Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym

Przewodniczący: SSO Antoni Smus

Protokolant: staż. Magdalena Kierniakiewicz

po rozpoznaniu w dniu 25 sierpnia 2015 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa R. D., I. D.

przeciwko Skarbowi Państwa – (...) Zarządowi (...) w B.

o odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów R. D. i I. D. kwotę 38 943 zł (trzydzieści osiem tysięcy dziewięćset czterdzieści trzy) złote z tytułu rewitalizacji budynku mieszkalnego położonego na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) z ustawowymi odsetkami od kwoty:

- 25 000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy ) złotych od 31 lipca 2012 r. do dnia zapłaty;

- 13 943 zł (trzynaście tysięcy dziewięćset czterdzieści trzy ) złote od dnia 15 lipca 2015 r. do dnia zapłaty.

2.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów R. D. i I. D. kwotę 11 387,25 zł (jedenaście trzysta osiemdziesiąt siedem złote 25/100) złote z ustawowymi odsetkami od 31 lipca 2012 r. do dnia zapłaty z tytułu rewitalizacji budynku mieszkalnego położonego na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym (...);

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda R. D. kwota 3 795,75 zł (trzy tysiące siedemset dziewięćdziesiąt pięć 75/100) złotych z ustawowymi odsetkami od 31 lipca 2012 r. do dnia zapłaty z tytułu rewitalizacji budynku mieszkalnego położonego na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym (...);

4.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów R. D. i I. D. kwotę 33 800 zł (trzydzieści trzy tysiące osiemset) złote z tytułu spadku wartości działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania z ustawowymi odsetkami od kwoty:

- 20 000 zł (dwadzieścia tysiące ) złotych od 31 lipca 2012 r. do dnia zapłaty;

-13 800 zł (trzynaście tysięcy osiemset ) złotych od dnia 15 lipca 2015 r. do dnia zapłaty

5.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów R. D. i I. D. kwotę 18 450 zł (osiemnaście tysięcy ) złote z ustawowymi odsetkami od 31 lipca 2012 r. do dnia zapłaty z tytułu spadku wartości działki (...) w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania;

6.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda R. D. kwotę 6150 zł (sześć tysięcy sto pięćdziesiąt ) złote z ustawowymi odsetkami od 31 lipca 2012 r. do dnia zapłaty z tytułu spadku wartości działki (...) w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania;

7.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

8.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów R. D. i I. D. kwotę 16 081,81 zł (szesnaście tysięcy osiemdziesiąt jeden 81/100) złote z tytułu zwrotu kosztów procesu , w tym 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście ) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

9.  nakazuje pobrać od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 1931,54 zł (jeden tysiąc dziewięćset trzydzieści jeden 54/100) złote z tytułu wydatków związanych z opiniami biegłych.

Sygn. akt I C 102/12

UZASADNIENIE

W pozwie skierowanym do Sądu Okręgowego w Sieradzu w dniu 12 kwietnia 2012 r. powodowie I. D. i R. D. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na ich rzecz następujących kwot:

I. 70 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu pozwanemu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do powodów nieruchomości znajdujących się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 9 lutego 2010 r. nr (...), w tym:

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 25 000 zł w zakresie nieruchomości zabudowanej o nr ewidencyjnym 699, położonej w miejscowości C., gmina B., powiat (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...) przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych,

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 33.750 zł i wyłącznie na rzecz powoda R. D. 11.250 zł w zakresie nieruchomości zabudowanej oznaczonej nr ewidencyjnym 334/1 położonej w miejscowości C., gmina B., powiat (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...) przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych,

II. zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 80.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu pozwanemu do dnia zapłaty - tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej budynków mieszkalnych stanowiących własność powodów, zgodnie z wymogami uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 9 lutego 2010r. nr (...), w tym:

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 40.000 zł - odnośnie budynku posadowionego na terenie działki oznaczonej nr ewidencyjnym 699, dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta o nr (...),

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 30.000 zł i wyłącznie na rzecz powoda R. D. kwoty 10.000 zł - odnośnie budynku posadowionego na terenie działki oznaczonej nr ewidencyjnym 334/1, dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta o nr (...),

