podstawie umowy o naukę rzemiosła (kominiarstwo) z dnia 15 sierpnia 1970 r. (k. 31), z której wynika co prawda, iż czas pracy wnioskodawcy, jako ucznia w wieku powyżej 16 lat, wynosił 8 godzin dziennie, a w sobotę 6 godzin, czyli 46 godzin tygodniowo, jednakże jednocześnie z umowy tej wynika, iż do czasu pracy wnioskodawcy podlegał wliczeniu czas dokształcania w wymiarze do 18 godzin tygodniowo, bez względu na to czy nauka odbywała się w godzinach pracy, czy poza godzinami pracy. Zaś obowiązek dokształcania do czasu ukończenia 18 lat życia, przewidziany w art. 12 ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. z 1958 r., Nr 45 poz. 226 ze zm.), nie oznaczał bowiem nic innego, jak zajęcia teoretyczne. Z uwagi na powyższe, twierdzeniom wnioskodawcy, że do czasu ukończenia 18. roku życia pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach przewidzianych dla stanowiska kominiarz, do pracy na którym był przyuczany, nie zasługują na uwzględnienie.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, zasadny okazał się również podniesiony w apelacji zarzut naruszenia prawa materialnego - art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) w zw. z § 2 ust. 1 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) poprzez niewłaściwe zastosowanie.

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 i art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 1998 r., Nr 162 poz. 1118 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o emeryturach i rentach”, w zw. z § 4 ust. 1 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem”, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura (tzw. wcześniejsza emerytura), jeśli spełnią następujące warunki: osiągną wiek 60 lat dla mężczyzn, na dzień wejścia w życia ustawy, tj. 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat wykonywania prac w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oraz nie przystąpią do otwartego funduszu emerytalnego.

Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy (co było z resztą bezsporne), J. W. osiągnął wiek (...) lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany przepisami okres składkowy i nieskładkowy ponad 25 lat i wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. Jednakże sporne było, czy wnioskodawca osiągnął wymagany okres co najmniej 15 lat wykonywania prac w szczególnych warunkach.

Z ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd Apelacyjny (opisanych szczegółowo powyżej) wynika, że w niniejszej sprawie brak jest podstaw do uznania, że wnioskodawca osiągnął wymagany okres co najmniej 15 lat wykonywania prac w szczególnych warunkach. Jak wynika bowiem z powyżej opisanych ustaleń faktycznych, wnioskodawca w okresie od 1.11.1975 r. do 15.11.1975 r. oraz od 1.01.1986 r. do 31.01.1989 r. (a więc w okresie 3 lat, 1 miesiąca i 15 dni) pracował jedynie w Zakładzie (...) w wymiarze 1/2 etatu, co nie spełnia wymogu zawartego w § 4 ust. 1 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia w postaci wykonywania pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ponadto brak jest podstaw do zaliczenia wnioskodawcy jako okresu pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania służby wojskowej – tj. od 26.10.1973 r. do 14.10.1975 r., albowiem warunkiem wliczenia służby wojskowej do okresu zatrudnienia na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1967 r., Nr 44 poz. 220 ze zm. w brzmieniu obowiązującym w 1975 r.), zwanej dalej „ustawą o powszechnym obowiązku obrony”, było zgodnie z ust. 3 tego przepisu podjęcie przez niego zatrudnienia w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy z zachowanie terminu o którym mowa w art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony, tj. w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej. Jak wynika zaś z powyżej opisanych ustaleń faktycznych, wnioskodawca zakończył służbę wojskową w dniu 14 października 1975 r., podczas gdy zatrudnienie w Zakładzie (...) (w wymiarze 1/2 etatu) rozpoczął w dniu 1.11.1975 r., zaś w Zakładzie (...) (także w wymiarze 1/2 etatu) w dniu 16.11.1975 r., a więc pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych rozpoczął dopiero w dniu 16.11.1975 r., czyli 33 dni po zakończeniu służby wojskowej, co nie spełnia wymogu w postaci podjęcia pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w terminie 30 dni od dnia zwolnienia ze służby wojskowej.

