Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 03 grudnia 2014 r.

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w W. Sąd Gospodarczy
XVI Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący : SSR Iwona Grzegorzewska

Protokolant : Emil Ruciński

po rozpoznaniu w dniu 03 grudnia 2014 roku w W. na rozprawie

sprawy

z powództwa Syndyka Masy Upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej w D.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę 912,30 zł

I.  oddala powództwo w całości ;

II.  zasądza od Syndyka Masy Upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej w D. na rzecz (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 197,00 zł (sto dziewięćdziesiąt siedem złotych zero groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych zero groszy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt XVI GC 1947/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 maja 2014 r. Syndyk Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 912,30 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwany zakupił przenośny sprzęt nawigacyjny, za kwotę 396.139,95 złotych z odroczonym terminem płatności na dzień 1 czerwca 2012 r. Strona pozwana dokonała częściowej spłaty, w wyniku czego do zapłaty pozostała kwota 912,30 złotych. Należność do dnia dzisiejszego nie została uregulowana ( pozew k. 3-7).

W dniu 1 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w W. XVI Wydział Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygnaturze akt XVI GNc 3466/14 (nakaz zapłaty k. 27).

Pozwany spółka (...) S.A. w W. złożyła sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty zaskarżając go w całości i wnosząc jednocześnie o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany podniósł, iż dochodzona przez stronę powodową należność nie istnieje. W dniu 24 kwietnia 2012 r., w skutek wycofania sprzedaży towaru, Syndyk Masy Upadłości (...) sp. z o.o. wystawił fakturę korygująca, w której zmieniona została ilość sprzedanych towarów do „0”. Strona pozwana zaprzeczyła dodatkowo, że dokonała zapłaty jakichkolwiek należności (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 32-33v).

Na rozprawie w dniu 3 grudnia 2014 r., poprzedzającej ogłoszenie wyroku, stawił się pełnomocnik strony pozwanej; w imieniu powoda nikt się nie stawił – prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy (protokół rozprawy k. 55).

Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 kwietnia 2012 r. Syndyk Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W. wystawił fakturę VAT nr (...) na rzecz (...) S.A. w W., na kwotę 396.139,95 złotych z tytułu zakupionego przenośnego sprzętu nawigacyjnego, z terminem płatności na dzień 1 czerwca 2012 r. Tego samego dnia została wystawiona faktura korygującą nr (...)/(...) (do faktury VAT (...)), w wyniku której nastąpiła zmiana ceny jednostkowej zakupionych przez (...) S.A. w W. towarów ( dowód: faktura VAT k. 16; faktura korygująca k. 41).

Następnie w dniu 24 kwietnia 2012 r., wobec wycofania sprzedaży towaru, Syndyk Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W. – H. L., wystawiła kolejną fakturę korygująca nr (...), w której zmieniona została ilość sprzedanych towarów (z faktury VAT nr (...)) do „0” ( dowód: faktura korygującą k. 42-46).

Towar wyszczególniony na fakturze VAT nr (...) nie został przekazany spółce (...) S.A. ( okoliczność niesporna).

W dniu 16 maja 2012 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w W. X Wydział Gospodarczy ds. upadłościowych i naprawczych ogłosił upadłość (...) sp. z o.o. obejmującą likwidację majątku dłużnika ( dowód: postanowienie z dnia 16 maj a2012 r. k. 17).

Syndyk Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W. pismem z dnia 27 maja 2014 r. wezwał spółkę (...) S.A. w W. do zapłaty kwoty 912,30 złotych, w terminie do dnia 30 maja 2014 r. ( dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 27 maja 2014 r. k. 18).