III. ustalenie odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa - reprezentowanego przez Szefa (...) Zarząd (...) w B. na przyszłość w zakresie szkód
mogących powstać w przyszłości u powodów w związku z wprowadzeniem obszaru
ograniczonego użytkowania.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podnieśli, że są właścicielami nieruchomości położonej w miejscowości C., powiat (...), gmina B., województwo (...), składającej się z działki nr (...)- zabudowanej domem mieszkalnym o pow. ok. 95 m ² oraz działki nr (...)- zabudowanej domem mieszkalnym, stanowiącej w 3/4 przedmiot współwłasności małżeńskiej powodów, a w 1/4 wyłączną własność powoda R. D.. Wskazane działki znajdują się w obszarze ograniczonego użytkowania utworzonego dla lotniska wojskowego Ł.mocą uchwały nr (...)Sejmiku Województwa (...)z dnia 9 lutego 2010 r. W przekonaniu strony powodowej, z uwagi na zakaz przeznaczania nieruchomości położonych w podstrefie A na budownictwo m.in. mieszkaniowe, zbiorowe lub zagrodowe, możliwość korzystania przez powodów ze swojej własności w sposób zgodny z jej przeznaczeniem została zawężona. (...)powodów w zakresie w jakim położone są w podstrefie A obszaru ograniczonego użytkowania utraciły bezpowrotnie swoją funkcję budowlaną. Wobec tego następstwem utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania i wprowadzenia ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości jest obniżenie ich wartości. Powodowie podkreślili, że dotychczas tereny, na których znajduje się opisana nieruchomość były atrakcyjne dla potencjalnych nabywców, rozwijały się pod względem budownictwa mieszkaniowego. Wprowadzony uchwałą Sejmiku Województwa (...)zakaz budownictwa na cele mieszkaniowe spowodował spadek zainteresowania i wycofanie się potencjalnych nabywców z zamiaru nabycia nieruchomości, co przełożyło się na spadek ich wartości. Kwestią wpływającą również na obniżenie wartości nieruchomości powodów są, ich zdaniem, uciążliwości związane z hałasem i konieczność jego znoszenia przez właścicieli nieruchomości. Ponadto uchwała Sejmiku Województwa (...)określa wymagania techniczne, którym powinny odpowiadać budynki zlokalizowane na terenie obszaru ograniczonego użytkowania. Prace mające na celu zapewnienie właściwego klimatu akustycznego wewnątrz budynków są konieczne do przywrócenia możliwości komfortowego korzystania z nieruchomości. Powodowie podali, że dotychczas nie poczynili w związku z tym żadnych nakładów. Jako podstawę prawną swoich roszczeń R.i I. D.wskazali art. 136 ust 3 w zw. z art. 129 ustawy Prawo ochrony środowiska. Żądanie ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa reprezentowanego przez Szefa (...) Zarządu (...)w B.na przyszłość powodowie uzasadnili tym, że będą musieli ponosić koszty związane z wymianą elementów konstrukcyjnych z uwagi na zużycie, (pozew k. 3-13).

W odpowiedzi na pozew pozwany reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

W ocenie strony pozwanej, wywiedzione przez powodów roszczenia podlegają oddaleniu ze względu na niespełnienie przesłanek przewidzianych w treści przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska. Przede wszystkim stwierdzono, że art. 129 ust. 2 u.p.o.ś. dotyczy kosztów już poniesionych w celu wypełnienia wymagań technicznych istniejących budynków, a nie tych, które w przyszłości zostaną poniesione. Art. 129 ust. 4 u.p.o.ś. przewiduje ponadto, że poniesienie określonych wydatków powinno nastąpić w terminie dwóch lat od utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania. Niedokonanie nakładów w terminie i nie zgłoszenie roszczenia o ich refundację powoduje utratę tego prawa. W ocenie pozwanego, strona powodowa nie wykazała, iż wprowadzone przez Sejmik Województwa (...) ograniczenia normatywne zmieniają dotychczasowe przeznaczenie objętej pozwem nieruchomości i ograniczają dotychczasowy sposób korzystania z niej. Działalność lotniska w żaden sposób nie koliduje z charakterem nieruchomości oraz dotychczasowym sposobem jej użytkowania, (odpowiedź na pozew k. 86-88).

