Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

13 października 2015

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I. Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Rafał Cieszyński

Protokolant Katarzyna Kudzia

po rozpoznaniu na rozprawie 29 września 2015 we Wrocławiu

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę i rentę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki M. K. kwotę 120.000 zł ( sto dwadzieścia tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od 10 marca 2012 do dnia zapłaty;

II.  oddala dalej idące powództwo;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.940 zł tytułem kosztów procesu;

IV.  nakazuje pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w W., aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu kwotę 6.196,94 zł tytułem brakującej opłaty od pozwu od uwzględnionej części powództwa oraz wydatków na wynagrodzenie biegłej, od obowiązku uiszczenia których powódka była zwolniona;

V.  obciąża Skarb Państwa pozostałymi kosztami sądowymi, od obowiązku uiszczenia których powódka była zwolniona.

Sygn. akt I C 1583/14

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 10 października 2014 powódka M. K. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na jej rzecz kwoty 120.000 złotych tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 446 § 4 k.c.) wraz z ustawowymi odsetkami od 02 lutego 2012 do dnia zapłaty, kwoty 30.000 złotych tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej (art. 446 § 3 k.c.) wraz z ustawowymi odsetkami od 02 lutego 2012 do dnia zapłaty, renty okresowej w wysokości 500 złotych miesięcznie od dnia wytoczenia powództwa na czas nieokreślony, płatnej z góry do dnia 10. każdego miesiąca oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu powódka podała, że (...)na drodze krajowej (...) pomiędzy miejscowościami G.a P.miał miejsce wypadek komunikacyjny, w wyniku którego, na skutek wielonarządowego urazu klatki piersiowej i brzucha, matka powódki U. K.poniosła śmierć na miejscu. W dniu zdarzenia powódka M. K.miała dopiero 17 lat. Matka była jej jedyną rodziną – powódka nie posiadała rodzeństwa, ojca nie zna. Z matką łączyła powódkę szczególnie silna więź. U. K.była dla powódki nie tylko matką, ale i najbliższą przyjaciółką, której mogła powierzyć swoje najskrytsze sekrety, mogła zasięgnąć porady i zawsze, w każdej sytuacji otrzymywała od matki bezwarunkowe wsparcie. Tragiczna śmierć matki spowodowała u powódki ogromny wstrząs psychiczny. U. K.zmarła na miejscu, powódka nie miała możliwości jej pożegnania. Powódka bardzo cierpi po stracie matki. Jest apatyczna, pozbawiona chęci i sił do życia. Czuje się zagubiona i osamotniona. Zamknęła się w sobie, odizolowała od otoczenia, w tym również od rówieśników. Straciła motywacje do nauki, do uczęszczania do szkoły. Powódka odczuwała poczucie straty, krzywdy i osamotnienia. Musiała nagle wydorośleć. Spadły na nią wszystkie obowiązki jej zmarłej matki. Czuła strach. Do dnia dzisiejszego nie zaakceptowała zaistniałej sytuacji życiowej. Nie może odnaleźć się w społeczeństwie, jest nieśmiała, zamknięta w sobie. Nie uśmiecha się. Wciąż odczuwa smutek i żal.

Nagła śmierć matki spowodowała również drastyczne pogorszenie sytuacji materialnej powódki. U. K. pracując w charakterze przedszkolanki w Publicznym Przedszkolu w M., w roku 2008 osiągała miesięczne dochody w wysokości 2.493,58 złotych netto. Dochód ten, zdaniem powódki, obecnie wyniósłby nie mniej niż 3.500 złotych.

Obecnie powódka jest studentką (...). Nie pracuje. Otrzymuje rentę rodzinną, która wraz z dodatkiem dla sierot zupełnych wynosi około 1.747 złotych. Świadczenie rentowe przeznacza na pokrycie kosztów utrzymania we W., gdzie powódka zamieszkuje w wynajmowanym pokoju. Powódka ponosi również koszty zakupu odzieży wierzchniej, koszty zakupu podręczników oraz innych pomocy naukowych, koszty zakupu niezbędnych urządzeń, takich jak komputer czy suszarka do włosów. Oprócz tych wydatków powódka ponosi również koszty częściowego utrzymania domu rodzinnego w M., gdzie mieszka jej babcia. W związku z powyższym powódka wiedzie ubogie życie, nie stać jej na zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych. Gdyby matka powódki żyła, powódka nie musiałaby się martwić każdego dnia czy może sobie pozwolić na zjedzenie obiadu, bowiem środki finansowe rodziny byłyby co najmniej trzykrotnie wyższe od tych, którymi dysponuje powódka. Według powódki wypłacona dotychczas kwota 50.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz kwota 20.000 złotych tytułem odszkodowania jest zbyt niska w stosunku do doznanych krzywd.

