Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Kilczewska

Sędziowie SSO Joanna Żelazny

SSR del. do SO Anna Plewińska (spr.)

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Leszka Karpiny

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2013 r.

sprawy J. J.

oskarżonego o przestępstwo z art. 178a § 4 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia

z dnia 15 kwietnia 2013 r. sygn. akt V K 137/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Wrocławia – Śródmieścia do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

J. J. został oskarżony o to, że w dniu 5 grudnia 2012 roku we W., znajdując się w stanie nietrzeźwości, mając 1,22 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, kierował samochodem osobowym marki V. o nr rej. (...)La, poruszając się tym pojazdem ulicami (...), powodując kolizję z innym pojazdem, odjeżdżając następnie uszkodzonym pojazdem z miejsca zdarzenia, przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazanym prawomocnymi wyrokami:

- Sądu Rejonowego w Rawiczu z dnia 22.02.2006 r. sygn. akt II K 4/06

- Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 17.11.2009 r. sygn. akt II K 1012/09

- Sądu Rejonowego w Oleśnicy z dnia 31.08.2010 r. sygn. akt II K 183/10

za czyny z art. 178a § 1 k.k.

tj. o popełnienie przestępstwa z art. 178a § 4 k.k.

W akcie oskarżenia prokurator, po uzgodnieniu z oskarżonym, zawarł wniosek z art. 335 k.p.k. i wniósł o wymierzenie oskarżonemu na podstawie art. 178a § 4 k.k. kary 2 lat pozbawienia wolności, na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowe zawieszenie wykonania kary na okres 3 lat próby, na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów na okres 3 lat, na podstawie art. 47 § 3 k.k. orzeczenie świadczenia pieniężnego na cel społeczny w kwocie 200 zł.

Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia, przychylając się do wniosku z art. 335 k.p.k.:

I.  uznał oskarżonego J. J. za winnego popełnienia czynu opisanego w części wstępnej wyroku, stanowiącego występek z art. 178a § 4 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata;

III.  na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 3 (trzech) lat;

IV.  na podstawie art. 63 § 2 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 5 grudnia 2012 roku do dnia 15 kwietnia 2013 roku;

V.  na podstawie art. 49 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 200 (dwustu) złotych;

VI.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności (zatrzymania) w dniu 5 grudnia 2012 roku;

VII.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, w tym odstąpił od wymierzenia opłaty.

Wyrok ten zaskarżył w apelacji Prokurator Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia Stare Miasto, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że wobec oskarżonego J. J. istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna, pozwalająca na warunkowe zawieszenie orzeczonej względem niego kary 2 lat pozbawienia wolności, podczas gdy ocena powyższa nie została oparta na jakichkolwiek przesłankach faktycznych, albowiem Sąd nie poczynił żadnych ustaleń w przedmiocie zbadania postawy oskarżonego, jego właściwości i warunków osobistych, jak również uprzedniego sposobu życia i zachowania się po popełnieniu przypisanego przestępstwa.

W konkluzji apelacji Prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się zasadna.

Na wstępie zaznaczyć należy, że Sąd nie może zaakceptować wniosku prokuratora złożonego w trybie z art. 335 k.p.k., który przekracza granice określone prawem materialnym. W związku z tym, orzekając w trybie art. 343 k.p.k. w zw. z art. 335 k.p.k. sąd jest zobligowany do zbadania wniosku prokuratora zarówno po względem formalnym, jak i merytorycznym. Kontrola sądu powinna obejmować, poza oceną okoliczności popełnienia przestępstwa także kwestię zgodności propozycji zawartych we wniosku z przepisami obowiązującego prawa materialnego i procesowego ( wyrok SN z dnia 28 listopada 2012 roku, V KK 316/12, LEX nr 1235910, wyrok SN z dnia 25 września 20012 roku, IV KK 163/12, LEX nr 1226727). Sąd meriti, wyrokując w niniejszej sprawie, uwzględniając wniosek z art. 335 k.p.k., nie wypełnił powyższych powinności w sposób prawidłowy.

Sąd Rejonowy uznał, że wobec oskarżonego zachodzi pozytywna prognoza kryminologiczna i wymierzenie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania będzie wystarczające dla osiągnięcia celów kary, w tym wpłynie wychowawczo na oskarżonego, który mimo nie wykonania wobec niego kary będzie w przyszłości przestrzegał porządku prawnego. Na takie ustalenie Sądu Rejonowego miały wpływ warunki i właściwości osobiste oskarżonego, w tym jego zły stan zdrowia, a także jego zachowanie po popełnieniu czynu, które zdaniem Sądu wyrokującego było okolicznością łagodzącą, miał on bowiem nie utrudniać postępowania i wyrazić skruchę.

