Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2015r. w S.

odwołania M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 22 października 2014 r. Nr (...)

w sprawie M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I. zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że ubezpieczonemu M. G. przysługuje prawo do emerytury od dnia 1 października 2014 roku;

II. nie ustala odpowiedzialności organu rentowego za wydanie decyzji odmawiającej ubezpieczonemu prawa do emerytury;

III. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz ubezpieczonego M. G. kwotę 60 (sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 1338/14

UZASADNIENIE

Decyzją z 22 października 2014 r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) odmówił M. G. przyznania prawa do emerytury, wskazując, że ubezpieczony na datę 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy wskazał, iż nie zaliczył ubezpieczonemu do okresu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia od 3 lipca 1975 r. do 31 maja 1985 r. oraz od 1 września 1985 r. do 31 sierpnia 1997 r. w (...) S., ponieważ przedłożone przez M. G. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nie spełnia warunkach formalnych tj. nie określono w nim treści pozycji określającej charakter pracy oraz nie powołano się na punkt jak również nie podano prawidłowego stanowiska pracy zgodnie z zarządzeniem resortowym.

Odwołanie od wyżej wymienionej decyzji złożył M. G. wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury jak również ustalenie, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia emerytalnego dla ubezpieczonego. W treści odwołania ubezpieczony wskazał, że do stażu pracy w warunkach szczególnych powinny zostać mu zaliczone okresy zatrudnienia od 3 lipca 1975 r. do 31 maja 1985 r. oraz od 1 września 1985 r. do 31 sierpnia 1997 r. w (...) S., gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako elektromonter. Do jego obowiązków należało przeprowadzenie remontów i usuwanie awarii urządzeń elektrycznych wykorzystywanych w procesie odlewania staliwa (odwołanie k. 1-2 akt sądowych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wskazując argumentację i stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz podnosząc, iż odwołanie wnioskodawcy nie wnosi do sprawy żadnych nowych dowodów faktycznych i prawych, które uzasadniałby zmianę zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 4-5 akt sądowych).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 6 października 2014 r. M. G., ur. (...), złożył wniosek do organu rentowego o przyznanie mu prawa do emerytury. W powyższym wniosku ubezpieczony wskazał, iż jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa (wniosek k. 1-4 a. e.).

Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat uzupełniony pracą w gospodarstwie rolnym po 16-tym roku życia, w tym 23 lata, 2 miesiące i 14 dni okresów składkowych oraz 3 miesiące i 16 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy nie uznał ubezpieczonemu żadnego okresu jako stażu pracy w warunkach szczególnych. Z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat decyzją z dnia 22 października 2014 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury (decyzja k. 27 a. e.).

