Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 maja 2015 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu,
I Wydział Cywilny w sprawie o sygnaturze akt I C 4131/14 z powództwa Powiatu (...) przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w L. o zapłatę:

1.  oddalił powództwo;

2.  zasądził od Powiatu (...) na rzecz (...) Spółki Akcyjnej
z siedzibą w L. kwotę 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd I instancji dokonał następujących ustaleń faktycznych i ocen prawnych:

W dniu 30 marca 2012 roku pozwany - (...) Spółka Akcyjna z siedzibą
w L., w imieniu którego działał (...) Spółka Akcyjna Oddział Ł.-Miasto, zawarł umowę z powodem – Powiatem (...), reprezentowanym przez Zarząd Powiatu (...), jako sprzedającym w związku z zapisami porozumienia nr (...)
z dnia 4 maja 2011 roku, dotyczącego przebudowy sieci elektroenergetycznej 0,4 kV, będącej własnością (...) Spółki Akcyjnej w zamian za zlikwidowany fragment sieci 0,4 kV stanowiący własność (...) Spółki Akcyjnej. Na mocy powyższej umowy sprzedający przeniósł składniki sieci elektroenergetycznej szczegółowo wymienione w umowie, przy czym cena nabycia tych składników wyniosła netto 198.112,00 zł plus 23% podatku VAT, łącznie 243.677,76 zł brutto. Strony ustaliły odszkodowanie za zlikwidowany fragment sieci 0,4 kV stanowiący własność (...) Spółki Akcyjnej na kwotę 198.112,00 zł. Nadto zgodnie z umową sprzedający, czyli Powiat (...) miał wystawić fakturę VAT na łączną kwotę 243.677,76 zł brutto z terminem płatności 30 dni od daty doręczenia tejże faktury (...) Spółce Akcyjnej Oddziałowi Ł.-Miasto. (...) Spółka Akcyjna miała wystawić notę księgową dotyczącą odszkodowania na kwotę 198.112,00 zł. Nota miała być wystawiona nie później niż termin płatności faktury. Kwota wierzytelności (...) Spółki Akcyjnej wynikająca z noty księgowej miała być skompensowana z kwotą wierzytelności sprzedającego (Powiatu (...)), wynikającą z wystawionej faktury VAT. Pozostała część ceny nabycia, wynikająca z faktury VAT, to jest kwota 45.565,76 zł miała być zapłacona w terminach wynikających z umowy. W umowie wskazano, że sprzedający (Powiat (...)) jest czynnym podatnikiem VAT. W dniu 24 lipca 2012 roku została wystawiona przez Starostwo Powiatowe w Z. faktura nr (...) na kwotę 243.677,76 zł brutto, to jest kwotę 198.112,00 zł netto i kwotę 45.565,76 zł tytułem podatku VAT. Faktura została skierowana do (...) Spółki Akcyjnej L., z zaznaczeniem 30 dniowego terminu płatności, to jest do dnia 23 sierpnia 2012 roku. Przedmiotowa faktura dotyczyła sprzedaży składników sieci elektroenergetycznej zlokalizowanej w O. ul. (...) II, zgodnie z zawartą umową. Pismem z dnia
5 września 2012 roku pozwany odesłał bez zaksięgowania fakturę (...) z dnia
24 lipca 2012 roku wystawioną przez Starostwo Powiatowe w Z., bowiem organem uprawnionym do wystawienia dokumentu potwierdzającego sprzedaż składników sieci elektroenergetycznej jest Powiat (...). Ponadto w piśmie zaznaczono, że Powiat (...) nie jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zapłacie podlega kwota 198.112,00 zł stanowiąca kwotę netto zgodnie z umową z dnia 30 marca 2012 roku. Wskazano, że kwota ta zostanie skompensowana z notą księgową nr (...) z dnia 28 sierpnia 2012 roku.