W piśmie przygotowawczym z 18 czerwca 2012 r. powodowie cofnęli pozew w części , bez zrzeczenia się roszczenia, zakresie kwoty 50 000 zł. W rezultacie wnosili o :

1. zasądzenie na rzecz powodów od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 50.000 zł - tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do powodów nieruchomości znajdujących się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 9 lutego 2010 r. nr (...), w tym:

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 20 000 zł w zakresie nieruchomości zabudowanej o nr ewidencyjnym 699, położonej w C., gmina B., powiat (...), dla której to działki prowadzona jest księga wieczysta o nr (...) przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych,

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 22 500 zł i wyłącznie na rzecz powoda R. D. 7 500 zł w zakresie nieruchomości zabudowanej oznaczonej nr ewidencyjnym 334/1 położonej w C., gmina B., powiat (...), dl której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...) przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych,

2. zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 50.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu pozwanemu do dnia zapłaty - tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej budynków mieszkalnych stanowiących własność powodów, zgodnie z wymogami uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 9 lutego 2010 r. nr (...), w tym:

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 20 000 zł - odnośnie budynku posadowionego na terenie działki oznaczonej nr ewidencyjnym 699, dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta o nr (...),

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 22 500 zł i wyłącznie na rzecz powoda R. D. kwoty 7500 zł odnośnie budynku posadowionego na terenie działki oznaczonej nr (...), dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta o nr (...). (pismo przygotowawcze –k. 82-84) .

W piśmie procesowym z 10 lipca 2015 r. powodowie dokonali przedmiotowej zmiany powództwa w ten sposób, że wnosili o:

1. zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Szefa (...) Zarządu (...) w B. (łącznie) kwoty 54.126 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu pozwanemu do dnia zapłaty - tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej budynków mieszkalnych stanowiących własność powodów, zgodnie z wymogami uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 9 lutego 2010 r. nr (...), w tym:

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 38.943 zł - odnośnie budynku posadowionego na terenie działki oznaczonej nr ewidencyjnym 699, dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta o nr (...),

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 11.387,25 zł i wyłącznie na rzecz powoda R. D. kwoty 3.795,75 zł odnośnie budynku posadowionego na terenie działki oznaczonej nr (...), dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta o nr (...),

2. zasądzenie na rzecz powodów od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 58.400 zł - tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do powodów nieruchomości znajdujących się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 9 lutego 2010 r. nr (...), wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 45.874 zł od dnia doręczenia pozwu pozwanemu do dnia zapłaty, a od kwoty 12.526 zł od dnia 24 marca 2012 r. do dnia zapłaty, w tym:

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 33.800 zł w zakresie nieruchomości zabudowanej o nr ewidencyjnym (...), położonej w C., gmina B., powiat (...), dla której to działki prowadzona jest księga wieczysta o nr (...)przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych,

- solidarnie na rzecz powodów kwoty 18.450 zł i wyłącznie na rzecz powoda R. D. 6.150 zł w zakresie nieruchomości zabudowanej oznaczonej nr ewidencyjnym 334/1 położonej w C., gmina B., powiat (...), dl której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...) przez Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych, (pismo k. 474-475).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. D. i I. D. są właścicielami nieruchomości usytuowanej w miejscowości C., powiat (...), gmina B., województwo (...). Jest to nieruchomość składająca się z działki nr (...) - zabudowanej domem mieszkalnym o pow. ok. 95 m ², stanowiącej przedmiot współwłasności małżeńskiej powodów oraz działki nr (...) - zabudowanej domem mieszkalnym, stanowiącej w 3/4 przedmiot współwłasności małżeńskiej powodów, a w 1/4 wyłączną własność powoda R. D., (dowód: wypis z rejestru gruntów k. 14-15, odpis księgi wieczystej k. 16-22, mapa sytuacyjno – wysokościowa k. 23 – 24, zaświadczenie k. 25).

Miejscowość B. położona jest w pobliżu lotniska wojskowego w Ł.. Hałas emitowany przez lotnisko przekracza dopuszczalny poziom dźwięku w porze dziennej i nocnej. W wyniku pomiarów wykonanych w porze dnia stwierdzono przekroczenie przez samoloty F-16 poziomu hałasu o 3 dB w przypadku budynku „nowego” i 5 dB dla budynku „starego”, a dla pory nocy: 11 dB dla budynku „nowego” i 13 dB na terenie lokalizacji budynku „starego”. Hałas dobiegający z lotniska powoduje niedogodności w korzystaniu z nieruchomości, jest on słyszalny również przy zamkniętych oknach, (dowód: opinia Politechniki (...) – Katedry Akustyki i Multimediów k. 189, zeznania powódki – protokół z 16 października 2014 r., min. 00:28;40 – 00:33:27, płyta k. 307).

