Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2015 r. w Bielsku-Białej

na rozprawie

sprawy z powództwa W. K. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej

w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Żywcu

z dnia 14 maja 2015 r. sygn. akt I C 607/14

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt II Ca 532/15

UZASADNIENIE

W. K. (1) dnia 28.03.2014r. wystąpiła do Sądu Rejonowego w Żywcu Wydziału I Cywilnego z powództwem skierowanym przeciwko (...) S.A. w W. domagając się zasądzenia od strony pozwanej na swoją rzecz kwoty 15.000 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 12.02.2014r do dnia zapłaty oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając swoje żądanie powódka wywodziła , że dnia 14.08.2013 r. była uczestnikiem wypadku drogowego ,którego sprawcą była Z. N. kierująca samochodem marki F. ,ubezpieczona od OC kierowców w pozwanej spółce. Dalej wskazała, że w wyniku w/w wypadku, na skutek doznanych obrażeń, w postaci silnego stłuczenia głowy, rozległego krwiaka okolicy ciemieniowej, stłuczenia klatki piersiowej, stłuczenia kolana prawego z licznymi otarciami naskórka, czego efektem był bolesny krwiak w stawie kolanowym, oraz złamania wieloodłamowego paliczka ręki prawej i uszkodzenia tkanek miękkich, znalazła się w szpitalu w Ż., gdzie po licznych badaniach, podjęto decyzję o założeniu powódce opatrunku gipsowego, unieruchamiającego prawą rękę na okres 6 tygodni. Dalej powódka leczyła się w poradni ortopedyczno-urazowej i u lekarza neurologa-psychiatry. Dalej W. .K. (1) wywodziła że, po wypadku nie odzyskała wcześniejszej sprawności i do chwili wystąpienia do sądu nadal odczuwała bóle i zawroty głowy oraz zaburzenia równowagi. Nie ulega zatem wątpliwości , że obrażenia ciała przysporzyły powódce cierpień zarówno fizycznych , jak i psychicznych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, iż kwestionuje roszczenia powódki co do jego wysokości. Dalej pozwany wskazał, iż po zdarzeniu z dnia 14.08.2013r. tj. po wypadku drogowym z udziałem powódki, przeprowadził postępowanie mające na celu likwidację zaistniałej szkody i w trakcie tego postępowania wziął pod uwagę całokształt czynników mających wpływ na rozmiar krzywdy, a w szczególności charakter i dolegliwość obrażeń, trwałość następstw powypadkowych ,stopień doznanego uszczerbku na zdrowiu, czas trwania leczenia, a także konsekwencje doznanego urazu dla życia społecznego i osobistego powódki, które mogą zaistnieć w przyszłości. Analiza w/w czynników, poparta również opinię konsultanta medycznego, doprowadziła stronę pozwaną do wniosku, iż kwota 3.000 zł będzie kwotą właściwą i wystarczającą, by zadośćuczynić powódce za doznaną krzywdę. Wypłacając powódce w/w kwotę pozwany wskazał, iż brak jest argumentów przemawiających za tym, że właśnie kwota 18 000 zł należycie zadośćuczyni za ból i cierpienie powódki .Pozwany dodał ,że oczekiwanie przez powódkę zapłaty na jej rzecz łącznej kwoty 18 000 zł zadośćuczynienia było efektem skrajnie subiektywnego przekonania powódki o słuszności jej twierdzeń.

Sąd Rejonowy w Żywcu w sprawie I C 607/14 wyrokiem z dnia 14 maja 2015r. w pkt:

1.  zasądził od pozwanego (...) S.A w W. na rzecz powódki W. K. (1) kwotę 15.000,00 ( piętnaście tysięcy 00/100) złotych z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 12.02.2014 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądził od pozwanego (...) S.A w W. na rzecz powódki W. K. (1) kwotę 3.477,00 ( trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt siedem 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania,

