Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 sierpnia 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Agata Regulska

Sędziowie SSO Dorota Kropiewnicka

SSO Krzysztof Głowacki (spr.)

Protokolant Artur Łukiańczyk

przy udziale L. K. Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 8 sierpnia 2013r.

sprawy W. S.

w przedmiocie wydania wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej

z dnia 18 kwietnia 2013 roku sygn. akt XII K 974/12

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej) na rzecz adwokata K. K. kwotę 147.60 złotych (stu czterdziestu siedmiu i ⁶⁰/100, w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Skazany W. S. wniósł o wydanie względem niego wyroku łącznego.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej, wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2013 r. sygn. akt XII K 974/12:

I. na podstawie art.85 kk. i art.86§1 kk. połączył kary pozbawienia wolności orzeczone wobec skazanego W. S. wyrokami: Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 11 stycznia 2011 r. sygn. akt XII K 1036/10, Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia z dnia 31 stycznia 2011 r. sygn. akt II K 1048/10 oraz Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 15 marca 2011 r. sygn. akt XII K 42/11, wymienionymi w pkt 8, 9 i 10 części wstępnej wyroku i wymierzył mu karę łączną 1 (jednego) roku i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

II. na podstawie art.90§2 kk. w zw. z art.85 kk. i art.86§1 kk. połączył środki karne zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym orzeczone wyrokami wymienionymi w pkt.8, 9 i 10 części wstępnej wyroku i orzekł wobec skazanego środek karny zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na łączny okres 10 (dziesięciu) lat;

III. na podstawie art.572 kpk. umorzył postępowanie o wydanie wyroku łącznego w odniesieniu do wyroków opisanych w pkt.1, 2, 3, 4, 5, 6 i 7 części wstępnej wyroku łącznego;

IV. na podstawie art.63§1 kk. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy rzeczywistego pozbawienia wolności zaliczone na poczet kar jednostkowych mocą powyższych wyroków;

V. utrzymał w mocy inne rozstrzygnięcia, zawarte w wyrokach wymienionych w pkt.8, 9 i 10 części wstępnej wyroku, nie będące przedmiotem wyroku łącznego;

VI. określenie początku odbywania kary na mocy wyroku łącznego pozostawił Dyrektorowi Zakładu Karnego, w którym skazany będzie odbywał karę łączną pozbawienia wolności;

VII. na podstawie art.624§1 kpk. zwolnił skazanego od kosztów postępowania w sprawie o wydanie wyroku łącznego, kosztami tymi obciążając Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł skazany zarzucając zaskarżonemu wyrokowi zwiększenie wymiaru kary bezwzględnego pozbawienia wolności i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie mu kary łącznej w sposób najbardziej dla niego korzystny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja skazanego jako oczywiście bezzasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

W. S., jak wynika z informacji z Krajowego Rejestru Karnego oraz z akt poszczególnych spraw, był 10–krotnie karany sądownie prawomocnymi wyrokami:

1)  Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich, VI Wydział Grodzki z dnia 12 lutego 2004 r., w sprawie o sygn. akt VI K 1/04, za przestępstwo z art.178a§1 kk. w zw. z art.244 kk. w zw. z art.11§2 kk. popełnione w dniu 27 lipca 2001 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 3 lat prób, środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat; postanowieniem z dnia 28 maja 2007 r. zarządzono skazanemu wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 8 listopada 2007 r. do 8 września 2008 r.;

2)  Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej, XII Wydział Karny z dnia 06 grudnia 2004 r., w sprawie o sygn. akt XII K 857/04, za przestępstwo z art.178a§2 kk. popełnione w dniu 6 lipca 2004 r., na karę 30 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 10 złotych, środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 1 roku; kara grzywny została wykonana w dniu 20 kwietnia 2007 r.;

3)  Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej, XII Wydział Karny z dnia 29 sierpnia 2006 r., w sprawie o sygn. akt XII K 1179/05, za:

a) przestępstwo z art.207§1 kk. i art.157§2 kk. w zw. z art.11§2 kk. popełnione w okresie od 1996 r. do czerwca 2005 r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

b) przestępstwo z art.209§1 kk. popełnione w okresie od 1998 r. do czerwca 2005 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

którym to wyrokiem orzeczono karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 5 lat próby; postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2011 r. zarządzono skazanemu wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności; skazany rozpoczął odbywanie tej kary 25 kwietnia 2012 r., a jej koniec został określony na dzień 25 grudnia 2013 r.;

