Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa D. Z. i B. Z.

przeciwko M. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) oraz B. Ś. (1) prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą PPHU (...) z siedzibą w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów oraz pozwanej M. K.

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 10 marca 2015 roku, sygn. akt I C 99/13

1.  z apelacji powodów zmienia zaskarżony wyrok w punkcie szóstym sentencji w ten sposób, że nie obciąża powodów D. Z. i B. Z. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej B. Ś. (1), a w pozostałej części apelację oddala;

2.  oddala apelację pozwanej M. K.;

3.  koszty procesu między stronami za instancję odwoławczą wzajemnie znosi.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 406/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 marca 2015 roku w sprawie IC 99/13 Sąd Rejonowy w Bełchatowie

1. zasądził od pozwanej M. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w Ł. na rzecz powodów D. Z. i B. Z. solidarnie kwoty:

- 35.601,00 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej w ustawie od dnia 25 lutego 2013 r. do dnia zapłaty,

- 1.943,18 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej w ustawie od dnia 25 lutego 2013 r. do dnia zapłaty,

- 4.100,00 zł od dnia 5 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie wobec pozwanej M. K. oraz w całości wobec B. S.;

3. nakazał pobrać od powodów D. Z. i B. Z. solidarnie na rzecz Skarbu Państwa — Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 667,77 zł tytułem części nieuiszczonych w sprawie kosztów sądowych;

4. nakazał pobrać od pozwanej M. K. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 2.235,57 zł tytułem części nieuiszczonych w sprawie kosztów sądowych;

5. zasądził od M. K. na rzecz powodów D. Z. i B. Z. solidarnie kwotę 5.031,71 z tytułem zwrotu części kosztów procesu;

6. zasądził od powodów D. Z. i B. Z. solidarnie na rzecz pozwanej B. S. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą PPHU (...) z siedzibą w S. kwotę 3.417,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu 26 lutego 2007 r. powodowie B. Z. i D. Z. zakupili w Firmie Handlowo Usługowej (...) z siedzibą w (...).500 sztuk bloczków betonowych za łączną cenę 3.300,00 złotych oraz 1.890 sztuk cegły czerwonej zwykłej za łączną cenę 1.134 złotych. Za zakupiony towar zapłacono gotówką i K. Ł. - pracownik pozwanej M. K. sporządził dokument wydania WZ.

Na folii otaczającej palety z bloczkami betonowymi nie było żadnych oznaczeń producenta. Bloczki betonowe zakupione przez powodów nie były w żaden sposób oznakowane.

W tym czasie pozwana M. K. miała w asortymencie bloczki betonowe różnych producentów.

Powodowie pozwolenie na budowę otrzymali 21 sierpnia 2007 r. Jesienią 2007 r. wykonane zostały ściany fundamentowe w budynku mieszkalnym powodów. Od zewnątrz bloczki betonowe były zabezpieczone tynkiem. Powodowie zakończyli budowę domu jednorodzinnego 16 grudnia 2009 r.

Na początku 2010 r. pojawiły się pierwsze pęknięcia ścian w budynku mieszkalnym powodów. Pęknięcia pojawiły się w różnych miejscach, we wszystkich pomieszczeniach budynku, w narożnikach, na środku ścian oraz nad oknami. Najwięcej spękań pojawiło się w salonie.

W 2012 r. powodowie odkopali fragment ściany fundamentowej oraz odkuli tynk. Okazało się, że bloczki betonowe wykruszają się.

Powodowie zlecili przeprowadzenie ekspertyzy przed przystąpieniem do prac remontowych. Ekspertyzę tą sporządził późniejszy wykonawca remontu ściany fundamentowej; koszt ekspertyzy został uwzględniony przez wykonawcę w cenie wykonania prac remontowych.

Firma (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. z materiałów własnych wykonała na zlecenie powodów wzmocnienia ścian fundamentowych budynku mieszkalnego położonego w Ł. (...). Koszt wykonania naprawy ścian fundamentowych wyniósł powodów 32.400,00 zł.

Uszkodzone bloczki betonowe zostały wymienione. W całości zostało wymienionych 48 sztuk bloczków betonowych. Bloczki zostały skute do głębokości 10 centymetrów, a następnie wykonana została zbrojona opaska betonowa. Wadliwe bloczki były rozrzucone na całości ściany fundamentowej. Bloczki złej jakości były wyciągane w całości, zaś pozostałe były jedynie skuwane.

Na skutek prac remontowych przy ścianie fundamentowej został uszkodzony taras, schody do domu, schody do kotłowni. Uszkodzona została również opaska z kostki betonowej dookoła domu oraz posiana trawa na trawniku.

Bezpośrednią przyczyną spękań i uszkodzeń budynków powodów były złej jakości bloczki betonowe użyte do wykonania ścian fundamentowych budynku.

