Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w G. – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2015 r. w G. na rozprawie

sprawy z powództwa H. F. (1), D. F. (1), D. F. (2), N. F., K. M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 18 listopada 2014 r. sygn. akt I C 364/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów:

a)  H. F. (1)

b)  D. F. (1)

c)  D. F. (2)

d)  N. F.

e)  K. M.

kwoty po 1.080 (tysiąc osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt V ACa 422/15

UZASADNIENIE

Powodowie H. F. (1), D. F. (2), D. F. (1), N. F. i K. M. w pozwie wniesionym do Sądu Okręgowego w B. domagali się zasądzenia od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W.:

- na rzecz powoda H. F. (1) kwoty 100.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21 października 2005r. do dnia zapłaty;

- na rzecz powódki D. F. (2) kwoty 100.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21 października 2005r. do dnia zapłaty;

- na rzecz powoda D. F. (1) kwoty 80.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21 października 2005r. do dnia zapłaty;

- na rzecz powódki N. F. kwoty 80.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21 października 2005r. do dnia zapłaty;

- na rzecz powódki K. M. kwoty 80.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21 października 2005r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu żądania strona powodowa wskazała, że H. F. (1) i D. F. (2) są rodzicami, a D. F. (1), N. F. i K. M. rodzeństwem zmarłego (...) M. F. (1). Powodowie wskazali, że (...)kierowca, który był(...), nie zachował należytej ostrożności i potrącił jadącego poboczem w tym samym kierunku rowerzystę M. F. (1), który na skutek doznanych obrażeń poniósł śmierć. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Ś. z dnia 5 października 2005r. sprawca wypadku został skazany(...). Posiadacz pojazdu, którym kierował sprawca zdarzenia, w dacie wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z pozwaną.

Pozwana (...) S.A. w W. z związku ze śmiercią M. F. (1) w wyniku wypadku komunikacyjnego(...)uznała,

że brak jest podstawy prawnej oraz podstawy faktycznej do uznania żądania zgłoszonego w piśmie z dnia 12 września 2005r. przez powodów. Jednocześnie pozwana przyznała i wypłaciła matce zmarłego kwotę 8.306,50 zł jako pokrycie udokumentowanych kosztów pogrzebu.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa twierdząc w uzasadnieniu, że w stanie prawnym obowiązującym w dacie śmierci M. F. (1) brak było podstaw do dochodzenia od pozwanej roszczenia objętego żądaniem pozwu.

Sąd Okręgowy w B. wyrokiem z dnia 18 listopada 2014r. uwzględnił powództwo i zasądził od pozwanej na rzecz powodów żądane w pozwie kwoty wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 lipca 2014r., zasądził od pozwanej na rzecz każdego z powodów kwotę po 1.457 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w B. kwotę 22.000 zł tytułem należności za opłatę od pozwu.

Sąd I instancji wskazał, że powyższy wyrok oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Sąd Okręgowy ustalił, iż M. F. (1) poniósł śmierć na skutek zdarzenia drogowego zaistniałego (...) w miejscowości W. w gminie Ś.. Sprawcą wypadku był M. D. kierujący (...)pojazdem marki S. (...) o nr rej. (...). Sprawca wypadku zbiegł z miejsca zdarzenia. W dniu wypadku zmarły M. F. (1) (...). Sprawca przedmiotowego zdarzenia wyrokiem Sądu Rejonowego w Ś. z dnia 5 października 2005r. został uznany winnym popełnienia zarzucanych mu czynów(...)

Posiadacz pojazdu, którym kierował sprawca zdarzenia, w dacie wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z pozwaną.

Strona powodowa, reprezentowana przez pełnomocnika, pismem z dnia 12 września 2005r. zgłosiła pozwanej roszczenie w wysokości 70.000 zł tytułem

odszkodowania za istotne pogorszenie sytuacji życiowej powodów oraz w kwocie 8.306,50 zł z tytułu poniesionych kosztów pogrzebu w związku ze śmiercią M. F. (1).