W oparciu o powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, że powództwo podlega oddaleniu z uwagi na fakt, iż wystawiona faktura nie pochodzi od podmiotu zawierającego umowę z dnia 30 marca 2012 roku. Sąd I instancji podkreślił, że przedmiotowa umowa została zawarta z Powiatem (...). Sąd a quo wyjaśnił, że stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. W celu wykonywania zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać umowy
z innymi podmiotami (art. 6 ust. 1 ustawy) Organami powiatu są zaś: rada powiatu i zarząd powiatu. Sąd meriti wskazał, że w myśl art. 33 ustawy zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu. Zdaniem Sądu Rejonowego z powyższych przepisów wynika, że starostwo powiatowe nie jest jednostką organizacyjną w rozumieniu art. 8 ustawy o samorządzie powiatowym, jest jedynie zorganizowanym zespołem osób i środków służących do pomocy jednostce samorządu terytorialnego. Sąd I instancji argumentował, że starostwo powiatowe jest jednostką pomocniczą służącą do wykonywania zadań powiatu oraz obsługi techniczno-organizacyjnej powiatu. Nadto Sąd a quo wskazał, że samorządowe osoby prawne, jakimi są gminy, powiaty
i województwa, to jednostki podziału terytorialnego i posiadają one osobowość prawną,
a zatem zdolność do działania we własnym imieniu i na własny rachunek. Sąd meriti uznał, że posiadanie przez Powiat (...) osobowości prawnej skutkowało ważną i skuteczną umową z (...) Spółką Akcyjną, natomiast (...) Spółka Akcyjna słusznie domaga się wystawienia faktury przez właściwie nazwany podmiot umowy, to jest przez Powiat (...). W ocenie Sądu Rejonowego wystawiona faktura nie spełnia tego wymogu. Co do możliwości domagania się przez Powiat (...) tej części należności, która odnosi się do podatku, Sąd I instancji uznał, że strony umowy z dnia 30 marca 2012 roku związane są jej postanowieniami zarówno co do kwot tam wskazanych a podlegających rozliczeniu, jak
i faktu, iż sprzedający czyli Powiat (...) oświadczył w umowie, że jest czynnym podatnikiem VAT. W ocenie Sądu a quo strony wiąże zawarta umowa, natomiast wszelkie zmiany umowy wymagają pod rygorem nieważności, zgody wyrażonej w formie pisemnej. Sąd meriti argumentował, że skoro strony umówiły się co do kwoty do zapłaty, terminu realizacji, a zasadnicze elementy umowy zostały zaakceptowane przez strony poprzez jej podpisanie, to nie ma możliwości badania przez Sąd warunków umowy pod kątem ich ważności merytorycznej. W konsekwencji Sąd Rejonowy oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł powód, zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu skarżący zarzucił:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia całokształtu materiału dowodowego i niewłaściwej oceny dowodów przedłożonych w postępowaniu, co prowadziło do błędnego ustalenia podstawy prawnej roszczenia powoda i przyjęcia, iż podstawą do zapłaty kwoty 45.565,76 zł jest dokument faktury VAT a nie § 2 umowy z dnia 30 marca 2012 roku;

2.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegającej na dowolnej ocenie materiału dowodowego zgromadzonego w prowadzące do zakwestionowania, że Starostwo Powiatowe w Z. będąc zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT mogło wystawić fakturę VAT;

3.  naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie podstawy faktycznej
i prawnej rozstrzygnięcia, polegające na braku jakiegokolwiek odniesienia do twierdzeń i dowodów wskazanych przez powoda w pozwie i w piśmie z dnia 22 lutego 2015 roku;

4.  naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest:

a)  art. 535 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uzależnienie zapłaty od dowodu dokumentującego transakcję, wydatek – faktury VAT, zamiast od zapisu § 2 umowy dotyczącego ceny;

b)  art. 106e i art. 106k ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, poprzez ich niezastosowanie, prowadzące do błędnego wniosku, iż faktura VAT (...) nie spełnia wymogów ustawowych;

c)  art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów
i usług poprzez jego niezastosowanie skutkujące oddaleniem powództwa, podczas gdy odpłatna dostawa towarów lub usług podlega opodatkowaniu niezależnie od tego, czy została wykonana
z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa,
a wystawiający fakturę – Starostwo Powiatowe w Z. było czynnym podatnikiem VAT i odprowadziło podatek VAT jeszcze przed datą zakwestionowania faktury i odmowy zapłaty części ceny;

d)  art. 88 ust. 3a pkt 1) lit. a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług poprzez jego de facto zastosowanie i przyjęcie, iż faktura została wystawiona przez podmiot nieistniejący, podczas gdy Starostwo Powiatowe w Z. w dacie zawarcia umowy z dnia 30 marca 2012 roku i wystawienia faktury VAT (...) było czynnym podatnikiem VAT rozliczającym wszystkie transakcje opodatkowane Powiatu (...) czyli strony umowy, co skutkowało prawem odliczenia podatku VAT przez pozwanego.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych. Ewentualnie apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia
o kosztach postepowania apelacyjnego w tym kosztach zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 26 listopada 2015 roku pełnomocnik pozwanego podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w odpowiedzi na apelację wnosząc o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy, zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu na podstawie
art. 385 k.p.c.