4)  Sądu Rejonowego w Wałbrzychu, X Wydział Grodzki z dnia 06 listopada 2006 r., w sprawie o sygn. akt X K 1105/06, za przestępstwo z art.178a§2 kk. popełnione w dniu 8 czerwca 2006 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 2 lat próby oraz środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat;

5)  Sądu Rejonowego w Wałbrzychu, X Wydział Grodzki z dnia 23 listopada 2006 roku, w sprawie o sygn. akt X K 1456/06, za przestępstwo z art.178a§2 kk. popełnione w dniu 21 sierpnia 2006 r., na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 4 lat próby oraz środek karny w postaci zakazu prowadzenia jednośladowych pojazdów mechanicznych na okres 3 lat;

6)  Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia, V Wydział Karny z dnia 23 lutego 2009 r., w sprawie o sygn. akt V K 1470/08, za:

a) przestępstwo z art.11§1 dkk. w zw. z art.199§1 dkk. i art.265§1 dkk. w zw. z art.10§2 dkk. w zw. z art.18§1 dkk. w zw. z art.199§1 dkk. i art.265§1 dkk. w zw. z art.10§2 dkk. popełnione w okresie od 14 listopada 1996 r. do 29 stycznia 1997 r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, karę grzywny w kwocie 400 złotych,

b) przestępstwo z art.18§1 dkk. w zw. z art.18§2 dkk. i w zw. z art.199§1 dkk. popełnione w listopadzie 1996 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności,

którym to wyrokiem orzeczono karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 3 lat próby;

7)  Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej, XII Wydział Karny z dnia 14 czerwca 2010 r., w sprawie o sygn. akt XII K 1128/09, za przestępstwo z art.207§1 kk. popełnione w okresie od stycznia 2009 r. do 23 sierpnia 2009 r. na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności; postanowieniem z dnia 11 maja 2011 r. karę ograniczenia wolności zamieniono na zastępczą karę grzywny, a postanowieniem z dnia 30 listopada 2012 r. na zastępczą karę 2 miesięcy pozbawienia wolności; początek odbywania kary, po uwzględnieniu okresu zaliczonego na poczet kary, został określony na dzień 23 grudnia 2014 r., koniec na dzień 21 lutego 2015 r.;

8)  Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej, XII Wydział Karny z dnia 11 stycznia 2011 roku, w sprawie o sygn. akt XII K 1036/10, za przestępstwo z art.178a§1 i 4 kk. i art.244 kk. w zw. z art.11§2 kk. w zw. z art.64§1 kk. popełnione w dniu 19 października 2010 r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 5 lat próby, karę 50 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 20 złotych, środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 10 lat; postanowieniem z dnia 3 lutego 2012 r. karę grzywny zamieniono na 22 dni zastępczej kary pozbawienia wolności; początek odbywania zastępczej kary został określony na dzień 21 lutego 2015 r., koniec na dzień 15 marca 2015 r.;

9)  Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia, II Wydział Karny z dnia 31 stycznia 2011 roku, w sprawie o sygn. akt II K 1048/10, za przestępstwo z art.178a§1 kk. i art.244 kk. w zw. z art.11§2 kk. popełnione w dniu 28 czerwca 2010 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności, środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 5 lat; początek odbywania kary, po uwzględnieniu okresów zaliczonych na poczet wykonania kary, został określony na dzień 25 grudnia 2013 r., koniec na dzień 23 grudnia 2014 r.;

10)  Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej, XII Wydział Karny z dnia 15 marca 2011 roku, w sprawie o sygn. akt XII K 42/11, za przestępstwo z art.178a§1 i 4 kk. i art.244 kk. w zw. z art.11§2 kk. w zw. z art.64§1 kk. popełnione w dniu 23 grudnia 2010 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 5 lat próby oraz środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat.

W myśl art.85 kk., jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, Sąd orzeka karę łączną, biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa.

Uwzględniając powyższe zgodzić należy się z zaskarżonym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego, iż z wymienionych wyżej orzeczeń połączeniu wyrokiem łącznym podlegają orzeczenia wskazane w punktach 8, 9 i 10, natomiast połączenie wyroków opisanych w punktach 3-6, jakkolwiek możliwe, byłoby jednak dla skazanego niekorzystne.

Istotnym w rozpoznawanej sprawie jest fakt, że wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r., Nr 206, poz.1589) nie zachodzą materialnoprawne przeszkody do orzeczenia kary łącznej o charakterze bezwzględnym w przypadku skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania. Bezsprzecznym jest, że zmiany przepisów kodeksu karnego wprowadzone ustawą z dnia 5 listopada 2009 r. są dla skazanych mniej korzystne od tych, jakie obowiązywały w poprzednim stanie prawnym. Przytoczyć należy w tym miejscu orzeczenie Sądu Najwyższego, jakie zapadło na kanwie art.89§1a kk., a które wskazuje wprost, że „możliwość wymierzenia kary łącznej w wyroku łącznym na podstawie art.89§1a kk., zgodnie z art.4§1 kk., dotyczyć będzie skazań za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, popełnione po dniu 7 czerwca 2010 r.”; orzeczenie natomiast przez sąd za zbiegające się przestępstwa, za które wymierzono również kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia w sytuacji, gdy przestępstwa te zostały popełnione przed dniem 8 czerwca 2010 r. zawsze stanowić będzie rażące naruszenie art.4§1 kk. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2011 r., V KK 74/11, Biul.PK 2011/7/36).

Wyroki jednostkowe opisane w punktach 3-6 zapadłe wobec W. S. dotyczą przestępstw popełnionych przed dniem 8 czerwca 2010 r. Jakkolwiek Sąd łącząc jednostkowe kary z tych wyroków mógłby orzec wobec skazanego karę - przy zastosowaniu pełnej absorpcji – w wymiarze pozwalającym na warunkowe zawieszenie jej wykonania, jednak słusznie rozstrzygnął, iż mając na uwadze dotychczasowy tryb życia skazanego, jego wielokrotną karalność i niepoprawność, nie zachodzą podstawy do zastosowania wobec niego zasady pełnej absorpcji.

W świetle powyższych konstatacji stwierdzić należy, iż Sąd I instancji słusznie uwzględnił przy wyrokowaniu obowiązujące uprzednio stanowisko judykatury o kierowaniu się interesem procesowym skazanego przy orzekaniu wyroku łącznego. Interpretacja przepisu art.89§1 kk., dokonywana w orzecznictwie Sądu Najwyższego jeszcze przed wejściem w życie art.89§1a kk., była bezsporna i jednoznaczna. W uchwale z dnia 27 marca 2001 r., sygn. akt I KZP 2/01 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że art.89§1 kk. stanowi podstawę do orzekania kary łącznej w wyroku łącznym w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary bezwzględne pozbawienia wolności z karami pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, ale poprzez orzeczenie (przy spełnieniu warunków z art.69 kk.) kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Trafnie zatem, mimo zaistnienia przesłanek z art.85 kk., Sąd Rejonowy nie połączył skazanemu kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania z karą bezwzględnego pozbawienia wolności i nie wymierzył mu kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Takie rozstrzygnięcie zdecydowanie pogorszyłoby sytuację skazanego.

Prawidłowo również Sąd Rejonowy wziął pod uwagę treść aktualnie obowiązującego art.89§1a kk. Obecnie istnieje możliwość wymierzania w miejsce łączonych w wyroku łącznym kar bezwzględnych pozbawienia wolności z karami orzeczonymi z warunkowym zawieszeniem ich wykonania i wymierzanie w ich miejsce kary łącznej w postaci bezwzględnej kary pozbawienia wolności. Przekreśla to obowiązującą dotychczas zarówno w orzecznictwie jak i w doktrynie zasadę, iż instytucja wyroku łącznego miała służyć wyłącznie poprawie sytuacji skazanego. Przepis art.89§1a kk. pozwala wprost w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania - orzec w wyroku łącznym - karę łączną pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Sąd Rejonowy władny był orzec karę łączną w granicach od 1 roku i 6 miesięcy (przy zastosowaniu zasady absorpcji) do 3 lat i 6 miesięcy (przy zastosowaniu zasady kumulacji). Sąd Rejonowy natomiast orzekł karę 1roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, stosując zasadę asperacji - częściowej absorpcji, uznając, iż za takim jej ukształtowaniem przemawia zarówno zbieżność czasowa i przedmiotowa przestępstw objętych poszczególnymi wyrokami, jak również sposób zachowania się skazanego po popełnieniu poszczególnych przestępstw objętych wyrokami podlegającymi łączeniu oraz prognoza kryminologiczno-społeczna, co do wyników dotychczasowej resocjalizacji. Sąd Okręgowy w pełni podzielił argumentację Sądu I instancji zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, podobnie jak argumentację dotyczącą braku podstaw do warunkowego zawieszenia wykonania tak wymierzonej kary łącznej. Przemawiała za tym przede wszystkim niepoprawność skazanego, który (mimo pozytywnej opinii z zakładu karnego, co było zresztą uwzględnione przez Sąd przy określaniu wysokości kary łącznej) wielokrotnie wkraczał na drogę przestępstwa (o czym przekonuje jego karta karna) oraz popełnianie czynów zabronionych w warunkach powrotu do przestępstwa.

Odnosząc się do z zarzutu apelacji, za Sądem Apelacyjnym w Krakowie stwierdzić należy, że „orzeczenie kary łącznej nie musi przynosić skazanemu korzyści, jest bowiem konsekwencją przesłanek jej wymiaru. Wymierzenie kary łącznej jest działaniem racjonalnym, polegającym na oznaczeniu kary odpowiedniej do stopnia związku przedmiotowo-podmiotowego między zbiegającymi się realnie przestępstwami.” (por. orzecz. SA w K. z 5.02.2008 r. II AKa 8.08, KZS 2008/3/30). Co więcej, jak również wynika to z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 19.10.2007 r. (II AKa 183/07, Prok. i Pr. 2008/4/17) „kara łączna jest swego rodzaju podsumowaniem działalności przestępczej sprawcy w okresie czasu objętym skazaniami. Ma likwidować swoistą konkurencję kar w postępowaniu wykonawczym wynikłą z kilkakrotnych skazań. Nie jest to sposób na premię dla sprawcy większej ilości przestępstw. Wymierzając karę łączną, stosuje się zwykłe dyrektywy karania, a zwłaszcza słuszności i celowości, wyrażane przez związek przedmiotowo-podmiotowy między poszczególnymi przestępstwami. Na ogół nie ma powodu, by orzekać kary łączne w dolnych granicach, to jest w wysokości najsurowszej ze zbiegających się kar. Popełnienie więcej jak jednego przestępstwa powinno raczej skłaniać do odstępstwa od absorpcji kar, niż za nią przemawiać. Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych.” Wbrew sugestii apelującego, instytucja wyroku łącznego nie może być zatem traktowana jako premia dla skazanego z tego tytułu, że popełnił wiele przestępstw w krótkim okresie czasu.

Przytoczyć wypada za Sądem Najwyższym, że orzekanie kary łącznej jest obligatoryjne i nawet w postępowaniu toczącym się w tym przedmiocie na skutek wniosku złożonego przez skazanego, jego wynik nie jest uzależniony od złożenia przez zainteresowanego określonych propozycji połączenia konkretnych orzeczeń skazujących (por. wyrok SN z dnia 21 stycznia 2008 r., sygn. akt V KK 212/07).

W świetle powyższych uwag stwierdzić należy, że trafnie w odniesieniu do wymiaru kary łącznej Sąd Rejonowy kierował się oceną związków przedmiotowo – podmiotowych pomiędzy czynami, których dopuścił się skazany oraz oceną ich ilości i częstotliwości dokonania. Brak było podstaw do znacznego łagodzenia orzeczonych wobec skazanego prawomocnie sankcji karnych. Biorąc pod uwagę ilość i częstotliwość popełnianych czynów, zastosowanie w stosunku do skazanego zasady całkowitej absorpcji oraz dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary powodowałoby tak u skazanego, jak i w odczuciu społecznym przekonanie o nie ponoszeniu konsekwencji karnej czynów, za które prawomocnie orzeczono kary pozbawienia wolności.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując uzasadnienia dla argumentacji zawartej w apelacji, Sąd Okręgowy utrzymał w mocy wyrok Sądu I instancji.

Orzeczenie zawarte w punkcie II wyroku znajduje oparcie w art.29 ust.1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze oraz §2 ust.3 i §14 ust.5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Uwzględniając sytuację majątkową skazanego, na podstawie art.624§1 kpk i art.634 kpk zwolniono go od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.