W dniu 9 lutego 2010 r. Sejmik Województwa (...)podjął uchwałę Nr (...)w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania lotniska Ł.(Dz. U. Woj. (...)Nr 2010.88.689 z 29 marca 2010 roku). Na jej podstawie obszar ograniczonego użytkowania został podzielony na dwa podobszary oznaczone symbolami: A (podobszar, którego granicę wewnętrzną wyznacza granica terenu lotniska, zewnętrzną natomiast wyznacza izolinia równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy - przydział czasu od godz. 22.00 do 6.00 - wyrażonego wskaźnikiem hałasu L AeqN = 50 dB) i podobszar B (granicę wewnętrzną wyznacza izolinia równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy, wyrażonego wskaźnikiem hałasu L AeqN = 50 dB, zewnętrzną granicę podobszaru B wyznacza izolinia równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy, wyrażonego wskaźnikiem hałasu L AeqN = 45 dB). Uchwała Sejmiku Województwa (...)Nr (...)ogranicza właścicieli działek położonych w obszarze ograniczonego użytkowania w ten sposób, że nie mogą oni skutecznie dochodzić zaniechania emisji hałasu przez lotnisko. Ponadto w obszarze A wymieniona uchwała wprowadziła zakaz (§ 8, § 9):

–

przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową;

–

tworzenia terenów rekreacyjno – wypoczynkowych;

–

tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk;

–

przeznaczenia terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży;

–

budowy budynków jedno i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowych, mieszkaniowo – usługowych, szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży;

–

zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, mieszkaniowo – usługowego oraz na zabudowę zagrodową i na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

W podobszarze A dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub w części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy (§10), (dowód: uchwała k. 42- 44).

Miejscowość C.nie posiada aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Aktualnie obowiązuje studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy przyjęte uchwałą Rady Gminy w B.nr (...)z 15 lutego 2007 r. Z informacji w nim przedstawionych wynika, że stanowiąca własność powodów działka nr (...)jest uzbrojona w sieć elektryczną i wodno – kanalizacyjna. Od strony frontowej zabudowana jest budynkiem mieszkalnym wybudowany w 1986 r., w głębi znajduje się garaż. Najbliższe otoczenie stanowi osiedle podobnych budynków mieszkalnych. Działka (...)również uzbrojona jest w sieć elektryczną i wodno – kanalizacyjną. Zabudowana jest od frontu budynkiem mieszkalnym wybudowanym około 1970 r. W jej głębi znajduje się budynek gospodarczy. Najbliższe otoczenie działki stanowią podobne siedliska mieszkalne. Działki nr (...)przeznaczone są pod zabudowę mieszkaniową z towarzyszącymi usługami nieuciążliwymi, w tym usługami publicznymi oraz zabudowę letniskową i zabudowę zagrodową. Istnieją możliwości zabudowy wielorodzinnej na wszystkich terenach oznaczonych symbolem Mr pod warunkiem nadania nieintensywnych form. Poza budynkami mieszkalnymi wielorodzinnymi, można lokalizować: usługi w formie odrębnych budynków handlu, gastronomii, kultury oraz nieuciążliwych usług bytowych służących zaspokajaniu codziennych potrzeb mieszkańców, garaże na samochody osobowe, obiekty niezbędne do prawidłowego funkcjonowania zabudowy mieszkaniowej, w tym obiekty infrastruktury technicznej. Istnieje możliwość modernizacji, remontów i rozbudowy istniejących budynków mieszkalnych oraz wydzielania pomieszczeń usługowych w parterach budynków, (dowód: opinia biegłego A. D.k. 267 – 269).