Ubezpieczony M. G. w okresie od 3 lipca 1975 r. do 31 maja 1985 r. oraz od 1 września 1985 r. do 31 sierpnia 1997 r. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie Państwowym (...) S., gdzie pracował na stanowisku elektromontera utrzymania ruchu w D. Głównego (...). W okresie zatrudnienie ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie od 27 października 1975 r. do 14 października 1977 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej w dniu 2 listopada 1977 r. ubezpieczony powrócił do pracy w charakterze elektromontera. W okresie od 1 czerwca 1985 r. do 31 sierpnia 1985 r. ubezpieczony przebywał na urlopie wychowawczym. W D. Głównego (...) zatrudnieni byli wyłącznie elektromonterzy. Do ich zadań należało utrzymywanie urządzeń w gotowości tak, aby w razie awarii niektórych z urządzeń zapewniona została ciągłość produkcji. W przedsiębiorstwie (...) istniały następujące wydziały: produkcyjny, gdzie znajdowała się odlewnia stali i żeliwa oraz pomocnicze do wydziału produkcji, takie jak m. in. tlenownia, acetylenownia, wózki akumulatorowe, hydrofornia, przewijalnia. Zakład pracował w ruchu ciągłym przez całą dobę. M. G. wykonywał swoją pracę na wszystkich wydziałach pomocniczych i na wydziale produkcji. W szczególności, dokonywał napraw elektrowciągów w acetylenowni, tlenowni, na wydziale wózków akumulatorowych, które służyły do przewożenia odlewów między działami. Z kolei na wydziale hydrofonii znajdowało się ujęcie wody wraz z awaryjnym agregatem, elektrowciągi oraz oświetlenie. M. G. dokonywał napraw następujących urządzeń na wydziale produkcyjnym: suwnic, elektrowciągów, krat, agregatów do cięcia nadlewów, tokarek, pieców hartowniczych oraz frezarek. Ubezpieczony wykonywał swoja pracę na wydziale produkcyjnych i wydziałach pomocniczych do wydziału produkcyjnego będąc narażonym na szkodliwe warunki tam panujące takie jak wysokie temperatury, zapylenie. Wymienioną pracę ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonując przy tym czynności pracownicze w trybie trzyzmianowym. W czasie, gdy nie było awarii przywołanych wyżej urządzeń, ubezpieczony zajmował się ich konserwacją. M. G. przez cały okres pracy przebywał na hali produkcyjnej, czy wydziałach pomocniczych w zależności od tego, gdzie zgłoszono urządzenie do naprawy. Ponadto elektromonterzy nie mieli wydzielonego odrębnego pomieszczenia jako miejsca pracy (zeznania ubezpieczonego k. 21v-22v, zeznania świadków R. W. k. 13 i J. M. k. 13 akt sądowych; świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 19 a. e., zaświadczenie z WKU S. k. 9 a. e. o ustalenie kapitału początkowego; umowa o pracę z 3 lipca 1975 r. k. 4, karta powołania do służby wojskowej k. 10, karta obiegowa zmiany k. 11, wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego k. 19, informacja o udzieleniu urlopu wychowawczego k. 21, świadectwo pracy k. 35 akt osobowych).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i obdarzonego przez Sąd wiarygodnością.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. G. okazało się uzasadnione w części dotyczącej przyznania prawa do emerytury, począwszy od 1 października 2014 r.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art. 32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art. 27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Stosownie do treści § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w wyżej wymienionym wieku, jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Kluczowym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było stwierdzenie, czy ubezpieczony legitymuje się okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W dniu 10 maja 2014 r. M. G. ukończył wymagany wiek 60-ciu lat. Poza sporem pozostawało również, że ubezpieczony spełnił przesłankę „ogólnego” stażu pracy oraz, iż będąc członkiem otwartego funduszu emerytalnego wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Po przeprowadzonej analizie materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie, Sąd stwierdził, że ubezpieczony posiada ponad 15-letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych. Sąd zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych okres od 3 lipca 1975 r. do 31 maja 1985 r. oraz od 1 września 1985 r. do 31 sierpnia 1997 r. zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w S. czyli łącznie okres 21 lat, 10 miesięcy i 27 dni.

Sąd uznał, iż zeznania ubezpieczonego oraz świadków R. W. i J. M. są wiarygodne. Zeznania wymienionych są logiczne i spójne. Świadkowie pracowali w podobnym okresie, co ubezpieczony w (...) S.. Pierwszy z nich również był elektromonterem utrzymania ruchu, natomiast drugi pracował jako kierownik działu i kierownik zmiany. Wskazać należy na znaczącą szczegółowość zeznań M. G.. Treść zeznań jest zbieżna z dokumentacją znajdującą się w aktach osobowych ubezpieczonego. Z omawianego materiału dowodowego wyłania się obraz, zgodnie z którym M. G. w wyżej wymienionych okresach pracował jako elektromonter utrzymania ruchu. Przez cały czas pracy ubezpieczony przebywał na produkcji. Do jego zasadniczych obowiązków należało usuwanie awarii urządzeń znajdujących na wydziałach: produkcyjnym oraz pomocniczych do wydziału produkcji, takich jak m. in. tlenownia, acetylenownia, wózki akumulatorowe, hydrofornia, przewijalnia. Ubezpieczony dokonywał napraw m. in. elektrowciągów, suwnic, krat wstrząsowych, agregatów do cięcia nadlewów, tokarek, pieców hartowniczych, formierek, oraz frezarek. W czasie wykonywania powyższych czynności pracowniczych M. G. był narażony na pracę w wysokich temperaturach, zapyleniu. Poza usuwaniem awarii urządzeń, do zadań ubezpieczonego należała ich konserwacja. M. G. był zatrudniony w trybie trzyzmianowym. Wymienioną pracę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Nie budzi wątpliwości Sądu, iż w świetle powyższych ustaleń, pracę wykonywaną przez ubezpieczonego zakwalifikować należy jako pracę w warunkach szczególnych. Podstawę prawną powyższego stanowi wykaz A, dział XIV poz. 25 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca ubezpieczonego została zakwalifikowana jako bieżąca konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. M. G. dokonywał bowiem napraw i konserwacji urządzeń, na wydziałach, które zajmowały się wykonywanie odlewów stalowych i żeliwnych i wydziałach pomocniczych dla tego wydziału. Praca na produkcji odbywała się w ciągłym ruchu, w systemie trzymianowym, piece hartownicze nie były wygaszane, ponadto na wydziale produkcji praca polegająca na wykonywaniu odlewów staliwa, żeliwa stanowi pracę w warunkach szczególnych, która została wyszczególniona w wykazie A, dziale III m.in. pod poz. 21-23, poz.67, 77-78,86, praca na acetylenowni stanowi pracę w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A, dziale IV. poz.31, praca na tlenowi wykonywana jest również w warunkach szczególnych np. przy obsłudze sprężarek –wykaz A, dział XIV poz.9 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Zatem na wydziałach będących w ciągłym ruchy, gdzie pracował ubezpieczony jako podstawowe były wykonywane prace w warunkach szczególnych wymienione we wskazanym wykazie A.

