Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2013 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa R. B.

przeciwko Skarbowi Państwa- (...)

w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 21 lutego 2013 r., sygn. akt I C 3331/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/ J. Futro /-/ A. Daczyński /-/ E. Staniszewska

UZASADNIENIE

R. B. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu (...)w(...)kwoty 80.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty, w tym kwoty 70.000 zł tytułem odszkodowania związanego z koniecznością poniesienia nakładów akustycznych w budynku mieszkalnym powoda oraz kwoty 10.000 zł tytułem odszkodowania za spadek wartości nieruchomości powoda, a także o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwu podał, że z dniem 22 lutego 2008 r. weszło w życie rozporządzenie Wojewody (...) nr (...) dnia 31 grudnia 2007 r., które zmieniło poprzednie rozporządzenie nr (...) i w związku z tym jego nieruchomość jest położona obecnie w strefie I obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P. ‑ K.. Strona powodowa podniosła, iż wobec zmiany ww. rozporządzenia i zwiększenia przekroczeń norm hałasu w strefie I obszaru ograniczonego użytkowania zasadne jest wystąpienie przez powoda o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz odszkodowania tytułem nakładów na rewitalizację akustyczną oraz wskazała, że w związku ze zlokalizowaniem jego nieruchomości w strefie o największych obciążeniach budowlanych, jak i przekroczeniach norm hałasu doznała szkody polegającej na spadku wartości jego nieruchomości, względnie na zahamowaniu trendu wzrostowego wartości nieruchomości.

Pismem z dnia 20 listopada 2012 r. powód rozszerzył żądanie pozwu o kwotę 132.541,64 zł i domagał się zasądzenia od pozwanego na jego rzecz 202.541,64 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 października 2012 r.

Pozwany zakwestionował roszczenie powoda zarówno co do zasady, jak i wysokości oraz wniósł o odrzucenie pozwu z uwagi na powagę rzeczy osądzonej oraz o zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda 202.541,64 zł z ustawowymi odsetkami od 21 lutego 2013 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach postępowania. Podstawą powyższego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne.

Powód R. B. w postępowaniu zainicjowanym pozwem z dnia 29 grudnia 2005 r. skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa - (...) w (...), po ostatecznym sprecyzowaniu żądania domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 156.524 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu i kosztów procesu tytułem odszkodowania za wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P. – K., w tym kwoty 66.000 zł tytułem rynkowego ubytku wartości nieruchomości stanowiącej własność powoda i kwoty 90.524 zł tytułem koniecznych kosztów robót budowlanych „wygłuszeniowych” mających zapewnić ochronę akustyczną budynku. Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 21 listopada 2007 r. oddalił powództwo o zapłatę 156.524 zł z odsetkami, umorzył postępowanie w pozostałym zakresie. Apelacja powoda od powyższego wyroku w zakresie oddalającym jego powództwo o zapłatę 41.304,96 zł tytułem odszkodowania kompensującego spadek wartości nieruchomości została oddalona przez Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2008 r. Powód nie zaskarżył natomiast wyroku w części oddalającej jego żądanie o zapłatę odszkodowania z tytułu koniecznych kosztów „wygłuszeniowych” robót budowlanych związanych z zapewnieniem powodowi ochrony akustycznej budynku.

Powód od 1990 r. jest właścicielem nieruchomości położonej przy ul. (...), o powierzchni 0,0833 ha. Jest ona zabudowana budynkiem mieszkalnym i gospodarczym wykorzystywanym jako warsztat. Na terenie nieruchomości znajduje się również ogród. Nieruchomość znajduje się na terenie osiedla domów jednorodzinnych (...), położonego w bliskim sąsiedztwie lotniska (...) P.-K.. Lotnisko w K. istnieje od drugiej wojny światowej. Od lat sześćdziesiątych jest wykorzystywane jako miejsce startów i lądowań samolotów(...). Od listopada 2006 r. stacjonują na tym lotnisku, startują i lądują samoloty(...) W ostatnich latach liczba operacji lotniczych ulegała intensyfikacji.