Uszkodzenia bloczków betonowych w zewnętrznych ścianach fundamentowych nie nastąpił na skutek pęknięcia law fundamentowych, obsunięcia gruntu lub ruchów tektonicznych związanych z działalnością kopalni.

Bloczki betonowe zostały wmurowane w konstrukcję budynku zgodnie ze sztuką budowlaną i zaleceniami producenta bloczków. Fundamenty i ściany fundamentowe zostały wykonane w prawidłowy sposób z odstępstwami od projektu wpływającymi na korzyść wykonanych ław fundamentowych oraz z wykorzystaniem materiałów zgodnie z projektem technicznym.

Zakres wykonanego przez powodów remontu fundamentów i związanych z tym kosztów był uzasadniony. Konieczne było wykonane opaski fundamentowej. Opaska ta wzmocniła ścianę fundamentową. Wykruszenia bloczków występowały w różnych miejscach ściany fundamentowej.

Koszt naprawy budynku i zagospodarowania działki wyniósł 35.601,00 zł.

Utrata wartości handlowej nieruchomości powodów na skutek uszkodzeń powstałych na skutek użycia wadliwych niespełniających norm bloczków betonowych w fundamencie wynosi 4.100,00 zł.

Firma (...) produkuje bloczki betonowe. W 2007 r. pozwana B. S. sprzedała pozwanej M. K. wyłącznie 600 sztuk bloczków betonowych; była to jedyna transakcja w tym roku między ich firmami.

Bloczki betonowe produkowane przez pozwaną nie są w żaden sposób oznaczone logo producenta, są sprzedawane na paletach po 63 sztuki. Paleta jest zafoliowana, za nią natomiast umieszczana jest deklaracja zgodności. Produkcja bloczków betonowych odbywa się sezonowo i trwa od maja do października. W styczniu 2007 r. pozwana nie posiadała na stanie bloczków z poprzedniego sezonu.

Pismami z dnia 12 listopada 2012 r. powodowie wezwali pozwane do zapłaty kwoty 30.000.00 z! tytułem odszkodowania za koszty koniecznej naprawy uszkodzeń domu spowodowanych użyciem do budowy obiektów wadliwych materiałów budowlanych.

Postanowieniem z dnia 31 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie na wniosek powodów zlecił komornikowi sądowemu T. H. sporządzenie protokołu stanu faktycznego poprzez opisanie i udokumentowanie poprzez wykonanie dokumentacji fotograficznej stanu fundamentów oraz ścian fundamentowych w budynku mieszkalnych należącym do powodów znajdującego się na działkach nr (...) w miejscowości Ł. gmina K.. Koszty postępowania zabezpieczającego wykonanego przez komornika sądowego T. H. w sprawie TH KMN 6/12 wyniosły 1.943,18 zł, które to koszty uiścili w całości powodowie.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo w części w stosunku do pozwanej M. K. zasługiwało na uwzględnienie, zaś w stosunku do pozwanej B. Ś. (1) podlegało w całości oddaleniu.

Każda z pozwanych odpowiada za własny czyn. Podstawą odpowiedzialności pozwanej B. Ś. (1) za szkodę był art. 415 k.c. który wskazuje przesłanki odpowiedzialności. Są nimi: fakt spowodowania szkody przez sprawcę, wystąpienie zdarzenia powodującego szkodę w postaci działania albo zaniechania, związek przyczynowy między działaniem bądź zaniechaniem a skutkiem w postaci szkody oraz zawinione działanie sprawcy, przy czym wina ta może przyjąć postać umyślności albo nieumyślności - niedbalstwa..

W ocenie Sądu strona powodowa nie udowodniła, że bloczki betonowe zakupione od M. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Firma I Handlowo Usługowa (...) z siedzibą w Ł. były to bloczki betonowe B. Ś. (1) prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe (...) z siedzibą w S..

W tym zakresie to na stronie powodowej ciążył obowiązek wykazania winy pozwanej B. Ś. (1) i wykazanie faktu, iż była ona producentem 1.500 sztuk bloczków betonowych zakupionych 26 lutego 2007 r. Jedyny dokument potwierdzający zakup tych bloczków nie wskazuje producenta, a sami powodowie również wskazywali, że zakupione bloczki betonowe nie posiadały żadnych oznaczeń producenckich, oznaczeń takich nie miały również palety, na których bloczki betonowe się znajdowały. Powód D. Z. wskazał wprawdzie, że zakupione bloczki betonowe na plac budowy przywiózł mu K. S. maż pozwanej B. Ś. (1) z czego powód wyprowadził wniosek, że bloczki betonowe są produkcji firmy pozwanej B. Ś. (1), jednakże świadek K. Ś. zaprzeczył tym okolicznościom, zaprzeczył by kiedykolwiek był na terenie budowy małżonków Z.. Również M. K. zaprzeczyła, by sprzedawała bloczki betonowe B. Ś. (1) powodom. Także świadek K. Ł. zaprzeczył, by bloczki betonowe były bezpośrednio przewożone od producenta do kupującego, wskazują, że sprzedawany był towar znajdujący się na terenie hurtowni. Nadto pozwana B. Ś. (1) wskazała, że w 2007 r. sprzedała firmie (...) jedynie 600 sztuk bloczków betonowych. W tej sytuacji powód powinien przedstawić wiarygodne dowody świadczące o producencie zakupionych bloczków betonowych. W ocenie Sądu strona powodowa w tym zakresie nie podołała ciężarowi dowodu i nie udowodniła przesłanek odpowiedzialności pozwanej B. Ś. (1). Z racji nieudowodnienia przesłanek odpowiedzialności pozwanej B. Ś. (1) Sąd w tej sytuacji w całości oddalił wobec niej powództwo.

