Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2015 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2015 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o zwrot składek

na skutek odwołania A. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 9 lutego 2015 r.

znak (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od wnioskodawczyni A. A. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 275/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 9 lutego 2015r. znak (...)po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12 grudnia 2014r. odmówił wnioskodawczyni A. A. zwrotu nienależnie opłaconych składek z powodu błędów w dokumentach rozliczeniowych, uniemożliwiających ustalenie poprawnego salda na koncie. Zaś w uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż ubezpieczona zadeklarowała podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiąc kwiecień 2014r. w wysokości 9 365,00 zł., następnie w dniu 3 grudnia 2014r. skorygowała tę podstawę do wysokości 4 682, 50 - uwzględniając wypłacony zasiłek macierzyński. W ocenie organu rentowego, zmiana zadeklarowanej uprzednio przez płatnika składek za dany miesiąc podstawy wymiaru składek nie może nastąpić w formie złożenia korekty dokumentów, pod pojęciem której rozumie się modyfikację z mocą wsteczną nieprawidłowości we wcześniej przekazanych dokumentach ubezpieczeniowych. Tym samym, o ile podstawa wymiaru składek została zadeklarowana przez płatnika za dany miesiąc zgodnie z obowiązującymi przepisami, brak jest podstaw do późniejszej jej zmiany. Takie działanie jest niezgodne z obowiązującymi przepisami, ponieważ korekcie podlega jedynie zadeklarowana kwota będąca minimalną obowiązującą ubezpieczonego podstawą wymiaru składek.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżąca wniosła o jej zmianę poprzez zwrot nienależnie pobranych przez organ rentowy składek za miesiąc kwiecień 2014r. w kwocie 1493, 72 zł – na ubezpieczenie społeczne oraz 114, 72 zł na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W uzasadnieniu odwołania podniosła, iż od 16 kwietnia 2014r. przebywa na urlopie macierzyńskim, na którym składki są finansowane z budżetu państwa i w związku z powyższym złożyła korektę w celu nie zmiany zadeklarowanej uprzednio za dany miesiąc podstawy wymiaru składek, a częściowy zwrot opłaconych z góry przez skarżącą składek za miesiąc kwiecień od daty przejścia ubezpieczonej na urlop macierzyński.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując w całości treść zaskarżonej decyzji i argumenty w niej przedstawione. Organ rentowy podniósł, iż niedopuszczalne jest zgłoszenie w deklaracji rozliczeniowej korygującej nowych, a nie poprawionych danych tj. podstawy wymiaru składek zmniejszonej do kwoty 4 682, 50 zł z mocą wsteczną, podczas gdy raportem tym można jedynie dokonywać korekty nieprawidłowości we wcześniej przekazanych dokumentach ubezpieczeniowych. Ponadto art. 18 ust. 9 ustawy systemowej dotyczy możliwości proporcjonalnego zmniejszenia wyłącznie najniższej podstawy wymiaru składek. Faktu powyższego nie zmieniają zasady finansowania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających zasiłek macierzyński.

Sąd ustalił:

A. A., prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA za miesiąc kwiecień 2014r. wykazała podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 9 365,00 zł. Następnie w dniu 3 grudnia 2014r. złożyła deklarację rozliczeniową ZUS DRA w której skorygowała podstawę wymiaru składek do wysokości 4 682, 50 zł uwzględniając fakt, iż od dnia 16 kwietnia 2014r. przebywała na zasiłku macierzyńskim, na którym składki na ubezpieczenie emerytalne finansuje w całości budżet państwa, za pośrednictwem Zakładu.

W dniu 12 grudnia 2014r. skarżąca zwróciła się do organu rentowego z wnioskiem o zwrot nadpłaconych składek w którego załatwieniu wydano zaskarżoną decyzję, którą odmówiono ubezpieczonej zwrotu nienależnie opłaconych składek. Organ rentowy wskazal, iż stwierdzenie nieprawidłowości w rozumieniu przepisów ustawy systemowej dopuszczającej możliwość złożenia korekty dokumentów, nie następuje w wyniku wyrażenia przez płatnika składek woli zmiany zadeklarowanej uprzednio za dany miesiąc podstawy wymiaru składek. W ocenie organu rentowego, nieprawidłowości dotyczą błędów rachunkowych bądź pisarskich w pierwotnie przekazanych dokumentach ubezpieczeniowych, natomiast zmiana dotyczy następczej modyfikacji prawidłowo wykazanych w pierwotnych dokumentach danych. Płatnik składek domagał się zgłoszenia w deklaracji rozliczeniowej korygującej nowych, a nie poprawionych danych tj. podstawy wymiaru składek zmniejszonej do kwoty 4 682, 50 zł z mocą wsteczną, co w ocenie organu rentowego jest niedopuszczalne.

dowód: w aktach ubezpieczeniowych:- deklaracje rozliczeniowe, wniosek z 12.12.2014r., decyzja ZUS O/L. z 9.02.2015r.