Przeszkody do uznania całego wskazanego wyżej okresu jako czasu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, z wyłączeniem przerwy na korzystanie z urlopu wychowawczego od 1 czerwca 1985 r. do 31 sierpnia 1985 r., nie stanowi również fakt, iż ubezpieczony w okresie od 27 października 1975 r. do 14 października 1977 r. odbywał on zasadniczą służbę zawodową. M. G. powrócił bowiem do wykonywania pracy w (...) S. w dniu 2 listopada 1977 r., czyli w terminie 30 dni od zakończenia służby wojskowej i po służbie wojskowej wykonywał pracę na tym samym stanowisku co przed powołaniem. W art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w brzmieniu obowiązującym w latach 1975-1977 okres odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej należy zaliczyć pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Zgodnie z treścią § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin. (Dz. U. z dnia 10 grudnia 1968 r.) żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Z kolei § 2 ust 1 przywołanego rozporządzenia stanowi, iż zakład pracy, który zatrudniał żołnierza w dniu powołania do służby wojskowej, jest obowiązany niezwłocznie zatrudnić go na stanowisku poprzednio zajmowanym lub równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby żołnierz zgłosi powrót do zakładu pracy. Wskazać należy, iż M. G. zakończył odbywanie służby wojskowej w dniu 14 października 1977 r., zaś w dniu 2 listopada 1977 r. powrócił do pracy w charakterze elektromontera, czego potwierdzenie znajduje się w zaświadczeniu z WKU S. (k. 9 a. e. o ustalenie kapitału początkowego) oraz karcie obiegowej (k. 11 akt osobowych). Powyższe zyskało aprobatę w orzecznictwie, o czym świadczy chociażby uzasadnienie do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2012 r. III AUa 612/12.

W ocenie Sądu, nie zachodzą podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w przedmiocie przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury. W tym miejscu Sąd powoła stanowisko Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wyrażone w uzasadnieniu do wyroku z dnia 14 kwietnia 2015r. III AUa 188/14, które w całości podziela i uznaje je również za własne, zgodnie z którym przez wyjaśnienie "ostatniej niezbędnej okoliczności" trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I UK 159/04, OSNP nr 19/2005, poz. 308). Wydanie jednak błędnej decyzji w sytuacji, gdy organ rentowy nie dysponował wystarczającym materiałem dowodowym pozwalającym na ustalenie prawa wnioskodawcy do żądanego świadczenia, nie skutkuje obciążeniem organu odpowiedzialnością z tego tytułu. Skoro zatem w niniejszej sprawie do ustalenia prawa do emerytury doszło dopiero na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania sądowego, w szczególności na podstawie akt osobowych, Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Powołując powyższe stanowisko Sądu Apelacyjnego w Gdańsku Sąd miał na uwadze fakt, że w okolicznościach niniejszej sprawy zachodzi analogiczna sytuacja. W okolicznościach niniejszej sprawy organ rentowy nie dysponował dokumentami pozwalającymi mu na ustalenie na etapie postępowania administracyjnego, iż ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresach uznanych przez Sąd. M. G. przedstawił bowiem przed ZUS-em świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, jednakże nie spełniało ono wymogów formalnych. Dopiero przeprowadzenie przez Sąd dowodów zawnioskowanych przez ubezpieczonego z zeznań świadków i dokumentów z akt osobowych dało podstawy do poczynienia ustaleń poczynionych przez Sąd dotyczących zakwalifikowania pracy ubezpieczonego w wyżej wymienionych okresach jako pracy w warunkach szczególnych.

Reasumując, stwierdzić należy, iż w niniejszym postępowaniu ubezpieczony udowodnił, że legitymuje się okresem okres 21 lat, 10 miesięcy i 27 dni pracy w warunkach szczególnych na datę 1 stycznia 1999 r.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że ubezpieczonemu M. G. przysługuje prawo do emerytury od 1 października 2014 r. tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył wniosek do organu rentowego o prawo do emerytury. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd oparł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.