Wojewoda (...) wydał 17 grudnia 2003 r. rozporządzenie nr(...)w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska (...) P. - K. w P. (Dziennik Urzędowy Województwa (...) nr (...), poz. (...) dalej Rozporządzenie nr(...) W. ono w życie 1 stycznia 2004 r. Rozporządzenie utworzyło obszar ograniczonego użytkowania podzielony na pięć stref oznaczonych literami (...)w zależności od odległości od lotniska K. i w zależności od poziomu hałasu. Nieruchomość powoda znalazła się częściowo w strefie B i częściowo w strefie C. W dniu 31 grudnia 2007 r. Wojewoda (...) wydał rozporządzenie nr(...)zmieniające rozporządzenie o wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania (Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 22 stycznia 2008 r. nr 1, poz. 1 - dalej Rozporządzenie nr (...)). Zmiany dotyczyły granic obszaru ograniczonego użytkowania, podziału na strefy, dopuszczalnych poziomów hałasu w strefach oraz sposobu korzystania z poszczególnych terenów i wymagań technicznych dotyczących budynków. Według zmienionego rozporządzenia nieruchomość powoda znalazła się w strefie I. W strefie tej wprowadzono zakaz budowy budynków mieszkalnych, szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym pobytem dzieci i młodzieży, takich jak szkoły, przedszkola, internaty, domy dziecka itp., zakaz tworzenia stref ochronnych, A uzdrowiska, zakaz zmiany funkcji istniejących obiektów niewymagających ochrony akustycznej na podlegające ochronie akustycznej. W strefie tej, w zalecanym sposobie korzystania z terenu, dopuszczono lokalizowanie nowych obiektów niewymienionych w pkt. 1 nie powodujących znaczącego zwiększenia emisji hałasu do środowiska. Jako wymagania techniczne dotyczące budynków wskazano zmianę funkcji istniejących budynków na niepodlegające ochronie akustycznej lub zapewnienie właściwego klimatu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród zewnętrznych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej.

Gdyby w środowisku zewnętrznym zachowane były dopuszczalne wartości poziomu hałasu wymagane obowiązującymi aktualnie przepisami tj. rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826), należące do powoda budynki zlokalizowane na przedmiotowej nieruchomości spełniałby wymagania polskich norm: PN (...) (...) określającej minimalne własności dotyczącej komfortu akustycznego wewnątrz pomieszczeń oraz PN-B- (...) (...) określającej minimalne własności dźwiękoizolacyjne przegród zewnętrznych. Wymagania obu norm byłyby spełnione również w sytuacji panującej przed wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania.

Dla docelowej aktywności lotniska w K. zadeklarowanej w analizie porealizacyjnej, w porze dziennej w budynku mieszkalnym powoda wystąpią przekroczenia dopuszczalnych wartości poziomu hałasu - w pokojach około 12-17dB, w kuchni około 10 dB, natomiast w porze nocnej w pokojach około 24-19dB, w kuchni i łazience odpowiednio około 18 i 7dB. W budynku warsztatowo-mieszkalnym dopuszczalne wartości poziomu hałasu w porze dziennej zostaną przekroczone - w pokojach około 12-18dB, w kuchni o około 8dB, w porze nocnej w pokojach o około 24-31 dB, a w łazience o około 15dB. Ponadto własności dźwiękoizolacyjne przegród zewnętrznych w obu budynkach dla sytuacji nieograniczonej aktywności lotniska zadeklarowanej w analizie porealizacyjnej nie odpowiadają również wymaganiom normy PN-B- (...) (...)Precyzyjne określenie skali odstępstw od wymagań normy nie jest jednak możliwe, z uwagi na fakt, że nie uwzględnia ona tak wysokich wartości poziomów hałasu w środowisku zewnętrznym.

Ponieważ w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania hałasy powodowane działalnością lotniska w K. znacznie przekraczają w otoczeniu nieruchomości powoda poziomy dopuszczalne w środowisku zewnętrznym obowiązujące poza obszarem ograniczonego użytkowania, izolacyjność przegród zewnętrznych obu budynków jest niewystarczająca dla zachowania poprawnych warunków akustycznych w ich wnętrzu. Zapewnienie wymaganego komfortu akustycznego w pomieszczeniach chronionych wymaga radykalnego zwiększenia izolacyjności przegród zewnętrznych - okien, ścian i dachu. Wartość nakładów, jakie muszą być poniesione w budynkach, zlokalizowanych na nieruchomości powoda dla zapewnienia wymaganego komfortu akustycznego w pomieszczeniach chronionych wynosi: dla budynku mieszkalnego 146.327,89 zł netto, natomiast dla budynku warsztatowo-mieszkalnego 41.213,75 zł netto, czyli łącznie 187.541,64 zł netto.