Sąd Rejonowy orzekając w powyższy sposób ustalił, że dnia 14.08.2013r. W. K. (1) uczestniczyła w wypadku drogowym, w wyniku którego doznała obrażeń ciała w postaci: silnego stłuczenia głowy, rozległego krwiaka okolicy ciemieniowej, stłuczenia klatki piersiowej , stłuczenia kolana prawego z licznymi otarciami naskórka , czego efektem był bolesny krwiak w stawie kolanowym , oraz złamania wieloodłamowego paliczka ręki prawej i uszkodzenia tkanek miękkich . W związku z tym, że sprawcą w/w wypadku drogowego, na skutek którego ucierpiał powódka, była Z. N. posiadający wykupioną w (...) S.A. w W. polisę ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej dla posiadacza pojazdów mechanicznych, strona pozwana przyjęła na siebie odpowiedzialność za następstwa w/w zdarzenia drogowego zaistniałe po stronie powódki i po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, przyznała powódce odszkodowanie za obrażenia ciała w kwocie 3.000 zł, co nastąpiło decyzją z dnia 06.12.2013 r. Dnia 02.01.2014r. powódka działając przez profesjonalnego pełnomocnika wystąpiła do pozwanego o wypłacenie na podstawie art. 445§1 k.c. zadośćuczynienia pieniężnego za doznane obrażenia ciała i trwałe skutki wypadku drogowego i załączyła aktualne zaświadczenia lekarza - ortopedy-traumatologa o stanie zdrowia powódki. Pozwany (...) nie doszukując się wystąpienia jakichkolwiek przesłanek umożliwiających uwzględnienia wniosku powódki i podwyższenia świadczenia wypłaconego zgodnie z decyzją z dnia 06.12.2013r. odmówiło realizacji wniosku powódki, co skłoniło W..K. (1) do wystąpienia na drogę sądową.

W. K. (1), która w chwili wypadku miał ukończone 78 lat, przed zdarzeniem był człowiekiem w pełni sprawnym, aktywnym ruchowo i poruszającym się na rowerze, który traktowała jako pojazd użytkowy (zakupy) i środek umożliwiający rozrywkę i odwiedziny znajomych i krewnych.. Po zdarzeniu powódka, która przez 6 tygodni miała prawą rękę w gipsie ,leczyła się u ortopedy i neurologa-psychiatry . W trakcie leczenia powódka doznawała bólów głowy i napadowych zawrotów głowy, problemów ze snem i koncentracją, stała się mniej komunikatywna, zamknięta w sobie i wycofana. Zaczęła wymagać codziennej pomocy w najprostszych sprawach . Jej komfort życia uległ po wypadku zdecydowanemu pogorszeniu.

Biegły sądowy lekarz specjalista z zakresu ortopedii i traumatologii po przeanalizowaniu pełnej dokumentacji medycznej dotyczącej powódki oraz po jej zbadaniu, ustalił iż trwały uszczerbek na zdrowiu powódki określić należy na 8% . Z kolei biegły specjalista psychiatra-neurolog następstwa wypadku określił na 10% uszczerbku na zdrowiu, stwierdzając że u W..K. (1) występuje utrwalona nerwica po urazie głowy.

Mając na uwadze wyżej poczynione ustalenia faktyczne, których dokonano w oparciu o przeprowadzone w toku postępowania dowody Sąd uznał, iż powództwo W. K. (1) w całości zasługuje na uwzględnienie. Stosownie do art. 822§11 k.c. T. U. jest zobowiązane do zapłaty określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający lub ubezpieczony. Zgodnie natomiast z art. 9 1 ustawy z dnia 22.05.2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych umowa ubezpieczenia obowiązkowego od odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków.