Ponadto w ocenie Sądu Apelacyjnego brak jest również podstaw do zaliczenia wnioskodawcy jako pracy w warunkach szczególnych, pracy którą wykonywał jako uczeń w okresie od dnia 3.06.1970 r. do dnia 13.10.1971 r. Jak wynika bowiem z powyżej opisanych ustaleń faktycznych, podstawą zatrudnienia wnioskodawcy w tym okresie była umowa o naukę rzemiosła, zawarta w oparciu o przepisy ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. z 1958 r., Nr 45 poz. 226 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o nauce zawodu”, zgodnie z którą do czasu ukończenia 18 lat życia uczeń obowiązany był do dokształcania się (art. 12 ust. 1 ustawy o nauce zawodu). Zgodnie zaś z art. 12 ust. 3 ustawy o nauce zawodu, młodociani zatrudnieni w celu nauki zawodu obowiązani są do dokształcania się w zakresie obranego zawodu. Natomiast przepis art. 13 ust. 3 ustawy o nauce zawodu stanowi, iż do czasu pracy młodocianych (art. 13 ust. 1 i 2) wlicza się czas dokształcania określonego w art. 12 ust. 3 bez względu na to, czy nauka odbywa się w godzinach pracy czy poza godzinami pracy, jednakże w wymiarze nie większym niż 18 godzin tygodniowo. Już tylko z tej regulacji wynika, że wnioskodawca – jako uczeń rzemiosła w postaci kominiarstwa – nie mógł wykonywać i faktycznie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kominiarz, do wykonywania którego to zawodu odbywał naukę. Dokształcanie w rozumieniu art. 12 ustawy o nauce zawodu nie oznaczało bowiem nic innego jak zajęcia teoretyczne (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r., sygn. I UK 9/12). Z uwagi na powyższe twierdzenie wnioskodawcy, że do czasu ukończenia 18-go roku życia (tj. od dnia 3.06.1970 r. do dnia 13.10.1971 r.) pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach przewidzianych dla pracy jako kominiarz, do wykonywania którego to zawodu odbywał naukę, pozostaje poza ustaleniami faktycznymi sprawy. Z ustaleń tych bowiem wynika, że przez cały okres zatrudnienia na podstawie umowy o naukę zawodu (tj. od dnia 3.06.1970 r. do dnia 2.06.1972 r.) wnioskodawca posiadał status ucznia i niezależnie od znajdujących do niego zastosowanie ogólnych norm czasu pracy (zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy o nauce zawodu młodocianego w wieku powyżej lat 16 obowiązuje normalny czas pracy stosowany w zakładzie pracy, który w przypadku wnioskodawcy, jako ucznia w wieku powyżej 16 lat, wynosił 8 godzin dziennie, a w sobotę 6 godzin, czyli 46 godzin tygodniowo), z uwagi na wynikający z umowy (oraz ustawy o nauce zawodu) obowiązek dokształcania się, nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

Powyższe przesądziło, iż należało stwierdzić, że wnioskodawca na dzień 1.01.1999 r. nie legitymował się wymaganym okresem 15-stu lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kominiarz (czyli pracy kwalifikowanej jako praca w szczególnych warunkach wymienioną pod poz. 7 w dziale IX wykazu A rozporządzenia). Do 1.01.1999 r. wnioskodawca wykonywał bowiem pracę jako pracownik jedynie w okresie od dnia 4.06.1970 r. do dnia 31.01.1989 r., a więc przez okres 18 lat, 7 miesięcy i 27 dni. Zaś z uwagi na fakt, iż w okresie tym, jako okresy pracy w warunkach pracy szczególnej, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kominiarz, nie podlegają zaliczeniu co najmniej następujące okresy:

–

od 1.11.1975 r. do 15.11.1975 r. oraz od 1.01.1986 r. do 31.01.1989 r. – tj. okres 3 lat, 1 miesiąca i 15 dni, w którym wnioskodawca pracował jedynie w Zakładzie (...) w wymiarze 1/2 etatu,

–

od 26.10.1973 r. do 14.10.1975 r. – tj. okres 1 roku 11 miesięcy i 20 dni, w którym wnioskodawca odbywał służbę wojskową,

–

od dnia 3.06.1970 r. do dnia 13.10.1971 r. – tj. okres 1 roku 4 miesięcy i 11 dni, w którym wnioskodawca był zatrudniony do czasu ukończenia 18 lat życia jako uczeń,

tj. łącznie 6 lat 6 miesięcy i 6 dni, stwierdzić należy, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. nie osiągnął wymaganego okresu co najmniej 15 lat wykonywania prac w szczególnych warunkach (na dzień 1 stycznia 1999 r. dysponował on bowiem maksymalnie 12 latami 1 miesiącem i 21 dniami pracy szczególnej jako kominiarz).

Dodatkowo wskazać należy, iż wykonywanie przez wnioskodawcę zawodu kominiarza w okresie późniejszym – tj. do lutego 1989 r. do 1 stycznia 1998 r., nie podlegało doliczeniu do okresu 15 lat wykonywania prac w szczególnych warunkach, albowiem rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odnosi się jedynie do pracowników i umożliwia wliczanie do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach jedynie pracę wykonywaną jako pracownik (§ 1, 2 i 4 rozporządzenia), zatem wliczeniu do tego okresu nie podlega wykonywanie przez wnioskodawcę zawodu kominiarza w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Reasumując, stwierdzić należało, iż apelujący nie osiągnął wymaganego przez art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia dla uzyskania prawa do emerytury w wieku (...)lat okresu co najmniej 15 lat wykonywania prac w szczególnych warunkach, wykonywanych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W konsekwencji odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 15 października 2013 r., znak (...), należało uznać – inaczej niż Sąd Okręgowy – za bezzasadne.

Kierując się powyższymi względami, zaskarżony wyrok należało na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienić i oddalić odwołanie, co uczynił Sąd Apelacyjny w sentencji wydanego wyroku.