Sygn. akt: KIO 1750/15
WYROK
z dnia 27 sierpnia 2015 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Grzegorz Matejczuk
Protokolant: Joanna Borowska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2015 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 14 sierpnia 2015 r. przez Odwołującego –
CULTWARE Sp. z o.o., ul. Cietrzewia 33 lok. 22A, 02-492 Warszawa, w postępowaniu
prowadzonym przez Zamawiającego – Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Al. Kościuszki 4,
90-419 Łódź,
przy udziale wykonawcy ARFIDO Sp. z o.o., ul. Szkolna 10A, 62-081 Chyby, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego,
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
oferty najkorzystniejszej, unieważnienie czynności wykluczenia Odwołującego z
postępowania, unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego oraz
powtórzenie czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego,
2. kosztami postępowania obciąża ARFIDO Sp. z o.o., ul. Szkolna 10A, 62-081 Chyby, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od ARFIDO Sp. z o.o., ul. Szkolna 10A, 62-081 Chyby na rzecz
Odwołującego kwotę 18 600 zł 00 (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych
zero groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia
- przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego w Łodzi.
Przewodniczący: ……………………………..
Sygn. akt: KIO 1750/15
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Uniwersytet Medyczny w Łodzi – prowadzi na podstawie ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U.2013.907 ze zm.) – dalej: Pzp lub
Ustawa; postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego na „Dostawę montaż, konfigurację
systemu, wdrożenie informatyczne oraz przeprowadzenie szkoleń systemu ochrony zbiorów
pracującego w oparciu o technologię RFID HF dla Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w
ramach projektu „Farmacja i biotechnologia w XXI wieku - kompleksowa przebudowa oraz
modernizacja infrastruktury Dydaktyczno-Naukowej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.”,
znak: ZP/35/2015.
Wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wykonawczych
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 27 maja 2015 r., nr: 2015/S 100-182091.
W dniu 7 sierpnia 2015 r., Zamawiający zawiadomił o wyborze najkorzystniejszej oferty
(oferta nr 2 złożona przez wykonawcę ARFIDO Sp. z o.o., ul. Szkolna 10A, 62-081 Chyby)
oraz o wykluczeniu wykonawcy CULTWARE Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie na podstawie
art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp oraz o odrzuceniu oferty tego wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1
pkt 2 Pzp.
W dniu 14 sierpnia 2015 r. Odwołujący – CULTWARE Sp. z o.o. z siedzibą w
Warszawie – wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie od niezgodnych z
przepisami ustawy Pzp czynności / zaniechania czynności przez Zamawiającego, zarzucając
Zamawiającemu:
1) niezgodne z przepisami Pzp wykluczenie Odwołującego i uznania jego oferty za
odrzuconą pomimo wykazania przez Odwołującego w sposób wymagany przez
Zamawiającego spełnienia warunków udziału w postępowaniu;
2) niezgodne z przepisami Pzp odrzucenie oferty Odwołującego pomimo tego, że oferta
Odwołującego odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia;
3) niezgodne z przepisami Pzp zaniechanie poprawienia w ofercie Odwołującego innych
omyłek polegających na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków
zamówienia, niepowodujących istotnych zmian w treści oferty;
4) niezgodne z przepisami Pzp zaniechanie wezwania Odwołującego do złożenia
oświadczenia na formularzu załącznika nr 2.1.;
5) niezgodne z przepisami Pzp zaniechanie wezwania Odwołującego do złożenia
wykazu wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również
wykonywanych, głównych dostaw, w okresie ostatnich trzech lat przed upływem
terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym
okresie, wraz z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na
rzecz których dostawy zostały wykonane, oraz załączeniem dowodów, czy zostały
wykonane lub są wykonywane należycie;
6) niezgodne z przepisami Pzp wybranie jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy
ARFIDO Sp. z o.o. ul. Szkolna 10A, 62-081 Chyby, podczas gdy najkorzystniejszą
ofertą niepodlegającą odrzuceniu jest oferta Odwołującego.
W związku z powyższym Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1) art. 7 ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp i art. 24 ust. 4 Pzp poprzez wykluczenie
Odwołującego i uznanie jego oferty za odrzuconą wobec niewykazania przez
Odwołującego - zdaniem Zamawiającego - braku podstaw do wykluczenia w zakresie
niekaralności członka zarządu Odwołującego, który przedstawił zaświadczenie
wydane przez właściwy organ na Węgrzech wystawione w terminie 6 miesięcy przed
upływem terminu składania ofert, z tym że złożone po upływie 90 dniowej ważności
tego dokumentu zgodnie z przepisami prawa węgierskiego;
2) art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp i art. 24 ust. 4 Pzp poprzez jego zastosowanie i wykluczenie
Odwołującego oraz uznanie jego oferty za odrzuconą wobec niewykazania przez
Odwołującego - zdaniem Zamawiającego - dysponowania wymaganą wiedzą i
doświadczeniem, a to wobec posłużenia się zobowiązaniem podmiotu trzeciego do
udostępnienia wiedzy i doświadczenia Odwołującemu i jego konsorcjantom, natomiast
złożenia oferty samodzielnie przez Odwołującego, podczas gdy okoliczność złożenia
oferty samodzielnie przez Odwołującego nie ma wpływu na skuteczność tego
oświadczenia czy na możliwość jego zastosowania w tym postępowaniu, oraz że nie
zostało ono odwołane przez podmiot trzeci;
3) art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp poprzez zaniechanie uzupełnienia w ofercie Odwołującego
wskazanych w wyjaśnieniach roczników produkcji oferowanego sprzętu w załączniku
nr 2.1;
4) art. 26 ust. 3 Pzp w zw. z art. 25 ust. 1 pkt 2 Pzp poprzez zaniechanie wezwania
Odwołującego do złożenia:
a) oświadczenia na formularzu załącznika nr 2.1.;
b) wykazu wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również
wykonywanych, głównych dostaw, w okresie ostatnich trzech lat przed upływem
terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym
okresie, wraz z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na
rzecz których dostawy zostały wykonane, oraz załączeniem dowodów, czy zostały
wykonane lub są wykonywane należycie;
5) art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp poprzez odrzucenie oferty Odwołującego pomimo nie zajścia
niezgodności treści oferty z treścią SIWZ, w szczególności w zakresie lat produkcji
oferowanego sprzętu;
6) art. 91 ust. 1 Pzp poprzez dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty wykonawcy
ARFIDO Sp. z o.o. ul. Szkolna 10A, 62-081 Chyby, podczas gdy najkorzystniejszą
ofertą dla części II zamówienia niepodlegającą odrzuceniu jest oferta Odwołującego.
Na podstawie powyższych zarzutów Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i:
1) nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienia czynności wykluczenia wykonawcy CULTWARE spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (02-492), przy ul.
Cietrzewia 33 lok. 22A z postępowania;
2) unieważnienia czynności odrzucenia oferty wykonawcy CULTWARE spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (02-492), przy ul.
Cietrzewia 33 lok. 22A;
3) unieważnienia czynności wyboru jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez
wykonawcę ARFIDO Sp. z o.o. ul. Szkolna 10A, 62-081 Chyby;
4) powtórzenia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty CULTWARE
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie (02-492), przy ul.
Cietrzewia 33 lok. 22A;
2) zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania
odwoławczego, w tym zwrotu poniesionych kosztów wynagrodzenia pełnomocnika,
według rachunków przedstawionych na rozprawie.
Odwołujący wniósł jednocześnie o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z
dokumentów w postaci:
1) informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców KRS
Odwołującego na okoliczność ustalenia osób upoważnionych do reprezentowania
Odwołującego;
2) informacji z dnia 7 sierpnia 2015 r. o wyborze oferty najkorzystniej, wykluczeniu
odwołującego, odrzuceniu oferty Odwołującego na okoliczność interesu Odwołującego
we wniesieniu odwołania;
3) protokołu postępowania i załączników do niego w szczególności oferty Odwołującego,
korespondencji prowadzonej pomiędzy Odwołującym a Zamawiającym w toku badania
oferty na okoliczność wykazania przez Odwołującego zgodnie z wymogami SIWZ
spełnienia warunków udziału w postępowaniu oraz złożenia oferty zgodnej w swej
treści z treścią SIWZ;
4) ogłoszenia o zamówieniu oraz Specyfikacji istotnych warunków niniejszego
zamówienia na okoliczności wskazane w uzasadnieniu odwołania.
W uzasadnieniu odwołania podniesiono:
W odniesieniu do zarzutu niezgodnego z przepisami Pzp wykluczenia Odwołującego
pomimo wykazania przez Odwołującego w sposób wymagany przez Zamawiającego
spełnienia warunków udziału w postępowaniu:
1. w kwestii zaświadczenia o niekaralności:
Wskazano, że Zamawiający wykluczył Odwołującego z postępowania wobec złożenia
przez Odwołującego zaświadczenia o niekaralności dla Wiceprezesa Zarządu mającego
miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wystawione przez Centralny
Urząd Administracyjny i Usług Elektronicznych Węgier w dniu 10 stycznia 2015 r., który
zgodnie z informacją zawartą na samym dokumencie, jest ważny 90 dni.
Wyjaśniono, że Zamawiający wezwał Odwołującego do uzupełnienia tegoż
dokumentu. W odpowiedzi Odwołujący złożył ponownie taki sam dokument wyjaśniając, że
Zamawiający niesłusznie uznał dokument za niezłożony.
Uzasadniając wykluczenie Odwołującego z przywołanego powodu Zamawiający
wskazał, że treść i ważność dokumentu winna być określana według regulacji prawnych
obowiązujących w kraju, którego organ wydał dany dokument. Nie poparł jednak tego
twierdzenia żadnym. Z takim stanowiskiem Zamawiającego Odwołujący nie zgodził się.
Podniesiono, że do wiceprezesa zarządu CULTWARE sp. z o.o., który jest urzędującym
członkiem organu zarządzającego spółki mającej siedzibę na terytorium RP, ale sam ma
miejsce zamieszkania poza terytorium RP zastosowanie znajduje § 3 ust. 3 rozporządzenia w
sprawie dokumentów, który stanowi, że „jeżeli, w przypadku wykonawcy mającego siedzibę
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osoby, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 5-8, 10 i
11 Pzp, mają miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wykonawca
składa w odniesieniu do nich zaświadczenie właściwego organu sądowego albo
administracyjnego miejsca zamieszkania, dotyczące niekaralności tych osób w zakresie
określonym w art. 24 ust. 1 pkt 5-8, 10 i 11 Pzp, wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed
upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie
zamówienia albo składania ofert, z tym że w przypadku gdy w miejscu zamieszkania tych osób
nie wydaje się takich zaświadczeń - zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie
złożone przed właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu
zawodowego lub gospodarczego miejsca zamieszkania tych osób lub przed notariuszem". Ten
przepis został powielony przez Zamawiającego w treści SIWZ w pkt IX B. 8. SIWZ.
Argumentowano następnie, że zarówno w § 3 ust. 3 rozporządzenia w sprawie
dokumentów jak i w pkt IX B. 8. SIWZ nie pada słowo „aktualny", a przydatność, skuteczność
tego „zaświadczenia" dla potrzeb polskiego prawa zamówień publicznych zależna jest jedynie
od tego, czy zostało wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu
składania ofert. Zaświadczenie spełniające te wymogi Wykonawca załączył do oferty.