W związku z tym strona pozwana, która zawarła umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z posiadaczem pojazdu, który dnia 14.08.2013r. spowodował wypadek, w wyniku którego ucierpiał powódka, ponosi odpowiedzialność za wyrządzone powódce z tego tytułu szkody. Zgodnie z treścią art. 445§1 k. c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Podstawą zasądzenia zadośćuczynienia za krzywdę w rozpoznawanej sprawie jest spowodowanie u powoda uszkodzenia ciała w wyniku wypadku drogowego. Rozważając kwestię zasadności żądania pozwu Sąd przeanalizował całokształt ujawnionych okoliczności sprawy stosownie do utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia, a w szczególności rozważył trwałość skutków wypadku, procentowy uszczerbek na zdrowiu, okres trwałości objawów chorobowych i ich nasilenia, wiek powódki, wpływ wypadku i jego następstw na funkcjonowanie powódki w życiu codziennym oraz na jakość tego życia (por. SN: wyrok z dn. 26.02.62 NRC 902/61 OSNCP 1963 nr 5 poz. 107, wyrok z 22.03.1978 VCR 79/78 niepublikowane, wyrok z 18.01.1984 ICr 407/83 niepublik., wyrok z 12.04.1972 JlCr 57/72 OSNCP 1972 nr 10 poz. 183, wyrok z 27.08.1969 IPr 224/69 OSNCP 1970 nr 6 poz. 1 11, wyrok z 03.05.1972 ICr 106/72 niepublikowane, wyrok z 07.10.1998 JCKN 418/98 niepublik, wyrok z 19.05.1998 CKN 756/97 niepublik, wyrok z 10.01.1997 IICKN 41/96 niepublik, wyrok z 30.11.1999 ICKN 1145/99 niepublik.)

Przy ustaleniu wysokości zadośćuczynienia przyznanego powódce Sąd Rejonowy kierował się zasadą miarkowania wyrażającą się w uwzględnieniu wszystkich okoliczności oraz skutków doznanego uszkodzenia ciała. Jednocześnie Sąd miał również na uwadze i to, że kompensacyjny charakter zadośćuczynienia powoduje, że jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość, która jednak nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywd}' i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach.

Mając na względzie wszystkie wyżej przytoczone wskazania znajdujące zastosowania w rozpoznanej sprawie, podkreślić należy, że charakter i rozmiar doznanych przez powódkę urazów, a zwłaszcza uciążliwość procesu leczenia(ok.6 tygodni w gipsie), ich objawów, które mimo terapii przybrał formę utrwalanej nerwicy pourazowej, owocując wystąpieniem u W..K. (1) trwałego uszczerbku na zdrowiu w łącznej wysokości 18%, w pełni usprawiedliwiły żądanie, z którym wystąpiła powódka. Na szczególne podkreślenie zasługuje okoliczność, iż powódka, która będąc przed wypadkiem kobietą już starszą, była w pełni sprawna ruchowo, samodzielna ,pomocna innym, a zwłaszcza aktywna intelektualnie, na skutek zdarzenia z dnia 14.08.20 13r. utracił pełną sprawność, co odbiło się na jej wszelkiej aktywności, pociągając za sobą zdecydowane pogorszenie komfortu jej życia. Powódka zaprzestała korzystania z roweru, przez co straciła możliwość swobodnego przemieszczenia się. Wszystkie te ograniczenia, których na skutek wypadku doznała powódka w ocenie Sądu wydają się szczególnie dolegliwe, bowiem choć dotyczą człowieka starszego, to jednak żyjącego do chwili wypadku pełnią życia, czego w następstwie zdarzenia z 14.08.2013. został pozbawiony. W tym stanie rzeczy biorąc pod uwagę, iż trwały uszczerbek na zdrowiu występujący u powódki wynosi 18%. Sąd uznał, że skoro celem zadośćuczynienia ma być złagodzenie doznanej przez powódkę krzywdy, obejmującej zarówno cierpienia fizyczne (tj. ból), jak i cierpienia psychiczne (tj. ujemne uczucia przeżywane w związku z następstwami uszkodzeń ciała i zaistniałych ograniczeń), to przyznanie tego zadośćuczynienia w łącznej kwocie 18.000 zł doprowadzi do realizacji celu jakiemu to zadośćuczynienie ma służyć. Powyższa konstatacja, przy uwzględnieniu, iż dotychczas powódka uzyskała już tytułem zadośćuczynienia kwotę 3.000 zł, skutkowała orzeczeniem jak w pkt 1 wyroku i zasądzeniem od strony pozwanej na rzecz powódki kwoty 15.000 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od zasądzonej kwoty od dnia 12.02.2014 do dnia zapłaty. Zasądzona kwota, będąc ekonomicznie odczuwalną i odpowiednią do stosunków majątkowych w społeczeństwie z pewnością zrekompensuje powódce doznaną krzywdę we właściwym stopniu.