Pozwana wypłaciła powódce D. F. (2) kwotę 8.306,50 zł z tytułu poniesionych kosztów pogrzebu, nie znajdując podstaw do wypłaty odszkodowania oraz zadośćuczynienia na rzecz bliskich zmarłego, argumentując odmowną decyzję brakiem podstawy prawnej do wypłaty takiego świadczenia.

Zdaniem Sądu I instancji nie budzi wątpliwości, że wypadek i śmierć ukochanego syna i brata powodów wywarła ogromny wpływ na funkcjonowanie rodziny. W domu zapanowała cisza, a każdy z członków rodziny zamknął się w sobie. Powodowie zostali pozbawieni na zawsze możliwości wsparcia w życiu codziennym ze strony syna i brata. Do chwili obecnej nie mogą pogodzić się z jego tragiczną śmiercią, wspominają jego przy każdej okazji, kultywują pamięć po zmarłym odwiedzając jej grób. Powodowie zamieszkiwali we wspólnym gospodarstwie domowym z M. F. (1), który w chwili śmierci (...). Ze zmarłym synem i bratem powodów łączyła silna więź emocjonalna. Z przedłożonej opinii (...) w Ś. wynika, że M. był uczniem lubianym, włączał się w życie szkoły. Reprezentował szkołę w rozgrywkach piłki nożnej. W domu M. opiekował się młodszym rodzeństwem, wyręczał rodziców w obowiązkach domowych, jak również pomagał w miarę swoich skromnych możliwości finansowo. W ocenie Sądu Okręgowego niewątpliwie dla rodziców, D. i H. F. (1), utrata syna łączyła się z ogromnym bólem i smutkiem. Jego nagła śmierć wywołała u wszystkich powodów silną reakcję żałoby, jednak nie doprowadziła ona do takich zmian w ich życiu, które doprowadziłyby do dezorganizacji ich życia. Sąd Okręgowy uznał, że wypadek niewątpliwie zniweczył komfort psychiczny powodów polegający na świadomości wsparcia i pomocy ze strony syna i brata w życiu codziennym.(...) Sąd przyznał walor wiarygodności zeznaniom zarówno świadków K. C., T. Ż. oraz A.

Ż. oraz powodów, albowiem były one logiczne, konsekwentne i nie budziły wątpliwości Sądu. Opisany przez powodów ich stan psychiczny związany z tragiczną utratą osoby bliskiej w pełni pokrywa się z dokumentami zgromadzonymi w aktach sprawy. Sąd uznał za wiarygodne dowody z dokumentów zebrane w sprawie, albowiem zostały sporządzone we właściwej formie, przewidzianej dla tego typu dokumentów. Były przejrzyste i jasne. Ich autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu.

W rozważaniach prawnych zawartych w uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że żądanie powodów zasądzenia zadośćuczynienia jest zasadne i słuszne, jednakże w oparciu o treść art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. Sąd I instancji podkreślił, że nie jest możliwe przyznanie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c., gdyż śmierć osoby bliskiej miała miejsce przed wejściem w życie niniejszego przepisu, który zaczął obowiązywać od 3 sierpnia 2008r. Nadto ustawa z dnia 30 maja 2008r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U. Nr 116, poz. 73) wprowadzająca powyższy przepis nie stanowi odesłania do zdarzeń powstałych przed wejściem w życie dodanego przepisu. Jednakże Sąd nie przychylił się do stanowiska strony pozwanej, iż w niniejszej sprawie brak jest podstaw prawnych do uznania żądania roszczeń powodów, gdyż zdarzenie miało miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008r. Zdaniem Sądu I instancji należało mieć bowiem na uwadze, iż śmierć M. F. (2) naruszyła dobra osobiste powodów, jaką jest więź emocjonalna między członkami rodziny. Sąd podzielił stanowisko składu orzekającego Sądu Apelacyjnego w G. wyrażone w wyroku z dnia 14 grudnia 2007r., (...), iż spowodowanie śmierci osoby bliskiej przez osobę trzecią stanowi naruszenie dobra osobistego najbliższych członków rodziny zmarłego w postaci prawa do życia w pełnej rodzinie. Sąd I instancji wskazał również na najnowsze orzeczenia Sądu Najwyższego, w których Sąd Najwyższy jednoznacznie stanął na stanowisku, iż „spowodowanie śmierci osoby bliskiej przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731) mogło stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art 448 k.c." Sąd I