W odniesieniu do pozwanej M. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowo Usługowa (...) z siedzibą w Ł. Sąd uznał, że powodowie udowodnili, iż zawarli dnia 26 lutego 2007 r. umowę sprzedaży 1.500 bloczków betonowych. W ocenie Sądu zeznania powodów oraz świadka K. Ł. - ówczesnego pracownika pozwanej M. K. a także dokument WZ wystawiony przez K. Ł. z pieczątką firmową firmy (...) potwierdzają, że firma (...) sprzedała powodom bloczki betonowe. Pozwana M. K. w swoich informacyjnych wyjaśnieniach nie była w stanie wytłumaczyć dlaczego K. Ł. posługiwał się pieczątką firmową jej firmy. W tej sytuacji należało przyjąć, że reprezentował on firmę pozwanej sprzedając towar i przyjmując za niego zapłatę, co również potwierdził na dokumencie WZ.

W przedmiotowej sprawie jako podstawę dochodzenia roszczeń wobec pozwanej M. K. powodowie wskazali przepisy o rękojmi podnosząc, że pozwana podstępnie zataiła istnienie wady a w tej sytuacji stosownie do art. 568 §2 k.c. upływ terminów wskazanych w §1 nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi. W ocenie Sądu w przedmiotowym przypadku nie doszło do podstępnego zatajenia istnienia wady przez pozwaną M. K.. Przeczą temu same zeznania powodów jak i świadka S. B. - kierownika budowy, którzy wskazywali, że w momencie budowy ścian fundamentowych nic nie wskazywało na wadliwość użytych do tego bloczków betonowych. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 kwietnia 2003 r. w sprawie II CKN 1382/00 podstępne zatajenie wady w rozumieniu art. 568 § 2 k.c. to takie umyślne działanie sprzedawcy, które ma na celu utrudnienie wykrycia wady przez kupującego. Będzie to zatem np. ukrycie lub zamaskowanie wadliwości, a co najmniej sytuacja, w której sprzedawca, wiedząc o istnieniu wady, nie poinformował o niej kupującego . Strona powodował nie wykazała podstępnego zatajenia istnienia wady bloczków betonowych przez sprzedającą, stąd też zastosowanie do skorzystania z uprawnień z tytułu rękojmi miały terminy przewidziane w art. 568 §1 k.c. (w starym brzmieniu). Zgodnie z tym przepisem uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upływie roku, a gdy chodzi o wady budynku - po upływie lat trzech, licząc od dnia. kiedy rzecz została kupującemu wydana. W tej sytuacji należało uznać, że uprawnienia powodów z tytułu rękojmi wygasły, albowiem dnia 26 lutego 2007 r. zostały im wydane bloczki betonowe, a zatem do 26 lutego 2010 r. mieli możliwość skorzystania z uprawnień z tytułu rękojmi.

Wobec wskazania w pozwie podstawy dochodzenia roszczeń należało rozważyć, czy Sąd jest związany wskazaną podstawą roszczenia, czy też Sad powinien w oparciu o ustalony w toku postępowania dowodowego stan faktyczny dokonać kwalifikacji prawnej zgłoszonego roszczenia, a samo powołanie przez powodów błędnej podstawy prawnej nie powinno wywołać ujemnych następstw po ich stronie.

Zgodnie z jedną z naczelnych zasad postępowania w sprawach cywilnych na powodzie stosownie do art. 187 §1 pkt 2 k.p.c. spoczywa obowiązek wskazania okoliczności faktycznych, na których opiera on swe roszczenia nie ma on natomiast obowiązku wskazywania podstawy prawnej swych żądań (da mihi factum, dabo tibi ius).

W ocenie Sądu uściślenie przez powodów podstawy prawnej dochodzonego roszczenia może być traktowane, jako wskazówka pomocna przy oznaczaniu podstawy faktycznej zgłoszonego żądania, nie oznacza jednak bezwzględnie wiążącego zawężenia swobody stosowania właściwego prawa przez Sąd. Przepisy prawa materialnego, wskazywane przez powodów jako podstawa jego żądań, nie wiążą Sądu i mogą być przezeń pominięte przy wydawaniu orzeczenia co do istoty sprawy .

