Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

25 września 2015

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I. Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Rafał Cieszyński

Protokolant Monika Besz-Radzichowska

po rozpoznaniu na rozprawie 15 września 2015 we Wrocławiu

sprawy z powództwa T. B. i W. B.

przeciwko Politechnice (...) we W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Politechniki (...) we W. na rzecz powodów T. B. i W. B. łącznie kwotę 77.066,39 zł ( siedemdziesiąt siedem tysięcy sześćdziesiąt sześć złotych trzydzieści dziewięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 16 czerwca 2013 do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów łącznie kwotę 7.471 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 1738/14

UZASADNIENIE

Pozwem z 09 grudnia 2013 powodowie T. B. i W. B. domagali się zasądzenia w postępowaniu upominawczym od pozwanego Politechniki (...) kwoty 77.067 zł oraz odsetek ustawowych od kwoty 77.066,39 zł od 16 czerwca 2013 do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego żądania powodowie podali, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej 18 października 2011 zawarli umowę o podwykonawstwo numer (...) (...) z Generalnym Wykonawcą (...) S.A. w ramach inwestycji, której inwestorem była Politechnika (...). Przedmiotem umowy było zadanie pod nazwą Centrum Studiów (...) realizowanych w ramach projektu „Międzyuczelniane Centrum (...)Technologiczne (...) we W.”. Podwykonawca, na zlecenie generalnego wykonawcy, przyjął do wykonania dostawę, montaż i uruchomienie dźwigu osobowo-towarowego. Powód wywiązał się z zobowiązania, wykonując podjęte świadczenie, czego potwierdzeniem są protokoły odbioru robót z 05 kwietnia 2012 i 16 maja 2012. Dalej powodowie wywodzili, że dokumentem stwierdzającym realizację świadczenia jest faktura VAT numer (...) z 16 maja 2012 na kwotę 86.100 zł, co z kolei stanowiło wynagrodzenie za 40% wykonanych robót. 06 lipca 2012 strona powodowa wystosowała pismo do Politechniki (...), jako inwestora, zgłaszając roszczenie. Nadto poinformowano inwestora o braku płatności za fakturę (...) wraz z zaznaczonym terminem płatności. Pismem z 07 sierpnia 2012 strona powodowa otrzymała pismo z odpowiedzią pozwanego, iż w związku z zaistniałą sytuacją oraz dokonanym zgłoszeniem nie są w stanie poczynić dalszych czynności w sprawie, które to miałyby na celu rozliczenie z podwykonawcą, bez uzgodnienia salda istniejącego zadłużenia z generalnym wykonawcą. Strona powodowa zwróciła się pisemnie z prośbą o potwierdzenie salda na 31 sierpnia 2012 do generalnego wykonawcy (...) S.A. Faksem 07 września 2012 o godzinie 12:51 przesłane zostało zwrotnie pismo od generalnego wykonawcy (...) S.A., gdzie ręcznie zapisano oświadczenie, iż saldo na 31 sierpnia 2012 dot. Kontraktu (...) wynosi 77.066,39 zł. Powyższa należność do dnia wniesienia powództwa nie została uregulowana. W związku z ogłoszeniem upadłości układowej generalnego wykonawcy, wierzytelność została zgłoszona do listy wierzytelności. Na dzień 18 listopada 2013 nie została jeszcze sporządzona. Powodowie wyjaśnili także, że żądają naliczenia odsetek od dnia następującego po terminie płatności faktury, to jest od 16 czerwca 2013.

Pismem z 24 kwietnia 2014, w odpowiedzi na zarządzenie Przewodniczącego, powodowie wskazali, że prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej. Zgodnie z art. 369 k.c. zobowiązanie jest solidarne jeśli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej. Kodeks cywilny nie zawiera regulacji mocą której powstawałaby solidarność wierzycieli będących wspólnikami spółki cywilnej. W umowie stanowiącej źródło dochodzonego roszczenia, nie ustanowiono również solidarności wierzycieli, w związku z powyższym powodowie wskazali, że właściwym sposobem zapłaty przez pozwanego na rzecz powodów jest w częściach odpowiadających procentowemu podziałowi zysku pomiędzy wspólnikami, to jest zgodnie z umową spółki cywilnej z 25 maja 1998, w stosunku T. B. 50% i W. B. 50%.

Ostatecznie pismem z 10 lipca 2014, w odpowiedzi na zarządzenie Przewodniczącego, powodowie sprecyzowali żądanie pozwu wskazując, że prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej i domagają się łącznie jako strona powodowa od pozwanego zapłaty kwoty 77.066,39 zł.