Sąd zważył:

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 47 ust 3. ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U.2015.121 j. t. ) płatnik składek jest zobowiązany złożyć, z zastrzeżeniem ust. 3a, deklarację rozliczeniową korygującą w formie nowego dokumentu zawierającego wszystkie prawidłowe dane określone w art. 46 ust. 4 w każdym przypadku, o którym mowa w art. 41 ust. 6, łącznie z raportem miesięcznym korygującym, jeżeli zachodzi konieczność korekty danych podanych w imiennym raporcie miesięcznym w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu- art. 18 ust.8 i 9 ustawy systemowej.

Sporną kwestią wymagającą rozstrzygnięcia Sądu była ocena czy wnioskodawczyni w ramach złożonej w dniu 3 grudnia 2014r. korekty deklaracji rozliczeniowej co do podstawy wymiaru składek ma możliwość zwrotu, w jej ocenie, częściowo nienależnie opłaconych składek za miesiąc kwiecień 2014r. w związku z przejściem od 16 kwietnia 2014r. na urlop macierzyński. ZUS twierdził, iż nadpłaty nie było. Kwota, której domaga się wnioskodawczyni nie wynika z korekty błędnie podanych danych do ubezpieczenia społecznego, a jedynie z faktu, iż ubezpieczona post factum uznała, iż ta podstawa wymiaru składek powinna być mniejsza. Organ rentowy nie traktuje tego jako korekty, która umożliwiałaby rozliczenie tych składek, a jedynie że jest to zmiana podstawy dokonana post factum, która nie powinna być zwracana. W ocenie wnioskodawczyni ta zmiana mieści się w ramach dokonanej przez nią korekty.

Sąd w całości podzielił interpretację jaką przedstawił organ rentowy w decyzji jak również w odpowiedzi na odwołanie zarówno dotyczącą interpretacji art. 18 ust.9 ustawy systemowej jak również rozróżnienia pojęcia korekty od zmiany danych. Sąd w pełni podziela wyrażone w judykaturze stanowisko, iż przepisy prawa ubezpieczeń społecznych, ze względu na swoją specyfikę, powinny być wykładane ściśle co oznacza w zasadzie prymat dyrektyw wykładni językowej w odniesieniu do pozostałych metod wykładni oraz zakaz dokonywania wykładni rozszerzającej tych przepisów, szczególnie gdy dany przepis w swej treści nie budzi żadnych wątpliwości. W świetle dyrektyw wykładni językowej bezspornym jest, iż korekta może dotyczyć wyłącznie stwierdzenia nieprawidłowości w imiennym raporcie miesięcznym, a nie zmiany tych danych. W istocie jakiekolwiek zmiany jakie mogą dotyczyć podstawy wymiaru składek nie mogą być dokonywane w formie korekty tych deklaracji. Z brzmienia art.18 ust. 9 ustawy systemowej wynika, iż przepis ten przewidując możliwość proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, jeżeli jest to najniższa podstawa wymiaru o czym stanowi zwrot "kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie...". Oznacza to, że możliwość korekty w rozumieniu powyższego przepisu występuje tylko w przypadku, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą była ustalona (zadeklarowana) w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa w ust. 8 art. 18 ustawy. Gdyby intencją ustawodawcy było ustalenie możliwości proporcjonalnego obniżenia każdej podstawy wymiaru, to wówczas w treści przepisu art. 18 ust. 9 ustawy, nie znalazłoby się określenie "najniższej" lecz np. zadeklarowanej podstawy.

W konsekwencji racjonalne jest unormowanie, że prawo do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dotyczy tylko podstawy wskazanej w wysokości wymaganej przepisami prawa. Skoro bowiem osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, jak wyżej podniesiono, posiada swobodę deklarowania kwoty podstawy wymiaru, to posiada ona uprawnienie do samodzielnego określania tej podstawy także w przypadku, gdy ubezpieczeniu podlega przez część miesiąca. ( por. także Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 11 czerwca 2014 r., III AUa 361/14,

LEX nr 1474575 ). Nie można zatem dokonać weryfikacji podstawy wymiaru składek wnioskodawczyni w trybie przez nią wskazanym w odwołaniu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴§1 kpc oddalił odwołanie A. A. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 9 lutego 2015r.

Orzekając o kosztach, sąd kierował się dyspozycją art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do dochodzenia praw i celowej obrony.

Mając na uwadze powyższe, sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i § 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2013.461 t.j.) zasądził od odwołującej na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.