Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: protokolant sądowy Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania H. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 15 maja 2015 roku nr (...)

w sprawie H. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość świadczenia

I.  oddala odwołanie;

II.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Tarnowie na rzecz adw. P. S. – Kancelaria Adwokacka w T. kwotę 60 zł oraz 23% tej kwoty jako podatek od towarów i usług tytułem nieuiszczonej pomocy prawnej udzielonej odwołującej z urzędu.

Sygn. akt IV U 641/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 października 2015 r.

Decyzją z dnia 15.05.2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.) przeliczył H. M. emeryturę od dnia 01.04.2015 r. tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku. Do obliczenia emerytury przyjęto kwotę kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 155048,16 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi 247,50 m-cy. Po korekcie kapitału początkowego wyliczona kwota emerytury wynosi 626,46 zł. Emerytura nie podlega podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury, ponieważ nie został udokumentowany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat. Emerytura po uwzględnieniu waloryzacji wynosi od 01.03.2015 r. wynosi 780,94 zł.

H. M. w odwołaniu od tej decyzji wskazała, że nie zgadza się z tak naliczoną wysokością emerytury, ponieważ jest ona niezgodna ze stanem faktycznym. Zdaniem odwołującej organ rentowy winien uwzględnić okres pracy od 01.09.1964 r. do 31.12.1967 r. w (...)Spółdzielni (...) w K.. Na potwierdzenie tej okoliczności dołączyła zaświadczenie z (...)Spółdzielni (...)wystawione w dniu 15.01.1968 r.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. M. ur. (...) r. pobierała rentę inwalidzką od 10.12.1989 r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Do ustalenia wysokości renty organ rentowy uwzględnił 12 lat okresów składkowych, a podstawę wymiaru renty stanowił zarobek z okresu 12 miesięcy od grudnia 1988 r. do listopada 1999 r. Decyzją z dnia 22.04.2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w T. przyznał odwołującej emeryturę z urzędu od dnia 22.04.2010 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego na podstawie art.24a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do obliczenia emerytury przyjęto kwotę kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 151969,55 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi 247,50 m-cy. Wyliczona kwota emerytury wynosi 614,02 zł. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określony w art. 26 ustawy emerytalnej: 151969,55: 247,50 = 614,02 zł. Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 541,76 zł.

Emerytura nie została podwyższona do kwoty najniższej emerytury , ponieważ nie został udokumentowany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 20 lat.

W decyzji z dnia 22.04.2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił odwołującej kapitał początkowy na dzień 01.01.1999 r. na kwotę 60 352,93zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjął wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty w wysokości 42,97%, a do ustalenia wartości kapitału początkowego przyjął 12 lat,7 miesięcy i 9 dni okresów składkowych.

/okoliczności bezsporne/

H. M. w dniu 28.04.2015 r. zgłosiła wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury. Do wniosku dołączyła zaświadczenie z dnia 08.04.2015 r. wystawione przez (...) w K., z którego wynika że jest absolwentką(...) w K. w zawodzie cukiernik-ciastkarz. Naukę w szkole rozpoczęła w dniu 1.09.1964 r. a ukończyła w dniu 24.04.1967 r. Naukę rozpoczęła wraz z zajęciami praktycznymi. Ponadto załączyła zaświadczenie wystawione przez (...)Spółdzielnię (...)w K. z dnia 15.01.1968 r. o odbyciu praktyki cukierniczej i ukończeniu nauki zawodu z dniem 31.12.1967 r. Z tego zaświadczenia wynika, że odwołująca rozpoczęła naukę cukierniczą w (...)Zakładach (...) z dniem 01.09.1964 r. a następnie w terminie od 06.12.1965 r. do 31.12.1967 r. ukończyła naukę w Spółdzielni zdając egzamin praktyczny. Do wniosku o przeliczenie emerytury w/w przedłożyła również świadectwo pracy z dnia 30.07.1975 r. za okres zatrudnienia od dnia 12.02.1975 r. do dnia 30.08.1975 r. oraz zeznania świadków na okres pracy w gospodarstwie rolnym od dnia 01.01.1968 r. do dnia 11.02.1975 r. i od dnia 01.09.1975 r. do dnia 23.01.1977 r.