Żądanie w przedmiocie odsetek powódka uzasadniła tym, że 02 lutego 2012 powódka zgłosiła pozwanemu szkodę żądając zapłaty na jej rzecz kwoty 200.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 80.000 złotych tytułem odszkodowania w związku ze znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 7.217 złotych.

W uzasadnieniu pozwany przyznał, że w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ponosi odpowiedzialność za skutki zdarzenia z (...), w którym śmierć poniosła matka powódki – U. K.. W toku likwidacji szkody zgłoszonej 13 lutego 2012, pozwany wypłacił powódce:

- zadośćuczynienie z tytułu śmierci osoby bliskiej w kwocie 50.000 złotych oraz

- odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powódki w kwocie 20.000 złotych. Pozwany zarzucił, że w chwili poczynionych w 2012 roku ustaleń powódka była już samodzielną studiującą osobą.

Pozwany zakwestionował roszczenia powódki, co do zasady, w części dotyczącej zasądzenia renty wyrównawczej, a także wysokość pozostałych roszczeń. Zarzucił, iż ustalając wysokość zadośćuczynienia miał na uwadze całokształt okoliczności, w tym wiek uprawnionej do świadczenia, jej stopień samodzielności życiowej oraz fakt prowadzenia ze zmarłą odrębnego gospodarstwa domowego. Pozwany wskazał, że powódka podjęła studia na (...), chciała zamieszkać we W.. Również matka powódki miała taki zamiar. Pozwany przyznał, że w chwili śmierci matki powódka była w niekorzystnym emocjonalnie wieku (17 lat). Jednakże, zdaniem pozwanego powódka z pewnością i tak opuściłaby rodzinny dom i zamieszkała w mieście, chociażby ze względu na znajomych, z którymi nie czuje się samotna.

Pozwany zarzucił, że wypłacone zadośćuczynienie było stosowne do okoliczności i skutków przedmiotowego zdarzenia i naruszeniem dobra osobistego w postaci więzi z matką. Ponadto pozwany zarzucił przedawnienie roszczenia o rentę, bowiem wobec okoliczności wypadku, przedawnienie podlega regulacji z art. 442 § 1 k.c. w zw. z art. 120 k.c.

W przedmiocie odsetek pozwany zarzucił, że spełnienie świadczenia wobec powódki w 2012 roku, kiedy została zgłoszona szkoda, zachowują terminy ustawowe. Natomiast termin, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę, może być uwzględniony w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...)roku na drodze krajowej (...) pomiędzy miejscowością G.a P.miał miejsce wypadek komunikacyjny spowodowany przez P. B., kierującego autobusem matki R.o numerze rejestracyjnym (...), ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A.z siedzibą w W.

(okoliczność bezsporna)

W wyniku przedmiotowego wypadku, U. K. doznała obrażeń ciała w postaci ciężkiego wielonarządowego urazu w szczególności w zakresie narządów klatki piersiowej i brzucha z towarzyszącym masywnym krwotokiem wewnętrznym do jam opłucnych, skutkujących jej zgonem.

(okoliczność bezsporna)

Wyrokiem z 09 marca 2011 roku Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej II Wydział Karny w sprawie II K 712/10 uznał P. B. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 k.k. w zw. z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Wyrok ten uprawomocnił się 29 czerwca 2011.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z 09 marca 2011, sygn. akt II K 712/10 k. 129-130)

08 lutego 2012 roku powódka zgłosiła swoje roszczenie pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w W.. Decyzjami z 14 marca 2012 roku pozwany przyznał powódce tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę kwotę 50.000 złotych oraz tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powódki kwotę 20.000 zł.

(dowód: akta szkody k. 7 i 9)

Powódka wychowywała się pod bezpośrednią opieką matki; prowadziły wspólne gospodarstwo domowe zamieszkując wraz z babcią w M.; wspólnie jadały, spędzały wolny czas, wyjeżdżały na coroczne wakacje. Ojca biologicznego nie zna. Nie otrzymywała żadnych świadczeń alimentacyjnych. Jest jedynaczką. Z matką była silnie emocjonalnie związana. Matka zastępowała jej matkę i ojca. Powódka otrzymywała od matki wsparcie psychiczne, była ona jedyną osobą, której mogła się zwierzyć, co też często czyniła. U. K. nie miała żadnego majątku ruchomego ani nieruchomości, pracowała Przedszkolu w M. z wynagrodzeniem około 2.500 zł netto.