Sąd oparł ustalenia na opiniach sporządzonych przez biegłych sądowych: A. K. z dnia 4 czerwca 2012 r. i K. J. z dnia 17 października 2012 r. uznając, że zarzuty pozwanego co do ich wadliwości są niezasadne. Wskazał, że do zastosowanych przez biegłą Polskich Norm wprost odsyła Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2001 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (§ 325.1), a nadto samo Rozporządzenie Wojewody (...) Nr(...) z dnia 31 grudnia 2007 r. stanowi, że ilekroć jest mowa o odpowiedniej izolacyjności akustycznej przegród budowlanych to rozumie się przez to izolacyjność akustyczna określona zgodnie z Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej. W ocenie Sądu I instancji biegła słusznie oparła swoje ustalenia co do zakresu niezbędnej adaptacji akustycznej na danych dotyczących intensywności operacji lotniczych, które zostały określone przez zarządzającego lotniskiem tj. (...)i są zawarte w opracowanej w grudniu 2007 r. „Analizie porealizacyjnej dla lotniska (...) P.- K.”, stanowiącej podstawę zmiany granic obszaru ograniczonego., użytkowania. Biegła wskazała, że aktualnie rzeczywista liczba lotów jest mniejsza niż podana przez (...) w analizie z 2007 r., jednak dane tam zamieszczone nie zostały skorygowane przez zarządzającego lotniskiem, a zatem nie ma formalnych podstaw do przyjęcia, że podana liczba lotów nie zostanie osiągnięta. Z kolei biegły z dziedziny budownictwa - K. J. opierając się na wskazaniach dotyczących zakresu niezbędnych nakładów przedstawionych przez biegłego akustyka dokonał przejrzystego wyliczenia wartości nakładów, sporządzając kosztorys na podstawie zestawienia obmiarów z cenami jednostkowymi, przy założeniu zastosowania materiałów i technologii zaproponowanych przez biegłą z dziedziny ochrony przed hałasem.

Wobec powyższych ustaleń Sąd Okręgowy, uznając powództwo za zasadne w zakresie żądania głównego i na podstawie art. 129 ust. 2 u.p.o.ś. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 202.541,64 zł, mając na uwadze treść przepisu art. 321 § 1 kpc, zgodnie z którym Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Wnioski opinii biegłego K. J. w powiązaniu z opinią Biegłej A. K. pozwalają szacować omawiane koszty na kwotę 202.544,98 zł (z VAT). Co prawda biegły w swojej opinii wskazał kwotę 187.541,64 zł, jednakże powyższa kwota nie obejmuje podatku VAT, którego stawka w dziedzinie budownictwa wynosi 8% (art. 41 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług).

Na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe od uwzględnionego roszczenia powoda od daty wyrokowania. Wskazał, że wartość szkody powoda ustalona została za pomocą przeprowadzonego w toku postępowania dowodu z opinii biegłego, który został przeprowadzony w stosunkowo krótkim czasie przed wyrokiem. Nadto powód nie poniósł dotąd żadnych nakładów akustycznych.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Od powyższego wyroku apelację wniósł pozwany w części uwzględniającej powództwo. Apelujący zarzucił:

- wadliwą interpretację przepisu art. 129-136 u.p.o.ś. poprzez przyjęcie, że przedmiotowe przepisy zawierają upoważnienie do zastosowania Polskich Norm nieobowiązujących w porządku prawnym Rzeczpospolitej Polskiej,

- naruszenie przepisów art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji
(Dz.U. Nr 169, poz. 1386), w szczególności art. 5 ust. 3 poprzez przyjęcie, że Polskie
Normy mają charakter normatywny i wyznaczają poziom dopuszczalnego hałasu,

- oparcie wyroku o wadliwe, sprzeczne z zasadami logiki oraz prawa, niekompletne i nie znajdujące oparcia o materiały zebrane w sprawie wnioski opinii biegłych
sądowych,

- wadliwe przyjęcie przez Sąd, że nieobowiązujące normy PN (...) (...) i PN‑ (...) (...), a w szczególności wskazane w tych normach poziomy dopuszczalnego hałasu sprzeczne z norami hałasu wskazanego w treści Rozporządzenia Ministra Środowiska z 14.06.2007 r. mogą być podstawą ustalenia nakładów na rewitalizację akustyczną budynku powodów,

- błędne przyjecie, że istnieje konieczność poczynienia nakładów w zakresie izolacyjności akustycznej budynku należącego do powoda,

- zasądzenie odszkodowania pomimo, że Rozporządzenie Wojewody (...) w sprawie utworzenia o.o.u lotniska (...) P. - K. jest nieaktualne.