Jednakże oskarżony prowadził pojazd mechanicznym w stanie bardzo znacznej nietrzeźwości (1,22 mg/l), która wzrastała (następne badanie wykazało 1,25 mg/l), w porze, gdy natężenie ruchu jest znaczne, w samym centrum W., spowodował w tym stanie kolizję drogową, a następnie uciekł z miejsca zdarzenia. Po zatrzymaniu go przez funkcjonariuszy policji był wobec nich agresywny, a w toku postępowania przygotowawczego nie stawiał się na wezwania i nie usprawiedliwiał swojej nieobecności. Do popełnienia przestępstwa nie przyznał się, bo – jak wskazał – zdarzenia nie pamięta, choć w swoich wyjaśnieniach przyznał, że prowadził samochód będąc nietrzeźwym. Trudno więc przyjąć, że zachowanie oskarżonego po popełnieniu przestępstwa można potraktować jako okoliczność łagodzącą wpływającą na ustalenie wobec niego pozytywnej prognozy kryminologicznej.

Sąd I instancji jako szczególną okoliczność mającą wpływ na wymiar kary potraktował też stan zdrowia oskarżonego, wskazując w uzasadnieniu wyroku, że jest on ciężki, a oskarżony cierpi na liczne schorzenia, które uniemożliwiają mu odbycie kary pozbawienia wolności. W aktach sprawy brak jednak było jakichkolwiek dowodów na tą okoliczność, poza wskazaniem przez oskarżonego, że ma anemię, ustalenia Sądu I instancji w tym temacie pozostają więc dowolne.

Przy wymierzaniu kary Sąd co prawda wziął pod uwagę jako okoliczność obciążającą trzykrotną karalność oskarżonego za prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym w stanie nietrzeźwości, ale okoliczności tej nadał zbyt małe znaczenie. Uwzględnić należy, że oskarżony nie tylko już trzykrotnie wcześniej popełniał przestępstwo z art. 178a § 1 k.k., ale za każdym razem jego stan nietrzeźwości był znaczny (2,44 ‰, 1,41 mg/l, 1,04 mg/l). Sąd nie zauważył również, że oskarżony mimo trzykrotnej karalności i orzekanych wobec niego zakazów prowadzenia pojazdów oraz nakazów zwrotu prawa jazdy, nadal posiadał przy sobie ten dokument, co należało ocenić, jako bagatelizowanie przez oskarżonego orzekanych wobec niego wcześniej kar, a co także powinno znaleźć odzwierciedlenie w wymiarze kary za obecnie sądzone przestępstwo. Na marginesie w tym miejscu zaznaczyć należy, że Sąd popełnił również omyłkę pisarską wskazując opis czynu zarzucanego oskarżonemu, należało bowiem przyjąć za aktem oskarżenia nie tyle trzykrotną uprzednią karalność oskarżonego, ale przede wszystkim za jakie przestępstwa został on wówczas skazany, co stanowi przecież znamię czynu przypisanego oskarżonemu obecnie, a co z powodu omyłki pisarskiej umknęło Sądowi w części wstępnej wyroku.

Mając więc na uwadze powyższe konstatacje, a przede wszystkim normę przepisu art. 69 § 4 k.k. (który to przepis w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 178a § 4 k.k. winien również znaleźć się w postawie orzeczenia o warunkowym zwieszeniu wykonania kary), uznać należy, że Sąd przedwcześnie i bez przeprowadzenia należytego postępowania dowodowego zaakceptował wniosek oskarżyciela z art. 335 k.p.k. i wymierzył oskarżonemu karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Oskarżyciel bowiem – proponując karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania – nie zebrał dostatecznego materiału dowodowego, który wskazywałby, że wobec oskarżonego nie tylko istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna, ale też, że zachodzi wobec jego osoby ten szczególnie uzasadniony wypadek, o jakim mowa w tym przepisie. Sąd zaś, wyrokując na posiedzeniu, także nie przeprowadził w tym kierunku żadnych dowodów. Podkreślić zaś należy, że zgodnie z tym przepisem co do zasady nie można warunkowo zawiesić wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawcy przestępstwa z art. 178a § 4 k.k., a możliwe jest to jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach, co winno podlegać ustaleniom Sądu i znaleźć odzwierciedlenie w pisemnych motywach wyroku. Sąd winien ustalić, a następnie uzasadnić, jakie to okoliczności miały wpływ na takie ustalenie, oraz dlaczego uznał, że stanowią one ten szczególnie uzasadniony wypadek, o jakim mowa w art. 69 § 4 k.k., czego w przedmiotowej sprawie zabrakło.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd skieruje sprawę na rozprawę i przeprowadzi postępowanie dowodowe w całości, w tym przeprowadzi również dowody na okoliczność właściwości i warunków osobistych oskarżonego (w tym jego stanu zdrowia), oraz zbada, czy w sprawie istnieją takie okoliczności, które uznać należy za szczególnie uzasadniony wypadek, a co za tym idzie, czy istnieje możliwość wymierzenia oskarżonemu kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. W materiale dowodowym zebranym przez Prokuratora brak bowiem takich dowodów, które wskazywałyby na możliwość zastosowania przepisu art. 69 § 4 k.k., stąd niemożliwym jest w niniejszej sprawie – wobec zakazu wymienionego w tym przepisie i zaproponowanej przez Prokuratora we wniosku kary – wyrokowanie na posiedzeniu. Następnie Sąd wymierzając karę oceni w sposób zgodny z art. 53 k.k. oraz art. 69 k.k. przeprowadzone dowody i ustalone okoliczności, a w razie takiej konieczności uzasadni je w sposób wskazany w art. 424 k.p.k.