Na gruncie obowiązującego kodeksu postępowania cywilnego wyrażono pogląd, że jeżeli chodzi o zarzuty apelacji, to należałoby przyjąć, że są to przesłanki (przyczyny), na których jest oparty wniosek o zmianę lub uchylenie wyroku (T. Ereciński, Apelacja w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2009, s. 77 i n. oraz (w:) Kodeks postępowania cywilnego..., t. 2, red. T. Ereciński, s. 90 i n.; T. Misiuk-Jodłowska (w:) J. Jodłowski, Z. Resich, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, K. Weitz, Postępowanie cywilne, Warszawa 2007, s. 477). W postępowaniu apelacyjnym skarżący ma pełną swobodę w przedstawianiu zarzutów apelacyjnych i może powoływać się na wszelkie powody zaskarżenia, które uważa za pożądane i odpowiednie z punktu widzenia swojego interesu; jedyne ograniczenie stanowią granice kompetencyjne sądu drugiej instancji. W praktyce chodzi o zarzuty związane z uchybieniami, których - w ocenie skarżącego - dopuścił się sąd pierwszej instancji w postępowaniu lub przy rozstrzyganiu sprawy. Rozróżnienie to nawiązuje do tradycyjnego podziału błędów sądu na błędy proceduralne i błędy orzeczenia związane z niewłaściwym zastosowaniem prawa materialnego. Pierwsze z nich związane są z postępowaniem sądu wbrew przepisom prawa procesowego; mogą one powstawać przez cały czas rozpoznawania sprawy. Przy ich rozpatrywaniu - podobnie zresztą jak w odniesieniu do błędów z drugiej grupy - należy zawsze wyjaśnić, czy cechują się one kauzalnością. Inaczej mówiąc, należy stwierdzić istnienie związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem przepisu proceduralnego a treścią orzeczenia, poza wypadkami naruszenia przepisów proceduralnych skutkujących nieważnością postępowania.

W ocenie Sądu Okręgowego zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, bez konieczności ich powtarzania. Sąd Okręgowy podziela również wywody prawne Sądu I instancji.

Skarżący zarzuca naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia całokształtu materiału dowodowego i niewłaściwej oceny dowodów przedłożonych w postępowaniu, co prowadziło do błędnego ustalenia podstawy prawnej roszczenia powoda i przyjęcia, iż podstawą do zapłaty kwoty 45.565,76 zł jest dokument faktury VAT a nie § 2 umowy z dnia 30 marca 2012 roku oraz poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegającej na dowolnej ocenie materiału dowodowego prowadzącej do zakwestionowania, że Starostwo Powiatowe w Z. będąc zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT mogło wystawić fakturę VAT.

Zarzut ten należy uznać za chybiony. W myśl art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia.

Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, iż wbrew twierdzeniom apelującego w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy i nie naruszył dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego. Skarżący nie wskazuje natomiast, jakie konkretne uchybienia w procesie oceny dowodów zostały dokonane przez Sąd I instancji i na czym uchybienia te polegały, co czyni niemożliwym odniesienie się do tak skonstruowanych zarzutów.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. należy wskazać, że zgodnie z art. 328 § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Powszechnie w orzecznictwie przyjmuje się, iż zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w wyjątkowych okolicznościach, tj. jedynie wtedy, gdy treść uzasadnienia orzeczenia sądu pierwszej instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia.2013 r., III APa 63/12, LEX nr 1254543, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 stycznia 2013 r., I ACa 1075/12, LEX nr 1267341). W sprawie niniejszej takie wyjątkowe okoliczności nie wystąpiły. Zauważyć trzeba, iż rola uzasadnienia sądu pierwszej instancji nie ogranicza się tylko do przekonania stron co do słuszności stanowiska sądu i zgodności z prawem orzeczenia, ale jego zadaniem jest także umożliwienie przeprowadzenia kontroli apelacyjnej. Spełnia ono także funkcję porządkującą, obligując stosujący prawo sąd do prawidłowej i pełnej rekonstrukcji stanu faktycznego i jego subsumcji do miarodajnej normy prawa materialnego, w następstwie czego dochodzi do jej konkretyzacji w sentencji wyroku. Dlatego też dwie podstawy rozstrzygnięcia: faktyczna i prawna powinny być spójne, tworząc logiczną całość (tak: teza 3 wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2013 r., I CSK 314/12, LEX nr 1307999).