Wobec braku reakcji po stronie (...) S.A. w W., Syndyk Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W. wystąpił z żądaniem zasądzenia dochodzonej kwoty na drogę sądową ( pozew k. 3-7).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych kopii dokumentów, które zostały złożone do akt, a niezgodność przedstawionych kopii dokumentów z oryginałem nie była kwestionowana. Jak również w oparciu o niesporne, bowiem wyraźnie, bądź milcząco przyznane twierdzenia, które nie budziły wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy oraz w oparciu o zeznania świadków i strony pozwanej w zakresie w jakim były one kompatybilne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Autentyczność złożonych do akt sprawy dokumentów nie była kwestionowana a jednocześnie żadna ze stron procesu nie żądała złożenia ich oryginałów. Aczkolwiek dokumenty te w większości stanowiły dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., to stosownie do treści art. 233 k.p.c. Sąd, dokonując ich oceny w ramach swobodnej oceny dowodów uznał je za wiarygodne i przydatne dla ustalenia faktycznego a w konsekwencji, poczynił na ich podstawie ustalenia faktyczne. Materialna moc dowodowa dokumentu prywatnego zależy bowiem od jego treści merytorycznej. O materialnej mocy dowodowej dokumentów prywatnych rozstrzyga sąd zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów ( por. art. 233; też K. Knoppek: Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1985 roku, sygn. akt IV PR 200/85, PiP 1988, nr 5). Sąd, dokonując ich oceny w ramach swobodnej oceny dowodów uznał je za wiarygodne i przydatne dla ustalenia faktycznego.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Kodeks cywilny stoi na gruncie swobody formy czynności prawnych. Oznacza to, że - w świetle art. 60 k.c. - oświadczeniem woli jest wyrażenie woli przez każde zachowanie, które ujawnia tę wolę w sposób dostateczny. Wystarczy zatem wyrażenie woli w sposób niesformalizowany - ustny, a nawet dorozumiany. Najistotniejsza jest możliwość ustalenia treści oświadczenia za pomocą przyjętych reguł znaczeniowych. Forma ustna zawierania umów, która nie jest uregulowana w ustawie jest najpowszechniejszą formą w obrocie cywilnym. Umowy w formie ustnej są przy tym najczęściej zawierane w ten sposób, że strony ustnie formułują całość bądź część treści oświadczeń woli, jednakże pozwalające na ustalenie istotnych elementów danego stosunku prawnego. Umowa może być również zwarta poprzez przystąpienie do jej wykonywanie przez każdą ze stron. W tym przypadku kontrahenci wyrażają swoją wolę per facta concludentia, czyli w sposób dorozumiany.

Na gruncie niniejszej sprawy Sąd przyjął, że strony pozostawały ze sobą w kontaktach handlowych, każdorazowo umowę sprzedaży towarów oferowanych przez spółkę (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W.. Strona powodowa żądając zapłaty kwoty 912,30 złotych stanęła na stanowisku, iż pozwany nie zapłacił jej powyżej wskazanej kwoty za zakupiony towar, dokonując tylko częściowej spłaty należności objętej fakturą VAT nr (...). Strona pozwana nie kwestionowała faktu nawiązania współpracy ze spółką (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w W., niemniej jednak stanęła na stanowisku, że towaru wyszczególnionego na spornej fakturze VAT nigdy też nie odebrała, a więcej na skutek dokonanych korekt i wycofania towaru przez Syndyka Masy Upadłość należność, której domaga się strona powodowa nie istnieje. Zatem to na powodzie ciążył obowiązek wykazania, iż faktycznie należy musi się kwota objęta żądaniem pozwu. W niniejszej sprawie ponad wszelką wątpliwość należy stwierdzić, że powód nie udowodnił w/w okoliczności.

Zgodnie z literą prawa wyrażoną w art. 6 k.c.: „Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.” Z treści art. 232 k.p.c. wynika, iż obowiązek dowodzenia obciąża strony. Stosownie do art. 232 k.p.c. strony są obo­wiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zachowana nadal w przywołanym przepisie możliwość dopuszczenia dowodu z urzędu stanowi jedynie wspierające uprawnienie Sądu. Może być ono wykorzystywane tylko w szczególnie wyjątkowych sytuacjach, zaś Sąd nie może zastępować stron w wypełnianiu ich proce­sowych obowiązków. Takie działanie Sądu z urzędu może być odbierane jako naruszenie prawa do bezstronnego Sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2000 roku, sygn. akt V CKN 175/2000, OSP 2001, zesz. 7-8, poz. 116). Same twierdzenia strony powodowej nie mogą stanowić dowodu w sprawie, zwłaszcza, iż zostały one zakwestionowane przez stronę pozwaną.

