Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 stycznia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.odmówił wnioskodawcy T. J. (2)prawa do emerytury na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) uznając, że nie udowodnił on co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W odwołaniu od powyższej decyzji złożonym w dniu 6 marca 2013 roku T. J. (2) wniósł o jej uchylenie i przyznanie emerytury na podstawie art. 46 w zw. z art. 29 ustawy emerytalnej.

Decyzją z dnia 12 marca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.odmówił wnioskodawcy T. J. (2)prawa do emerytury na podstawie art. 46w zw. z art. 29 ww. ustawy wskazując, że na dzień 31 grudnia 2008 roku nie osiągnął on wymaganego do przyznania emerytury wieku 60 lat.

W odwołaniu od powyższej decyzji złożonym w dniu 12 kwietnia 2013 roku T. J. (2) wniósł o jej uchylenie i przyznanie emerytury.

ZUS wnosił o oddalenie odwołań.

Postanowieniem z dnia 16 lipca 2013 roku Sąd połączył sprawy z odwołań od obu wskazanych na wstępie decyzji celem ich wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Na rozprawie w dniu 16 lipca 2013 roku wycofał odwołanie od decyzji z dnia 28 stycznia 2013 roku.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

T. J. (2), urodzony w dniu (...), złożył w dniu 11 stycznia 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o przyznanie emerytury k. 1-5 w aktach ZUS)

Na dzień 31 grudnia 2008 roku wnioskodawca posiadał ponad 35-letni staż ubezpieczeniowy. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Wiek 60 lat ukończył w dniu (...).

(okoliczności niesporne)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Postępowanie w zakresie odwołania od decyzji ZUS z dnia 28 stycznia 2013 roku podlegało umorzeniu wobec jego cofnięcia przez wnioskodawcę.

Sąd ocenił oświadczenie wnioskodawcy w przedmiocie cofnięcia odwołania według kryteriów zgodności z prawem, zasadami współżycia społecznego oraz tego, czy nie zmierza ono do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.) i nie narusza słusznego interesu ubezpieczonego (art. 469 k.p.c.). Zdaniem Sądu dokonana przez wnioskodawcę czynność procesowa w postaci cofnięcia odwołania jest prawnie dopuszczalna i nie narusza wskazanych wyżej przepisów.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., orzekł jak w punkcie „1” sentencji.

Odwołanie od decyzji ZUS z dnia 12 marca 2013 roku nie zasługuje natomiast na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 roku, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 roku.

Art. 29 ust. 1 ww. ustawy stanowi natomiast, że ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 roku, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego określonego w art. 27 ust. 2 i 3, mogą przejść na emeryturę:

1) kobieta – po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz została uznana za całkowicie niezdolną do pracy;

2) mężczyzna – po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.

W świetle powyższych regulacji należy podzielić argumentację ZUS zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że wnioskodawca nie spełnia przesłanek do nabycia emerytury określonych w art. 46 w zw. z art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, albowiem na dzień 31 grudnia 2008 roku nie osiągnął on wieku 60 lat.

Do podważenia decyzji nie mogą prowadzić zarzuty wnioskodawcy podniesione w odwołaniu, które sprowadzają się to twierdzenia, że art. 46 ww. ustawy w zakresie w jakim pomija mężczyzn przy nabyciu prawa do emerytury na podstawie tego przepisu jest sprzeczna z art. 32 i art. 33 Konstytucji RP.

W tym zakresie należy powołać wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 roku, III U K 217/10, LEX nr 950438, zgodnie z którym przewidziana w art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach FUS regulująca uzależniająca nabycie przez ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku a przed dniem 1 stycznia 1969 roku prawa do emerytury na podstawie art. 29 tej ustawy od spełnienia wszystkich warunków określonych w tym przepisie do dnia 31 grudnia 2008 roku nie narusza zasady równości kobiet i mężczyzn w zakresie zabezpieczenia społecznego, a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2010 roku II UK 103/10, OSNP 2012/1-2/22