instancji podzielił pogląd Sądu Najwyższego, iż katalog dóbr osobistych, do którego odwołuje się art 23 k.c., ma charakter otwarty i przepis ten wymienia dobra osobiste człowieka pozostające pod ochroną prawa cywilnego w sposób przykładowy, uwzględniając te dobra, które w praktyce mogą być najczęściej przedmiotem naruszeń. Jednakże przedmiot ochrony oparty na podstawie art. 23 i 24 k.c. jest znacznie szerszy. Zdaniem Sądu Okręgowego należało uznać, że ochronie podlegają wszelkie dobra osobiste rozumiane, jako wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym uznaje się za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę. Zdaniem Sądu nie ulegało również wątpliwości, że rodzina, jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź wynikająca najczęściej z pokrewieństwa i zawarcia małżeństwa, podlega ochronie prawa. Dobro rodziny jest nie tylko wartością powszechnie akceptowaną społecznie, ale także uznaną za dobro podlegające ochronie konstytucyjnej. Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną oraz gwarantuje wzajemną pomoc w wychowaniu dzieci i zapewnieniu im możliwości kształcenia. Należało zatem zdaniem Sądu I instancji przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i 24 k.c. Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie śmierć osoby bliskiej powodów spowodowała naruszenie dobra osobistego rodziców i rodzeństwa, gdyż zerwana więź emocjonalna spowodowała u nich ból, cierpienie i poczucie krzywdy. Pomimo, iż od wypadku upłynęło już przeszło dziewięć lat, powodowie w dalszym ciągu nie mogą pogodzić się ze stratą. Powodowie ciągle przypominają sobie zmarłego. W ocenie Sądu I instancji powodowie w wyniku zdarzenia z dnia 21 maja 2005r. doznali niewątpliwie wielkiego bólu, krzywdy i poczucia niesprawiedliwości, dlatego też zasadne jest zasądzenie zadośćuczynienia w żądanej kwocie po 100.000 zł dla rodziców oraz po 80.000 zł na rzecz każdego z rodzeństwa.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. określając termin początkowy odsetek od dnia 8 lipca 20l4r. tj. od dnia następnego po dacie doręczenia

pozwu, bowiem wcześniej powodowie nie zgłaszali roszczenia w zakresie żądania zadośćuczynienia a jedynie odszkodowania.

Na podstawie art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2010 Nr 90 poz. 594) Sąd I instancji nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w B. kwotę 22.000 zł tytułem kosztów sądowych. O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. uznając, że mimo iż powodowie wystawili odrębne pełnomocnictwa, nie uzasadnia to zasądzenia na rzecz każdego z powodów oddzielnie kosztów zastępstwa adwokackiego.

Apelację od przedmiotowego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w części w zakresie punktu pierwszego i trzeciego co do kwoty ponad 60.000 zł, w zakresie punktu piątego, siódmego i dziewiątego co do kwoty ponad 20.000 zł, w zakresie punktu drugiego, czwartego, szóstego, ósmego i dziesiątego (co do zwrotu kosztów procesu) i w zakresie punktu jedenastego (co do zasądzonych od pozwanej kosztów sądowych). Skarżąca zarzuciła:

1)  naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisów art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. i w konsekwencji wadliwe przyjęcie, że zasądzone na rzecz powodów kwoty zadośćuczynienia są kwotami odpowiednimi w znaczeniu użytym w art. 448 k.c. i tym samym zasądzenie na rzecz powodów kwot w wysokości rażąco zawyżonych;

2)  naruszenie prawa procesowego, to jest art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów, brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz przyjęcie nieodpowiedniej kwoty zadośćuczynienia.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżąca wniosła o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku w punktach 1,3,5,7, i 9 poprzez obniżenie kwot zasądzonych na rzecz powodów do kwot:

- 40.000 zł na rzecz D. F. (2),

- 40.000 zł na rzecz H. F. (1),

- 20.000 zł na rzecz D. F. (1),

- 20.000 zł na rzecz N. F.,

- 20.000 zł na rzecz K. M. i oddalenie powództwa w pozostałym zakresie;

2) zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2,4,6,8 i 10 poprzez obniżenie kwot zasądzonych na rzecz powodów tytułem kosztów procesu stosownie do wyniku procesu;

3) zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 11 poprzez obniżenie zasądzonych od pozwanej kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w B. stosownie do wyniku procesu;

4) zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu za I i II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego;

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania – przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego postępowania.