Orzekając o kosztach postępowania Sąd kierował się przepisem art.98§1i 2 k.p.c mając na uwadze wynik procesu.

Strona pozwana zaskarżyła powyższy wyrok w części - w zakresie terminu, od którego mają być liczone odsetki - punkt 1. wyroku, wnosząc o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 15.000,00 (piętnastu tysięcy) złotych od dnia 14 maja 2015 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądzenie od Powódki na rzecz Pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucam naruszenie treści art. 363 § 2 K.c. poprzez przyjęcie wcześniejszego niż dzień wyroku Sądu terminu początkowego naliczenia odsetek ustawowych od ustalonej przez Sąd kwoty zadośćuczynienia.

W uzasadnieniu apelacji wskazała, że orzeczenie Sądu I instancji stoi w sprzeczności z ugruntowanym orzecznictwem sądowym, w tym z orzecznictwem Sądu Najwyższego, przyjmującym tezę, iż w razie ustalenia wysokości zadośćuczynienia według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, uzasadnione jest przyznanie odsetek dopiero od chwili wyrokowania - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2003 r. sygn. akt IV CK 130/02.

W uzasadnieniu tej tezy Sąd Najwyższy potwierdza zasadniczą funkcję zadośćuczynienia, a mianowicie, iż ma ono na celu kompensację szkody majątkowej „Oznacza to, że określenie w art. 363 § 2 K. c. zasady ustalania odszkodowania mają odpowiednie zastosowanie przy ustalaniu odpowiedniej sumy z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa pogląd, że w razie ustalenia wysokości zadośćuczynienia według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy, uzasadnione jest przyznanie odsetek dopiero od chwili wyrokowania (np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 08 grudnia 1997 r., I CKN 361/97, nie publ., z dnia 09 stycznia 1998 r., III CKN 301/97, nie publ., z dnia 20 marca 1998 r., II CKN 650/97, nie publ., z dnia 04 września 1998 r., II CKN 875/97., czy z dnia 09 września 1998 r., II CKN 477/98, nie publ.)"

W odpowiedz na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Zgłoszenie przez stronę pozwaną jedynie zarzutu naruszenia prawa materialnego oznacza rozpoznanie tego zarzutu przy założeniu prawidłowości ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd I instancji. Sąd Okręgowy tym samym w całości podzielił dokonane w sprawie ustalenia faktyczne, przyjmując je za własne. Sąd Okręgowy zaaprobował również zastosowane w sprawie przepisy prawa materialnego.

Omówienia wymagał jedynie zatem zarzut naruszenia prawa materialnego wskazanego w apelacji, a to art. 363§2 kc