Jeżeli z powołanych w pozwie okoliczności faktycznych wynika, że roszczenie jest uzasadnione w całości bądź w części, to należy go w takim zakresie uwzględnić, chociażby powód nie wskazał podstawy prawnej albo przytoczona przez niego okazała się błędna. Przyjęcie przez sąd innej podstawy rozstrzygnięcia niż wskazana przez strony, nie tylko że nie stanowi wyjścia poza granice żądania, wynikające z art. 321 §1 k.p.c, ale stanowi zastosowanie niekwestionowanej w procesie cywilnym zasady "da mihi factum dabo tibi ius". Zasadę dabo tibi ius należy rozumieć jako powinność wydania przez sąd orzeczenia, czyli realizowanie wymierzania sprawiedliwości, a nie jako regułę przesądzającą o wyborze właściwej kwalifikacji zdarzenia (hipotezy) w ramach ustawy, czyli lex (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 września 2009 r. w sprawie II CSK 189/09, opubl. LEX nr 564981).

Elementem ustalonego przez Sąd stanu faktycznego było nienależyte wykonanie przez pozwaną M. K. zobowiązania umownego i te ustalenia pozwalają na dokonanie przez Sąd oceny roszczeń powodów w oparciu o przepisu o niewykonaniu i nienależytym wykonaniu zobowiązań umownych (art. 471 k.c. i następne). Odpowiedzialność kontraktowa znajduje bowiem zastosowanie w stosunkach między wierzycielem i dłużnikiem, którzy są stronami określonego stosunku zobowiązaniowego. Podkreślenia wymaga okoliczność, że wystąpienie wad rzeczy sprzedanej nie wyklucza możliwości skorzystania przez wierzyciela z dochodzenia naprawienia poniesionej szkody na zasadach ogólnych. Oczywistym jest bowiem, że sprzedaż rzeczy, w której ujawniły się wady, jest nienależytym wykonaniem zobowiązania. Jeżeli zatem wierzyciel poniósł na skutek takiego nienależytego wykonania zobowiązania szkodę, dłużnik obciążony jest obowiązkiem jej naprawienia (art. 47 1 i następne k.c).

Przesłankami odpowiedzialności kontraktowej stosownie do art. 471 k.c. i następnych są: 1) szkoda wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego: 2) szkoda, musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależycie wykonanym zobowiązaniem przez dłużnika; 3) związek przyczynowy między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania a poniesioną szkodą.

Ciężar dowodu przesłanek istnienia związku przyczynowego oraz powstania szkody, także w postaci utraconych korzyści, w świetle art. 6 k.c. spoczywa na wierzycielu jako osobie, która z tychże faktów wywodzi skutki prawne .

Wierzyciela nie obciąża natomiast obowiązek udowodnienia winy dłużnika w niewykonaniu bądź nienależytym wykonaniu zobowiązania, gdyż konstrukcja odszkodowawczej odpowiedzialności kontraktowej oparta jest na zasadzie winy domniemanej i to dłużnika obciąża ciężar udowodnienia, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Przyjęcie odpowiedzialności dłużnika na podstawie art. 471 k.c. nie jest uzależnione od udowodnienia przez wierzyciela, że nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. To na dłużniku - żeby skutecznie uwolnić się od odpowiedzialności - spoczywa udowodnienie, że nienależyte wykonanie przez niego zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności.

Powodowie wykazali, że łączył ich z pozwaną M. K. stosunek zobowiązaniowy w postaci umowy sprzedaży z dnia 26 lutego 2007 r., a także na skutek nienależytego wykonania zobowiązania przez M. K. ponieśli szkodę pozostającą w związku przyczynowym z nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwaną M. K.. Poniesienie szkody na skutek nienależytego wykonania zobowiązania, wysokość szkody i związek przyczynowy potwierdza przeprowadzona w sprawie opinia Z. K. biegłego z zakresu budownictwa lądowego i szacowania nieruchomości, który jednoznacznie wskazał, że bezpośrednią przyczyną spękań i uszkodzeń budynków powodów były złej jakości bloczki betonowe użyte do wykonania ścian fundamentowych budynku. Szkodą jaką ponieśli powodowie była konieczność wykonania opaski fundamentowej wokół domu, celem uniknięcia powstania szkody w większym zakresie. Opaska ta wzmocniła ścianę całą fundamentową, albowiem wykruszenia bloczków występowały w różnych miejscach ściany fundamentowej i ewentualne dalsze wykruszenia spowodowałyby powstanie szkody w większym rozmiarze. Biegły wskazał również, że koszt naprawy budynku i zagospodarowania działki wyniósł 35.601,00 zł, zaś utrata wartości handlowej nieruchomości powodów na skutek uszkodzeń powstałych na skutek użycia wadliwych niespełniających norm bloczków betonowych w fundamencie wynosi 4.100,00 zł.