W przedmiotowej sprawie treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie zawiera tego typu usterek, które uniemożliwiałyby przeprowadzenie kontroli instancyjnej i rozpoznanie apelacji. Nie sposób zgodzić się z apelującym, że Sąd Rejonowy nie odniósł się do twierdzeń i dowodów wskazanych przez powoda w pozwie oraz w piśmie procesowym
z dnia 22 lutego 2015 roku. Na kartach uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sąd I instancji odniósł się do twierdzeń i dowodów wskazanych pozwie oraz w piśmie powoda z dnia
22 lutego 2015 roku, przy czym do części argumentacji powoda Sąd Rejonowy odniósł się
w sposób lakoniczny, co pozostawało bez znaczenia, gdyż powództwo i tak podlegało oddaleniu z uwagi na jego przedwczesności, o czym będzie mowa poniżej. Uzasadnienie Sądu I instancji w wystarczającym stopniu umożliwia odtworzenie rozumowania tegoż Sądu, które legło u podstaw zaskarżonego rozstrzygnięcia. Zarzut apelującego naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. nie znajduje zatem uzasadnienia.

Przechodząc do oceny pozostałych zarzutów apelacji, wskazać należy, że aby możliwym było uwzględnienie powództwa przez sąd dochodzone świadczenie musi najpóźniej w dniu zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c.) być wymagalne. Jeżeli dochodzone pozwem świadczenie w dniu zamknięcia rozprawy nie jest jeszcze wymagalne wówczas sąd wyrokiem oddala powództwo, jako że jest ono przedwczesne ( vide Witold Broniewicz „Postępowanie cywilne w zarysie”, wydanie 10, Warszawa 2008, s. 236). W niniejszej sprawie Powiat (...) pozwem z dnia 23 lipca 2014 roku wniósł o zasądzenie na jego rzecz od (...) Spółki Akcyjnej w L. kwoty 45.565,76 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 sierpnia 2012 roku do dnia zapłaty. Z załączonej do pozwu umowy z dnia 30 marca 2012 roku, zawartej pomiędzy Powiatem (...), jako sprzedającym a (...) Spółką Akcyjną w L. wynika, że sprzedający miał wystawić fakturę VAT na łączną kwotę 243.677,76 zł (198.112 zł netto plus 23% podatku VAT) z terminem płatności 30 dni od daty doręczenia faktury (...) Spółce Akcyjnej Oddziałowi Ł.-Miasto (§ 5 ust. 1 w związku z § 2 umowy). Strony umowy postanowiły, że (...) Spółka Akcyjna w L. skompensuje przysługującą jej wierzytelność w kwocie 198.112 zł z wierzytelnością sprzedającego (Powiatu (...)) wynikającą z wystawionej faktury VAT (§ 4 w związku z § 5 ust. 2 i 3 umowy), pozostałą zaś część ceny nabycia wskazaną w fakturze VAT, to jest kwotę 45.565,76 zł, pozwany miał zapłacić w terminie 30 dni licząc od dnia doręczenia przedmiotowej faktury (...) Spółce Akcyjnej Oddziałowi Ł.-Miasto (§ 5 ust. 4 umowy). Z treści umowy wynika zatem, że roszczenie powoda o zapłatę kwoty 45.565,76 zł stanie się wymagalne po upływie 30 dni od dnia doręczenia wystawionej przez Powiat (...) faktury VAT. W ocenie Sądu Okręgowego dochodzone przez powoda w niniejszym procesie świadczenie nie jest jeszcze wymagalne, a zatem powództwo musiało podlegać oddaleniu. Wyjaśnić należy, że załączona przez powoda do akt sprawy faktura nr (...) na kwotę 243.677,76 zł nie została wystawiona przez Powiat (...), czyli przez stronę umowy z dnia 30 marca 2012 roku, lecz przez Starostwo Powiatowe w Z.. Sąd I instancji trafnie spostrzegł, że to Powiat (...) (sprzedający) był stroną umowy z dnia 30 marca 2012 roku i dlatego właśnie to Powiat (...) powinien wystawić fakturę VAT zgodnie z § 5 ust. 1 tej umowy, nie zaś Starostwo Powiatowe w Z.. Bez znaczenia jest zatem okoliczność czy Starostwo Powiatowe w Z. mogło wystawić fakturę VAT i czy załączona do akt faktura spełnia ustawowe wymagania, istotne jest natomiast to aby fakturę wystawił sam powód – Powiat (...).