Sformułowanie „aktualność" które pojawia się w rozporządzeniu tylko do dookreślenia
dokumentu polskiego nie oznacza jego „ważności", a odnosi się do zgodności treści
dokumentu z rzeczywistym stanem. „Ważność" dla potrzeb postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego określa się jedynie poprzez ustalenie czy przedstawione
zaświadczenie zostało wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu
składania ofert. Ta „ważność" to de facto „domniemanie aktualności" dokumentu. „Aktualność"
dotyczy nie daty wystawienia, a zgodności z rzeczywistym stanem faktycznym, tzn. ma to
zapobiegać sytuacji, gdy wykonawca złożyłby dokument wystawiony nie wcześniej niż 6
miesięcy przed upływem terminu składania ofert ale już nieaktualny, tj. niezgodny z
rzeczywistością, jako że np. w międzyczasie uprawomocnił się wyrok skazujący. Takie
zaświadczenie, mimo że wystawione w wymaganym terminie byłoby nieaktualne z uwagi na
niezgodność jego treści z rzeczywistym stanem.
Odwołujący podniósł także, że ani rozporządzenie w sprawie dokumentów, ani SIWZ
w niniejszym postępowaniu nie wymagają od wykonawcy złożenia wobec cudzoziemca
wchodzącego w skład organu zarządzającego „dokumentu wystawionego w terminie
wynikającym z przepisów kraju wystawienia" czy „dokumentu wystawionego nie wcześniej niż
6 miesięcy przed upływem terminu składania ofert, chyba że przepisy kraju wystawienia
zakreślają krótszy termin domniemania aktualności dokumentu". Przepisy rozporządzenia w
sprawie dokumentów takich zapisów nie używają, a to wobec zakazu dyskryminacji
wykonawców zagranicznych lub wykonawców z elementem zagranicznym, jaki to zakaz
wynika z unijnych dyrektyw zamówieniowych. Stąd unifikacja i - zgodnie z zasadą równego
traktowania wykonawców i pochodnym wobec tej zasady zakazem dyskryminacji wyrażonymi
w art. 7 ust. 1 Pzp - jeden dla wszystkich - 6 miesięczny termin domniemania aktualności
zaświadczenia niezależnie od miejsca jego wystawienia.
Wskazano następnie, że wykluczenie wykonawcy mimo złożenia dokumentu formalnie
zgodnego z wymogami rozporządzenia czy SIWZ (zachowanie 6 miesięcznego terminu),
może mieć miejsce jedynie w sytuacji, gdyby ujawniła się okoliczność prawomocnego
skazania podmiotu, które to prawomocne skazanie nastąpiłoby po wydaniu zaświadczenia (tj.
dezaktualizowało je) lub gdyby treść zaświadczenia nie oddawała celów art. 24 ust. 1 Pzp.
Wykluczenie wykonawcy z powodów wskazanych przez Zamawiającego w zawiadomieniu o
wykluczeniu, pomimo złożenia przez Wykonawcę dokumentu spełniającego wymogi
postawione przez przepisy prawa zamówień publicznych oraz SIWZ stanowi dyskryminację
wykonawcy na etapie badania ofert.
Odwołujący wskazał, że wyroki zbieżne z koncepcją Zamawiającego zapadały w
Polsce wiele lat temu. Bieżąca linia orzecznicza KIO w tym zakresie jest zgodna ze
stanowiskiem Odwołującego oraz zgodna z tendencją unifikowania wymogów wobec
wykonawców na terenie całej UE. W wyroku Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu
Zamówień Publicznych z dnia 18 grudnia 2012 r. KIO 2660/12 KIO zajmowała się dokumentem
potwierdzającym opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne złożonym przez wykonawcę
zagranicznego - dokument został wystawiony w terminie 3 miesięcy przed upływem terminu
składania ofert ale potwierdzał brak zaległości w dacie wcześniejszej niż 3 miesiące przed
upływem terminu składania ofert. Zamawiający wykluczył wykonawcę. KIO uznała, że
niezasadnie, jako że rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów wymaga, żeby
dokument był wystawiony w terminie 3 miesięcy i nie stawia innych wymogów. Analogicznie w
sprawie KRK ważne jest tylko, że zostało wystawione w terminie 6 miesięcy przed upływem
terminu składania ofert. Rozporządzenie nie stawia innych wymogów.
W uzasadnieniu wyroku z dnia 9 lutego 2012 r. KIO 168/12 Krajowa Izba Odwoławcza
podniosła, że „należy też zwrócić uwagę, że art. 24 ust 1 pkt 4-8 ustawy Prawo zamówień
publicznych odnosi się ogólnie do skazania za wymienione rodzaje przestępstw, niezależnie
od kraju ich popełnienia, zatem czy to informacja z Krajowego Rejestru Karnego, czy
zaświadczenie z rejestru innego państwa, z samego założenia nie będzie informacją
kompletną z punktu widzenia art. 24 ust. 1 pkt 4-8 ustawy Prawo zamówień publicznych, lecz
dotyczącą, co do zasady, kraju rejestru. Nie obejmuje też sytuacji, w której dana osoba
zmieniała kraje zamieszkania. Poza tym każde zaświadczenie, hiszpańskie, polskie czy
innego kraju, z rejestru, organu skarbowego czy ubezpieczeń społecznych itp. instytucji
zawiera informacje aktualne na dzień jego wystawienia - jest to oczywiste, dodatkowo
dopuszczając "termin ważności" 3 - tub 6 - miesięczny ustawodawca "zezwala" na taką lukę
(choć zastrzega też, że mimo wszystko musi być ono także "aktualne" - § 2 pkt 2- 6
rozporządzenia)". (...) „Co zaś do terminu ważności zaświadczenia z Registro Central de
Penados, został on jednoznacznie określony § 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane - jako 6 miesięcy przed upływem terminu składania ofert (lub
wniosków) i zaświadczenia wystawione w takim terminie wykonawcy przedstawili". KIO
podtrzymała decyzję Zamawiającego o wyborze wykonawcy, który przedstawił taki dokument.
W uzasadnieniu wyroku z dnia 29 czerwca 2012 r. KIO 1010/12; KIO 1034/12; KIO 1035/12;
KIO 1037/12; KIO 1038/12: Krajowa Izba Odwoławcza wskazała, że „w ocenie Izby wymóg
złożenia zaświadczeń odnoszących się do braku zakazu ubiegania się o udzielenie
zamówienia publicznego dotyczy sytuacji, gdy takie dokumenty są wydawane, przy czym
zasadnym jest uznanie, iż muszą być one wydawane przez cały ustalony polskimi przepisami
okres ich ważności, tj. 6 miesięcy, aby zrównać sytuację wszystkich wykonawców w
Postępowaniu. W przeciwnym razie mogłoby dojść do tego, że wykonawca wezwany do
uzupełnienia dokumentów co do braku podstaw do wykluczenia z art. 24 ust. 1 pkt 9 ustawy
Pzp przedstawi takie samo w treści oświadczenie, ale złożone w innej wcześniejszej dacie. W
ocenie Izby brak jest przesłanek, iż nie mógłby tak uczynić, skoro przepisy polskie przewidują
6 miesięczny okres ważności dokumentu. Trudno przyjąć, iż w takiej sytuacji wykonawca
wobec zmienionych w Hiszpanii przepisów musiałby legitymować się wyłącznie
zaświadczeniem, choć wydawane były one tylko przez trzy miesiące z sześciu. Zdaniem Izby
należy uwzględnić cel, dla którego dokument jest składany, tj. potwierdzenie faktu
niekaralności podmiotu ubiegającego się o zamówienie, a nie aspekt wyłącznie formalny".
2. w zakresie dotyczącym zobowiązania podmiotu trzeciego do udostępnienia
Odwołującemu wiedzy i doświadczenia na czas realizacji zamówienia.
Odwołujący podniósł, że Zamawiający wskazał, że Odwołujący nie wykazał spełnienia
warunku wiedzy i doświadczenia, jako że Odwołujący posłużył się zobowiązaniem podmiotu
trzeciego, w którym podmiot ten udostępnił wiedzę i doświadczenie Odwołującemu „i jego
konsorcjantom", a Odwołujący w efekcie złożył ofertę samodzielnie.
Podkreślono, że Zamawiający nie wyjaśnił, gdzie upatruje związku pomiędzy treścią
złożonego zobowiązania, samodzielnym złożeniem oferty przez Odwołującego a
niewykazaniem spełnienia przez Odwołującego warunku posiadania wiedzy i doświadczenia.
W przekonaniu Odwołującego, tak jak realizujące zamówienie konsorcjum nabywa
wiedzę i doświadczenie, którym w pełnym zakresie może się legitymować każdy z
konsorcjantów osobno, tak w przypadku udostępnienia wiedzy i doświadczenia grupie kilku
podmiotów, w sytuacji złożenia oferty finalnie przez jeden z nich, ten jeden może się
udostępnioną wiedzą i doświadczeniem legitymować w pełnym zakresie.
Wskazano następnie, że zobowiązanie nie było warunkowe, nie uzależniało swojej
skuteczności od złożenia oferty przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia. Zobowiązanie nie zostało także odwołane.
Dodatkowo argumentowano, że stanowisko Zamawiającego odnośnie wskazanego
dokumentu nie powinno skutkować automatycznym wykluczeniem Wykonawcy, a wezwaniem
Odwołującego w trybie art. 26 ust. 3 Pzp w zw. z art. 25 ust. 1 Pzp do złożenia wykazu
wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonywanych,
głównych dostaw w okresie ostatnich trzech lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli
okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wraz z podaniem ich wartości,
przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których dostawy lub usługi zostały
wykonane, oraz załączeniem dowodów, czy zostały wykonane lub są wykonywane należycie.
Zamawiający ma bowiem obowiązek wezwać Wykonawcę do złożenia dokumentów, o których
mowa w art. 25 ust. 1 Pzp w sytuacji, gdy wykonawca dokumentów nie złożył lub gdy złożone
dokumenty zawierają błędy. Takiego wezwania Zamawiający do Odwołującego nie
wystosował.
W odniesieniu do zarzutu niezgodnego z przepisami ustawy Pzp odrzucenia oferty
Odwołującego, pomimo, że oferta Odwołującego odpowiada treści SIWZ
Podniesiono, że Zamawiający odrzucił ofertę Odwołującego na podstawie art 89 ust. 1
pkt 2 Pzp wskazując w uzasadnieniu, że Zamawiający wymagał w SIWZ wskazania roku
produkcji oferowanych urządzeń, czego Odwołujący nie zrobił.
Zamawiający w trybie art. 87 ust. 1 Pzp wzywał Odwołującego do wyjaśnień w tym
zakresie. Odwołujący wyjaśnił, że nie podał informacji o roku produkcji niektórych z elementów
systemu RFID przez niedopatrzenie, omyłkę, a następnie sprecyzował, że wszystkie
oferowane elementy są wyprodukowane w 2015 r.