Tym samym powodowie wykazali przesłanki obciążające ich jako wierzycieli stosownie do art. 471 k.c.

Ustawodawca wprowadził w art. 471 k.c. domniemanie, że niewykonanie (nienależyte wykonanie) jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, a więc najczęściej z jego winy. Domniemanie to obejmuje zarówno istnienie jakiejś okoliczności, za którą - w ramach konkretnego stosunku zobowiązaniowego - dłużnik ponosi odpowiedzialność, jak i to. że stanowiła ona przyczynę niewykonania (nienależytego wykonania) zobowiązania .

Tymczasem pozwana M. K. w żaden sposób nie udowodniła, że nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które jako dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Pozwana M. K. zaprzeczyła, by bloczki betonowe objęte umową sprzedaży z dnia 26 lutego 2007 r. były produkcji pozwanej B. Ś. (1); nie wskazała jednakże podmiotów, które mogły być producentami tych bloczków- betonowych i jakie były zalecenia producenta bloczków do ich stosowania. Pozwana tym samym jako profesjonalista zajmujący się obrotem materiałami budowlanymi nie wykazała należytej staranności w zakresie prowadzonej sprzedaży.

Stosownie do art. 361 §1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 §2 k.c).

W tej sytuacji Sąd uznał, że pozwana M. K. ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za szkody poniesione przez powodów w związku z usunięciem skutków użycia złej jakości bloczków betonowych do wykonania ścian fundamentowych budynku, co również skutkowało szkodami związanymi z koniecznością rekultywacji terenu bezpośrednio przylegającego do ściany fundamentowej (opaska z kostki betonowej, trawnik, schody do domu i do kotłowni, uszkodzenie tarasu). W zakresie szkody doznanej przez powodów mieściła się również utrata wartości handlowej budynku powodów na skutek wykonanych prac naprawczych ściany fundamentowej. Szkodą powodów były również koszty postępowania zabezpieczającego wykonanego przez komornika sądowego T. H. w sprawie TH KMN 6/12 w wysokości 1.943,18 zł, które uiścili w całości powodowie.

Ostatecznie Sąd uznał, że powodowie udowodnili poniesioną szkodę na kwoty: 35.601 złotych z tytułu kosztów naprawy budynku i zagospodarowania działki, 4.100 złotych z tytułu utraty wartości handlowej nieruchomości oraz 1.943,18 zł z tytułu kosztów postępowania zabezpieczającego i zasądził te kwoty od pozwanej M. K. na rzecz powodów solidarnie.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo w stosunku do pozwanej M. K. jako nieudowodnione.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 §1 i 2 k.c.

O kosztach procesu pomiędzy powodami a pozwaną B. S. orzeczono na podstawie art. 98 §1 i 3 k.p.c, zaś pomiędzy powodami a pozwaną M. K. orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. dokonując stosunkowego rozdzielenia tych kosztów wobec częściowego uwzględnienia żądań powodów. Powodowie ostatecznie żądali 53.937,82 zł, zaś wygrali 41.644,18 zł, a zatem wygrali proces w 77%.

Po stronie powodowej na koszty złożyły się koszty wskazane w zestawieniu kosztów, przy czym Sąd tytułem kosztów zastępstwa procesowego w oparciu o przepis §6 pkt. 6 i §2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r. Nr 490) przyjął te koszty w wysokości 2.400 zł, koszt wyłącznie dwóch pełnomocnictw do przedmiotowej sprawy oraz wyłączył koszt uzyskania odpisów protokołów, co dało ostatecznie kwotę 7.555,36 zł.

Po stronie obu pozwanych na koszty procesu każdej pozwanej złożyły się: kwota 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego określona w oparciu o przepis podstawie § 6 pkt. 5 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r. Nr 461), kwota 17 zł tytułem kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa oraz kwoty po 1000 zł tytułem zaliczki na opinię biegłego, co łącznie daje kwoty po 3.417,00 zł. Łącznie koszty procesu obu stron w stosunku do pozwanej M. K. wyniosły 10.972,36 zł.

Powodowie wygrali proces w 77%, a przegrali w 23%, a zatem obciąża ich kwota 2.523,65 zł łącznie całych kosztów procesu, podczas gdy ponieśli koszty w kwocie 7.555,36 zł. Dlatego też Sąd zasądził od pozwanej M. K. na rzecz powodów solidarnie kwotę 5.031,71 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu, jako różnicę między poniesionymi kosztami a ich obciążającymi.

W pozostałym zakresie o kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 130 §2 k.p.c. w zw. z art. 113. ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c, mając na uwadze, że strona powodowa nie uiściła kosztów sądowych w postaci całości kosztów sądowych związanych z opiniami biegłych oraz w zakresie opłaty od pozwu od rozszerzonego powództwa. W świetle bowiem powołanego przepisu kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Mając na uwadze, iż nie zostały uiszczone w całości koszty za sporządzenie przez biegłego Z. K. opinii (poza zaliczkami wpłaconych przez strony) oraz w zakresie opłaty sądowej od pozwu od rozszerzonego powództwa Sad stosownie do wyniku procesu obciążył strony tymi kosztami.