O śmierci mamy dowiedziała się od wujka, nie mogła uwierzyć w to co się stało. Czuła się zagubiona. Formalna opiekę nad powódką przejęła ciocia (siostra matki). Jednakże powódka w dalszym ciągu zamieszkiwała z babcią do ukończenia szkoły średniej. Później zamieszkała we W.. Obecnie studiuje na (...) (...). Członkowie rodziny wspierali powódkę po śmierci matki, jednak nie miała takiego poczucia bliskości jak z matką. Rodzina pomagała jej w sprawach urzędowych, czy sądowych. Powódka jest związana z babcią, jednakże jej relacje są trudne.

Powódka nie otrzymuje pomocy finansowej od rodziny. Od śmierci mamy nie wyjeżdżała na wakacje. Utrzymuje się z renty rodzinnej w wysokości 1.500 zł. Wynajmuje pokój, koszt wynajmu wynosi 600 zł. Bieżące wydatki takie jak jedzenie, ubranie, materiały do nauki zapewnia sobie sama. Powódka posiada lokatę oszczędnościową, na której zdeponowane są środki otrzymane od pozwanego. Pieczę nad lokatą sprawują babcia oraz ciocia. Nie ma wiedzy na temat wartości tych lokat. Marzeniem powódki jest mieć swoje mieszkanie, miejsce do spokojnego życia i nauki. Dom rodzinny, w którym mieszkała wraz z mamą, jest własnością babci. W przyszłości chciałaby podjąć dalszą naukę. Powódka chciałaby by być makijażystką i w tym kierunku chce się kształcić.

(dowód: lista płac k. 17;

przesłuchanie powódki M. K. elektroniczny protokół rozprawy z 29 września 2015 00:03:34 – 00:29:57 k. 156 i 158;

opinia biegłego z zakresu psychologii mgr D. A. k. 150 - 152)

U powódki nie stwierdzono występowania zaburzeń poznawczych. Nie ujawnia także nasilonych cech neurotycznych. W sferze emocjonalno-motywacyjnej powódki nie ujawniają się aktualnie zakłócenia mające wpływ na jej funkcjonowanie społeczne.

U powódki po tragicznej śmierci matki wystąpiły reakcje związane z przeżywaniem żałoby. Powódka nie ujawniała natomiast zaburzeń w codziennym funkcjonowaniu, które w znacznym stopniu wpływałyby zakłócająco na funkcjonowanie w podstawowych rolach społecznych. Po przejściu kolejnych etapów żałoby powódka przystosowała się do nowej sytuacji i prawidłowo wywiązuje się z zadań wynikających z ról.

(dowód: opinia biegłego z zakresu psychologii mgr D. A. k. 150 - 152)

Pismem z 02 lutego 2012, złożonym pozwanemu 08 lutego 2012, powódka wezwała do zapłaty kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia z art. 446 § 4 k.c., zryczałtowanej kwoty 80.000 zł tytułem odszkodowania z art. 446 § 3 k.c. oraz zryczałtowanej kwoty 5.000 zł tytułem zwrotu kosztów organizacji ceremonii pogrzebowej.

(dowód: pismo k. 103-106)

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W sprawie bezsporny pozostawał fakt śmierci matki powódki U. K.na skutek obrażeń, jakich doznała w wyniku wypadku (...) oraz fakt ubezpieczenia sprawcy wypadku w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Spornym był natomiast zakres odpowiedzialności pozwanego na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Zadośćuczynienie pieniężne na rzecz najbliższych członków rodziny zmarłego (art. 446 § 4 k.c.), obok zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu na rzecz osoby, która je poniosła (art. 444 § 1 k.c. i 446 § 1 k.c.), stosownego odszkodowania (art. 446 § 3 k.c.) i renty alimentacyjnej (art. 446 § 2 k.c.), stanowią komplementarne świadczenia związane z zaspokojeniem krzywd i szkód po stronie najbliższych członków rodziny zmarłego mających źródła w odpowiedzialności deliktowej.