stanowiący, że zróżnicowanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn w art. 29 ust 1 i 2 w związku z art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS nie stanowi dyskryminacji mężczyzn z uwagi na płeć.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 16 czerwca 2011 roku w sprawi III UK 217/10 Sąd Najwyższy wskazał, że przepisów art. 29 i art. 46 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie można wykładać w oderwaniu od założeń i celów reformy systemu świadczeń społecznych przyjętej od dnia 1 stycznia 1999 roku, w następstwie której regulacje zawarte w obu cytowanych przepisach znalazły się w obowiązującym porządku prawnym. Istotą tego systemu po jego reformie jest powszechność. W miejsce dotychczas rozproszonych i fragmentarycznych regulacji, wprowadził on względnie jednolite zasady określania świadczeń emerytalno-rentowych. Równocześnie jednak obowiązujący od dnia 1 stycznia 1999 roku system miał charakteryzować się ograniczeniem zakresu podmiotowego wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, które wynikało z założeń i celów reformy systemu świadczeń społecznych. W dziale II ww. ustawy emerytury dla ubezpieczonych zostały zróżnicowane według kryterium urodzenia; dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 roku (rozdział 1), przed 1 stycznia 1949 roku (rozdział 2) oraz przepisy szczególne dotyczące emerytur dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, a przed 1 stycznia 1969 roku (rozdział 3). Struktura ustawy emerytalnej j wskazuje więc na to, że zamiarem ustawodawcy było ewolucyjne kształtowanie emerytur, z uwzględnieniem m.in. praw nabytych. Ogólnie ustawa utrzymała bowiem dotychczasowe zasady wcześniejszego przechodzenia na emeryturę urodzonym przed 1 stycznia 1949 roku, natomiast ograniczyła takie możliwości dla urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, a przed 1 stycznia 1969 roku. Regulacja zawarta w art. 29 (i odpowiednio art. 46 ust. 1) powołanej ustawy ma przy tym charakter przejściowy.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zasada równości wyrażona w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP winna być rozumiana w ten sposób, że wynika z niej nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa, ale w obrębie określonej kategorii. Dlatego też traktowane równo, a zatem według jednakowej miary oraz bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących, powinny być wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą relewantną. Wspomniane zróżnicowanie jest uzasadnione również z punktu widzenia zasad sprawiedliwości społecznej. Obie te cechy charakteryzujące zróżnicowanie uprawnień emerytalnych przyjęte w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS potwierdził Trybunał Konstytucyjny, orzekając w wyroku z dnia 12 września 2000 roku, K 1/00 (OTK 2000 nr 6, poz. 185), że przepisy art. 29 i art. 46 tej ustawy są zgodne z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Na wyjątkowy charakter obu wymienionych przepisów niejednokrotnie zwracał uwagę również Sąd Najwyższy (por. m.in. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2006 roku, III UZP 3/05, OSNP 2007/5-6/ 84, czy też wyrok tego Sądu z dnia 22 lutego 2007 roku, I UK 258/06, OSNP 2008/5-6/81).

Wnioskodawca jako osoba urodzona po dniu 31 grudnia 1948 roku (wiek 60 lat osiągnął w dniu (...)) należy do tej kategorii ubezpieczonych, w stosunku do której ustawodawca, w ramach „wygaszania dotychczasowych uprawnień z uwzględnieniem zasad łagodnej ewolucji”, przewidział wprawdzie możliwość nabycia uprawnień emerytalnych na zasadach dotychczasowych, jednakże wyłącznie na podstawie szczególnych uregulowań mających charakter przejściowy i wyjątkowy. Dał temu wyraz w cytowanym wyżej art. 46 ustawy o emeryturach i rentach. Przepis ten jest przejściowy w tym sensie, że dotyczy wąskiej grupy ubezpieczonych, gwarantując im prawo do wcześniejszej emerytury, mimo iż prawo to nie jest przewidziane przez nowy system emerytalno-rentowy (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 lutego 2009 roku, I UK 243/08, LEX nr 571847).

Ponadto podnieść należy, iż dodatkowe w stosunku do regulacji zawartej w art. 29 warunki określone w art. 46 ustawy emerytalnej (urodzenie po dniu 31 grudnia 1948 roku, wiek i staż emerytalny osiągnięty do dnia 31 grudnia 2008 roku, a także nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego), są wspólne dla kobiet i mężczyzn. Z treści omawianego przepisu nie wynika natomiast odstępstwo od takiego samego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. To odstępstwo wynika bowiem ze związanego z nim pośrednio art. 29 ustawy emerytalnej. I ono nie narusza jednak zasady równości wobec prawa, ponieważ pozostaje w bezpośrednim związku z celem i treścią prawa do wcześniejszej emerytury. Przewidziane w art. 29 zróżnicowanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn jest przy tym przejawem respektowania przez ustawodawcę powszechnie akceptowanej w polskim systemie ubezpieczeń społecznych zasady uprzywilejowania wyrównawczego kobiet, uzasadnionego względami społecznymi i szczególną rolą, jaką kobieta miała i ma do spełnienia w rodzinie, w naszym kręgu kulturowym (por. wyroki Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 września 1997 roku, K 15/97, OTK 1997 nr 3-4, poz. 37, z dnia 5 grudnia 2000 roku, K 35/99, OTK 2000 nr 8, poz. 295, z dnia 23 października 2007 roku, P 10/07, OTK-A 2007 nr 9, poz. 107, czy też z dnia 12 grudnia 2007 roku, K 33/07, OTK-A 2007 nr 11, poz. 162).

W ocenie Sądu Okręgowego ustawodawca określając odmienny wiek dla kobiet i mężczyzn w art. 29 ustawy emerytalnej nie powodował dyskryminacji tych ubezpieczonych, a przyjęte w tym artykule rozwiązanie jest powszechnie akceptowane i nie stoi w sprzeczności z postanowieniami Konstytucji RP , a także z prawem wspólnotowym.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie „2” sentencji.