Mimo istniejących w tym względzie rozbieżności w orzecznictwie podzielić należy zapatrywanie wyrażone w tym zakresie przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 lutego 2011 roku w sprawie I CSK 243/2010, w którym sąd ten wskazał, iż za trafny należy uznać ten nurt orzecznictwa, według którego wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, a tym samym i początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia, może się różnie kształtować w zależności od okoliczności sprawy. W świetle tego stanowiska terminem, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę, może być więc, w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania (zob. w szczególności wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r. I CK 131/2003 OSNC 2005/2 poz. 40 i z dnia 4 listopada 2008 r. II PK 100/2008 OSNP 2010/9-10 poz. 108). Należy również wskazać, iż w ramach postępowań, przedmiotem których jest zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, praktyka orzecznicza na gruncie art. 455 kc przyjmuje powszechnie zasadę, zgodnie z którą zadośćuczynienie w kwocie objętej wezwaniem skierowanym do ubezpieczyciela staje się wymagalne po wezwaniu ubezpieczyciela do zapłaty zadośćuczynienia. Od tej bowiem chwili biegnie termin dla zobowiązanego do spełnienia świadczenia. W ocenie Sądu Okręgowego, opartej m.in. o stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 8 kwietnia 2014 r. wydanym w sprawie I ACa 2/14 (opubl. LEX nr 1455594), jeżeli zobowiązany nie płaci zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., uprawniony nie ma niewątpliwie możliwości czerpania korzyści z zadośćuczynienia, jakie mu się należy już w tym terminie. W konsekwencji odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu już w tym terminie powinny się należeć od tego właśnie terminu. Stanowiska tego nie podważa pozostawienie przez ustawę zasądzenia zadośćuczynienia i określenia jego wysokości w pewnym zakresie uznaniu sądu. Przewidziana w art. 448 k.c. możliwość przyznania przez sąd odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za krzywdę nie zakłada bowiem dowolności ocen sądu, a jest jedynie konsekwencją niewymiernego w pełni charakteru okoliczności decydujących o doznaniu krzywdy i jej rozmiarze. Mimo więc pewnej swobody sądu przy orzekaniu o zadośćuczynieniu, wyrok zasądzający nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny.

W przedmiotowej sprawie zasadnym było zatem zasądzenie odsetek od daty wskazanej w żądaniu pozwu to jest od dnia 12.04.2013r., jako że już wtedy zasądzona tytułem zadośćuczynienia kwota należała się powodowi, skoro niekwestionowany dowód w postaci zgłoszonego stronie pozwanej żądania zapłaty tytułem zadośćuczynienia opiewało na kwotę 20000zł, co zostało wskazane w wezwaniu skierowanym do pozwanego z daty 28.10.2013r., a następnie z daty 2.01.2014r.. Niewątpliwie bowiem doznana przez powódki krzywda i cierpienia istniały już bowiem w momencie wezwania pozwanego do zapłaty dochodzonej kwoty w toku postępowania likwidacyjnego, kiedy to roszczenie powoda stało się wymagalne. Strona pozwana na podstawie informacji zebranych w postępowaniu szkodowym, a także okoliczności podniesionych w tych wezwaniach, mogła w sposób wszechstronny i samodzielny dokonać analizy żądań powódki, a także poczynić we własnym zakresie niezbędne ustalenia, do czego jest zobowiązana, to z pewnością byłaby w stanie określić już wtedy adekwatną wysokość zadośćuczynienia należnego powódce, unikając w ten sposób konsekwencji związanych z opóźnieniem w zapłacie w postaci konieczności zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie (art. 481§1kc), których początkowy termin został właściwie określony przez Sąd Rejonowy, tj. zgodnie z dyspozycją art. 455kc..

W konsekwencji rację należało przyznać powódce, która dodatkowo wyraziła swoje stanowisko w odpowiedzi na apelację, wskazując ten nurt orzecznictwa, który podziela Sąd Okręgowy, a który sprowadza się do uznania, że w niniejszym przypadku nie było przesłanek, aby żądane świadczeni uboczne przyznać dopiero od chwili orzekania o wysokości należnego zadośćuczynienia.

Z powyższych względów apelacja na podstawie art. 385 kpc podlegała oddaleniu.

O kosztach postępowania apelacyjnego w pkt. II Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc, 99kpc w związku z art.108 § 1 kpc art. 391 § 1 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Strona pozwana przegrała postępowanie apelacyjne dlatego też obowiązana jest zwrócić powodowi koszty zastępstwa procesowego w kwocie 300zł, które zostały określone w stawce minimalnej dla wartości przedmiotu zaskarżenia przewidzianej w § 6 pkt 3 w związku z § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz.490 z późn.zm.).

Sędzia: Przewodniczący: Sędzia:

Sędzia ref. I instancji: SSR P. W.