W ocenie Sądu przedmiotowe powództwo z powodu jego nie udowodnienia podlegało oddaleniu w całości. Nie można bowiem pominąć faktu, że dla poparcia zgłoszonego roszczenia strona powodowa ograniczyła się tylko i wyłącznie do przedłożenia Sądowi faktury VAT z dnia 2 kwietnia 2012 r. oraz wezwanie do zapłaty. (...) S.A. zaprzeczyła okoliczności aby sporna faktura VAT została przez nią przyjęta a tym bardziej zaakceptowana i uregulowana w części.

Reasumując należy stwierdzić, iż wobec braku dokumentów lub innych środków dowodowych mających uzasadnić roszczenie, uznać należało twierdzenia powoda za gołosłowne.

Przyjąć należy, iż to moment wykonania umowy przez jedną ze stron stosunku zobowiązaniowego aktualizuje obowiązek drugiej strony w zakresie wywiązania się z własnego zobowiązania. Zatem, dopiero w momencie dostarczenia towaru przez powoda, po stronie pozwanego powstał obowiązek zapłaty ceny za towar. Tylko w momencie dostarczenia towaru przez powoda i jego przyjęcia przez pozwanego, doszłoby do faktycznego zawarcia umowy sprzedaży. Jako, iż strony nie skonkretyzowały wcześniej na piśmie warunków tej umowy, do jej zawarcia doszłoby poprzez jej wykonanie ( per facta concludentia). Zauważyć należy, iż dla umowy sprzedaży nie została zastrzeżona forma pisemna, wobec czego dozwolone jest w obrocie prawnym zawarcie takiej umowy poprzez czynności dorozumiane. Co jednak istotne, nawet w sytuacji braku formy pisemnej umowy sprzedaży, fakt wskazania w fakturze VAT określonej daty nie przesądza, iż data ta uchodzić ma za datę zawarcia umowy jako takiej. W tej sytuacji bowiem, decydujące znaczenie będzie miała chwila dokonania dorozumianych czynności świadczących o woli przystąpienia stron do umowy i jej wykonania – czy to w postaci dostarczenia umówionego wcześniej towaru przez sprzedającego, czy też w postaci przyjęcia tego towaru przez kupującego lub zgłoszenia reklamacji lub innych zastrzeżeń co do towaru. Dopiero w tym momencie aktualizuje się obowiązek zapłaty ceny, niezależnie od terminu płatności umówionego przez strony. Istotną umowy sprzedaży jest ekwiwalentność świadczeń – w zamian za przeniesienie własności towaru określonego rodzaju sprzedający otrzymuje od kupującego cenę. Odroczenie terminu płatności, wskazanego w fakturze VAT, nie niweluje efektu odpłatności, ani nie wpływa na moment zawarcia umowy.

Przedłożona Sądowi faktura VAT oraz przedsądowe wezwania do zapłaty nie uprawdopodobniają zasadności roszczenia powoda. Celem wyjaśnienia wskazać bowiem należy, iż faktura VAT jest dokumentem, który w praktyce obrotu gospodarczego niemal zawsze dokumentuje dokonanie czynności pomiędzy przedsiębiorcami. Z uwagi na to, że obowiązek jej wystawienia płynie z przepisów o charakterze publicznoprawnym, jest ona dokumentem, który może funkcjonować zupełnie niezależnie od zawartej między stronami pisemnej umowy. Funkcję faktury określają bowiem przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2011, Nr 177, poz. 1054 j.t) oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Ordynacji podatkowej (Dz. U 2012, Nr 749 j.t.). Moc dowodowa faktury VAT niczym nie różni się od mocy dowodowej innych dokumentów. Tak jak każdy dokument prywatny, faktura VAT jest dowodem tego, że określona osoba złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Na gruncie przepisów postępowania cywilnego nie ma podstaw, aby nadawać fakturze moc dowodową inną niż jakimkolwiek innym dokumentom. W orzecznictwie zauważa się, że faktura VAT nie może być wyłącznym dowodem na okoliczność zawarcia umowy oraz jej wykonania. Analizując treść faktury VAT wystawionej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 roku należy stwierdzić, że faktura taka zawiera elementy, które mogą wskazywać, jaka była treść zawartej między stronami umowy. To co różni fakturę VAT od dokumentu obejmującego pisemnie zawartą umowę, to brak podpisu obu stron. Dlatego też fakturę VAT należy uznawać za dokument obejmujący wyłącznie oświadczenie wierzyciela, o ile nie została ona podpisana przez dłużnika. Tego rodzaju jednostronne oświadczenie nie jest wystarczającym środkiem pozwalającym na udowodnienie dochodzonego pozwem roszczenia: „Nie sposób - w świetle art. 245 k.p.c. uznać, aby faktura VAT miała inną moc dowodową, niż inne dokumenty prywatne i przepisy prawa podatkowego w jakikolwiek sposób nie zmieniają tego, co wynika z treści art. 245 k.p.c. W każdym razie wyłącznie na podstawie faktury VAT nie sposób ustalić, że strony łączyła umowa określonej treści, jak i tego czy i w jakim zakresie umowa ta została zrealizowana” ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2007 roku, sygn. akt II CNP 129/07). Dopiero całokształt dowodów przedstawionych w sprawie może pozwolić na ustalenie, że dochodzona przez wierzyciela kwota stwierdzona fakturą VAT powinna zostać zasądzona. Nigdy zatem faktura VAT nie będzie wyłącznym dowodem uzasadniającym roszczenie. Może ona jedynie wskazywać na zawarcie przez strony ustnej umowy. Jednak treść takiej umowy oraz jej wykonanie przez strony zawsze musi zostać wykazane dodatkowymi dowodami: „Strony zawarły umowę sprzedaży w formie ustnej, przedłożona bowiem faktura VAT jest jedynie dokumentem rozliczeniowym, wystawionym w następstwie zawartej umowy, i dlatego nie może stanowić dostatecznego dowodu jej treści” ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2008, sygn. akt IV CSK 87/08).