Nieuiszczone koszty sądowe w zakresie opinii biegłych wyniosły 2.418.34 zł. zaś w zakresie nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu w kwocie 485 zł (9.682 zł x 5% = 485 zł opłaty), co łącznic daje kwotę 2.903,34 zł. W związku z tym, że powodowie przegrali proces w 23% Sąd nakazał pobrać od nich solidarnie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Bełchatowie kwotę 667.77 zł. zaś od pozwanej M. K., która przegrała proces w 77% kwotę 2.235,57 zł.

Od powyższego wyroku apelacje złożyły pozwana M. K. oraz powodowie.

Apelacja pozwanej M. K. skarży wyrok w punktach 1,4 i 5 zarzucając mu:

1. naruszenie prawa procesowego art. 233 kpc przez błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w następstwie dokonanie błędnych ustaleń faktycznych mających istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku w zakresie:

- błędnego przyjęcia przez Sąd I Instancji, że powodowie wywiązali się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodzą skutki prawne, a to w zakresie udowodnienia skutecznego zawarcia przez strony umowy sprzedaży, pomimo iż nie było do tego podstaw w materiale dowodowym, skutkiem czego było błędne ustalenia zasadności żądania dochodzonej przez powoda kwoty,

- ustalenia, iż materiał w postaci bloczków betonowych został zakupiony przez powodów w hurtowni pozwanej,

- ustalenia, iż materiał zakupiony przez powodów w chwili zakupu miał niską jakość, nie spełniał norm, co przy założeniu, iż został zakupiony u pozwanej daje podstawę do stwierdzenia, iż zobowiązanie po stronie pozwanej zostało wykonane nienależycie,

- ustalenia, iż powodowie rzeczywiście ponieśli szkodę w kwocie 35.601 zł pomimo, iż w toku całego procesu nie przedstawili dowodu zapłaty faktur wystawionych przez wykonawcę robót budowlanych związanych z naprawą budynku,

2. naruszenie prawa procesowego art. 245 kpc przez błędną, niezgodną z zasadą wyrażoną w powyższym przepisie ocenę dowodu z dokument - w postaci dokumentu WZ i przyjęcie na jego podstawie, ze pomiędzy pozwaną a powodami doszło do zawarcia umowy sprzedaży bloczków betonowych,

3. naruszenie prawa procesowego art. 212 § 2 kpc przez niezastosowanie polegające na braku pouczenia stron o możliwości oceny zasadności roszczenia powodów na gruncie art. 471 § 1 kc w następstwie pozbawienie strony pozwanej konieczność podjęcia w tym zakresie odpowiednich czynności i odniesienia się do ewentualnej odpowiedzialności kontraktowej,

4. naruszenie prawa materialnego art. 471 § 1 kpc, art. 535 kc przez biedną interpretację i niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym przyjęciu, iż za nienależyte wykonanie umowy sprzedaży należy uznać „sprzedaż rzeczy, w której ujawniły się wady",

5. naruszenie prawa materialnego art. 361 § 1 kc przez błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym przyjęciu, iż normalnym następstwem sprzedaży bloczków betonowych są zdarzenia wskazane jako podstawa roszczenia powodów.

Wskazując na powyższe wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1,4,5 i oddalenie powództwa w całości i rozstrzygnięcia o kosztach procesu zgodnie z zasadą wygranej w procesie, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, zasądzenie na rzecz pozwanej od powodów solidarnie kosztów postępowania apelacyjnego.

Apelacja powodów skarży wyrok w punkcie 2 w części oddalającej powództwo co do kwoty 105,60 zł oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartych w punktach 3,5 i 6. Apelacja zarzuca:

- naruszenie przepisu art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz błąd w ustaleniach faktycznych, co skutkowało uznaniem, że powodowie nie udowodnił zasadności oraz wysokości dochodzonej należności w całości, pomimo że z załączonych do pozwu dokumentów, a także zeznań świadków wynikało, z jakiego tytułu i w jakiej wysokości objęta została niniejszym pozwem należność;

- naruszenie art. 98 § 5 k.p.c, poprzez jego niezastosowanie i nieprzyjęcie za niezbędne do prowadzenia sprawy wydatków związanych z kosztami dojazdu pełnomocnika strony powodowej do Sądu - licząc powyższe koszty jako trasa od siedziby Kancelarii do siedziby Sądu, a także kosztów związanych z uzyskaniem odpisów protokołów czy kosztami opłaconych opłat skarbowych od pełnomocnictw, co spowodowało nieuwzględnienie wniosku pełnomocnika Powodów w zasądzeniu kosztów zgodnych ze złożonym spisem kosztów;