Decyzją z dnia 08.05.2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przeliczył odwołującej kapitał początkowy doliczając okres zatrudnienia od dnia 12.02.1975 r. do dnia 30.08.1975 r., a okres składkowy wzrósł do 13 lat , 2 miesięcy i 26 dni tj. wyniósł 158 miesięcy. Kapitał początkowy ustalony na dzień 01.01.1999 r. wyniósł 61575,58 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie zaliczył okresów pracy w gospodarstwie rolnym, ponieważ przy ustalaniu kapitału początkowego nie uwzględnia się tych okresów.

Zaskarżoną decyzją z dnia15.05.2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.) przeliczył H. M. emeryturę od dnia 01.04.2015 r. tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku. Do obliczenia emerytury przyjęto kwotę kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 155048,16 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi 247,50 m-cy. Po korekcie kapitału początkowego wyliczona kwota emerytury wynosi 626,46 zł. Emerytura nie podlega podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury, ponieważ nie został udokumentowany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat. Emerytura po uwzględnieniu waloryzacji wynosi od 01.03.2015 r. wynosi 780,94 zł.

W powyższej decyzji organ rentowy poinformował odwołującą, iż w celu zaliczenia okresu pracy w (...) Spółdzielni (...)w K. należy przedłożyć umowę o naukę zawodu.

Dowód: wniosek z dnia 28.04.2015 r. z załącznikami -k. 243-254 ar czI,

decyzja ZUS z dnia 08.05.2015 r. -k. 256-257 ar czI,

decyzja ZUS z dnia 15.05.2015 r. -k. 258-259 ar czI.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zalegające w aktach organu rentowego które nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony postępowania. Brak więc jakichkolwiek podstaw, które należało by uwzględnić, nawet z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego znaczenia dowodowego.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie, spór pomiędzy stronami sprowadzał się zasadniczo do określenia czy organ rentowy prawidłowo nie zaliczył odwołującej okresu pracy w (...)Spółdzielni (...)w K.. Zdaniem odwołującej organ rentowy winien uwzględnić okres pracy od 01.09.1964 r. do 31.12.1967 r. w oparciu o zaświadczenie z (...)Spółdzielni (...)wystawione w dniu 15.01.1968 r.

Za okresy składkowe zgodnie z art.6 ust. 2 pkt. 3 ustawy z dnia 17grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r okresy zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.

Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 02.02.2000 r. II UKN 349/99 OSNP 2001/11/398 przy ustalaniu okresu składkowego na podstawie art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 z późn. zm.) należy badać spełnienie warunków określonych w przepisach o zatrudnieniu młodocianych, obowiązujących w okresie wskazanym przez zainteresowanego jako okres zatrudnienia. Odwołująca się domagała się zaliczenia do okresu zatrudnienia okresu od 01.09.1964 r. do 31.12.1967 r. Zatrudnienie młodocianych w tym okresie było uregulowane ustawą z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45 poz. 226 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz. U. Nr 32, poz. 160). Przed ta zmianą dopuszczalne było zatrudnianie młodocianych, którzy ukończyli 14 lat, natomiast na mocy ustawy zmieniającej wprowadzono zakaz zatrudniania młodocianych przed ukończeniem 15 lat.

H. M. urodziła się w dniu(...) r. i w dniu (...) r. skończyła 15 lat i dopiero od tej daty można by ewentualnie mówić o wykonywaniu przez nią pracy na warunkach określonych w przepisach o zatrudnieniu młodocianych w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28.03.2013 r. III AUa 1362/12 (LEX nr 1311958) „dla wykazania, że dany okres stanowi okres składkowy, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 3 u.e.r.f.u.s. bezwzględnie wymaganym jest przedstawienie dokumentów potwierdzających fakt zatrudnienia przez zakład pracy w celu przyuczenia do zawodu na podstawie indywidualnej umowy o pracę i wymogu tego nie może zastąpić powoływanie się wyłącznie na okoliczność nauki w zasadniczej szkole zawodowej dla pracujących niezależnie od tego, iż wśród wymienionych w świadectwie ukończenia przez ubezpieczonego zasadniczej szkoły przedmiotów podano także praktyczną naukę zawodu". Stosownie do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15.02.2011 r. III AUa 1731/11 (LEX nr 1102951, OSA 2012/8/102-106) „okresy zatrudnienia młodocianych na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed 1 stycznia 1975 r. są okresami składkowymi, o jakich mowa w art. 6 ust. 2 pkt 3 u.e.r.f.u.s., których uznania nie warunkuje ukończenie przez zatrudnionego 15 roku życia, a jedynie wykonywanie pracy na podstawie indywidualnej umowy o naukę zawodu.

Podstawą zaliczenia okresów zatrudnienia młodocianego do okresów składkowych jest nawiązanie stosunku pracy (umowy o naukę zawodu lub w celu przygotowania zawodowego) pomiędzy młodocianym a pracodawcą (zob. wyroki SA w Katowicach: z dnia 13 czerwca 2006 r., III AUa 250/05, Biul. SAKa 2007, nr 1; z dnia 14 czerwca 2006 r„ III AUa 457/05, Biul. SAKa 2007, nr 1; z dnia 14 czerwca 2006 r„ III AUa 455/05, Biul. SAKa 2007, nr 1),

a zatem okresy zatrudnienia młodocianych przed dniem 1 stycznia 1975 r. (tj. dniem wejścia w życie kodeksu pracy, w którym uregulowano kwestie zatrudniania młodocianych) mogą być traktowane jako okresy składkowe tylko w razie spełnienia warunków określonych w przytoczonych aktach prawnych. (por. też wyrok SN z dnia 23 kwietnia 1999 r., II UKN 593/98 OSNAPiUS 2000, nr 12, poz. 485);

W toku niniejszego postępowania odwołująca była reprezentowana przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu i Sąd zobowiązał go do przedstawienia wniosku dowodowego na okoliczność, że odwołująca zawarła z byłą (...)Spółdzielnią (...)w K. umowę o pracę w celu przyuczenia do zawodu. Pełnomocnik nie zgłosił w terminie żadnych wniosków dowodowych. W orzecznictwie podnosi się, iż obowiązek wskazania dowodów obciąża przede wszystkim strony, które mają obowiązek wyraźnego powołania konkretnego środka dowodowego. W wyroku z 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96 (OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76 z glosą A. Zielińskiego, Pal. 1998, nr 1-2, s. 204 i nast.) SN stwierdził, że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego zmienionych ustawą z 1 marca 1996 r. o zmianie kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 189) obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Odwołująca nie wykazała okoliczności istotnych dla przeliczenia emerytury zgodnie z jej żądaniem i nie wskazała ani dowodów z dokumentów ani z zeznań świadków ani w żaden inny sposób nie wykazała, że była zatrudniona w (...)Spółdzielni (...)w K. i była zgłoszona do ubezpieczenia społecznego.

Procesową podstawę rozstrzygnięcia zawartego w pkt. I wyroku stanowił art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Odwołująca w toku postępowania korzystała z pomocy pełnomocnika ustanowionego z urzędu, a koszty jego pomocy nie zostały opłacone w żadnej części. Sąd przyznał w pkt. II wyroku na rzecz adw. P. S. od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Tarnowie kwotę 60 zł powiększoną o 23% tej kwoty z tytułu stawki podatku od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, po myśli § 12 ust. 2 z zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z dnia 28 września 2002 r. nr 163 poz. 1348).