Patrząc na wymiar ekonomiczny zadośćuczynienia z art. 446 § 4 k.c., należy je kwalifikować jako podstawowe świadczenie, którego celem jest kompensata powstałej krzywdy, tzn. szkody o charakterze niemajątkowym po stronie najbliższych zmarłego poszkodowanego. Ma na celu pomóc pokrzywdzonym dostosować się do nowej rzeczywistości, złagodzić cierpienia wywołane utratą osoby bliskiej. Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy uwzględnić rolę, jaką w rodzinie pełniła osoba zmarłego, do jakich zaburzeń doszło w prawidłowym dotychczas funkcjonowaniu pozostałych członków rodziny.

Kolejna okoliczność, jaką Sąd bierze pod uwagę, to zdolność pozostałych członków rodziny do odnalezienia się w nowej rzeczywistości. Powołana w niniejszym postępowaniu biegła z zakresu psychologii D. A. w opinii sporządzonej na zlecenie Sądu wskazała, że powódka M. K. była silnie emocjonalnie związana z matką. Powódka miała poczucie wsparcia ze strony matki. Po śmierci matki powódka ujawniała reakcje żałoby, która stanowi naturalną reakcję na utratę osoby z którą pozostaje się w bliskim związku emocjonalnym. Według biegłej powódka nie ujawniała zaburzeń w codziennym funkcjonowaniu, które w znacznym stopniu wpływałyby na funkcjonowanie powódki w podstawowych rolach społecznych. Po przejściu kolejnych etapów żałoby powódka przystosowała się do nowej sytuacji i prawidłowo wywiązuje się z ciążących na niej obowiązkach. W ocenie Sądu biorąc pod uwagę wiek powódki w dacie tragicznego zdarzenia oraz fakt, iż matka była jedynym rodzicem sprawującym opiekę nad powódką jak i silną więź łączącą U. K. z powódką, nie można było mieć wątpliwości, że utrata matki była dla niej najdotkliwszym i traumatycznym przeżyciem.

Dokonanie wyceny bólu, rozpaczy i cierpienia córki po stracie matki jest oczywiście niemożliwe, gdyż doznania te są nieweryfikowalne i nie dają się wymierzyć. Mając jednak na względzie, że zadośćuczynienie ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie może być źródłem wzbogacenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 09 lutego 2000, sygn. akt III CKN 582/98, Lex numer 52776) i uwzględniając ustalone wyżej skutki śmierci U. K.dla życia powódki, oraz podzielając wnioski opinii biegłej sądowej Sąd uznał, że żądana kwota 120.000 złotych stanowi godne zadośćuczynienie dla powódki. Ustalając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia Sąd wziął pod uwagę fakt, przyznanego już przez pozwanego zadośćuczynienia w kwocie 50.000 złotych. W ocenie Sądu kluczowe znaczenie przy ustaleniu wymiaru należnego zadośćuczynienia musiał mieć fakt, iż powódka wkroczyła w dorosłe życie, bez oparcia ze strony najbliższej jej osoby – matki; ojca zaś nigdy nie znała. W ocenie Sądu, sam fakt obecności rodziny dalszej, jeśli powódka nie była z nią wyjątkowo silnie związana, a tak właśnie było, w żadnym razie nie może pomniejszać zakresu doznanej krzywdy, skoro relacja rodzic – dziecko, jest kluczowa dla rozwoju i prawidłowego ukształtowania wartości dorastającego człowieka. Koniczność podejmowania kluczowych dla swojego życia decyzji, takich jak wybór szkoły, zawodu, sprawy osobiste, w sytuacji braku oparcia i poczucia pewności, potęgował poczucie bólu, osamotnienia i krzywdy.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w punkcie I. sentencji wyroku.

Sąd uznał również za uzasadnione roszczenie powódki w przedmiocie odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia w przeważającej części. Przepis art. 817 k.c. stanowi, że ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Jak wynika z akt sprawy (k. 103) powódka sformułowała żądanie zapłaty kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia przewidzianego w art. 446 § 4 k.c. pismem z 02 lutego 2012, doręczonym pozwanemu 08 lutego 2012. Biorąc pod uwagę trzydziestodniowy termin na likwidację szkody, pozwany winien był spełnić świadczenie do 09 marca 2012. A zatem ubezpieczyciel pozostawał w opóźnieniu w zapłacie świadczenia od 10 marca 2012. Od tej daty powódka miała więc prawo domagać się ustawowych odsetek od przyznanego świadczenia. Skoro tak, to żądanie odsetek od 02 lutego 2012 do 09 lutego 2012 podlegało oddaleniu.

Sąd nie znalazł natomiast podstaw do uwzględnienia żądania powódki zarówno w przedmiocie odszkodowania z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej powódki jak i renty wyrównawczej.