Powiat, jak każda osoba prawna, zgodnie z art. 38 k.c. działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i opartym na niej statucie. Organami powiatu jest rada powiatu i zarząd. Starostwo powiatowe nie jest natomiast organem powiatu . W świetle art. 33 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym starostwo jest aparatem pomocniczym powiatu, jako jednostki samorządu terytorialnego, służącym obsłudze organów powiatu i jako takie nie ma odrębnego bytu. Innymi słowy, starostwo to urząd i struktura pracownicza, której jedynym celem jest zapewnienie sprawnej realizacji zadań organów powiatu (por. m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 18 stycznia 2007 r., sygn. akt II SA/Wa 1823/06 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 sierpnia 2007 r., sygn. akt II OSK 781/07, dostępne w bazie (...)). Tym samym starostwo nie może być potraktowane jako odrębny od powiatu podatnik podatku od towarów i usług. Urzędy obsługujące organy władzy publicznej mogą być podatnikami podatku od towarów i usług tylko wtedy, gdy w stosunkach cywilnoprawnych występują jako samodzielne podmioty, to znaczy, gdy mają osobowość prawną lub są tzw. ułomnymi osobami prawnymi (jednostkami organizacyjnymi niemającymi osobowości prawnej). Jeżeli taki nieuprawniony podmiot (bez osobowości prawnej i zdolności prawnej) występuje w stosunkach cywilnoprawnych, to nie nabywa prawa i nie zaciąga zobowiązania „we własnym imieniu" lecz w imieniu organu, którego jest jednostką organizacyjną. Dla wyjaśnienia czy starostwo powiatowe - jako aparat pomocniczy organów powiatu - samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, z uwagi na taką samą pozycję ustrojową gminy i powiatu jako samorządowych osób prawnych, a także podobieństwa w strukturze ustrojowej, pomocne są spostrzeżenia zawarte w uchwale składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 czerwca 2013 r., sygn. akt I FPS 1/13, w której wyrażono pogląd, że „w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług". W uzasadnieniu uchwały wyjaśniono między innymi, że ocena czy działalność gospodarcza, którą ubocznie mogą prowadzić gminne jednostki budżetowe (tu powiatowe jednostki budżetowe) ma charakter samodzielny, czy też niezależny, wymaga dokonania analizy sytuacji prawnej takiej jednostki w zestawieniu z konstytucyjną i ustawową pozycją gminy (powiatu). Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że cechą charakterystyczną jednostki budżetowej jest brak własnego mienia i dysponowanie jedynie wyodrębnioną i przekazaną w zarząd częścią majątku osoby prawnej, jaką jest gmina (powiat). W związku z tym gminna jednostka budżetowa działa jako statio municipi. O utworzeniu, połączeniu lub likwidacji gminnej jednostki budżetowej decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, który w gminie stanowi rada gminy. Ten organ nadaje gminnej jednostce budżetowej statut, określający nazwę, siedzibę oraz przedmiot działalności. Gospodarka finansowa takiej jednostki charakteryzuje się tym, że gminna jednostka budżetowa pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, a swoje dochody odprowadza na rachunek gminy (tzw. zasada rozliczeń brutto). Powoduje to, że wielkość wydatków gminnej jednostki budżetowej nie jest w żaden sposób związana z wysokością dochodów zrealizowanych przez tę jednostkę. Ponadto, gminna jednostka budżetowa nie dysponuje realizowanymi przez siebie dochodami. Natomiast organ wykonujący budżet - gmina - w toku roku budżetowego ma do dyspozycji pełną kwotą dochodów uzyskiwanych przez gminne jednostki budżetowe. Ponieważ poziom wydatków ponoszonych przez taką jednostkę nie zależy od jej dochodów, nie występuje pojęcie wyniku finansowego, nie ma zatem deficytu (straty), ani nadwyżki finansowej. W związku z tym jednostki budżetowe w najpełniejszy sposób realizują funkcję redystrybucyjną, która jest podstawową funkcją finansów publicznych (zob. L. Lipiec - Warzecha, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, ABC 2011, komentarz do art. 11). Wymienione cechy gminnej jednostki budżetowej, powodują, że mimo wyodrębnienia organizacyjnego takiej jednostki, nie prowadzi ona działalności gospodarczej w sposób samodzielny, czy niezależny od gminy, której majątkiem, w tym środkami finansowymi dysponuje. Celem takiej jednostki nie jest zresztą prowadzanie działalności gospodarczej. Co najwyżej taka działalność może wystąpić przy okazji innej aktywności o zasadniczym charakterze. Wyodrębnienie organizacyjne gminnej jednostki budżetowej jest kształtowane przez gminę i służy do wykonywania jej zadań. Gmina jako organ władzy publicznej, a zarazem osoba prawna do wykonywania ciążących na niej zadań musi wykorzystywać inne jednostki organizacyjne, cechujące się różnym stopniem samodzielności czy niezależności. Z punktu widzenia statusu takich jednostek jako podatników podatku od towarów i usług, istotne jest jednak nie wyodrębnienie organizacyjne, ale przede wszystkim samodzielne czy też niezależne wykonywanie działalności gospodarczej. Gminne jednostki budżetowe takiej działalności gospodarczej nie prowadzą. Wszelkie czynności wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych, które mogą być opodatkowane podatkiem od towarów i usług, podejmują w imieniu i na rzecz gminy, w ramach limitu środków przyznanych im na dany rok w uchwale budżetowej. Przy czym w przypadku jednostki budżetowej charakterystyczny jest brak związku między skutkiem tych czynności w aspekcie finansowym, a wydatkami jednostki. Dlatego też - jak wyjaśniono w powołanej wyżej uchwale - w przypadku, gdy w ramach ubocznej działalności gminnej jednostki budżetowej dojdzie do podjęcia czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, podatnikiem będzie gmina. Takie stanowisko oceniono jako ukształtowane w orzecznictwie sądów administracyjnych przy okazji oceny dopuszczalności rejestrowania gminnej jednostki budżetowej - urzędu gminy jako odrębnego od gminy podatnika podatku od towarów i usług (np. wyroki NSA z dnia 23 marca 2010 r., sygn. akt I FSK 273/09, z dnia 18 listopada 2008, I (...), opubl. (...)). Powyższe wywody, odnoszące się wprawdzie do gminy jako podatnika podatku od towarów i usług, dotyczą także z uwagi na analogiczną pozycję ustrojową - starostwa powiatowego, jako jednostki organizacyjnej powiatu. W rezultacie - to powiat a nie starostwo powiatowe jest podatnikiem podatku od towarów i usług (por. wyrok NSA z dnia 7 listopada 2013r. I (...), opubl. (...)). Zatem należy stwierdzić, że powiat zawiera wszystkie umowy, otrzymuje i wystawia faktury VAT, składa deklaracje VAT do urzędu skarbowego. Reasumując jednostka samorządu terytorialnego (gmina, powiat , województwo) podlega rejestracji jako czynny podatnik podatku od towarów i usług.