Zarządzeniem z 07 listopada 2014 Przewodniczący skierował sprawę do rozpoznania w postępowaniu zwykłym, wobec braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W odpowiedzi na pozew z 14 stycznia 2015 pozwana Politechnika (...) wniosła o oddalenie powództwa w całości z uwagi na zarzut braku wymagalności roszczenia; oddalenie powództwa w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie z uwagi na zarzut braku podstaw do obciążenia pozwanego należnościami z tytułu naliczania odsetek oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej Politechniki (...) kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej. Nadto pozwany domagał się zawiadomienia Syndyka masy upadłości (...) S.A. w upadłości układowej z siedzibą w (...) S.A. z siedzibą w B. i wezwanie ich do wzięcia udziału w postępowaniu po stronie pozwanej.

Pozwany w pierwszym rzędzie zarzucił brak legitymacji czynnej po stronie powoda ad. 2, wskazując, że umowa, z której powodowie wywodzą swoje roszczenia, zawarta została wyłącznie z pomiędzy generalnym wykonawcą, a powodem ad. 1. W komparycji umowy wprost wskazano, iż (...) S.A. reprezentowany przez M. T. zawarł umowę z T. B., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Zakład (...) z siedzibą pl. (...) (...)-(...) B., wpisaną do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej pod numerem (...). Tym samym określono wprost, że stroną umowy jest powód ad. 1, zaś powód ad. 2 pełnił funkcję, co najwyżej, pełnomocnika powoda ad. 1. Wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej dotyczył jednoosobowej działalności gospodarczej. Na etapie zgłoszenia i realizacji umowy nie przedłożono żadnego dokumentu potwierdzającego fakt zawarcia umowy przez (...) S.A. ze wspólnikami spółki cywilnej. Dodatkowo pozwany zarzucił, że w umowie przy oznaczeniach stron należy wskazać nie tylko spółkę cywilną, ale także wszystkich jej wspólników. Dalej pozwany podnosił, że w umowie numer (...) z 18 października 2011 brak jest jakiegokolwiek wskazania, iż to powód ad. 1 występuje jako wspólnik spółki cywilnej, zarówno w komparycji umowy, jak i na pieczątce powoda. Pozwany także zarzucił, że zgodnie z treścią art. 647 ¹ § 5 k.c. umowa o podwykonawstwo powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. W tej sytuacji powód ad. 1, który nie stanowił strony umowy numer (...) z 18 października 2011 nie podlega ochronie i nie ma żadnych podstaw prawnych do dochodzenia roszczenia od pozwanego w oparciu o dyspozycję art. 647 ¹ § 5 k.c.

Pozwany zakwestionował także, sposób dochodzenia roszczenia oznaczony w piśmie powodów z 23 kwietnia 2014, to jest odpowiadający procentowemu podziałowi zysku pomiędzy powodami, który nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa.

W dalszej kolejności pozwany podniósł, że przedstawiona faktura VAT wystawiona została niezgodnie z umową (...) (...) z 18 października 2011. Stosownie do treści § 13 ust. 2 umowy, podwykonawca zobowiązany jest do dostarczenia każdorazowo do faktur dokumentów stanowiących podstawę ich wystawienia. Do faktury nie dołączono dokumentów rozliczeniowych wymaganych do wypłaty wynagrodzenia, określonych w § 12 ust. 3 umowy, co pozwala podważyć wymagalność jej roszczeń w ogólności (§ 12 ust. 3 i 4 w zw. z § 1 ust. 27 umowy) i uzasadnia oddalenie powództwa w całości. Biorąc pod uwagę zapisy umowne, to jest § 12 ust. 4 w zw. z § 13 ust. 1 umowy, obowiązek zapłaty należności w świetle załączonych do pozwu dokumentów nie powstał, a należność objęta powództwem nie jest wymagalna.

Politechnika (...) zarzuciła również, że prowadzona inwestycja pod nazwą: Centrum Studiów (...) realizowanej w ramach projektu: „Międzyuczelniane Centrum (...)Technologiczne (...) we W.” przy ul. (...) współfinansowana była przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko, o czym stanowi § 4 umowy numer (...) (...) zawartej pomiędzy Konsorcjum Wykonawców w składzie (...) S.A. z siedzibą w (...) S.A. z siedzibą w B.. Konsekwencją współfinansowania ze środków Unii Europejskiej było nałożenie na pozwanego restrykcyjnego obowiązku sprawozdawczego w zakresie w szczególności wymogu składania przez pozwanego instytucji pośredniczącej raportów z projektu. Zaniedbanie tego obowiązku przez pozwanego skutkowałoby nie tylko wstrzymaniem współfinansowania, ale i dotkliwymi konsekwencjami finansowymi. Bez uzyskania wymaganej umową dokumentacji, objętej obowiązkiem sprawozdawczym, zgodnie z § 7 ust. 2 pkt a umowy z 26 kwietnia 2010 powód nie mógł rozliczyć robót objętych przedmiotem umowy, czyli dokonać płatności za nie. Powyższe wprost implikowało konieczność przeniesienia obowiązków sprawozdawczych do umów z podwykonawcami, co zostało uregulowane w § 9 ust 20 umowy konsorcjum wykonawców i nie może działać na niekorzyść pozwanego.