W uzasadnieniu apelacji pozwana podniosła, iż Sąd Okręgowy w sposób sprzeczny z art. 448 k.c. ustalił wysokość zadośćuczynienia należnego powodom. Zdaniem skarżącej Sąd I instancji oceniając wpływ wypadku na życie powodów pominął istotny element stanu faktycznego niniejszej sprawy, iż powodowie radzą sobie w życiu prawidłowo. Zmarły M. F. (1) nie był jedynym synem i bratem powodów. Powodowie D. i H. F. (2) mają inne dzieci, z którymi mają bliski kontakt, co daje im motywację do przezwyciężania trudności życia i dążenie do utrzymania aktywności życiowej. Podobnie D. F. (1), N. F. i K. M. – są rodzeństwem i mogą liczyć na siebie, a w wypadku śmierci brata nie zostali osamotnieni. W ocenie skarżącej zachowania powodów po tragicznym wypadku były i są typowymi reakcjami żałoby o charakterze przemijającym i nie można ich uznawać za objawy chorobowe, które dodatkowo zwiększałyby krzywdę powodów. Zdaniem pozwanej zasądzone przez Sąd I instancji na rzecz powodów kwoty zadośćuczynienia są nadmierne i znacznie odbiegają od kwot zasądzanych w innych sprawach. Ponadto pozwana podniosła, że przy ustalaniu zadośćuczynienia winna obowiązywać zasada umiarkowania, wyrażająca się w uwzględnieniu wszystkich okoliczności oraz skutków doznanych

krzywd, z odniesieniem do panujących w środowisku, w jakim żyją powodowie warunków określających ich poziom życia.

W odpowiedzi na apelację powodowie wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i rozważania w zakresie oceny materiału dowodowego oraz podstawy prawnej rozstrzygnięcia, przyjmując je za podstawę także własnego rozstrzygnięcia i odwołuje się do nich bez potrzeby ich powtarzania.

Treść apelacji wskazuje, że skarżący na obecnym etapie postępowania nie kwestionuje samej podstawy swojej odpowiedzialności, zarzuca jedynie, że zasądzone na rzecz każdego z powodów kwoty są znacznie wygórowane, gdyż w jego ocenie odpowiednią sumą w okolicznościach niniejszej sprawy są kwoty po 60.000 zł na rzecz każdego z rodziców i po 20.000 zł na rzecz każdego z rodzeństwa. Odnosząc się zatem do zarzutu błędnej wykładni pojęcia „odpowiednia suma”, na wstępie przywołać należy utrwalone w orzecznictwie zapatrywanie, że korygowanie przez sąd odwoławczy wysokości zasądzonej kwoty zadośćuczynienia możliwe jest wówczas, gdy stwierdza się oczywiste i rażące naruszenia ogólnych kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia (por. przykładowo wyroki Sądu Najwyższego z dnia z dnia 5 grudnia 2006 r., II PK 102/06, z dnia 18 listopada 2004 r., I CK 219/04 z dnia 30 października 2003 r., IV CK 151/02, z dnia 7 listopada 2003 r., V CK 110/03, z dnia 9 lipca 1970 r., III PRN 39/70). W ramach kontroli instancyjnej nie jest natomiast możliwe wkraczanie w sferę swobodnego uznania sędziowskiego. O oczywistym i rażącym naruszeniu zasad ustalania „odpowiedniego” zadośćuczynienia mogłoby świadczyć przyznanie zadośćuczynienia wręcz symbolicznego zamiast stanowiącego rekompensatę doznanej krzywdy, bądź też kwoty wygórowanej, prowadzącej do niestosownego wzbogacenia się tą drogą.