Zamawiający w uzasadnieniu odrzucenia oferty wskazał, że dokument stanowiący
załącznik nr 2.1. odnosi się bezpośrednio do przedmiotu przyszłego zobowiązania Wykonawcy
oraz w znaczeniu formalnym jest częścią oferty rozumianej jako oświadczenie woli wyrażające
zobowiązanie do określonego wykonania zamówienia. Podniósł, że skoro dokument ten
stanowi merytoryczną część oferty i konkretyzują oferowany przez Wykonawcę przedmiot
zamówienia, po upływie terminu składania ofert, w przypadku wystąpienia braku w takim
dokumencie nie jest możliwe jego uzupełnienie, jako że doszłoby do niedozwolonej zmiany
treści oferty, a treść oferty nie podlega zmianom i uzupełnieniom.
Odwołujący wskazał, że w związku z powyższym pojawia się wątpliwość odnośnie celu
skorzystania przez Zamawiającego z art. 87 ust. 1 Pzp. Co więcej pojawia się także wątpliwość
dotycząca ratio legis wprowadzenia przepisów art. 87 ust. 1 Pzp czy 87 ust. 2 Pzp, skoro nie
można ich zdaniem Zamawiającego wykorzystać do zmiany, uzupełnienia treści oferty.
Zamawiający nie wskazał, w jakim zakresie, z jakim punktem SIWZ niezgodna jest treść oferty
złożonej przez Odwołującego. Zamawiający w żadnym punkcie SIWZ nie stawiał wymogów co
do lat produkcji sprzętu. W opinii Odwołującego złożona przez niego oferta jest zgodna z
treścią SIWZ.
W odniesieniu do zarzutu niezgodnego z przepisami ustawy Pzp zaniechania
poprawienia w ofercie Odwołującego innych omyłek polegających na niezgodności oferty z
SIWZ, niepowodujących istotnych zmian w treści oferty
Odwołujący podniósł, że zarzut ten stawiany jest jako ewentualny, gdyż w ocenie
Odwołującego do niezgodności treści oferty z treścią SIWZ nie doszło. Natomiast jeśli uznać,
że taka niezgodność miała miejsce, w przekonaniu Odwołującego zastosowanie w tym
przypadku winien znaleźć przepis art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Poprawienie dostrzeżonych przez
Zamawiającego braków, po uzyskaniu wyjaśnień od Odwołującego, nie spowodowałoby
istotnych zmian w treści oferty. Taka zmiana nie byłaby zmianą istotną, jako że Zamawiający
nie miał bowiem żadnych preferencji odnośnie lat produkcji sprzętu, nie zbudował na tym
zagadnieniu kryterium oceny ofert. Nie bez znaczenia jest też to, że w odpowiedzi na
wezwanie do wyjaśnień Odwołujący wskazał, że oferuje najnowszy dostępny na rynku sprzęt
- wyprodukowany w 2015 r.
W odniesieniu do zarzutu niezgodnego z ustawą Pzp zaniechania wezwania
Odwołującego do złożenia oświadczenia na formularzu załącznika nr 2.1.
Odwołujący wskazał, że Formularz załącznika nr 2.1. został przez Odwołującego
parafowany. Zamawiający w pkt IX C. SIWZ wymagał, by dokument ten został przez oferenta
podpisany. W pkt IX C. SIWZ Zamawiający wskazał, że: ..W celu potwierdzenia, że oferowane
dostawy odpowiadają wymaganiom określonym przez Zamawiającego w niniejszej SIWZ,
Wykonawca jest zobowiązany dołączyć do oferty: Wypełniony i podpisany Przedmiot
zamówienia oraz Specyfikację asortymentowo-ilościową zgodnie z załącznikami nr 2.1 i 2.2."
Zamawiający sprecyzował zatem charakter prawny dokumentu załącznika nr 2.1. wskazując,
że jest to dokument potwierdzający, że oferowane dostawy odpowiadają wymaganiom
określonym przez Zamawiającego w SIWZ, a zatem, że jest to dokument, o którym mowa w
art. 25 ust. 1 pkt 1 PZP. tj. podlegający uzupełnieniu w trybie art. 26 ust. 3 PZP. Na wezwanie
do złożenia wyjaśnień Odwołujący przedłożył podpisany formularz załącznika nr 2.1. Złożenie
tego dokumentu nie zostało jednak poprzedzone wezwaniem Zamawiającego w trybie art. 26
ust. 3 Pzp, a zatem Zamawiający uzupełnionego dokumentu nie uwzględnił.
Zdaniem Odwołującego Zamawiający uchybił obowiązkom nałożonym przez art. 26
ust. 3 Pzp.
W odniesieniu do zarzutu niezgodnego z przepisami Pzp zaniechania wezwania
Odwołującego do złożenia wykazu wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub
ciągłych również wykonywanych, głównych dostaw lub usług, w okresie ostatnich trzech lat
przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wraz z
podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których dostawy lub
usługi zostały wykonane, oraz załączeniem dowodów, czy zostały wykonane lub są
wykonywane należycie.
Odwołujący wskazał, że Zamawiający wykluczył Odwołującego z uwagi na
niewykazanie spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Do takich wniosków doszedł
badając zobowiązanie do udostępnienia zasobów przez podmiot trzeci. Zamawiający
zaniechał jednak swoich obowiązków nie wzywając Odwołującego w trybie art. 26 ust. 3 Pzp
w zw. z art. 25 ust. 1 Pzp - po dokonaniu oceny złożonego zobowiązania - do złożenia wykazu
wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonywanych,
głównych dostaw w okresie ostatnich trzech lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli
okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wraz z podaniem ich wartości,
przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których dostawy lub usługi zostały
wykonane, oraz załączeniem dowodów, czy zostały wykonane lub są wykonywane należycie.
Zamawiający ma bowiem obowiązek wezwać Wykonawcę do złożenia dokumentów, o których
mowa w art. 25 ust. 1 Pzp w sytuacji, gdy wykonawca dokumentów nie złożył lub gdy złożone
dokumenty zawierają błędy. Ugruntowane orzecznictwo KIO wskazuje, że dotyczy to także
sytuacji, gdy złożone dokumenty nie potwierdzają spełnienia przez wykonawcę postawionych
warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający takiego wezwania nie wystosował.
W odniesieniu do zarzutu niezgodnego z przepisami Pzp wybrania jako
najkorzystniejszej oferty wykonawcy ARFIDO Sp. z o.o. ul. Szkolna 10A, 62-081 Chyby,
podczas gdy najkorzystniejszą ofertą niepodlegającą odrzuceniu jest oferta Odwołującego.
Odwołujący wskazał, że zarzut jest konsekwencją zarzutów poprzednich.
Najkorzystniejszą ofertą niepodlegającą odrzuceniu w niniejszym postępowaniu o udzielenie
zamówienia jest oferta Odwołującego. Wybierając ofertę ARFIDO sp. z o.o. Zamawiający
naruszył przepis art. 91 ust. 1 Pzp.
W dniu 19 sierpnia 2015 r., przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego zgłosił wykonawca ARFIDO Sp. z o.o. z siedzibą w Chybach (dalej:
Przystępujący; ARFIDO). Izba stwierdziła skuteczność zgłoszonego przystąpienia i dopuściła
ww. wykonawcę do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika.
Pismem z dnia 27 sierpnia 2015 r. (data wpływu do Izby), Zamawiający w odpowiedzi
na odwołanie oświadczył, że uwzględnia w całości zarzuty odwołania. Zamawiający wskazał,
że po przeanalizowaniu postawionych zarzutów oraz całości uzasadniającej te zarzuty
argumentacji uznał odwołanie za zasadne w całości.
Na posiedzeniu przed Izbą wykonawca ARFIDO wniósł sprzeciw wobec uwzględnienia
przez Zamawiającego w całości zarzutów odwołania.
W toku rozprawy strony i uczestnik postępowania podtrzymali swoje stanowiska.
Odwołujący wskazał m.in., że literalne brzmienie § 3 ust. 3 rozporządzenia w sprawie
rodzaju dokumentów uprawiania zamawiającego do badania czterech kwestii: autentyczności
dokumentu, czy został wystawiony przez właściwy organ, zakresu przedmiotowego
dokumentu oraz daty wystawienia. Odwołujący przywołał stanowisko zawarte w uzasadnieniu
wyroku o sygn. akt KIO 1239/13, gdzie podkreślono nadrzędność zasady równego traktowania
wykonawców. Ponadto wskazano, że literalne brzmienie przepisu zastosował też
Zamawiający w specyfikacji tego postępowania, a wykonawca działając w dobrej wierze złożył
zaświadczenie zgodnie z tym przepisem i treścią specyfikacji.
Odnośnie zobowiązania podmiotu trzeciego, Odwołujący wskazał, że w sytuacji, gdy
zobowiązanie udostępnia kilku podmiotom wiedzę i doświadczenie, to każdy z tych podmiotów
może w pełnym zakresie legitymować się tym zasobem. Wyjaśniono, że Odwołujący rozważał
na pewnym etapie złożenie oferty razem z innymi podmiotami i przygotowując się do przetargu
miał dwa zobowiązania: jedno tylko dla niego, a jedno dla niego i konsorcjantów. W ocenie
Odwołującego nie miało znaczenia, które z tych zobowiązań złoży Zamawiającemu.
W zakresie powyższego zarzutu Odwołujący złożył wniosek dowodowy z oświadczenia
podmiotu trzeciego o udostępnieniu wiedzy i doświadczenia z dnia 19 czerwca 2015 r. oraz
oświadczenia z dnia 20 sierpnia 2015 r. na okoliczność, że Odwołującemu została
udostępniona wiedza i doświadczenie, niezależnie od tego czy będzie działał sam czy w
ramach konsorcjum. Z ostrożności podniesiono, że nawet gdyby Zamawiający stwierdził, że
dokument ten nie potwierdza spełnienia warunku udziału, to Zamawiający powinien wezwać
wykonawcę do jego uzupełnienia - we wcześniejszych wezwaniach nie było bowiem wezwania
w zakresie spełnienia warunku wiedzy i doświadczenia.
Odnośnie odrzucenia oferty Odwołujący podkreślił, że treść załącznika 2.1 nie jest
niezgodna ze specyfikacją. Zamawiający nie wskazał w specyfikacji daty produkcji sprzętu.
Nawet gdyby jednak przyjąć, ze zamawiający wymagał roku produkcji to jest to rzecz, która
powinna zostać poprawiona w trybie art.87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Zamawiający poprzedzając tę
procedurę uzyskał wyjaśnienia co do daty produkcji. Podkreślono przy tym, że to nie jest
zasadniczy element treści oferty. Ponadto, Zamawiający przesadził o charakterze tego
formularza - jest to tzw. dokument przedmiotowy a więc uzupełniany i kwestia parafki, a nie
podpisu, mogła zostać uzupełniona poprzez wezwanie w trybie art. 26 ust 3 Pzp.
Zamawiający wskazał, że w kwestii zaświadczenia o niekaralności należało się zgodzić
z Odwołującym, iż § 3 ust. 3 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, nic nie mówi o
tym by dokument musiał być aktualny, a kryterium oceny może być tylko data wystawienia.
Mając na uwadze fundamentalny charakter zasady równości niedopuszczalne jest, by ten sam
wymóg mógł być w różny sposób weryfikowany wobec wykonawców. Odnośnie zobowiązania
podmiotu trzeciego Zamawiający przyznał, że wezwanie powinno obejmować nie tylko
złożenie oryginału, ale także odnosić się do treści dokumentu. W kwestii roku produkcji
Zamawiający wskazał, że konkretny rok produkcji nie był wymogiem – wymogiem było by
sprzęt był fabrycznie nowy i nigdzie w specyfikacji Zamawiający nie precyzował roku produkcji.
Po otrzymanych wyjaśnieniach Zamawiający powinien był dokonać poprawienia oferty w trybie
art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Wskazano jednocześnie, że oświadczenie z treści odpowiedzi na
odwołanie dotyczące wykonania czynności zgodnie z żądaniem Odwołującego, dotyczyło
wezwania Odwołującego, w ramach ponownej oceny i badania oferty, do uzupełnienia
zobowiązania oraz poprawienia oferty w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp.
Przystępujący – wnoszący sprzeciw – wskazał, że co najmniej jedna z podstaw
wykluczenia jest w pełni zasadna, dotyczy to zaświadczenia o niekaralności. Podniesiono, że
w orzecznictwie Izby akcentuje się znaczenie terminu z § 3 ust. 3 rozporządzenia, dla oceny
ważności dokumentu dla podmiotu z elementem zagranicznym, w piśmiennictwie też są głosy,
które poopierają pierwotne stanowisko Zamawiającego. Koncepcje te koncentrują się na
znaczeniu ustawodawstwa miejsca wystawienia dokumentu. Wnoszący sprzeciw nie zgodził
się z twierdzeniami Odwołującego, że kwestia aktualności odnosi się tylko do polskich
dokumentów, a ważność należy postrzegać jedynie przez pryzmat 6 miesięcznego terminu
wystawienia dokumentów. Podniesiono, że termin ważności należy odnosić do prawa
miejscowego. Ponadto, argumentowano, że domniemanie aktualności musi być odniesione do
terminu ważności dokumentu, który z kolei wynika z prawa miejsca wystawienia dokumentu.
Przepis § 3 ust. 3 rozporządzenia sam w sobie nie mówi o aktualności, ale należy zwrócić
uwagę, że są to dokumenty zastępujące polskie dokumenty z KRK, co do których przepisy
mówią już o ich aktualności. Podkreślono także cel składania tego rodzaju dokumentów.
Dodatkowo, podniesiono, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
funkcjonuje zasada prawdy formalnej i to na wykonawcy spoczywa ciężar wykazania
spełnienia warunków – ma złożyć takie dokumenty, które przekonają zamawiającego, że nie
podlega wykluczeniu. Zamawiający zastosował właśnie art. 24 ust. 3 pkt 4 Pzp. Najistotniejsze
jest to, że Odwołujący nie wykazał spełnienia warunków udziału w postępowaniu.
Podkreślono również, że dokument musi być aktualny - inaczej różnicuje się
wykonawców, bo niektórzy muszą złożyć dokument aktualny w Polsce, a przedsiębiorcy inni,
z elementem zagranicznym, już nie. Aktualność to zgodność z rzeczywistym stanem, a dla
poczynienia tych ustaleń zamawiający może sprawdzać tylko dokumenty, które dostaje.
Istnieje domniemanie, że to co jest w dokumencie jest zgodne z rzeczywistym stanem
faktycznym – jest to domniemanie faktyczne, które wynika z ważności dokumentu. Należy
postawić pytanie jak długo to domniemanie dla dokumentu istnieje – tj. jest istota problemu w
tej sprawie i należy zawsze patrzeć, jak długo jest ważny dokument, który jest przedkładany.
Jeżeli z dokumentu nie wynika data ważności, to Zamawiający powinien stosować regułę
dotyczącą sześciomiesięcznego terminu wystawienia z § 3 ust. 3 rozporządzenia, natomiast
gdy dokument zawiera datę wystawienia to tej reguły nie powinno się stosować. Wskazano,
że wykonawcy często składają dokumenty o okresie dłuższym, wystawione po
sześciomiesięcznym okresie, i jeżeli Izba uznawała to za prawidłowe, to ta sama zasada musi
działać w drugą stronę.
Przystępujący argumentował ponadto, że jeżeli w kraju wystawienia dokumentu nie jest
ważny, to nie można przypisywać mu domniemania aktualności. Przywołano orzeczenia
dotyczące zaświadczenia o niekaralności o sygnaturach akt: KIO UZP 2140/10, 2152/10 oraz
KIO 1492/12. Podkreślono także, że jeśli w dyrektywie nie ma jednego terminu ważności
dokumentów, to ustawodawca krajowy określa jak długo dokument zachowuje swoją ważność.
Wskazano także, że żadne z orzeczeń przywołane przez Odwołującego nie odnosi się do
okoliczności tej sprawy – w sprawach tych nie występował bowiem problem daty
zaświadczenia o niekaralności. Przystępujący stwierdził, że przy ocenie prawnej tej kwestii
należy nadać prymat prawu kraju wystawienia dokumentu i Zamawiający początkowo podjął
słuszną decyzję, bo nie miał podstaw do uznawania aktualności dokumentu, którego termin
ważności wygasł, a więc który nie potwierdzał rzeczywistego stanu rzeczy.
W odniesieniu do zobowiązania podmiotu trzeciego Przystępujący wskazał na zasady
wynikające z wykładni językowej związane z użyciem spójnika „i”. Podkreślono, że Odwołujący
nie ma własnego doświadczenia i wiedzy, tak więc wykonawca pewien dołożyć staranności by
przekonać Zamawiającego, że dysponuje zasobem. Wskazano, że zaświadczenie o
udostępnieniu zasobu nie może budzić żadnych wątpliwości a tu takie występują.
Jednocześnie Przystępujący argumentował, że Zamawiający wyczerpał już możliwość
wezwania - w dniu 16 lipca 2015 r. zapytał bowiem, dlaczego jest mowa o konsorcjantach – i
niezależnie od tego, że było to dokonane trybie art. 87 ust. 1 Pzp to Zamawiający pytał o sedno
problemu i nieistotnym jest, że nie zastosował art. 26 ust 3 Pzp. Przystępujący zakwestionował
tym samym możliwość ponownego wezwania Odwołującego.
W odniesieniu do formularza 2.1. i odrzucenia oferty Odwołującego, Przystępujący
wskazał, że na tle specyfikacji rysują się wątpliwości, czy jest to dokument przedmiotowy.
Przystępujący podniósł, że kwestia roku produkcji nie ma istotnego znaczenia i tu można
zgodzić się z Odwołującym, że byłaby to omyłka do poprawienia w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3
Pzp. Jednak, w ocenie Przystępującego, istota problemu leży gdzie indziej, gdyż wykonawca
nie złożył w istocie dokumentu, bowiem dokumentem nie może być projekt paragrafowany
przez nieznana osobę. Nie istnieje możliwość poprawienia takiego dokumentu, gdyż
Zamawiający nie może podpisać dokumentu za wykonawcę, jeżeli uzna się, że dokument ten
stanowi integralną część oferty a nie dokument przedmiotowy.
Na rozprawie Przystępujący złożył również pismo procesowe, w którym podniósł m.in.,
że wymóg aktualności dokumentów, w szczególności w celu wykazania braku podstaw do
wykluczenia w okolicznościach, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 8 i pkt 11 Pzp, odnosi się
do wszystkich wykonawców będących osobami prawnymi, niezależnie od kraju ich siedziby i
miejsca zamieszania urzędujących członków ich organu zarządzającego. Podkreślono, że
dokument, którego okres ważności upłynął przed końcem terminu składania ofert, nie może
być używany na potrzeby badania i oceny ofert dokonywanej w reżimie ustawy Pzp, jest zatem
nieprzydatny do celu wykazania braku podstaw do wykluczenia w okolicznościach, o których
mowa w art. 24 ust. 1 Pzp. To wykonawca, a nie Zamawiający, ma wykazać za pomocą
dokumentów określonych w przepisach ustawy Pzp i rozporządzenia w sprawie rodzajów
dokumentów, że nie podlega wykluczeniu. Niewykonanie lub nienależyte wykonanie tej
powinności przez wykonawcę uprawnia, a zarazem obliguje zamawiającego do zastosowania
sankcji wykluczenia przewidzianej w art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp, niezależnie od tego, czy
wykonawca ten rzeczywiście znajduje się w sytuacji faktycznej i prawnej skutkującej
wykluczeniem, o której mowa w art. 24 ust. 1 Pzp. Zdaniem Przystępującego Zamawiający
prawidłowo zinterpretował dyspozycję § 3 ust. 3 rozporządzenia, przyjmując, że treść i okres
ważności zagranicznego zaświadczenia dotyczącego niekaralności urzędującego członka
zarządu organu zarządzającego Odwołującego należy określić według regulacji prawnych
obowiązujących w kraju, którego organ wydał dany dokument, zaś upływ okresu jego ważności
(90 dni do wystawienia według prawa węgierskiego) przed terminem składania ofert w
postępowaniu nieodwracalnie spowodował, że Zamawiający nie może już oprzeć się na jego
treści w celu oceny braku podstaw do wykluczenia Odwołującego. Podkreślono przy tym, że
podstawą wykluczenia nie było stwierdzenie przez Zamawiającego wystąpienia w odniesieniu
do Odwołującego okoliczności wskazanej w art. 24 ust. 1 pkt 8 i pkt 11 Pzp, tylko brak
możliwości weryfikacji właściwości podmiotowych Odwołującego w tym zakresie – wskutek
niedostarczenia wymaganych prawem dokumentów. Podsumowując, Przystępujący wskazał,
w tym zakresie, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem KIO kwestię ważności dokumentu
przedstawionego przez podmiot zagraniczny należy zawsze oceniać z punktu widzenia prawa
obcego. Dlatego też, jeśli dokument wystawiony przez zagraniczny organ stracił ważność
według prawa kraju jego wystawienia, nie jest dopuszczalne posługiwanie się nim w
postępowaniu na potwierdzenie okoliczności w nim stwierdzonej, mimo iż został wystawiony
nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania ofert, który to termin przewiduje
§ 3 ust. 3 rozporządzenia. Norma odnosząca się do terminów ważności (domniemanie
aktualności dokumentów dla potrzeb oceny przez zamawiającego warunków udziału w
postępowaniu), wynikająca z tego przepisu, ma bowiem znaczenie tylko wówczas, gdy z
dokumentu prawa obcego nie wynika inny termin ich ważności.
W odniesieniu do zobowiązania podmiotu trzeciego Przystępujący wskazał w piśmie
procesowym m.in., że kluczowe znaczenie ma zdanie mówiące o udostępnieniu zasoby
Wykonawcy i jego konsorcjantom. Gdyby podmiot udostępniający zasoby dopuszczał
udostępnienie wiedzy i doświadczenia każdemu konsorcjantowi z osobna, tak jak chciałby to
na obecnym etapie postępowania interpretować Odwołujący, to z pewnością użyłby spójnika
„lub” (bądź tożsamego znaczeniowo) zamiast „i”. Przystępujący wskazał jednocześnie, że
złożone oświadczenie o udostępnieniu wiedzy i doświadczenia zawiera dalsze wady
dyskwalifikujące jego przydatność na potrzeby badania kwalifikacji podmiotowych
wymaganych przez Zamawiającego. Przystępujący podniósł, że złożony dokument nie
obejmuje wszystkich wymaganych przez Zamawiającego elementów oraz, że nie dowodzi, że
Odwołujący dysponuje w sposób rzeczywisty określonym zasobem. W kwestii niezgodności
oferty Odwołującego z treścią SIWZ, wskazano m.in., że Zamawiający wyraźnie wymagał, aby
podpisy złożone przez wykonawcę były opatrzone czytelnym imieniem i nazwiskiem lub
pieczęcią imienną, czego Odwołujący nie uczynił. Brak podpisu oznacza, że w rzeczywistości
nie doszło do złożenia podpisanego oświadczenia.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Przedmiotem zamówienia niniejszego postępowania przetargowego jest dostawa,
montaż, konfiguracja systemu, wdrożenie informatyczne oraz przeprowadzenie szkoleń
systemu ochrony zbiorów pracującego w oparciu o technologię RFID HF dla Uniwersytetu
Medycznego w Łodzi w ramach projektu „Farmacja i biotechnologia w XXI wieku -
kompleksowa przebudowa oraz modernizacja infrastruktury Dydaktyczno-Naukowej
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.”
W Sekcji VIII SIWZ – Warunki udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonania
oceny spełnienia tych warunków – Zamawiający m.in. wskazał, że w postępowaniu może
wziąć udział wykonawca, którzy wykaże, że w okresie ostatnich trzech lat przed upływem
terminu składania ofert, a jeżeli okres działalności jest krótszy w tym okresie, wykonał, a w
przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonuje: minimum 2 dostawy
systemów RFID HF wraz z montażem, uruchomieniem i integracją z systemami bibliotecznymi
o wartości nie niższej niż 400 000,00 PLN brutto każda (słownie: czterysta tysięcy złotych).
Przynajmniej jedna z dostaw musi obejmować integrację urządzeń ze stosowanym w
bibliotece systemem Symphony.
W Sekcji VIII pkt 6 SIWZ, Zamawiający wskazał, że wykonawca, który polega na
wiedzy i doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania
zamówienia, zdolnościach finansowych lub ekonomicznych innych podmiotów, niezależnie od
charakteru prawnego łączącego go z nim stosunków zobowiązany jest udowodnić
zamawiającemu, iż będzie dysponował tymi zasobami w trakcie realizacji zamówienia, w
szczególności przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania
mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na potrzeby wykonania zamówienia. Podmiot, który
zobowiązał się do udostępnienia zasobów odpowiada solidarnie z Wykonawcą za szkodę
Zamawiającego powstałą wskutek nieudostępnienia tych zasobów, chyba że za
nieudostępnienie tych zasobów nie ponosi winy. Pisemne zobowiązanie musi zawierać: a)
zakres udostępnianych zasobów, b) sposób wykorzystania tych zasobów przez Wykonawcę
przy wykonywaniu przedmiotowego zamówienia, c) charakter stosunku jaki będzie łączył dwie
strony (podmiot trzeci i Wykonawcę), d) zakres i okres udziału innego podmiotu przy
wykonywaniu zamówienia, e) poświadczenie solidarnej odpowiedzialności z Wykonawcą za
szkodę zamawiającego.
W Sekcji IX lit. B SIWZ – Wykaz oświadczeń lub dokumentów, jakie mają dostarczyć
wykonawcy w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu –
Zamawiający wskazał m.in., że w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia z
postępowania o udzielenie zamówienia Wykonawcy w okolicznościach, o których mowa w art.
24 ust. 1 ustawy należy złożyć następujące dokumenty w formie oryginału lub kserokopii
poświadczonych za zgodność z oryginałem przez Wykonawcę:
1. Oświadczenie Wykonawcy o braku podstaw do wykluczenia z postępowania o
udzielenie zamówienia w okolicznościach, o których mowa w art. 24 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych – wg załącznika nr 3.2 do SIWZ;
2. Aktualny odpis z właściwego rejestru lub z centralnej ewidencji i informacji o
działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub
ewidencji, w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia w oparciu o art. 24 ust. 1
pkt 2 ustawy, wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu
składania ofert;
3. Aktualne zaświadczenie właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego,
że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, lub zaświadczenie, że uzyskał
przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności
lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu — wystawione nie
wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert;
4. Aktualne zaświadczenie właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub
Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego, że wykonawca nie
zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne, lub
potwierdzenia, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie
na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego
organu — wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania
ofert.
5. Aktualną informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24
ust. 1 pkt 4—8 ustawy, wystawionej nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem
terminu składania ofert.
6. Aktualną informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24
ust. 1 pkt 9 ustawy, wystawionej nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu
składania ofert.
7. Aktualną informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24
ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy, wystawionej nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem
terminu składania ofert.
8. Jeżeli, w przypadku wykonawcy mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, osoby, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 5—8, 10 i 11 ustawy, mają miejsce
zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wykonawca składa w
odniesieniu do nich zaświadczenie właściwego organu sądowego albo
administracyjnego miejsca zamieszkania dotyczące niekaralności tych osób w zakresie
określonym w art. 24 ust. 1 pkt 5—8, 10 i 11 ustawy, wystawione nie wcześniej niż 6
miesięcy przed upływem terminu składania ofert, z tym że w przypadku gdy w miejscu
zamieszkania tych osób nie wydaje się takich zaświadczeń — zastępuje się je
dokumentem zawierającym oświadczenie złożone przed właściwym organem
sądowym, administracyjnym albo organem samorządu zawodowego lub
gospodarczego miejsca zamieszkania tych osób lub przed notariuszem.
W Sekcji I lit. C SIWZ, Zamawiający wskazał, że w celu potwierdzenia, że oferowane
dostawy odpowiadają wymaganiom określonym przez Zamawiającego w niniejszej SIWZ,
Wykonawca jest zobowiązany dołączyć do oferty m.in.: 1. Wypełniony i podpisany Przedmiot
zamówienia oraz Specyfikację asortymentowo-ilościową zgodnie z załącznikami nr 2.1 i 2.2.
Zgodnie z Sekcją XIV SIWZ – Opis sposobu przygotowania ofert – na ofertę składa się
m.in.: b. Wypełniony i podpisany przedmiot zamówienia oraz Specyfikacja asortymentowo-
ilościowa - zgodnie z załącznikami nr 2.1 i 2.2.
Zamawiający wskazał, że podpisy złożone przez Wykonawcę powinny być opatrzone
czytelnym imieniem i nazwiskiem lub pieczęcią imienną. Dokumenty są składane w formie
oryginału lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez Wykonawcę (nie dotyczy
pełnomocnictwa). W przypadku Wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia oraz w przypadku innych podmiotów, na zasobach których Wykonawca polega,
kopie dokumentów dotyczących odpowiednio Wykonawcy lub tych podmiotów są
poświadczane za zgodność z oryginałem odpowiednio przez Wykonawcę lub te podmioty.
Zamawiający może żądać przedstawienia oryginału lub notarialnie poświadczonej kopii
dokumentu wyłącznie wtedy, gdy złożona przez Wykonawcę kopia dokumentu jest nieczytelna
lub budzi wątpliwości, co do jej prawdziwości (Sekcja XIV pkt 2 i 3 SIWZ).
Ostateczny termin składania ofert upływał w dniu 9 lipca 2015 r., godz. 12:00 (Sekcja
XV SIWZ).
W Sekcji XVII SIWZ – Opis kryteriów, którymi Zamawiający będzie się kierował przy
wyborze oferty wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów i sposobu oceny ofert –
Zamawiający wskazał kryterium ceny z wagą 90% oraz kryterium gwarancji z wagą 10%.
W postępowaniu złożono 2 oferty. Bezpośrednio przed otwarciem ofert Zamawiający
podał, że na sfinansowanie zamówienia zamierza przeznaczyć kwotę 1.214.618,85 zł
(Protokół postępowania w trybie przetargu nieograniczonego).
Odwołujący złożył ofertę z ceną brutto 836.431,98 zł i okresem gwarancji 36 miesięcy
(formularz oferty Odwołującego).
Przystępujący złożył ofertę z ceną brutto 1.178.463,00 zł i okresem gwarancji 36
miesięcy (Protokół postępowania w trybie przetargu nieograniczonego).
Wraz z ofertą Odwołujący złożył kopię zobowiązania podmiotu trzeciego
(Oświadczenie o udostępnieniu wiedzy i doświadczenia). W treści przedmiotowego
zobowiązania podmiot udostępniający zasoby wskazał: „udostępniamy Wykonawcy
CULTWARE spółce z ograniczoną odpowiedzialności z siedzibą w Warszawie ul. Cietrzewia
nr 33 lok 22A i jego konsorcjantom na potrzeby realizacji zamówienia Nr ZP/35/2015 pod
nazwą: (….) wiedzę i doświadczenia zdobyte przez nas przy realizacji przez nas zamówień
wskazanych w wykazie przedstawionym przez Wykonawcę, w szczególności zobowiązujemy
się współpracować z Wykonawcą w trakcie realizacji zamówienia w zakresie dostaw sprzętu.
Zobowiązujemy się ponadto doradzać Wykonawcy w pozostałym zakresie związanym z
realizacją wskazanego wyżej zamówienia. W zakresie dostaw sprzętu będziemy
podwykonawcą Wykonawcy CULTWARE spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w Warszawie. W pozostałym zakresie będziemy pełnić rolę doradców (…). Oświadczamy, że
zdajemy sobie sprawę z solidarnej z Wykonawcą odpowiedzialności za szkodę
Zamawiającego (…)”.
Odwołujący złożył ponadto przy ofercie Zaświadczenie o niekaralności wystawione w
dniu 10 stycznia 2015 r. przez węgierski Centralny Urząd Administracyjny i Usług
Elektronicznych, w którym zaświadczono, że P. J. na podstawie informacji systemu Krajowego
Rejestru Karnego zarejestrowany jest jako niekarany. W treści zaświadczenia zawarto
adnotację o treści: ‘Ważne przez 90 dni od dnia wydania. Zaświadczenie o niekaralności może
być wykorzystane przy jednoczesnym okazaniu dowodu tożsamości. Wszyscy mają
obowiązek przyjęcia do wiadomości treści Zaświadczenia o niekaralności do czasu
udowodnienia karalności. (…)”.
Odwołujący złożył także z ofertą wypełniony Załącznik nr 2.1, zawierający parafę na
każdej stronie „JP”, bez podpisu.
Zamawiający działając na podstawie art. 87 ust. 1 Pzp wezwał Odwołującego do
złożenia wyjaśnień dotyczących treści złożonej oferty, wskazując, że wykonawca
poszczególne strony przedmiotu zamówienia – załącznik nr 2.1. do złożonej oferty opatrzył
parafką. Zamawiający w rozdziale XIV pkt 2 SIWZ wymagał, aby podpisy złożone przez
Wykonawcę były opatrzone czytelnym imieniem i nazwiskiem lub pieczęcią imienną.
Zamawiający zwrócił się o pisemne wyjaśnienie powodu niepodpisania ostatniej strony
załącznika nr 2.1. do złożonej oferty zgodnie z ww. wymaganiami.
Ponadto, kolejnym wezwaniem Zamawiający, działając na podstawie art. 87 ust. 1 Pzp,
wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień wskazując, że wykonawca w załączniku nr 2.1.
nie podał roku produkcji w przypadku elementów oznaczonych nr 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 11, 12.
Przedmiotowym pismem Zamawiający wezwał także Odwołującego do złożenia pisemnego
zobowiązania innych podmiotów do oddania wykonawcy do dyspozycji niezbędnych zasobów
w formie oryginału lub kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem, wskazując, że
Odwołujący do oferty załączył jedynie kopię dokumentu bez wymaganych potwierdzeń.
Dodatkowo, odrębnym wezwaniem, Zamawiający, działając na podstawie art. 87 ust.
1 Pzp wezwał Odwołującego do złożenia wyjaśnień dotyczących treści złożonej oferty,
wskazując, że wykonawca użył w formularzu oferty sformułowania „Konsorcjum firm Cultware
Sp. z o.o.”, o konsorcjantach mowa jest także w „Oświadczeniu o udostępnieniu wiedzy i
doświadczenia”, tymczasem Zamawiający nie odnalazł w ofercie dokumentów wskazujących,
iż wykonawca jest powiązany z Konsorcjum firm Cultware Sp. z o.o. Zamawiający wezwał do
wyjaśnienia, czy wykonawca jest liderem/członkiem wymienionego konsorcjum, a jeżeli tak, to
jakie są jego umocowania. Ponadto, Zamawiający, działając na podstawie art. 26 ust. 3 Pzp,
wezwał Odwołującego do złożenia aktualnej informacji z KRK w zakresie określonym w art. 24
ust. 1 ustawy, wystawionej nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania
ofert. Zamawiający w uzasadnieniu wezwania wskazał, że wykonawca załączył
„Zaświadczenie o niekaralności” dla Wiceprezesa Zarządu wystawione przez Centralny Urząd
Administracyjny i Usług Elektronicznych Węgier w dniu 10 stycznia 2015 r., z ważnością 90
dni, co oznacza, że w dniu składania ofert (9 lipiec 2015 r.) powyższy dokument nie był ważny.
Zamawiający wskazał, że treść dokumentu i jego ważność określa się według regulacji
obowiązujących w kraju, którego organ wydał dany dokument. Zamawiający podniósł przy tym,
żę zgodnie z polskim orzecznictwem, nie można posługiwać się dokumentem, który na gruncie
prawa obcego jest nieważny.
W odpowiedzi pismem z dnia 23 lipca 2015 r. Odwołujący wskazał m.in., że nie podał
informacji o roku produkcji niektórych z elementów systemu RFID przez niedopatrzenie,
omyłkę. Wskazano, że wykonawca zamierza dostarczyć Zamawiającemu produkty z 2015 r.
Odwołujący podał lata produkcji poszczególnych elementów, a w załączeniu przesłał
uzupełniony załącznik 2.1. do SWIZ. Załącznik nr 2.1. został przy tym złożony wraz z podpisem
osoby umocowanej do reprezentowania wykonawcy.
Odwołujący w treści ww. odpowiedzi wyjaśnił ponadto, że samodzielnie złożył ofertę, a
w postępowaniu nie występuje w konsorcjum z innym podmiotem, zaś zapisy dotyczące
konsorcjum, cytowane przez Zamawiającego, pojawiły się w ofercie omyłkowo. Jednocześnie,
w zakresie wezwania do złożenia dokumentu KRK, Odwołujący przytoczył regulację zawartą
w § 3 ust. 1 i ust. 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie
rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane, wskazując przy tym, że treść ta została powielona w pkt IX
pkt B.8 SIWZ. Wyjaśniono, że § 3 ust. 3 rozporządzenia stanowi o dacie wystawienia
dokumentu, a złożone zaświadczenie spełnia te wymogi. W treści odpowiedzi podniesiono
także kolejne argumenty, które następnie przytoczono w treści odwołania.
Pismem z dnia 7 sierpnia 2015 r. Zamawiający zawiadomił o wykluczeniu
Odwołującego z postępowania oraz o odrzuceniu jego oferty, oraz o wyborze, jako
najkorzystniejszej oferty Przystępującego. W uzasadnieniu wykluczenia Odwołującego na
podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp, Zamawiający wskazał, że w Rozdziale VIII ust. 2 SIWZ
określił, że w postępowaniu mogą wziąć udział wykonawcy, którzy spełniają warunki udziału
w postępowaniu dotyczące braku podstaw do wykluczenia z postępowania w okolicznościach,
o których mowa w art. 24 ust. 1 Pzp. W Rozdziale IX lit. B wskazał dokumenty, jakie należy
złożyć w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia w okolicznościach, o których mowa w
art. 24 ust. 1 Pzp. W odniesieniu do powyższego, Zamawiający wskazał, że wykonawca w
swojej ofercie dołączył nieważne „Zaświadczenie o niekaralności” dla Wiceprezesa Zarządu
mającego miejsce zamieszania poza terytorium RP. Zamawiający opisał czynność wezwania
do uzupełnienia dokumentu oraz wskazał, że wykonawca ponownie posłużył się tym samym
zaświadczeniem argumentując o jego ważności. Zamawiający uznał tymczasem, że treść
dokumentu i jego ważność określa się według regulacji prawnych obowiązujących w kraju,
którego organ wydał dany dokument. Zgodnie z polskim orzecznictwem, nie można
posługiwać się dokumentem, który na gruncie prawa obcego jest nieważny. W ramach
wykluczenia, Zamawiający wskazał następnie, że wykonawca nie wykazał spełnienia warunku
udziału w postępowaniu w zakresie dotyczącym posiadania wymaganej przez Zamawiającego
wiedzy i doświadczenia, posługując się w tym zakresie oświadczeniem podmiotu trzeciego.
Zamawiający wskazał, że oświadczenie złożone przez podmiot trzeci zawiera zapis, że
udostępnia się wiedzę i doświadczenia Wykonawcy CULTWARE Sp. z o.o. i jego
konsorcjantom. Z dokumentów oraz złożonych wyjaśnień wynika, że CULTWARE Sp. z o.o.
złożyła ofertę samodzielnie bez udziału konsorcjantów. W uzasadnieniu odrzucenia oferty
Odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp, Zamawiający wskazał, że w załączniku
nr 2.1. wymagał podania m.in. roku produkcji oferowanych urządzeń, czego wykonawca nie
dopełnił. Co więcej, Załącznik nr 2.1. nie został podpisany na ostatniej stronie. Zamawiający
opisał czynność wezwania, jak również wskazał, że wykonawca dołączył Załącznik nr 2.1.
uzupełniony o rok produkcji oraz właściwe podpisy. Zamawiający wskazał następnie, że
wymieniony dokument odnosi się bezpośrednio do przedmiotu przyszłego zobowiązania
wykonawcy, w znaczeniu formalnym jest częścią oferty rozumianej jako oświadczenie woli
wyrażające zobowiązanie do określonego wykonania zamówienia. Dokumenty te z uwagi na
ich zawartość stanowią merytoryczną treść oferty, konkretyzują ofertowany przez wykonawcę
przedmiot zamówienia. Zamawiający wskazał końcowo, że po upływie terminu składania ofert,
w przypadku braków występujących w takim dokumencie, nie jest możliwe jego uzupełnienie,
albowiem doszłoby do niedozwolonej zmiany treści oferty. Treść oferty zmianom i
uzupełnieniom podlegać nie może.
Rozpoznając odwołanie Izba w pierwszej kolejności stwierdziła, że nie zachodzą
przesłanki do odrzucenia odwołania, a Odwołujący posiada legitymację do wniesienia
odwołania wymaganą w art. 179 ust. 1 Pzp.
Rozpoznając odwołanie Izba kierowała się dyrektywami wynikającymi z art. 190 ust. 1
Pzp, zgodnie z którym strony i uczestnicy postępowania odwoławczego są obowiązani
wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, jak również z
art. 192 ust. 7 Pzp w myśl, którego Izba nie może orzekać, co do zarzutów, które nie były
zawarte w odwołaniu.
Izba dopuściła dowody zawnioskowane przez Odwołującego, w tym te złożone na
rozprawie. Izba uznała wartość dowodową oświadczeń podmiotu trzeciego złożonych przez
Odwołującego na rozprawie na okoliczność udowodnienia, że Odwołującemu została
udostępniona wiedza i doświadczenie, niezależnie od tego, czy będzie działał sam, czy w
ramach konsorcjum. W ocenie Izby brak było podstaw do odmówienia tym dowodom
wiarygodności, a Przystępujący nie przedstawił Izbie rzeczowych argumentów, które mogłyby
podważać ich rzetelność i wartość dowodową. W szczególności Izba nie uznała, by złożenie
tych oświadczeń w formie poświadczonej za zgodność z oryginałem mogło skutkować
odmówieniem tym dokumentom waloru dowodu oraz odmówieniem im wartości dowodowej.
Niezależnie od tego, że w orzecznictwie Izby akcentowane jest, iż § 7 ust. 2 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich
może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być
składane (dalej także: rozporządzenie; rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów) nie
odnosi się do dokumentu w postaci zobowiązania podmiotu trzeciego, należy wskazać, że
brak jest zakazów dowodowych, które za niedopuszczalne uznawałyby dokumenty złożone w
formie poświadczonej za zgodność z oryginałem przez wykonawcę. Dokument złożony w
takiej formie Izba ocenia w ramach swobodnej oceny dowodów. Ponadto, w tej sprawie
złożone na rozprawie oświadczenia nie służyły uzupełnieniu dokumentów przed
Zamawiającym – co w ramach postępowania odwoławczego nie może mieć miejsca – lecz
zostały przedstawione dla wykazania konkretnej tezy dowodowej, w tym potwierdzenia tego,
co wynikało już ze złożonego przy ofercie zobowiązania.
Po przeprowadzeniu rozprawy, uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy,
jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska stron oraz uczestnika
postępowania Izba uznała, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
W ocenie Izby Zamawiający słusznie wycofał się z decyzji o wykluczeniu Odwołującego
z postępowania i o odrzuceniu jego oferty. Izba nie podzieliła stanowiska i argumentów
Przystępującego, który wniósł sprzeciw wobec uwzględniania w całości zarzutów odwołania.
Wskazane bowiem w uzasadnieniu decyzji Zamawiającego podstawy faktyczne nie uprawniały
do zastosowania art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp, art. 24 ust. 4 Pzp oraz art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp.
Przystępujący dążył przy tym częściowo do rozszerzenia podstaw decyzji Zamawiającego,
ponadto to, co zostało faktycznie wskazane w treści zawiadomienia z dnia 7 sierpnia 2015 r.
Okoliczności sygnalizowane przez Przystępującego, wykraczające ponad to, co stanowiło
podstawę decyzji Zamawiającego, wyrażoną w sposób jednoznaczny w treści ww. pisma,
mające przemawiać m.in. za brakiem przesłanki z art. 192 ust. 2 Pzp, pozostawały poza
przedmiotem sporu. Przystępujący nie był uprawniony do dowodzenia zasadności wykluczenia
Odwołującego z postępowania, czy zasadności odrzucenia jego oferty, jak również do
podnoszenia braku wpływu zaistniałych naruszeń na wynik postępowaniu, w oparciu o
okoliczności, których Zamawiający w ogóle nie czynił podstawą swojej decyzji, nie dając im
żadnego odzwierciedlenia w treści zawiadomienia z dnia 7 sierpnia 2015 r. Tym samym,
należy wskazać, że Zamawiający wykluczył Odwołującego z postępowania z powodu
następujących okoliczności: Zamawiający nie uznał zaświadczenia o niekaralności, uznając je
za zaświadczenie nieważne z uwagi na 90-dniowy termin wskazany w jego treści; kolejną
podstawą wykluczenia było uznanie, że Odwołujący nie wykazał spełnienia warunków udziału
w postępowaniu, gdyż ofertę złożył samodzielnie, zaś zobowiązanie podmiotu trzeciego
zawiera zapis, że udostępnia się wiedzę i doświadczenia Wykonawcy CULTWARE Sp. z o.o.
i jego konsorcjantom. Podstawą uznania oferty za niezgodną ze specyfikacją było natomiast
stwierdzenie dotyczące braku podania roku produkcji w załączniku nr 2.1. oraz brak
podpisania tego dokumentu. Jedynie powyższe kwestie należało ocenić w kontekście
zasadności zastosowania art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp oraz art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp.
Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp, z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
wyklucza się wykonawcę, który nie wykazał spełnienia warunków udziału w postępowaniu. W
myśl art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp, Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli jej treść nie odpowiada treści
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp.
Stosownie do tego ostatniego przepisu, zamawiający poprawia w ofercie inne omyłki,
polegające na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia,
niepowodujące istotnych zmian w treści oferty.
W okolicznościach niniejszej sprawy, mając na względzie podstawy wskazane w treści
zawiadomienia z dnia 7 sierpnia 2015 r., nie zaistniały przesłanki do wykluczenia
Odwołującego z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp, ani do odrzucenia jego
oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp.
Istota sporu koncentrowała się w głównej mierze na kwestiach związanych ze
złożonym przez Odwołującego zaświadczeniem o niekaralności. Poza sporem pozostawało
to, że znajdował tu zastosowanie § 3 ust. 3 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów,
zgodnie z którym „jeżeli, w przypadku wykonawcy mającego siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, osoby, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 5-8, 10 i 11 Pzp, mają
miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wykonawca składa w
odniesieniu do nich zaświadczenie właściwego organu sądowego albo administracyjnego
miejsca zamieszkania, dotyczące niekaralności tych osób w zakresie określonym w art. 24 ust.
1 pkt 5-8, 10 i 11 Pzp, wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu
składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo
składania ofert, z tym że w przypadku gdy w miejscu zamieszkania tych osób nie wydaje się
takich zaświadczeń - zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie złożone przed
właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu zawodowego lub
gospodarczego miejsca zamieszkania tych osób lub przed notariuszem". Poza sporem
pozostawało również to, że złożone zaświadczenie zostało wystawione nie wcześniej niż 6
miesięcy przed upływem terminu składania ofert. Rozstrzygnięcia wymagało natomiast, czy
zaświadczenie to – zawierające w swojej treści 90-dniowy termin ważności, który upłynął przed
terminem składania ofert – było dokumentem wystarczającym dla potwierdzenia spełniania
warunków udziału w postępowaniu. Innymi słowy, czy pomimo upływu terminu ważności
wskazanego w treści zaświadczenia, lecz przy zachowaniu 6 miesięcznego terminu
wystawienia, o którym mowa ww. przepisie, dokument ten odpowiadał wymogom prawa i był
dokumentem prawidłowym dla potrzeb i warunków niniejszego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego.
W pierwszej kolejności warto odnotować, że w treści SIWZ, Zamawiający powielił treść
ww. przepisu (Sekcja IX lit b. pkt 8). W treści wystosowanego wezwania także wskazał na
wymóg związany z datą wystawienia zaświadczenia. Wykonawca zastosował się do
wytycznych Zamawiającego, wyrażonych w treści specyfikacji i odpowiadających treści
przepisu § 3 ust. 3 rozporządzenia. Już z tego względu trudno czynić wykonawcy zarzut
złożenia wadliwego dokumentu, a w konsekwencji czynić zarzut nie wykazania spełnienia
warunków udziału w postępowaniu.
Niezależnie od powyższego – gdyż przesądzające znaczenie musi mieć zgodność z
przepisami prawa powszechnie obowiązującego – Izba wskazuje, że złożone przez
Odwołującego zaświadczenie w pełni respektowało wymogi zawarte w § 3 ust. 3
rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów.
Treść przedmiotowego przepisu jest jasna i zrozumiała. Prawodawca wskazał bowiem,
że dokument – zaświadczenie o niekaralności – posiada walor w zakresie potwierdzenia braku
podstaw do wykluczenia wówczas, gdy został "wydany" we wskazanym w tym przepisie
terminie. Za okoliczność relewantną z prawnego punktu widzenia Prawodawca uznał termin
wystawienia dokumentu. Wymóg ten został zaś zachowany w przypadku oferty Odwołującego.
„Definiując pojęcie wykładni należy wskazać, iż wykładnia prawa nazywamy proces
myślowy, który polega na ustaleniu właściwego znaczenia przepisu prawnego w oparciu o
wypracowane przez naukę dyrektywy wykładni. Wyróżnić można kilka klasyfikacji wykładni.
Podstawowy podział opiera się na zastosowaniu metody interpretacji i tak wykładnia językowa
polega na odczytywaniu znaczenia danego przepisu prawnego z punktu widzenia języka, w
którym dany przepis prawny został napisany, tj. poprzez wykładnię przepisu w oparciu o
znaczenie użytych dla jego sformułowania wyrazów (…) Do zastosowania kolejnych wykładni,
w tym celowościowej możemy przejść dopiero w wypadku, gdy wykładnia językowa nie
doprowadziła do wyjaśnienia wątpliwości związanym z danym zapisem, co nie miało w tym
stanie faktycznym sprawy miejsca”. (tak: wyrok SO w W-wie z dnia 10 kwietnia 2015 r., sygn.
akt XXIII Ga 257/15).
Jak wskazano powyżej, treść przepisu § 3 ust. 3 rozporządzenia jest jasna i zrozumiała,
zaś jego wykładnia językowa pozwala na ustalenie właściwego zakresu i znaczenia normy
prawnej w tym przepisie zawartej. Izba nie uznała za przekonujące twierdzenia
Przystępującego, które w istocie sprowadzały się do tezy, że zastosowanie tego przepisu
warunkowane jest treścią zaświadczenia, tj. w sytuacji, gdy dokument nie zawiera informacji o
terminie ważności zastosowanie znajduje termin 6 miesięczny wynikający z przepisu, zaś gdy
taka informacja zostaje podana w treści dokumentu – wówczas termin ten nie ma znaczenia,
a w jego miejsce „wchodzi” niejako termin wskazany w dokumencie i to ten termin, a nie termin
wyznaczony przepisem prawa krajowego, powszechnie obowiązującego, ma mieć
przesądzające znaczenie. Porządki prawne państw – chociażby w ramach systemów prawa
europejskiego – cechują się odrębnościami. Nie jest koniecznym poszukiwanie i ustalanie, na
potrzeby prowadzonego postępowania o zamówienie publicznej, pełnej porównywalności
dokumentów w postaci zaświadczenia o niekaralności, czy czynienie podstawą oceny tych
dokumentów przepisów prawa miejsca ich wystawienia. W porządku prawnym innego państwa
może chociażby funkcjonować termin ważności zaświadczenia o niekaralności, który –
podobnie jak w prawie polskim – nie jest eksponowany w samej treści dokumentu. Przyjmując
stanowisko Przystępującego – sprowadzające się do nakazu weryfikacji dokumentu w oparciu
o przepisy prawa miejsca jego wystawienia – zamawiający musiałby każdorazowo
weryfikować treść i skutki prawa obcego po to, by ocenić prawidłowość danego dokumentu,
pomijając przy tym treść prawa krajowego (to, że w dokumencie nie byłby podany termin
ważności nie oznacza przecież, że taki termin nie mógłby wynikać z przepisów prawa obcego,
a trudno uznać, by o prymacie prawa obcego – odejściu, według Przystępującego, od
zastosowania terminu z § 3 ust. 3 rozporządzenia na rzecz terminu wynikającego z prawa
miejsca wystawienia dokumentu – mogło przesądzać tylko to, czy dokument podaje sam w
sobie termin ważności, czy też nie). Następnie, ustalając różny termin ważności dokumentu w
postaci zaświadczenia o niekaralności, przykładowo wynikający z dwóch różnych
zagranicznych systemów prawnych, zamawiający musiałby odmiennie traktować
wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego w ramach postępowania
prowadzonego według regulacji prawa polskiego. Właśnie z uwagi na potencjalne
odmienności w tym zakresie, wydaje się, że wprowadzenie w przepisach rozporządzenia w
sprawie rodzaju dokumentów, jednakowego – 6 miesięcznego terminu wystawienia
dokumentu – pozwala na zapewnienie równego traktowania wykonawców na gruncie prawa
polskiego. Przystępujący nie wykazał przy tym z czego miałyby wynikać obowiązek nadawania
prymatu przepisom prawa miejsca wystawienia dokumentu i odstąpienia przez
Zamawiającego od zastosowania przepisów prawa krajowego – tutaj: od zastosowania
jednoznacznej treści § 3 ust. 3 rozporządzenia (gdyby Prawodawca chciał przypisać
przesądzające znaczenie prawu miejsca wystawienia dokumentu mógłby w treści przepisu
poczynić odpowiednie zastrzeżenie, czego nie uczynił). Obowiązek taki nie wynika ani z
ustawy Pzp, ani rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, nie sposób go też
wyprowadzić z innych przepisów mogących znaleźć zastosowanie w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego (chociażby z przepisów ustawy Prawo prywatne
międzynarodowe). Jak wskazano wcześniej, w okolicznościach tej sprawy stosowanie zasady,
odnoszącej się do daty wystawienia dokumentu, pozwala na jednakowe traktowanie
podmiotów ubiegających się o udzielenie zamówienia – niezależnie od tego, czy są to
podmiotu krajowe, czy z udziałem elementu zagranicznego.
Następnie, należy wskazać, że przepis § 3 ust 3 rozporządzenia w ogóle nie posługuje
się określeniem „aktualne”. Mając na uwadze, że określenie to przypisane jest do zaświadczeń
krajowych, można jednak – dla równego traktowania wykonawców – przyjmować, że także
zaświadczenie organu zagranicznego musi być aktualne, przy czym ta aktualność nie powinna
być postrzegana jedynie przez pryzmat terminu ważności zaświadczenia, ale przede
wszystkim przez pryzmat zgodności ze stanem rzeczywistym, a więc przez pryzmat tego, czy
osoba dla której wydane jest zaświadczenie pozostaje osobą prawomocnie niekaraną. W
ocenie Izby nie jest uprawnionym twierdzenie, że jeżeli termin ważności zaświadczenia upłynął
to oznacza to jednocześnie uchylenie domniemania aktualności zaświadczenia, a więc w
istocie uchylenie domniemania niekaralności danej osoby. Gdyby tak było to w istocie dana
osoba musiałaby cały czas legitymować się zaświadczeniem o niekaralności z ważnym jego
terminem, by korzystać z domniemania niekaralności. Aktualności zaświadczenia nie
determinuje więc sam w sobie termin ważności lecz to, czy nastąpiło prawomocne skazanie –
co w tej sprawie nie zaistniało. Przykładowo zaświadczenie z polskiego KRK może
pozostawać ważne co do 6 miesięcznego terminu wystawienia, co nie oznacza, że jest
aktualne, aktualność tą może stracić bowiem chociażby na drugi dzień po jego wystawieniu,
gdy dana osoba zostanie prawomocnie skazana. Słusznie podnosi się w orzecznictwie Izby,
że zaświadczenie tego rodzaju stwierdza w istocie stan rzeczy jedynie na moment jego
wystawienia.
Przystępujący podnosił, że Zamawiający może oceniać spełnienie warunków udziału
w postępowaniu w oparciu o treść otrzymanych dokumentów. Wskazano, że zasada prawdy
formalnej przesądza o tym, że to na podstawie otrzymanych dokumentów Zamawiający może
oceniać, czy wykonawca wykazał, bądź nie wykazał spełnienie tych warunków. Należy
zauważyć, że także w sytuacji złożenia zaświadczenia z polskiego KRK, zamawiający może
opierać się tylko na pewnym domniemaniu jego aktualności. Sam termin ważności
zaświadczenia, niezależnie jak długo sięgający w przyszłość, nie gwarantuje aktualności tego,
że osoba, dla której wystawiono zaświadczenie nadal nie jest osobą prawomocnie karaną.
Dopóki więc domniemanie to nie zostanie obalone – poprzez wykazanie prawomocnego
skazania, a nie jedynie poprzez upływ terminu ważności dokumentu – zamawiający musi
przyjmować, że cecha „aktualności” nadal przynależna jest otrzymanemu zaświadczeniu. W
niniejszej sprawie przypisanie cechy aktualności otrzymanemu zaświadczeniu tym bardziej
znajdowało uzasadnienie, jeżeli weźmie się pod uwagę treść tego zaświadczenia mówiącą o
tym, że „Wszyscy mają obowiązek przyjęcia do wiadomości treści Zaświadczenia o
niekaralności do czasu udowodnienia karalności”. Dopiero więc udowodnienie karalności, a
nie upływ terminu ważności samego zaświadczenia, jest okolicznością, którą w zaświadczeniu
wskazano, jako okoliczność decydującą o aktualności zaświadczenia – a więc o jego
zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Izba nie uznała argumentu Przystępującego, że
powyższe zastrzeżenie może być skuteczne jedynie w okresie 90 dni ważności
zaświadczenia. Zaświadczenie nie stwierdza, że obowiązek przyjęcia do wiadomości treści
zaświadczenia o niekaralności istnieje jedynie do momentu upływu jego ważności, lecz
wskazuje „do czasu udowodnienia karalności”, co może nastąpić zarówno po, jak i w trakcie
okresu ważności. Ponadto, jak wskazano wcześniej, nie sposób uznawać, by osoba – chcąca
korzystać z domniemania niekaralności – musiała cały czas legitymować się ważnym
zaświadczeniem, a po upływie terminu jego ważności miałaby automatycznie stawać się
osobą, wobec której tego rodzaju domniemanie miałoby już nie znajdować zastosowania.
Abstrahując od tego, że przyjęcie tego rodzaju założenia mogłoby pozostawać w sprzeczności
z fundamentalnymi zasadami polskiego porządku prawnego, wystarczy wskazać, że z treści
złożonego dokumentu nie wynika, by wraz z upływem jego ważności upadało domniemanie
aktualności zaświadczenia o niekaralności danej osoby – przeciwnie aktualność ta
warunkowana jest udowodnieniem karalności, a nie samym upływem terminu ważności
dokumentu.
Reasumując Izba nie podzieliła stanowiska Przystępującego. W tej sprawie złożone
zaświadczenie było i jest aktualne – nie udowodniono jego niezgodności ze stanem
rzeczywistym – a dodatkowo – co w tej sprawie szczególnie istotne, zostało ono wydane w
terminie przewidzianym w § 3 ust. 3 rozporządzenia, a więc dokument ten posiada walor w
zakresie potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia.
Odnośnie zobowiązania podmiotu trzeciego to w ocenie Izby złożone zobowiązanie
przyznaje wykonawcy możliwość dysponowania zasobem w pełnym zakresie niezależnie od
tego, czy działa sam czy w ramach konsorcjum. Całościowa analiza treści zobowiązania
wskazuje, że udostępnienie zasobu lub jego zakres nie było warunkowane tym, czy
wykonawca będzie składał ofertę sam czy z innymi wykonawcami. Zasoby nie były też
dzielone, czy to na wykonawcę, czy na jego konsorcjantów. W dalszej części zobowiązania
wskazywano przy tym właśnie na wykonawcę (Odwołującego), co tym bardziej uprawnia
wniosek, że już na podstawie tego dokumentu, Odwołujący w całości (niezależnie od tego czy
będzie działał sam, czy w ramach konsorcjum) może korzystać z udzielanych zasobów na
potrzeby tego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Ponadto, złożone na
rozprawie dowody, których wartość dowodową Izba uznała w całości, potwierdziły
jednoznacznie, że wykonawca dysponuje od momentu wystawienia zobowiązania tymi
zasobami w całości. Z tych też względów Izba nie uznała, by w sprawie zaistniała konieczność
wzywania do złożenia kolejnego zobowiązania jedynie dlatego, że wykonawca złożył ofertę
samodzielnie. To zobowiązanie, które zostało już złożone Zamawiającemu, daje podstawę do
uznania, że wykonawca może korzystać z zasobów wskazanych w treści zobowiązania,
niezależnie od tego, że ofertę złożył sam i Zamawiający w oparciu o to zobowiązanie może
dalej badać ofertę wykonawcy. Sam fakt, że zobowiązanie zawiera zapis o udzieleniu zasobów
wykonawcy i jego konsorcjantom – co było powodem wykluczenia Odwołującego na tym etapie
postępowania – nie dawał podstaw do uznania, że wykonawca nie wykazał spełnienia
warunków udziału w postępowaniu. Inne zaś kwestie odnoszące się do zobowiązania, które
Przystępujący starał się dopiero wpisać w podstawy decyzji Zamawiającego – czego Izba nie
uznała – nie były i nie mogły być przedmiotem tej rozprawy.
Odnośnie odrzucenia oferty jako niezgodnej z SIWZ to Izba zauważa, że Zamawiający
nadał załącznikowi nr 2.1 zarówno charakter treści oferty, jak również charakter tzw.
dokumentu przedmiotowego.
Zamawiający w treści załącznika zawarł pozycję dotyczącą roku produkcji. Pozwala to
wnioskować, że brak podania tej informacji może być kwalifikowany jako niezgodność z treścią
specyfikacji. Słusznie argumentował Odwołujący, że jest to omyłka, która powinna zostać
poprawiona w trybie art.87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Zamawiający potwierdził przy tym, że istotą
wymogu nie był konkretny rok produkcji, lecz to by był to sprzęt fabrycznie nowy. Zamawiający
nie precyzował też w specyfikacji konkretnego roku produkcji. Niezgodność ze specyfikacją
ma więc tu wymiar bardziej formalny, niż merytoryczny, niezgodność ta nie cechuje się przy
tym walorem istotności i jej poprawienie nie spowoduje istotnych zmian w treści oferty.
Zamawiający jest też już w posiadaniu wiedzy pozwalającej na poprawienie oferty w tym
zakresie. W konsekwencji, w ramach ponownej oceny i badania ofert, Zamawiający dla
formalnej poprawności powinien poprawić treść oferty Odwołującego w zakresie roczników
produkcji na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp. Możliwość ta nie była w sumie przedmiotem
sporu.
Odnośnie zaś braku podpisu na załączniku nr 2.1 to Izba uznała ostatecznie, że właśnie
z uwagi na przyznanie temu dokumentowi także charakteru dokumentu przedmiotowego, co
wynika z treści SIWZ, Zamawiający winien był wezwać wcześniej do jego uzupełnienia. W
orzecznictwie Izby konsekwentnie przyjmuje się, że wątpliwości wynikające z treści
specyfikacji należy wykładać na korzyść wykonawcy. Nawet więc przy uznaniu, że z jednej
strony Zamawiający uczynił załącznik nr 2.1. treścią ofertą, należało mieć na uwadze, że
jednocześnie uczynił go tzw. dokumentem przedmiotowym, którego braki, uchybienia mogą
być uzupełnianie. Z uwagi na podwójną rolę tego dokumentu konwalidacja jego braków nie
mogłaby jedynie przybrać formy zmiany merytorycznej zawartości dokumentu – wówczas
bowiem doszłoby do zmiany treści oferty. W okolicznościach niniejszej sprawy samo
zastąpienie tego dokumentu, dokumentem tożsamym merytorycznie opatrzonym już
prawidłowo podpisem (bez zmian w samej jego treści), nie oznaczałoby zastąpienia pierwotnej
treści oferty inną treścią i nie prowadziłoby to ani do zmiany treści oferty, ani do uzupełnienia
oferty. Dyskwalifikowanie oferty, z uwagi na niedopatrzenie w postaci podpisania tego
załącznika – który został parafowany w całości przez Wykonawcę (Izba nie miała podstaw do
uznania, by parafy nie pochodziły od osoby uprawnionej do reprezentowania wykonawcy) –
byłoby w okolicznościach tej sprawy podejściem zbyt formalistycznym i nieuprawnionym także
ze względu na przedmiotowy charakter tego dokumentu, pozwalający na jego uzupełnienie.
Izba wskazuje przy tym, że Zamawiający dysponuje już tym dokumentem, podpisanym.
Bezprzedmiotowym jest więc nakazywanie jego uzupełnienia tylko z uwagi na kwestię
podpisu, co sprowadziłoby się do złożenia jeszcze raz tego samego dokumentu, który już
pozostaje w dyspozycji Zamawiającego. Zamawiający może więc dalej procedować i
przeprowadzić ponownie badanie i ocenę ofert.
Końcowo Izba wskazuje, że potwierdzone niniejszym postępowaniem odwoławczym
naruszenia przepisów ustawy Pzp, mogły mieć istotny wpływ na wynik postępowania. Tym
samym spełniona została przesłanka do uwzględnienia odwołania, o której mowa w art. 192
ust. 2 Pzp.
Mając wszystko powyższe na uwadze orzeczono, jak w sentencji wyroku.
O kosztach postępowania, stosownie do wyniku, orzeczono na podstawie art. 192 ust.
9 i 10 Pzp. Izba zaliczyła w poczet kosztów postępowania wpis od odwołania uiszczony przez
Odwołującego. W związku z uwzględnieniem odwołania Izba obciążyła kosztami
Przystępującego, który wniósł sprzeciw, i zasądziła od Przystępującego na rzecz
Odwołującego zwrot kosztów postępowania poniesionych z tytułu wpisu oraz wynagrodzenia
pełnomocnika (na podstawy złożonej do akt faktury VAT) – stosownie do art. 186 ust. 6 pkt 3
lit. b) ustawy Pzp oraz § 5 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 3 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2010 r.,
Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: …………………………….