Zgodnie z art. 446 § 2 zadnie pierwsze k.c. osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Roszczenie o zasądzenie renty ma charakter odszkodowawczy, ale ponieważ ma kompensować korzyści, jakie uprawniony utracił przez śmierć poszkodowanego, jego zakres wyznaczają okoliczności prawnie relewantne dla ustalenia wysokości świadczenia alimentacyjnego (por. A. Śmieja (w:) System prawa prywatnego, t. 6, s. 760–761). Tak więc uprawniony do alimentacji może domagać się świadczenia renty przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego, w wysokości obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego. Powódka wskazała, iż wysokość hipotetycznego wynagrodzenie jej matki na dzień żądania odszkodowania uległoby podwyższeniu o 40% i wyniosłoby 3.500 złotych. Przede wszystkim zatem wskazać należy, iż powyższe założenie, w świetle aktualnej sytuacji ekonomicznej i powszechnie znanego zakresu wynagrodzeń w szkolnictwie, jest założeniem nierealnym. Wynagrodzenia w tym obszarze, to jest edukacji wczesnoszkolnej nie wzrosły o 40 %. Obecnie powódka otrzymuje jedynie świadczenie rentowe w wysokości 1.500 złotych. Zakładając zatem, że bez wątpienia wynagrodzenie matki powódki wzrosłoby, hipotetycznie przyjmując, że nawet o 20%, a zatem do kwoty około 3.000 zł, to aktualna sytuacja powódki nie byłaby lepsza, a niżeli uwzględniając otrzymywaną rentę w wysokości około 1.500 zł (3.000 zł ÷ 2 = 1.500 zł). Powiedzieć również należy, iż w przypadku gdyby matka powódki żyła, w dalszym ciągu koniecznym byłoby ponoszenie wydatków związanych z utrzymaniem domu rodzinnego w M., jak również ponoszenie kosztów utrzymania matki powódki. W świetle powyższego żądanie zasądzenia renty nie znajdowało uzasadnionych podstaw.

Podstawę prawną żądania odszkodowania stanowi natomiast przepis art. 446 § 3 k.c. stanowiący, że Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowych. W judykaturze i doktrynie ukształtowało się stanowisko, że chociaż należy przy zasądzaniu tego odszkodowania uwzględniać całokształt okoliczności wpływających na sytuację życiową najbliższych zmarłego, to jednak kompensata ta ma służyć naprawieniu szkody majątkowej ( por. uchwała Sądu Najwyższego (7) z 26 października 1970, sygn. akt III PZP 22/70, OSN 1971, nr 7–8, poz. 120). Pogorszenie się sytuacji życiowej osoby najbliżej może polegać na utracie zdrowia (rozstrój psychiczny), wywołanej szczególnie tragicznymi okolicznościami śmierci osoby bezpośrednio poszkodowanej ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 08 maja 1969, sygn. akt II CR 114/69, OSN 1970, nr 7–8, poz. 129). Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, o którym mowa w art. 446 § 3 k.c. obejmuje ponadto niekorzystne zmiany bezpośrednio w sytuacji materialnej najbliższych członków rodziny zmarłego (niewyczerpujące hipotezy art. 446 § 2 k.c.), jak też zmiany w sferze dóbr niematerialnych, które rzutują na ich sytuację materialną (por. wyrok Sądu Najwyższego z 30 czerwca 2004, sygn. akt IV CK 445/03, Mon. Praw. 2006, nr 6, s. 315).

Powołana w sprawie biegła z zakresu psychologii D. A.nie stwierdziła u powódki występowania zaburzeń poznawczych. Powódka nie ujawnia również nasilonych cech neurotycznych, nie ma zaburzeń koncentracji. W strukturze osobowości powódki nie występują cechy nieprawidłowe. Również w sferze emocjonalno-motywacyjnej powódki nie ujawniają się aktualnie zakłócenia mające wpływ na jej funkcjonowanie społeczne. Powódka nie ujawnia zaburzeń, które utrudniałyby jej codzienne funkcjonowanie. Ponadto powódka sama przyznała, że nie miała problemów z nauką. Szkołę średnią ukończyła w terminie. Złożyła egzamin maturalny i podjęła dalszą naukę. Przeniosła się do W.i usamodzielniła. Z kolei matka powódki nie była osobą majętną. Nie gromadziła oszczędności. Główna zaś pomoc ze strony matki wiązała się z bieżącym utrzymaniem oraz wsparciem psychicznym. Nie ma zatem podstaw do uznania, iż zdarzenie z (...) spowodowało u powódki utratę zdrowia w postaci chociażby rozstroju psychicznego utrudniającego powódce codzienne funkcjonowanie. Biorąc pod uwagę również przytoczone wyżej argumenty co do sytuacji finansowej powódki w chwili obecnej, nie sposób uznać za uzasadnione żądanie w przedmiocie odszkodowania w kwocie wyższej niż przyznana przez ubezpieczyciela w 2012. Dlatego, w zakresie odszkodowania oraz renty odszkodowawczej powództwo podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł w punkcie II. sentencji wyroku.