Biegły K. N., dokonując wyceny nieruchomości powodów zastosował podejście porównawcze, metodę korygowania ceny średniej oraz metodę porównywania parami. Jak podał, kryterium doboru nieruchomości porównawczych uwarunkowane było porównywalnością ich poszczególnych cech. Biegły dokonał analizy transakcji rynkowych oraz cen kształtujących się na rynku lokalnym, obejmującym powiat (...) i sąsiednie. Wykorzystał transakcje dotyczące typowych nieruchomości, w odniesieniu do których można było dokonać parametryzacji i ustalenia jednostki odniesienia. W ocenie biegłego, skutki sąsiedztwa lotniska pod kątem wpływu na wartość nieruchomości rozpatrywane są głównie w aspekcie negatywnym. Zauważalna jest zależność wskazująca na związanie cen transakcyjnych z odległością występujących w obrocie nieruchomości od lotniska oraz usytuowaniem w poszczególnych podobszarach ograniczonego użytkowania. Zdaniem biegłego, doszło do obniżenia wartości nieruchomości stanowiących własność powodów w związku z ograniczeniami przewidzianymi z tytułu utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania oraz koniecznością znoszenia hałasu związanego z funkcjonowaniem lotniska. Wejście w życie uchwały Sejmiku skutkowało niemożnością dochodzenia roszczeń o zaniechanie działań szkodliwych dla środowiska, przekraczających standardy jego ochrony, przejawiających się w nadmiernej immisji hałasu. Biegły określił wartość rynkową działki nr (...) na kwotę 341.700 zł, a działki (...) – na kwotę 128.600 zł. Przyjmując wskaźnik utraty wartości dla nieruchomości zabudowanych usytuowanych w podobszarze A w wysokości 9,9% biegły ustalił zmniejszenie wartości działki nr (...) o 33.800 zł, a działki (...) – o 24.600 zł, (dowód: opinia biegłego K. N. k. 360-372).

Ustalono ponadto, że w chwili obecnej, wskutek wejścia w życie Uchwały Sejmiku Województwa (...) z 9 lutego 2010 r. Nr (...) budynki mieszkalne usytuowane na obu działkach należących do powodów nie spełniają wymogów w zakresie izolacyjności akustycznej. W budynku znajdującym się na działce nr (...) zachodzi konieczność wymiany siedmiu okien i dwóch drzwi balkonowych na odpowiedniki o zwiększonej izolacyjności akustycznej oraz zamontowania pięciu klimatyzatorów. W budynku usytuowanym na działce nr (...) konieczna jest natomiast wymiana trzech okien i montaż dwóch klimatyzatorów. Koszt zamontowania okien i drzwi balkonowych biegły A. D. określił na kwotę 26.826 zł, a koszt zamontowania klimatyzatorów – na 27.300 zł. Łączną wartość prac koniecznych dla zapewnienia odpowiedniej izolacyjności akustycznej ustalono na sumę 54.126 zł. Koszt rewitalizacji budynku „nowego” (usytuowanego na działce (...)) oszacowano na kwotę 38.943 zł, a budynku „starego” (znajdującego się na działce (...)) – na kwotę 15.183, (dowód: opinia biegłego A. D. k. 271-272, opinia uzupełniająca k. 311, opinia Politechniki (...) – Katedry Akustyki i Multimediów k. 187 – 188, opinia uzupełniająca biegłego K. R. – R. – protokół rozprawy z 13 marca 2014 r., min. 00:01:23-00:17:30, płyta 245, opinia biegłego A. D. – protokół rozprawy z 16 października 2014 r., min. 00:02:11 – 00:19:50, płyta k. 307).

Sąd uznał wszystkie wyżej wymienione dokumenty za wiarygodne, bowiem ich wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a Sąd nie znalazł żadnych podstaw, by czynić to z urzędu. Sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania opinie biegłych sądowych dały podstawę do obliczenia wysokości przysługującego powodom odszkodowania. Na tle innych osobowych środków dowodowych, zeznań świadków i stron, dowód z opinii biegłego - jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001, nr 4, poz. 64 - wyróżnia specjalny jego przedmiot, cel, charakter oraz specyficzne, właściwe tylko jemu, kryteria oceny. Opinia ta podlega ocenie - przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c. - na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Dowód z opinii biegłego jest prawidłowo przeprowadzony wówczas, gdy opinia zawiera uzasadnienie ostatecznych wniosków, sformułowane w sposób przystępny i zrozumiały dla osób nieposiadających wiadomości specjalnych (wyrok SN z dnia 29 lipca 1999 r., II UKN 80/99, OSNAPiUS 2000, nr 22, poz. 831). Opinie biegłego K. N., A. D. oraz Politechniki (...) – Katedry Akustyki i Multimediów odpowiadają powyżej przedstawionym wymogom i posiadają wskazane wyżej zalety. Zostały sporządzone w sposób rzetelny, spójny i zupełny, przy wykorzystaniu wiedzy specjalistycznej. W szczególności biegły A. D. i K. N. bardzo rzeczowo, wnikliwie, wyczerpująco i przekonująco odnieśli się do sformułowanej tezy dowodowej, jak i wszystkich wątpliwości stron. Z przywołanych dowodów płyną jednoznaczne, kategoryczne, logicznie i merytorycznie uzasadnione wnioski. Sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania opinie biegłych sądowych stanowią w pełni miarodajny dowód oraz pozwalają sądowi orzekającemu w sposób wszechstronny i rzetelny wyrobić przekonanie o prawdziwości określonych twierdzeń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 z późn. zm., zwanej dalej p.o.ś.), w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami odpowiedzialności wynikającej z powyższej regulacji są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z terenów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela, wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., lex 528219).