W ocenie pozwanego nie jest również zasadne roszczenie powoda o zapłatę odsetek od kwoty należności głównej, gdyż ścisła wykładnia art. 647 ¹ § 5 k.c. oznacza, że inwestor odpowiada wyłącznie za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy za wykonane roboty budowlane, nie odpowiada natomiast za jakiekolwiek inne roszczenia, w tym o charakterze pieniężnym, lecz zgłaszane z innych podstaw, przysługujące podwykonawcy w stosunku do generalnego wykonawcy. Zdaniem pozwanego inwestor nie odpowiada więc między innymi za należności uboczne i akcesoryjne (odsetki).

Niezależnie od powyższego pozwany wniósł, na podstawie art. 84 § 1 k.p.c. o zawiadomienie firmy (...) S.A. z siedzibą w B. oraz syndyka masy upadłości (...) S.A. w upadłości układowej o toczącym się postepowaniu i wezwanie do wzięcia udziału w sprawie wskazując, że (...) S.A. wykonywała wspólnie z (...) S.A. zadanie publiczne polegające na wykonywaniu robót budowlanych dla zadania inwestycyjnego, którego dotyczy niniejsze postępowanie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny, istotny dla rozstrzygnięcia sprawy:

18 października 2011 powodowie T. B. i W. B. prowadzący działalność gospodarczą w spółce cywilnej działającej pod firmą: „ Zakład (...) T. B. & W. B.” z siedzibą w B. (NIP (...)), (REGON (...)) zawarli umowę (...) (...) o roboty budowlane z (...) S.A. z siedzibą w T., która była generalnym wykonawcą zadania pod nazwą Centrum Studiów (...) realizowanych w ramach projektu pod nazwą „Międzyuczelniane Centrum (...)Technologiczne `(...)´ we W.” przy ul. (...). Na podstawie umowy (...) S.A. w T. zleciła powodom, jako podwykonawcy do wykonania dostawę, montaż i uruchomienie dźwigu osobowo-towarowego określonego w dokumentacji.

Zgodnie z § 2 ust. 1 umowy zakres robót obejmował:

a)  Opracowanie i przekazanie projektu montażu dźwigu osobowo-towarowego (...).

b)  Dostawę i montaż dźwigu osobowo-towarowego (...), którego charakterystykę określa załącznik numer (...) do niniejszej umowy, będący jej integralną częścią.

c)  Przeprowadzenie szkolenia personelu użytkownika obiektu oraz opracowanie instrukcji obsługi i eksploatacji dla wykonanych układów, instalacji i urządzeń.

Na podstawie § 1 ust. 27 umowy powodowie zobowiązali się do tworzenia i dostarczania spółce (...) S.A. raportów miesięcznych z postępu realizacji robót, w formie zgodnej z wzorami przekazanymi przez generalnego wykonawcę. Powyższy raport podwykonawca ma obowiązek składać generalnemu wykonawcy wraz z protokołem zaawansowania robót, do trzeciego dnia każdego miesiąca, pierwszego miesiąca kalendarzowego po miesiącu, którego dotyczy raport. Pierwszy raport obejmować miał okres do końca pierwszego miesiąca kalendarzowego po miesiącu, w którym miała miejsce data rozpoczęcia realizacji przedmiotu umowy. Miesięczny raport o realizacji robót podlega zatwierdzeniu przez generalnego wykonawcę w terminie trzech dni od dnia jego otrzymania. Raport powinien zawierać, co najmniej dokumenty, wyliczenia i opisy, niezbędne do ustalenia zakresu robót wykonanych w miesiącu, którego raport dotyczy.

Jako dzień rozpoczęcia prac strony ustaliły 01 lutego 2012, zaś jako dzień zakończenia wszystkich robót objętych przedmiotem umowy, potwierdzony podpisanym przez generalnego wykonawcę protokołem odbioru końcowego 20 kwietnia 2012. Termin odbioru ostatecznego przedmiotu umowy jest terminem odbioru końcowego przedmiotu umowy pomiędzy zamawiającym i generalnym wykonawcą; przewidywany termin odbioru ostatecznego to 31 lipca 2012.

Za wykonanie prac objętych umową powodowie mieli otrzymać wynagrodzenie w wysokości 215.250 zł brutto. Kwota ta miała obejmować wszystkie środki, materiały, roboty, koszty certyfikacji UDT, koszty rejestracji dźwigu osobowo-towarowego w UDT, serwis dźwigu zgodnie z WT UDT w okresie 60 miesięcy i czynności niezbędne do prawidłowego i pełnego wykonania przedmiotu umowy (§ 11 umowy).