Sąd nie podzielił natomiast zarzutu pozwanego w przedmiocie przedawnienia roszczenia rentowego.

Powódka domagała się renty wyrównawczej wynikającej z art. 446 § 2 k.c. jako osoba uprawniona do alimentacji, skoro tak to podstawę prawną żądania powódki stanowi art. 442 ¹ k.c. Na mocy § 2 k.c. tegoż przepisu jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. terminu przedawnienia roszczeń o naprawienie szkód, jeżeli są one następstwem zbrodni lub występku, polega na określeniu bardzo długiego terminu przedawnienia: roszczenie ulega przedawnieniu z upływem 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa, bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Podstawy kwalifikacji prawnej zdarzenia szkodzącego, jako zbrodni i występku, określa kodeks karny, jednak dla zastosowania art. 442 ¹ § 2 k.c. nie jest wymagane, aby sprawca został skazany, ponieważ stosownych ustaleń co do przestępczego charakteru czynu wyrządzającego szkodę może dokonać sąd cywilny (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1975, sygn. akt II CR 660/75, OSP 1977, z. 7–8, poz. 132, z glosą S. Grzybowskiego tamże; wyrok Sądu Najwyższego z 21 listopada 2001, sygn. akt II UKN 633/00, OSN 2003, nr 17, poz. 422). W przypadku, gdy w postępowaniu karnym został wydany wyrok skazujący co do popełnienia przestępstwa, Sąd cywilny związany jest ustaleniami sądu karnego nie tylko co do kwalifikacji czynu, ale i czasu popełnienia przestępstwa w oparciu o treść art. 11 k.p.c. Wina sprawcy zdarzenia z (...) roku stwierdzona została wyrokiem Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z 09 marca 2011. Skoro termin przedawnienia roszczeń wynikających ze zbrodni lub występku ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu, to w dacie złożenia pozwu w niniejszej sprawie przedawnienie roszczenia o rentę jeszcze nie nastąpiło.

Orzeczenie o kosztach wydane zostało w oparciu o art. 100 k.p.c. Ponieważ powódka została zwolniona w całości od ponoszenia kosztów sądowych w niniejszej sprawie zatem na koszty poniesione przez powódkę składała się jedynie wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600 złotych. Pozwany poniósł koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 3.600 zł oraz koszt opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych. Sąd wniosek pozwanego w przedmiocie przyznania podwójnej stawki wynagrodzenia, uznał za nieuzasadniony z uwagi na niewielki nakład pracy pełnomocnika pozwanego, ograniczający się jedynie do złożenia odpowiedzi na pozew i akt szkodowych. Uwzględniając zatem, że powódka wygrała proces w 77%, a pozwany w 23%, należne im koszty wynoszą odpowiednio dla powódki 2.772 zł (77% x 3.600 zł), zaś dla pozwanego 832 zł (23% x 3.617 zł). Kompensując te kwoty pozostała do zapłaty na rzecz powódki kwota 1.940 zł (2.772 – 832 zł). W związku z tym, w punkcie III. sentencji wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki zwrot kosztów procesu w kwocie 1.940 złotych.

Z uwagi na fakt, iż powódka zwolniona była od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie, stosownie do art. 113 ust. 1 w zw. z art. 100 ust 1 ustawy z 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.), Sąd nakazał pozwanemu, aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa kwotę 6.196,94 złotych tytułem brakującej opłaty od pozwu od uwzględnionej części powództwa (6.000 zł) oraz obciążających pozwanego w zakresie w jakim przegrał proces wydatków na wynagrodzenie biegłej (255,76 zł x 77% = 196,94 zł), o czym orzekł jak w punkcie IV. sentencji wyroku.

W punkcie V. sentencji wyroku brakującymi kosztami sądowymi, stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.), Sąd obciążył Skarb Państwa.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

18 listopada 2015