Sąd Apelacyjny podziela pogląd wyrażony w orzecznictwie, że na rozmiar krzywdy wywołanej śmiercią bliskiej osoby mają przede wszystkim wpływ:

dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 października 2012 r., (...)).

Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że relacje powodów z synem i bratem były typowe dla osób w ich wieku, zamieszkujących wspólnie. Powodowie w sposób intensywny przeżywali śmierć swojego dziecka i brata. Okoliczność, że żałoba przebiegała w sposób typowy nie uzasadnia formułowania wniosku, że zasądzone zadośćuczynienie w kwotach po 100.000 zł na rzecz rodziców zmarłego i po 80.000 zł na rzecz jego rodzeństwa jest rażąco zawyżone. Sąd Okręgowy rozważył wszystkie okoliczności mające wpływ na wysokość zadośćuczynienia. Wziął więc pod uwagę zarówno wiek zmarłego, jak i fakt, że zmarły tragicznie M. opiekował się młodszym rodzeństwem, wyręczał rodziców w obowiązkach domowych i pomagał im finansowo w miarę swoich skromnych możliwości. Nie można na tej podstawie, że powodowie nie doznali zaburzeń w funkcjonowaniu w sferze psychicznej i emocjonalnej wykraczających poza typowe towarzyszące żałobie po śmierci osoby bliskiej wywodzić, że sumę odpowiednią w takiej sytuacji będzie stanowiła kwota po 60.000 zł na rzecz każdego z rodziców i po 20.000 zł na rzecz każdego z rodzeństwa. Takie kwoty byłyby rażąco zaniżone, jeśli się zważy na rodzaj dobra osobistego, jakie zostało naruszone. Ponadto okoliczność, iż rodzice posiadają jeszcze inne dzieci, z którymi utrzymują prawidłowe rodzinne relacje, nie umniejsza zakresu ich cierpień, bowiem jak wynika z ustaleń Sądu I instancji w domu powodów po śmierci syna M. zapanowała cisza, a każdy z członków rodziny zamknął się w sobie. Podobnie jest w przypadku pozostałego rodzeństwa, które może sobie nawzajem służyć wsparciem. Powodowie zostali pozbawieni na zawsze możliwości wsparcia w życiu codziennym ze strony syna i brata, a zerwana więź emocjonalna spowodowała u nich ból, cierpienie i poczucie krzywdy.

Zawsze ze śmiercią człowieka łączy się ból i cierpnie osób bliskich. Trzeba mieć na względzie, że gdy śmierć ma charakter nagły, wywołany przyczyną zewnętrzną, a nie chorobą samoistną, u osób bliskich w pełni uzasadnione jest przekonanie, że gdyby nie doszło do tego zdarzenia, osoba ta mogłaby żyć przez jeszcze wiele lat, w ciągu których rodzina spędziłaby ze sobą jeszcze wiele szczęśliwych chwil. W przypadku takiego nagłego odejścia nie ma możliwości pożegnania się z osobą bliską i pogodzenia się z jej odejściem.

Oczywistym jest, że żadna kwota nie będzie właściwa i nie wyrazi cierpienia wywołanego utratą bliskiej osoby. Dla osoby uprawnionej każda kwota będzie zbyt mała, zaś dla osoby zobowiązanej każda kwota może wydawać się nadmiernie wygórowana. Nie mniej jednak praktyka orzecznicza wypracowała zasady określania wysokości zadośćuczynienia przez odniesienie jego wysokości w rozsądnych, uwzględniających polskie realia granicach, do rozmiaru przeżywanej krzywdy. Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest wszakże odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie. Sąd Okręgowy uzasadniając zasądzoną kwotę, przedstawił wszystkie okoliczności faktyczne, które miały wpływ na jej wysokość. Zdaniem Sądu Apelacyjnego ocena ta spełnia te kryteria, a stanowisko pozwanej sprowadza się do polemiki z tą oceną.

W tym stanie rzeczy nie podzielając wskazanych wyżej zarzutów apelacji ani argumentacji zgłoszonej na ich poparcie, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 7 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( t.j. Dz. U. 2013 poz. 461 ze zm.).