- naruszenie art. 103 § 1 k.p.c. przez jego niezastosowanie i obciążenie konsumenta kosztami procesu oddalonego powództwa względem wskazanego producenta wyrobu budowlanego i nieobciążenie sprzedawcy wadliwych bloczków fundamentowych kosztami procesu względem pozwanej B. S. - w sytuacji gdy pozwana M. K. zataiła przed konsumentem fakt kto jest producentem reklamowanego wyrobu budowlanego i nie przekazała powyżej informacji w toku procesu, w sytuacji gdy powodowie udowodnili fakt zakupu w przedsiębiorstwie pozwanej wadliwy materiał budowlany;

- naruszenie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez nieuwzględnienie jako wydatku poniesionego przez stronę w postępowaniu cywilnym kosztów wysłanej korespondencji do Sądu i pełnomocnika pozwanych, co spowodowało nieuwzględnienie wniosku pełnomocnika Powodów w zasądzenia kosztów korespondencji;

- § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163 poz. 1349 z późn. zm.), poprzez uznanie, iż nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające zasądzenie opłaty z tytułu zastępstwa procesowego w wysokości przekraczającej stawkę minimalną określoną w § 6 powyższego Rozporządzenia .

Występując z tymi zarzutami powodowie wnosili o:

- zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanej M. K. na rzecz D. Z. i B. Z. solidarnie dalszej kwoty 105,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 25 lutego 2013 roku do dni zapłaty; zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kosztów procesu za obydwie instancje, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego za I instancję wedle złożonego spisu, zaś przed Sądem II instancji wedle norm przepisanych.

- nie obciążenie powodów kosztami sprawy w stosunku do pozwanej B. S. i zasądzenie tychże kosztów na rzecz pozwanej ad 2 od pozwanej ad 1 M. K. - która wbrew ciążącym na sprzedawcy obowiązkowi wynikającemu z ustawy o sprzedaży konsumenckiej nie wskazała producenta wadliwego materiału budowlanego w postaci bloczków fundamentowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następują:

Apelacja pozwanej nie jest zasadna a podniesione w niej zarzuty są chybione. Apelacja skarżącej przede wszystkim zwalcza ustalenie sądu pierwszej instancji, że między powodami a skarżącą doszło do zawarcia umowy sprzedaży i to właśnie w firmie pozwanej powodowie nabyli betonowe bloczki. W tym zakresie zarzuca sądowi dokonanie błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, naruszającej przepis art. 233 kpc, a następnie poczynienie nieprawidłowych ustaleń.

Stosownie do przepisu art. 233 § 1 kpc, sąd ocenił wiarygodność i moc dowodową według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważania zebranego materiału. Wyraża on zasadę swobodnej oceny dowodów.

Swobodna ocena dowodów nie może być jednak dowolna. Przepis art. 233 § 1 przy uwzględnieniu treści art. 328 § 2 kpc, nakłada na sąd orzekający obowiązki: po pierwsze - wszechstronnego rozważania zebranego w sprawie materiału, po drugie - uwzględnienia wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, po trzecie - skonkretyzowania okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych dowodów mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności, po czwarte - wskazania jednoznacznego kryterium oraz argumentacji pozwalającej - wyższej instancji i skarżącemu - na weryfikację dokonanej oceny w przedmiocie uznania dowodu za wiarygodny bądź też jego zdyskwalifikowanie, po piąte - przytoczenie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia dowodów, na których sąd się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności ( zob. wyr. SN z 29.09.2000r. V CKN 94/00 Legalis). Ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i wiążąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Ustalenia faktyczne dokonane na podstawie tak ocenionych dowodów nie mogą wykazać błędów tak faktycznych tzn. nie mogą być sprzeczne z treścią dowodów, jak i logicznych ( błędności rozumowania i wnioskowania).

Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dokładnie wyjaśnił na jakich dowodach opierał się przyjmując, że między powodami a pozwaną M. K. doszło do zawarcia umowy sprzedaży.

Podstawowe i decydujące znaczenie ma tu dokument WZ wystawiony przez pracownika pozwanej, na którym znajduje się nie tylko poświadczenie wydania towaru ale także poświadczenie zapłaty ceny. Wobec istnienia takiego dowodu nie sposób przyjąć, by powodowie nie udowodnili zawarcia między stronami umowy sprzedaży, bądź też twierdzić, że umowa sprzedaży nie miała miejsca. Sąd pierwszej instancji dokonując oceny materiału dowodowego nie naruszył przepisu art. 233 § 1 kpc ocena dowodów jaką przeprowadził nie wykracza poza ramy granicy swobody sędziowskiej zakreślonych tym przepisem, nie wskazuje sprzeczności z zasadami logiki czy doświadczenia życiowego.