Przedkładając powyższe na realia niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż strona powodowa nie zaoferowała żadnych dowodów uzasadniających jej roszczenie, a przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe potwierdziło stanowisko strony pozwanej, co do braku zaległości względem strony powoduje. Zresztą z dokumentów przedłożonych przez pozwanego wynika, że należność ta nie istniała już w momencie zgłaszania niniejszego roszczenia przez wycofanie towaru i wystawienie faktur korygujących. W związku z czym Sąd oddalił powództwo w całości jako nieudowodnione.

W tym miejscu należy podkreślić, że mimo doręczenia odpisu sprzeciwu pozwanego od nakazu zapłaty powód nie starał się w żaden sposób przeciwstawić zgłoszonym zarzutom, choć zgodnie z treścią art. 5055 § 2 k.p.c. ( bo niniejsza sprawa była sprawą rozpoznawaną w postępowaniu uproszczonym) zasadą jest, że strony powinny przy pierwszej czynności procesowej – piśmie procesowym – tu w pozwie lub odpowiedzi na sprzeciw pozwanego od nakazu zapłaty – przedstawić wszystkie fakty i zarzuty na których opierają swoje żądania , a także wnioski dowodowe na ich poparcie, bowiem w przeciwnym razie – stracą możliwość skorzystania z nich w dalszym postępowaniu. Rozpoznanie nowych faktów, zarzutów lub dowodów jest później możliwe jeżeli strona wykaże, że nie mogła ich powołać wcześniej; lub gdy potrzeba powołania wynikła później. Strona powodowa znająca treść sprzeciwu pozwanego od nakazu zapłaty nie zajęła żadnego stanowiska odnośnie zgłoszonych zarzutów. Wobec braku reakcji strony powodowej, Sąd w zakresie twier­dzeń pozwanego zawartych w sprzeciwie od nakazu zapłaty zastosował rygor z art. 230 k.p.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty strony pozwanej, jako wygrywającej sprawę w całości, składało się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego ustalone stosownie do § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r., w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2013.490 j.t.). Do kosztów celowego dochodzenia praw i celowej obrony zalicza się również opłatę skarbową w kwocie 17 złotych uiszczoną od dokumentu pełnomocnictwa co zostało potwierdzone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 marca 2003 r., III CZP 2/03, OSNC 2003/12/161. Ponieważ zgodnie z treścią ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635 ze zm.) opłacie skarbowej podlega dokument stwierdzający ustanowienie pełnomocnika, a obowiązek jej zapłaty ciąży na osobach i jednostkach wystawiających (sporządzających) dokumenty (w tym dokument pełnomocnictwa) opłatę skarbową należy zaliczyć do kosztów procesu, ale nie wynagrodzenia pełnomocnika, gdyż to nie on ją uiszcza, a jego mocodawca.

W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji.