Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2016r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2016r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. J.

przeciwko K. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 18 stycznia 2013r., sygn. akt XIV GC 401/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 o tyle, że odsetki od należności głównej w kwocie 734.948,76 złotych zasądza od dnia 15 listopada 2012r., a w pozostałej części powództwo oddala;

2.  oddala apelację w pozostałej części.

Sygn. akt V ACa 456/13

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 734 948,76 zł z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 50 000 zł od dnia 6 listopada 2008r.,

- od kwoty 45 000 zł od dnia 7 listopada 2008r.,

- od kwoty 40 000 zł od dnia 8 listopada 2008r.,

- od kwoty 50 000 zł od dnia 13 listopada 2008r.,

- od kwoty 549 948,76 zł od dnia 14 listopada 2011r. W uzasadnieniu podniósł, że wyrokiem zaocznym z dnia 25 listopada (...) Sp. z o.o., w sprawie o sygn. akt XIII GC 229/11, Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził na jego rzecz wymienioną kwotę wraz z ustawowymi odsetkami od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M.. Prowadzona przeciwko tej Spółce egzekucja okazała się bezskuteczna i została umorzona. Również kierowane do pozwanego, będącego członkiem zarządu tej Spółki, na podstawie art. 299 k.s.h., wezwania do zapłaty okazały się bezskuteczne.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, że zarząd spółki (...) wypełnił wymagania art. 299 § 2 k.s.h. i złożył wniosek o upadłość Spółki (...). Ponadto zakwestionował istnienie podstaw do wydania przeciwko tej Spółce wyroku zaocznego.

Na rozprawie w dniu 18 stycznia 2013r. pozwany przyznał, że załączony do pozwu wyrok zaoczny jest prawomocny, a ponadto oświadczył, iż jest członkiem zarządu (...) Sp. z o.o. w M. od początku jej istnienia.

Wyrokiem z dnia Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo i orzekł o kosztach procesu ustalając, co następuje.

Bezsporne jest, że pozwany pełnił w okresie powstania zobowiązania objętego wymienionym prawomocnym wyrokiem i pełni nadal funkcję prezesa zarządu Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) i że prowadzona przeciwko tej Spółce egzekucja okazała się bezskuteczna, co oznacza, że pozwany, na podstawie art. 299 § 1 k.s.h., odpowiada za jej zobowiązania, gdyż nie wykazał by we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki, ani pozostałych wymienionych w tym przepisie przesłanek egzoneracyjnych. Złożony przez pozwanego wniosek został mu zwrócony, a zgodnie z art. 130 § 2 k.p.c. w zw. z art. 35 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze (poprzednio art. 68 Prawa upadłościowego), wniosek zwrócony nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu.

Nie mają natomiast znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie niniejszej zarzuty pozwanego kierowane w stosunku do wydanego przeciwko Spółce wyroku zaocznego, gdyż w postępowaniu przeciwko członkowi zarządu odpowiadającemu za zobowiązania spółki na zasadzie art. 299 § 1 k.s.h. niedopuszczalne jest badanie istnienia roszczenia stwierdzonego prawomocnym wyrokiem wydanym przeciwko spółce.

W apelacji od powyższego wyroku pozwany twierdząc, że powód nie nabył wierzytelności objętej wyrokiem zaocznym, gdyż w dniu jej sprzedaży powodowi przez cedenta wierzytelność ta nie istniała i pozwany nie został o niej powiadomiony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa. W uzupełnieniu apelacji wskazał, że złożył sprzeciw od wyroku zaocznego i aktualnie toczy się postępowanie zażaleniowe w związku z odrzuceniem sprzeciwu i że w imieniu Spółki (...) złożył wniosek o przywrócenie terminu do jego złożenia.

Postanowieniem z dnia 25 października 2013 r. wydanym na rozprawie apelacyjnej postępowanie w sprawie zostało zawieszone do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie XIII GC 229/11 Sądu Okręgowego w Katowicach wobec uchylenia w tej sprawie przez Sąd Apelacyjny – postanowieniem z dnia 25 września 2013 r. - postanowienia tego Sądu o odrzuceniu sprzeciwu pozwanego od wyroku zaocznego.

Wobec tego, że w wymienionej sprawie zapadł w dniu 25 marca 2015 r. prawomocny wyrok, mocą którego utrzymany został w mocy wyrok zaoczny tego Sądu z dnia 25.11.2011 r. zawieszone postępowanie zostało podjęte postanowieniem z dnia 3 lipca 2015 r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja nie może być uwzględniona.

Ustanowiona w art. 299 § 1 k.s.h. odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. ma charakter sankcji za prowadzące do bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce nieprawidłowości w kierowaniu jej sprawami, a wyrazem tych nieprawidłowości jest niezłożenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania zapobiegającego upadłości.

Zgodnie z przeważającym obecnie w orzecznictwie stanowiskiem określającym odpowiedzialność normowaną przez komentowany przepis art. 299 k.s.h. jako szczególny przypadek deliktowej odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadzie winy, wierzyciel, który nie wyegzekwował swojej wierzytelności od spółki, nie musi na zasadach ogólnych dowodzić wysokości doznanej wskutek tego szkody. Jako wystarczające uznaje się przedłożenie tytułu egzekucyjnego stwierdzającego istnienie zobowiązania spółki oraz wykazanie, że egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna. Z omawianej regulacji wynika więc na rzecz wierzyciela domniemanie poniesienia szkody w wysokości niewyegzekwowanej wobec spółki wierzytelności (por. wyrok SN z dnia 29 listopada 2012 r., II CSK 181/12, niepubl.).

Dodać należy, że domniemaniami w świetle regulacji art. 299 k.s.h. są objęte również: związek przyczynowy między szkodą wierzyciela a niezłożeniem we właściwym czasie przez członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości oraz zawinienie przez członka zarządu niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości

Tak więc, uzyskanie tytułu wykonawczego i podjęcie próby jego realizacji jest niezbędną przesłanką skierowania do nich roszczeń w oparciu o art. 299 k.s.h.

Poza wskazanym w apelacji zarzutem nieistnienia wierzytelności, objętej wszak prawomocnym wyrokiem, pozwany nie podniósł zarzutów, które mogłyby uwolnić go od odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. Pozwany nie wskazał także majątku dłużnej Spółki pozwalającego na skuteczną egzekucję wierzytelności powoda, a w myśl przepisu § 2 wskazanego artykułu członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

Ponieważ powód wykazał przesłanki rozpatrywanej odpowiedzialności pozwanego zaś pozwany nie wskazał żadnej okoliczności egzoneracyjnej i zachodziły podstawy do uwzględnienia powództwa co do objętej prawomocnym wyrokiem należności głównej, apelacja w tej części, jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Korekcie z urzędu, wobec naruszenia prawa materialnego, podlegało natomiast orzeczenie obejmujące odsetki (art. 386 § 1 k.p.c.).

Jak się bowiem wskazuje w reprezentatywnym orzecznictwie, odsetek należnych od spółki na zasadzie art. 481 k.c. nie można utożsamiać z odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia przez pozywanego członka zarządu; nie wstępuje on wszak w sytuację prawną dotychczasowego dłużnika, lecz odpowiada w zakresie szkody poniesionej przez wierzyciela. Ponieważ sformułowane względem niego roszczenie odszkodowawcze nie obejmowało odsetek wyrażonych kwotowo (skapitalizowanych) odsetki za opóźnienie należało zasądzić od dnia bezskutecznego doręczenia pozwanemu wezwania o ich zapłatę, co nastąpiło w dniu 15 listopada 2012 r. (art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c., por. również uchwałę SN z dnia 7 grudnia 2006 r., III CZP 118/06, OSNC 2007, nr 9, poz. 136).