Sąd pierwszej instancji nie naruszył także przepisu art. 245 kpc. W dokumencie WZ, który ma charakter dokumentu prywatnego, zawarte są informacje pochodzące od osoby, która go wystawiała (pracownika pozwanej), odnoszące się do faktu wydania powodom bloczków betonowych i przyjęcie za nie zapłaty. Nie ma zatem żadnych przeszkód, by dokument ten nie mógł zostać potraktowany jako dowód w przedmiotowej sprawie, świadczący o tym że między stronami doszło do umowy sprzedaży.

Niezasadnie skarżąca zarzuciła sądowi naruszenie przepisu art. 212 § 2 kpc przez brak pouczenia stron o możliwości oceny zasadności roszczenia powodów na gruncie przepisu art. 471 § 1 kc.

Przepis art. 212 § 2 kpc objęty takim zarzutem apelacyjnym stanowi, że w razie uzasadnionej potrzeby przewodniczący może udzielić stronom niezbędnych pouczeń, a stosownie do okoliczności zwraca uwagę na celowość ustanowienia pełnomocnika. Pouczenia o których mowa w powołanym przepisie mogą dotyczyć wyłącznie czynności procesowych, tj. skutków podjęcia określonej czynności procesowej i skutków zaniedbań w podjęciu tych czynności.

Pouczenia mogą dotyczyć wyłącznie strony, która występuje bez profesjonalnego pełnomocnika. W przedmiotowej sprawie skarżąca od samego początku postępowania była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Wobec powyższego stawiane zarzuty naruszenia przez sąd pierwszej instancji przepis art. 212 § 2 kpc nie jest uprawnione .

Nie sposób także podzielić zarzutów pozwanej odnoszących się do naruszenia prawa materialnego. Sprzedaż rzeczy dotkniętej wadą jest nienależytym wykonaniem umowy sprzedaży, chyba, że nabywcy właśnie chodziło o kupno wadliwej rzeczy, co w przedmiotowej sprawie przecież nie miało miejsca. Natomiast normalnym następstwem sprzedaży bloczków betonowych wadliwych, tak jak w przedmiotowej sprawie, jest szkoda materialne jaka została w toku postepowania wykazana w opinii biegłego. Z kolei roszczenie odszkodowawcze z jakim powodowie wystąpili nie jest uzależnione od wykazania przez nich, że przed wniesieniem powództwa uiścili należność wykonawcy który dokonywał naprawy. Roszczenie powodów jest samodzielnym roszczeniem odszkodowawczym, nie zaś roszczeniem regresowym.

Dlatego też apelacja pozwanej jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlega oddaleniu - art. 385 kc.

Natomiast jeśli chodzi o apelację powodów skierowaną do merytorycznego rozstrzygnięcia oddalającego powództwo o zapłatę kwoty 105,60 zł z tytułu zwrotu ceny 48 bloczków, które uległy doszczętnemu rozpadowi, to nie jest ona zasadna. Żądanie takie byłoby uzasadnione jedynie w sytuacji wystąpienia z nim w oparciu o przepisy o rękojmi. Tymczasem uprawnienia przysługujące powodom na podstawie rękojmi wygasły. Poza tym w kwocie zasądzonej w punkcie 1 mieści się już odszkodowanie obejmujące wymianę uszkodzonych bloczków.

Zasadna jest natomiast apelacja powodów skierowana do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 6 wyroku zasądzającego od powodów na rzecz pozwanej B. Ś. (2) 3.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie zachodzą szczególne okoliczności (odmowa ujawnienia przez pozwaną M. K. producenta sprzedanych powodom bloczków) do nieobciążania powodów kosztami procesu na rzecz pozwanej B. Ś. (2) - art. 102 kpc. W tej też części Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 §1 kpc zmienił zaskarżony wyrok.

Z kolei jeśli chodzi o rozliczenie kosztów procesu między powodami a pozwaną M. K. to nie może ono być poddane korekcie o jaką wnoszą skarżący, już chociażby z tego względu, że wymieniona w apelacji jako składnik kosztów procesu kwota 1.943,18 zł związana z kosztami postępowania zabezpieczającego została przez sąd pierwszej instancji uwzględniona w punkcie 1 wyroku. Natomiast jak wynika z dokładnej analizy 10 strony pisemnego uzasadnienia oraz spisu kosztów złożonego przez pełnomocnika powodów (k 435-436) sąd pierwszej instancji zliczając koszty procesu poniesione przez powodów nie uwzględnił tylko opłaty 17 zł za jedno z trzech pełnomocnictw, opłaty 35 zł za odpisy protokołów rozpraw oraz podwójnej stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika. W tym zakresie rozstrzygnięcie sądu należy uznać za prawidłowe.

Z tych względów Sąd Okręgowy apelację w pozostałej części jako bezzasadną oddalił - art. 385 kpc.

SSO Stanisław Łęgosz

SSO Adam Bojko

SSR Lucyna Szafrańska