Rozliczenie za wykonane prace miało nastąpić faktur VAT częściowych, wystawionych na podstawie protokołów odbioru według terminów:

a)  faktura zaliczkowa 20% wartości umowy po podpisaniu umowy po otrzymaniu przez generalnego wykonawcę faktury pro-forma na wartość zaliczki,

b)  faktura częściowa w wysokości 40 % po zrealizowaniu dostawy na plac budowy i montażu dźwigu osobowo-towarowego,

c)  faktura częściowa w wysokości 30 % po certyfikacji dźwigu.

Strony dopuściły możliwość rozliczenia prac częściowymi fakturami VAT za wykonane i odebrane roboty, przy czym rozliczenie takie mogło następować nie częściej niż raz na miesiąc. Podstawą do wystawienia faktury częściowej miał być protokół częściowego odbioru robót. Rozliczanie według faktur częściowych nie mogło przekroczyć 90% wynagrodzenia umownego. Pozostałe 10% wynagrodzenia było płatne na podstawie protokołu odbioru końcowego wraz wymaganymi dokumentami odbiorowymi i rozliczeniowymi, potwierdzonego przez Kierownika Budowy i Kierownika Kontraktu. Wraz z fakturą VAT powód był zobowiązany każdorazowo złożyć protokoły odbioru robót wraz z dokumentami rozliczeniowymi oraz raporty z postępu robót sporządzone w formie zgodnej ze wzorem przekazanym przez (...) S.A. Wynagrodzenie częściowe i końcowe miało być płatne w terminie 30 dni, licząc od daty doręczenia spółce (...) prawidłowo wystawionej faktury VAT wraz z kompletem dokumentów rozliczeniowych, w formie przelewu na wskazany przez powoda rachunek bankowy. Strony zastrzegły dodatkowo, że złożenia faktury bez któregokolwiek z wymienionych załączników nie powoduje powstania obowiązku dokonania płatności przez generalnego wykonawcę na rzecz podwykonawcy. W takim wypadku faktura miała być zapłacona w terminie 30 dni od dnia dostarczenia generalnemu wykonawcy ostatniego z załączników do faktury. Strony ustaliły, że wszystkie faktury wystawione przez powoda winny zawierać odrębne pozycje obejmujące wynagrodzenie z tytułu: wykonywanych robót budowlanych oraz dostarczonego wyposażenia i zamontowanego sprzętu. (§ 12 i 13 umowy).

Dodatkowo powód został zobowiązany do zamieszczania w każdej wystawionej przez siebie fakturze adnotacji o treści: „W ierzytelność wynikająca z niniejszej faktury VAT nie może zostać przeniesiona na osobę trzecią bez zgody (...) S.A. w T. ” (§ 21 ust. 3 umowy).

Z tytułu zabezpieczenia należytego wykonania umowy powodowie zobowiązali się w terminie dziesięciu dni do wniesienia 10 % wynagrodzenia brutto (§ 15 umowy).

Strony ustaliły ponadto ryczałtową kwotę w wysokości 0,4 % wartości brutto przedmiotu umowy z tytułu opłat za media i organizację placu budowy. Płatności partycypacyjne powoda na rzecz (...) S.A. miały być realizowane poprzez kompensatę z każdej faktury przerobowej płatnej przez generalnego wykonawcę na rzecz podwykonawcy (§ 7 ust. 4 umowy).

Strony umowy postanowiły, że z czynności odbioru końcowego będzie spisany protokół zawierający wszelkie ustalenia dokonane w toku tego odbioru, jak też terminy wyznaczone na usunięcie ewentualnych usterek i wad stwierdzonych przy tym odbiorze. W przypadku stwierdzenia wad lub usterek w trakcie odbioru końcowego w przypadku wad lub usterek dających się usunąć Generalny Wykonawca przerwie czynności odbioru końcowego do czasu usunięcia tych wad przez podwykonawcę w wyznaczonym terminie. Podwykonawca powiadamia na piśmie Generalnego Wykonawcę o usunięciu wad lub usterek, a Generalny Wykonawca wznawia niezwłocznie czynności odbioru końcowego. W przypadku wad lub usterek nie dających się usunąć Generalny Wykonawca albo dokona odbioru, obniżając wynagrodzenie Podwykonawcy odpowiednio do zmniejszonej wartości użytkowej, eksploatacyjnej lub estetycznej przedmiotu umowy, albo nie dokonując odbioru, zażąda od Podwykonawcy wykonania robót po raz drugi na koszt Podwykonawcy, zachowując przy tym prawo do domagania się od Podwykonawcy odszkodowania za szkody wynikłe z opóźnienia wykonania przedmiotu umowy w terminie pierwotnie wyznaczonym w niniejszej umowie. Powyższe nie powoduje zwolnienia Generalnego Wykonawcy z jego zobowiązań w stosunku do Inwestora (§ 14a).

Rolę inwestora w ramach inwestycji Centrum Studiów (...) realizowanego w ramach projektu pod nazwą „Międzyuczelniane Centrum (...)Technologiczne `(...)´ we W.” przy ul. (...) pełniła pozwana Politechnika (...).

(dowód: umowa spółki k. 51;

umowa (...) (...) z 18 października 2011 k. 18-28;

wypis z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej k. 7;

wypis z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej k. 8;

pismo Urzędu Gminy D. k. 109;

przesłuchanie powoda T. B. elektroniczny protokół rozprawy 15 września 2015 00:25:02-00:37:40 k. 148 i 150;

przesłuchanie powoda W. B. elektroniczny protokół rozprawy 15 września 2015 00:37:47-00:40:00 k. 149 i 150)

Pismem z 02 listopada 2011 generalny wykonawca zgłosił inwestorowi Politechnice (...) podwykonawcę: „ Zakład (...) T. B. & W. B.”.

(dowód: pismo z 02 listopada 2011 k. 82)

16 maja 2012 powodowie, kierownik kontraktu J. W. oraz kierownik budowy J. S. sporządzili protokół odbioru wykonanych przez powodów robót numer (...) na podstawie umowy numer (...) w okresie od 04 kwietnia 2012 do 16 maja 2012. W protokole tym dokonano odbioru prac z zakresu: dźwig towarowo-osobowy. Komisja stwierdziła, że zakres wykonanych przez powodów robót jest zgodny z zapisami umowy, roboty zostały wykonane zgodnie z umową, dokumentacją techniczną oraz zatwierdzonym harmonogramem realizacji robót. Jakość wykonanych robót została oceniona jako dobra. Dokument potwierdzał stan finansowy, zaawansowanie robót i stanowił odbiór częściowy wykonanych robót. Do wykonanych robót zgłoszono uwagi: dokończyć montaż kaset, wyregulować dźwig. Czynności te nie mogły być wykonane z uwagi na brak wykonania przez generalnego wykonawcę zabudowy szybu.

W protokole wyszczególniono wszystkie prace wykonane przez powoda w okresie objętym tym dokumentem ze wskazaniem stopnia ich zaawansowania w okresie rozliczeniowym, jak również od początku budowy oraz według ostatniego protokołu. Wartość odebranych robót została określona na kwotę 70.000 zł netto i 86.100 zł brutto.

Na protokole zaznaczono dodatkowo, że partycypacja w kosztach budowy wynosi 423,61 zł brutto, zaś kaucja gwarancyjna 8.610 zł brutto.

(dowód: protokół odbioru wykonanych robót z 16 maja 2012 k. 141;

przesłuchanie powoda T. B. elektroniczny protokół rozprawy 15 września 2015 00:25:02-00:37:40 k. 148 i 150)

Tego samego dnia powodowie wystawili fakturę VAT numer (...) na kwotę 86.100 zł brutto (70.000 zł netto), z terminem płatności przelewem na wskazany rachunek bankowy w terminie 15 czerwca 2012. W miejscu przeznaczonym do wskazania nazwy towaru lub usługi wpisano: za dostawę i montaż dźwigu osobowego typu (...) zgodnie z umową (...) (...). Obiekt: (...) Centrum (...) przy ul. (...).17 we W.. 40% wartości. Faktura dostarczona została generalnemu wykonawcy.

(dowód: faktura VAT numer (...) z 16 maja 2012 k. 141;

potwierdzenie salda k. 33;

faktura k. 34)

Pismem z 06 lipca 2012 powodowie wezwali pozwanego do zapłaty kwoty 86.100 zł tytułem zapłaty faktury numer (...).

(dowód: pisma z 06 lipca 2012 k. 35 i 35 v)

Postanowieniem wydanym 27 lipca 2012 (sygn. akt VGU 17/12) Sąd Rejonowy w Tarnowie Wydział V Gospodarczy ogłosił upadłość dłużnika (...) S.A. z siedzibą w T. z możliwością zawarcia układu z wierzycielami, pozostawiając dłużnikowi zarząd własny nad mieniem wchodzącym w skład masy upadłości oraz wyznaczając nadzorcę sądowego w osobie J. O..

Ten sam Sąd postanowieniem z 10 sierpnia 2012, wydanym w sprawie o sygn. akt V GUu 1/12, zmienił sposób prowadzenia postepowania upadłościowego (...) S.A. w T. w upadłości układowej z postepowania z możliwością zawarcia układu na postepowanie obejmujące likwidację majątku upadłego oraz odwołał z funkcji nadzorcy sądowego J. O. powołując ją jednocześnie na syndyka masy upadłościowej.

Kolejnym postanowieniem, wydanym 06 marca 2013 w sprawie o sygn. akt V GUu 2/13, Sąd Rejonowy w Tarnowie zmienił ponownie sposób prowadzenia postępowania upadłościowego (...) S.A. w T. w upadłości likwidacyjnej z postępowania przewidującego likwidację majątku na postępowanie z możliwością zawarcia układu. Jednocześnie Sąd odwołał syndyka oraz powołał nadzorcę sądowego w osobie K. O..

(dowód: okoliczności bezsporne – znane Sądowi z urzędu,

postanowienia Sądu Rejonowego w Tarnowie k. 90 i 91)

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Powodowie T. B. i W. B. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą: „ Zakład (...) T. B. & W. B.” z siedzibą w B. domagali się zapłaty od pozwanego Politechniki (...) łącznie kwoty 77.066,39 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 16 czerwca 2013, tytułem należności za dostawę, montaż i uruchomienie dźwigu osobowo-towarowego w ramach inwestycji pod nazwą Centrum Studiów zaawansowanych (...) Informacyjnych i Komunikacyjnych” realizowanej w ramach projektu pod nazwą „Międzyuczelniane Centrum (...)Technologiczne ‘(...)’ we W.” przy ul. (...) we W., w której to inwestycji Politechnika (...) pełniła rolę inwestora, (...) S.A. w T. – generalnego wykonawcy, zaś powodowie – podwykonawcy.

Podstawę prawną roszczenia powodów stanowił przepis art. 647 ¹ § 5 k.c., który przewiduje solidarną odpowiedzialność inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. Przyjęcie tej odpowiedzialności uwarunkowane jest spełnieniem li tylko przesłanek wymienionych w § 2-4 art. 647 ¹ k.c. Celem tej regulacji, wskazanym w uzasadnieniu projektu ustawy, było zapobieganie zjawisku bezprawnego zatrzymywania przez wykonawców wynagrodzenia należnego podwykonawcom, nie płacenie im wynagrodzenia za wykonane prace budowlane. Zabezpieczeniem interesów inwestora jest zaś uzależnienie zawarcia przez wykonawcę umów z podwykonawcami od akceptacji ich przez inwestora. Odpowiedzialność ta wchodzi bowiem w grę jedynie w sytuacji wyrażenia przez inwestora zgody na zawarcie konkretnej umowy podwykonawczej ze zindywidualizowanym podmiotem, o której to zgodzie mowa w § 2 art. 647 ¹ k.c. W ten sposób inwestor uzyskuje wpływ na wybór podwykonawców i treść zawieranych z nimi umów.

Zgoda inwestora, jak przyjmuje orzecznictwo, stanowi jedynie przesłankę jego solidarnej odpowiedzialności z wykonawcą za zobowiązania z tytułu wynagrodzenia należnego podwykonawcy wynikającego z umowy podwykonawczej. Jej wyrażenie nie powoduje nawiązania jakichkolwiek więzi obligacyjnych pomiędzy inwestorem a podwykonawcą, a jedynie skutkuje obciążeniem inwestora odpowiedzialnością solidarną za realizację umowy (zapłatę wynagrodzenia), której nie jest stroną na równi z zawierającym umowę podwykonawczą wykonawcą wobec podwykonawców za zapłatę należnego im wynagrodzenia. Odpowiedzialność ta ma charakter gwarancyjny w postaci odpowiedzialności ex lege za cudzy dług. Granice tej odpowiedzialności wyznacza zakres odpowiedzialności wykonawcy, jako zobowiązanego kontraktowo do zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy za wykonane przez niego roboty. Inwestor odpowiada więc za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy, ustalonego w umowie pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą.

W pierwszej kolejności odnieść należało się do zarzutu pozwanego związanego z brakiem legitymacji biernej jednego z pozwanych W. B., bowiem poza sporem pozostawało, że T. B. przystąpił do umowy o podwykonawstwo z 18 października 2011.

W ocenie Sądu zarzut pozwanego pozostawał oczywiście chybiony, a wynikał z braku uważnej lektury zarówno samej umowy, jak i załączonych do pozwu wypisów z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz zgłoszenia podwykonawcy pozwanemu.

Wyjaśnić zatem przede wszystkim należy, iż jak wynika z powołanych wypisów powodowie prowadzą działalność gospodarczą:

- T. B. pod firmą (...) „ Zakład (...), NIP (...), REGON (...);

- W. B. pod firmą (...) „ Zakład (...), NIP (...), REGON (...), będąc jednocześnie wspólnikami spółki cywilnej prowadzonej pod firmą Zakład (...), NIP (...), REGON (...) (k. 7, 8 i 109).

Porównując zatem dane identyfikujące podmiot gospodarczy przystępujący do umowy, nie tylko z samej nazwy, lecz również po numerach identyfikacyjnych ( vide k. 18 NIP (...), REGON (...) ), nie może budzić żadnych wątpliwości, iż stroną umowy z 18 października 2011 byli powodowie, których podpisy widnieją pod jej treścią, którzy oznaczeni są jako reprezentanci podmiotu, a którzy prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod firmą Zakład (...). Taki też podmiot zgłoszony został inwestorowi (k. 82). Również sami powodowie nie mieli wątpliwości, iż zgodnym zamiarem stron było przystąpienie ich do umowy z generalnym wykonawcą, z tym, że jak wskazał T. B., posiadający umocowanie wynikające z umowy spółki do jej reprezentowania, czynności na miejscu budowy dokonywał on sam, zaś wspólnik W. B. był zaangażowany w inne projekty, zaś jego aktywność ograniczała się do podpisania umowy. Powodowie realizują projekty gospodarcze wyłącznie wspólnie, działając w ramach umowy spółki cywilnej. Jednocześnie należy mieć na względzie przy analizie postanowień umowy, iż jej treść przygotowana była przez generalnego wykonawcę, nie zaś powodów.

W tej sytuacji za udowodnione uznać należało, że powodowie T. B. i W. B. uczestniczyli w inwestycji prowadzonej przez pozwaną Politechnikę (...) pod nazwą Centrum Studiów (...) realizowanej w ramach projektu pod nazwą „Międzyuczelniane Centrum (...)Technologiczne ‘(...)’ we W.” przy ul. (...) jako podwykonawca, na podstawie umowy łączącej ich z (...) S.A. z siedzibą w T., która realizowała inwestycję jako generalny wykonawca.

Pozwana Politechnika (...) nie kwestionowała przy tym faktu wyrażenia zgody na uczestnictwo strony powodowej przy realizacji tego zadania, w charakterze podwykonawcy, co zresztą zostało potwierdzone załączonym do odpowiedzi na pozew dokumentem w postaci zgłoszenia (k. 82), oczywiście z zastrzeżeniem, które w zakresie omówionym powyżej okazało się bezzasadne.

Bezsporny zaś był pomiędzy stronami zakres oraz wartość robót wykonanych przez powodów w ramach tego zadania, w tym zwłaszcza objęty fakturą VAT numer (...) z 16 maja 2012, na podstawie której powodowie domagali się zasądzenia żądanej w pozwie kwoty.

W tej sytuacji rozważenia wymagał przede wszystkim podniesiony przez pozwanego zarzut braku wymagalności roszczenia powodów oraz zarzut braku podstaw do naliczania odsetek.

Pozwana Politechnika (...) argumentowała, że należność objęta wystawioną przez powodów fakturą VAT jest niewymagalna, gdyż powodowie do momentu zamknięcia rozprawy nie dołączyli do nich wymaganych dokumentów rozliczeniowych oraz raportów z postępu robót.

Jak wynika z umowy łączącej powoda z generalnym wykonawcą wynagrodzenie należne powodowi miało być płatne w ciągu 30 dni od przekazania przez powoda generalnemu wykonawcy faktury VAT wraz z załącznikami w postaci protokołu odbioru robót wraz z dokumentami rozliczeniowymi oraz raportów postępu robót. Strony uzgodniły dodatkowo, że złożenie faktury bez któregokolwiek z tych załączników nie powoduje powstania obowiązku dokonania płatności przez generalnego wykonawcę na rzecz podwykonawcy, a faktura zostanie zapłacona we wskazanym wyżej terminie dopiero po dostarczeniu przez podwykonawcę ostatniego z wymaganych załączników.

W ocenie Sądu takie ustalenia stron, które uzależniają wymagalność zapłaty wynagrodzenia od dokonania innych czynności, poza wykonaniem robót objętych umową, w szczególności przedłożenia odpowiedniej dokumentacji, są dopuszczalne, zgodnie z wynikająca z art. 353 ¹ k.c. zasadą swobody umów.

Jednakże w niniejszej sprawie, wbrew stanowisku pozwanej Politechniki (...), powodowie wykazali fakt doręczenia generalnemu wykonawcy stosownych dokumentów potwierdzających wymagalność jego roszczenia o zapłatę wynagrodzenia. Powodowie załączyli bowiem do pozwu podpisany przez przedstawicieli generalnego wykonawcy protokół odbioru robót budowlanych wykonanych przez niego w okresie od 05 kwietnia 2012 do 16 maja 2012, na podstawie którego wystawili fakturę VAT numer (...). Protokół ten, jak i poprzedni, na podstawie którego powodowie otrzymali wynagrodzenie, zawierały nie tylko szczegółowe wskazanie rodzaju i wartości prac przeprowadzonych przez powodów w podanym okresie, ale również dokładne określenie stopnia zaawansowania robót (ich postępu) w odniesieniu zarówno do okresu rozliczeniowego, do poprzednio dokonywanego odbioru częściowego, jak również do początku budowy.

Tym samym Sąd uznał, że dokumenty te spełniały wymagania określone w umowie z 18 października 2011, od których zależała wymagalność roszczenia objętego kwestionowanymi fakturami. Ponadto strona pozwana zgłaszając zarzut niezłożenia przez powodów raportu z postępu robót oraz dokumentów rozliczeniowych nie wykazała, w jakiej postaci dokumenty te winny być sporządzone i jaką dokładnie treść zawierać. W szczególności nie przedstawiła wzoru, na który się powoływała, a który podważałby prawidłowość zastosowanej przez powoda formy tych dokumentów. Stanowisko takie podzielił również Sąd Apelacyjny analogicznej sprawie, dotyczącej tej samej inwestycji, o sygn. akt I ACa 1309/14. Jednocześnie na marginesie zauważyć należy, iż sądowi z urzędu wiadomo, podobnie jak i pozwanemu, że w toku realizacji inwestycji obowiązek przekazywania informacji z postępu robót był realizowany jedynie poprzez rozszerzone protokoły odbioru robót, zaś dokumenty na które powołuje się pozwany nie były sporządzane w toku realizacji inwestycji ( vide postępowanie Sądu Okręgowego we Wrocławiu sygn. I C 860/14). Dalej zauważyć należy, że powodowie wykazali, że dostarczyli generalnemu wykonawcy kwestionowaną fakturę VAT, a zatem ich roszczenie było wymagalne (§ 12 pkt 5 umowy), co potwierdza zarówno potwierdzenie salda, jak i faktura VAT numer (...) (k. 33 i 34).

Z uwagi zatem na niezasadność zarzutów podniesionych przez pozwanego, przy jednoczesnym spełnieniu się przesłanek podstaw jej odpowiedzialności względem powodów, a określonych w powołanym wyżej art. 647 ¹ k.c., powoduje, że roszczenie powodów w zakresie należności głównej należało uwzględnić w całości. Dochodzona pozwem kwota stanowiła bowiem wymagalną należność, zgodnie protokołem odbioru częściowego na kwotę 86.100 zł, pomniejszoną o koszty partycypacji i kaucję gwarancyjną. Również nieuzasadniony, w świetle ostatecznego sprecyzowania żądania pozwu (k. 65), w którym powodowie domagali się zapłaty żądanej kwoty łącznie, był zarzut pozwanego związany ze sposobem żądania po 50%.

Odnośnie natomiast żądania w zakresie odsetek Sąd zgodził się ze stanowiskiem pozwanego, iż zakres przedmiotowy odpowiedzialności inwestora ograniczony jest w art. 647 ¹ § 5 k.c. do wynagrodzenia należnego podwykonawcy od wykonawcy, a w konsekwencji inwestor nie powinien świadczyć również odsetek za opóźnienie powstałe po stronie wykonawcy. Za ograniczeniem odpowiedzialności inwestora wyłącznie do wynagrodzenia (należności głównej) przemawia chociażby wykładnia gramatyczna tego przepisu. Takie stanowisko prezentowane jest również w orzecznictwie ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 27 lutego 2014, sygn. akt V ACa 746/13, wyrok Sądu Najwyższego z 05 września 2012, sygn. akt IV CSK 91/12) oraz doktrynie.

Powyższe zdaniem Sądu nie pozbawia jednak powodów prawa domagania się od pozwanej Politechniki (...) odsetek od dłużnej sumy na zasadach ogólnych, a jedynie powoduje, że terminy płatności należności generalnego wykonawcy i inwestora w związku z różną podstawą odpowiedzialności (umowa i ustawowa odpowiedzialność gwarancyjna) ustalane są odmiennie (w szczególności terminy płatności oznaczone na fakturach nie odnoszą się do zobowiązania inwestora).

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie art. 455 k.c., jako że zobowiązanie inwestora wobec podwykonawcy do zapłaty wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę co do zasady ma charakter bezterminowy. Co za tym idzie termin jego spełnienia przez inwestora wyznacza skierowane do niego wezwanie do zapłaty. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału procesowego, powód skierował przedprocesowe żądanie zapłaty pismami z 06 lipca 2012 (k. 35 i 35 v), a zatem dopiero chwila doręczenia pozwanemu tych pism może kreować stan opóźnienia pozwanego w spełnieniu świadczenia. Mimo zatem błędnej argumentacji powodów, którzy wywodzili, że faktura płatna była 16 czerwca 2013 (w rzeczywistości był to 15 czerwca 2012), to mając na względzie stan wymagalności wierzytelności powodów wynikający z wezwania do zapłaty z 06 lipca 2012, żądanie w zakresie odsetek zasługiwało w całości na uwzględnienie, zgodnie z art. 481 § 1 k.c.

Z tych wszystkich względów, Sąd orzekł jak w punkcie I. sentencji wyroku.

Konsekwencją powyższego jest rozstrzygnięcie o kosztach procesu, które wydano w oparciu o normę art. 98 k.c. Przepis ten stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi procesowemu, na jego żądanie, koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony. Na zasądzoną w punkcie II. wyroku kwotę 7.471 zł składała się opłata od pozwu w wysokości 3.854 zł oraz koszty zastępstwa procesowego ustalone stosownie do § 6 punkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490), powiększone o koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.