W tym stanie rzeczy należy stwierdzić, że powodowie wykazali, iż wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiącą ich własność nieruchomość – działki nr (...) znajdujące się w podobszarze A, ponieśli szkodę polegającą na uciążliwości w korzystaniu z niej przez konieczność znoszenia hałasu lotniska i brak możliwości zabudowy działki nowymi budynkami mieszkalnymi, a w konsekwencji - zmniejszeniu wartości nieruchomości. Aktualnie powodowie nie mogą skutecznie dochodzić zaniechania immisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do ograniczenia zawężenia przysługujących im, wynikających z prawa własności, uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Przed wejściem w życie uchwały Sejmiku, należące do powodów działki miały potencjał budowlany. Obecnie powodowie nie mogą swobodnie dysponować nieruchomością, przeznaczając jej na cele budowlane. Należy podkreślić, że nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 września 2009 r., I ACa 484/09, lex 756606, I Aca 772/09 z 17 czerwca 2010 r., lex 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., lex 503415). Wartość należącej do powodów nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na wprowadzenie strefy ograniczonego użytkowania i na skutek hałasu związanego z funkcjonowaniem lotniska, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas, (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, lex 756735).

Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłych, uwzględniając obliczony współczynnik utraty wartości nieruchomości wynoszący 9,9 % - Sąd Okręgowy ustalił, że wartości działki nr (...) zmniejszyła się o 33.800 zł, a działki nr (...) – o 24.600.

W tym miejscu należy podnieść, że działka nr (...) stanowi przedmiot współwłasności małżeńskiej powodów. Działka nr (...) należy natomiast do zakresu współwłasności małżeńskiej powodów w ¾ części, a w ¼ stanowi wyłączną własność powoda R. D.. Wobec tego Sąd zasądził od pozwanego solidarnie na rzecz powodów R. D. i I. D. kwotę 33.800 zł z tytułu spadku wartości działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania. Odnosząc się do działki nr (...), mając na uwadze to, iż jej wartość wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania zmalała o 24.600 zł i w 75% procentach stanowi ona przedmiot wspólności małżeńskiej powodów, z tego tytułu przyznano powodom solidarnie kwotę 18.450 zł (75% z 24.600 zł), a powodowi ponadto kwotę 6.150 zł (25% z 24.600 zł).

Oceny zasadności kolejnego z dochodzonych przez małżonków D. roszczeń - żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiących ich własność budynków, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś., w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 r. w sprawie III CZP 68/01 – OSNC 2002, z 6., poz. 74).

Obowiązek naprawienia szkody po stronie pozwanej polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej, powstał z chwilą wyrządzenia powodom szkody, tj. z chwilą wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) Nr (...), kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligujący do ich poczynienia. Usytuowane na należących do powodów działkach budynki mieszkalne nie spełniają obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. Budynki usytuowane na działkach nr (...) przeznaczone na potrzeby mieszkaniowe wymagają ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Poniesienie nakładów pozwoli na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpłynie na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 września 2009 r., I ACa 484/09 lex 756606). Zakres koniecznych do wykonania w tej mierze prac wynika bezpośrednio z opinii Politechniki (...) i został uwzględniony przez biegłego A. D., który koszt rewitalizacji akustycznej będących własnością powodów budynków określił na sumę 54.126 zł. Koszt rewitalizacji akustycznej budynku usytuowanego na działce nr (...) określił na kwotę 38.943 zł, a budynku ulokowanego na działce nr (...) ustalił na kwotę 15.183 zł. Mając na uwadze fakt, iż działka nr (...) stanowi przedmiot wspólności majątkowej małżeńskiej powodów, a działka nr (...) należy do wspólności w ¾ części, a w ¼ wyłącznie do powoda, Sąd zasądził solidarnie na rzecz powodów kwotę 38.943 zł w zakresie budynku posadowionego na terenie działki oznaczonej nr ewidencyjnym 699 oraz solidarnie na rzecz powodów zasądził kwotę 11.387,25 zł (75% z 15.183) z tytułu kosztów rewitalizacji budynku zlokalizowanego na działce nr (...). Tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku posadowionego na terenie działki oznaczonej nr (...) powodowi R. D. przyznano również kwotę 3.795,75 zł.

Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powodowie dotychczas nie poczynili. Zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia tych wydatków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, lex 580137).

W ocenie Sądu Okręgowego niezbędnym do zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w budynkach powodów jest zamontowanie klimatyzatorów. W tym zakresie, jak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku w sprawie I ACa 594/14, zastosowanie rozwiązań technicznych koniecznych dla spełnienia przez budynek wymagań akustycznych nie niweluje wszystkich niedogodności związanych z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania. Nie wymaga bowiem wiedzy specjalnej ustalenie, że konieczność stosowania klimatyzatora wiąże się nie tylko ze zwiększonym zużyciem energii elektrycznej, lecz również nie zapewnia wentylacji w sposób tożsamy z naturalnym przepływu powietrza.

Powództwo w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu.

W trakcie procesu powodowie nie wykazali, że na skutek znoszenia sąsiedztwa lotniska (hałasu lotniczego)zachodzi konieczność wymiany elementów konstrukcyjnych ich budynków z uwagi na ich szybsze zużycie. Twierdzenia te w świetle przeprowadzonych dowodów z opinii A. D. i K. N. okazały się całkowicie gołosłowne. W ocenie Sądu Okręgowego jedyną szkodę jakiej powodowie doznali w związku z koniecznością znoszenia hałasu lotniczego wiąże się rewitalizacją ich budynków mieszkalnych oraz obniżeniem wartości ich nieruchomości. W tym jednak zakresie szkoda ta – na gruncie przepisów ustawy Prawo o ochronie środowiska- została w pełni zrekompensowana , zgodnie z żądaniem samych powodów. W tym stanie rzeczy żądanie dotyczące ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość w zakresie szkód
mogących powstać w przyszłości u powodów w związku z wprowadzeniem obszaru
ograniczonego użytkowania pozbawione było uzasadnionych podstaw.

Sąd Okręgowy uznał, że właściwą jednostką organizacyjną uprawnioną do reprezentowania Skarbu Państwa w procesie jest Szef (...) Zarządu (...) w B.. Na podstawie art. 136 ust. 2 jest bowiem podmiotem odpowiedzialnym za powstałą szkodę jako zarządzający lotniskiem wojskowym w Ł., którego działalność i jej następstwa stanowiły przesłankę do ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k, c., zasądzając je od dnia 31 lipca 2012 r., czyli od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu w zakresie (wysokości) roszczeń zgłoszonych w piśmie przygotowawczym z 18 czerwca 2012 r., w którym to strona powoda cofnęła w powództwo bez zrzeczenia się roszczenia. To właśnie tę datę należy uznać za datę wymagalności dochodzonych przez powodów roszczeń. W zakresie roszczeń wynikających z rozszerzonej części powództwa ( pismo z 8 lipca 2015 r.) odsetki zasądzono od dnia 31 lipca 2015 r., tj. od daty doręczenia pozwanemu pisma zawierającego modyfikacje powództwa.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art.100 k.p.c.

Uwzględniając dokonane w trakcie procesu przedmiotowe zmiany powództwa można dojść do wniosku, ze strona powodowa uległa swemu przeciwnikowi tylko co nieznacznej części swego żądania( tj. w zakresie odsetek od części roszczeń zgłoszonych w piśmie z 18 czerwca 2012 r. oraz żądania dotyczącego ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość) , związku z czym na pozwanym spoczywa obowiązek zwrócenia im wszystkich poniesionych przez nich kosztów procesu, tj. kwoty 16.081,81 zł, na którą składają się: opłata sądowa od pozwu – 5.000 zł, wynagrodzenie pełnomocnika – 3.617 zł, koszty opinii biegłych – 7.464,61 zł (4.473 zł + 220 zł + 1.771,61zł + 1.000 zł).

Stosownie do treści art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd Okręgowy, uwzględniając uiszczone przez powodów zaliczki na opinie biegłych) oraz wynik sprawy, nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczone w sprawie wydatki związane z opiniami biegłych, tj. 1.931,54 zł.