W niniejszej sprawie dochodzone przez powoda roszczenie stanie się wymagalne dopiero wówczas, gdy zgodnie z § 5 ust. 1 umowy to Powiat (...) wystawi fakturę VAT, doręczy ją (...) Spółce Akcyjnej Oddziałowi Ł.-Miasto, a nadto od dnia doręczenia upłynie 30 dni (§ 5 ust. 1, 2, 3 i 4 umowy) w zw. z art. 354 § 1 k.c. Z tych względów niezrozumiały jest zarzut naruszenia art. 535 k.c.

Reasumując, dochodzone roszczenie nie jest jeszcze wymagalne, zatem powództwo jako przedwczesne podlega oddaleniu. Podniesione zaś przez apelującego zarzuty
naruszenia przepisów podatkowych (punkt 4 podpunkty 2-4) są bez znaczenia dla rozstrzygnięcia i mogą być jedynie przedmiotem oceny dokonywanej przez organy podatkowe.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację w oparciu o art. 385 k.p.c., jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z wyrażoną
w art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sporu zasądzając od powoda – Powiatu (...) na rzecz pozwanego – (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. kwotę 1.200,00 zł. Na kwotę tę złożyło się jedynie wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w postępowaniu odwoławczym ustalone
w oparciu o § 6 pkt. 5 w związki z § 13 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U.
z 2013 r., poz. 461 ze zm.).