W konsekwencji pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne Sądu I instancji nie budzą zastrzeżeń albowiem zostały oparte na zgodnej z dyrektywami z art. 233 § 1 k.p.c. ocenie materiału dowodowego. Ustalenia te Sąd Apelacyjny przyjął z własne.

Niezasadnie podnosi skarżący, że u podstaw zaskarżonego wyroku legła błędna opinia biegłego odnosząca się do nieobowiązujących norm. W pierwszej kolejności wskazać należy, że uwadze pozwanego umknęło, iż inny jest przedmiot rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. nr 120, poz. 826) i rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75/690). Ten pierwszy akt określa zróżnicowane dopuszczalne poziomy hałasu dla wskazanych w jego treści rodzajów terenów, drugi natomiast wymogi jakie muszą spełniać budynki, w tym również w zakresie poziomu dopuszczalnego hałasu w ich wnętrzu, a nie na zewnątrz. Przepisy tych rozporządzeń nie tylko nie kolidują ze sobą, lecz wręcz wzajemnie się uzupełniają. Niezasadne jest przy tym twierdzenie pozwanego, że rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r., ostatnio nowelizowane 12 listopada 2012 r. (Dz.U. nr 109, poz. 1156) zostało wydane bez odpowiedniej delegacji ustawowej i jako takie nie zawiera przepisów obowiązujących. Ma ono bowiem swoją podstawę w art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623 j.t. ze zm.), gdzie wskazano w odesłaniu do art. 5 tej ustawy, że Minister Infrastruktury uprawniony jest do wydania rozporządzenia określającego wymogi dla budynków, w tym również w zakresie poziomów hałasu w budynkach, a więc odnośnie do ich wymagań akustycznych (art. 5 ust.1 pkt 1e). Aczkolwiek Polskie Normy jako takie nie są oczywiście przepisami prawa, jednak jako normy krajowe przyjęte w drodze konsensusu i zatwierdzone przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie dostępną i oznaczoną mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim – art. 5 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz.U. z 2002 r., Nr 169, poz. 1348 ze zm.). Rozporządzenie Wojewody (...) nr (...)z 31 grudnia 2007 r. w zakresie dopuszczalnego hałasu w § 2 pkt 1 i 2 odwołuje się do wskaźników zawartych rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 lipca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, zaś w § 2 pkt 5 wprost odwołuje się do Polskich Norm w dziedzinie akustyki budowlanej, gdy mowa o właściwym klimacie akustycznym w budynkach. Oparcie przez biegłego wydanej w sprawie opinii na badaniu, czy należące do powoda budynki zlokalizowane na jego nieruchomości spełniałby wymagania polskich norm: PN (...) (...) określającej minimalne własności dotyczącej komfortu akustycznego wewnątrz pomieszczeń oraz PN-B- (...) (...) określającej minimalne własności dźwiękoizolacyjne przegród zewnętrznych było więc prawidłowe. Apelujący mocy dowodowej tej opinii i jej przydatności dla sprawy skutecznie nie podważył.

Na marginesie zauważyć można, że kwestia delegacji zawartej w art. 7 ust. 2 prawa budowlanego była przedmiotem analizy i oceny Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie w wy r. z dnia 24 lipca 2008 r. (sygn. akt II OSK 910/07, LEX nr 483216), który stwierdził, że brak jest podstaw do uznania by delegacja ta, na podstawie której wydano rozporządzenie z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze zm.) nie odpowiadała regulacji art. 92 Konstytucji. Sąd Apelacyjny w niniejszym składzie w pełni podziela powyższe stanowisko.

Nie zasługiwał także na uwzględnienie zarzut utraty mocy obowiązującej, rozporządzenia Wojewody (...) z dnia 31 grudnia 2007 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska (...) P. – K. (Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 2008 r., nr 1, poz.1). Kwestia ta była już przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego w uzasadnieniu wyroku z dnia 6 maja 2011 r. w sprawie o sygn. akt II CSK 421/10. Analizując znaczenie istotnych z punktu widzenia rozpatrywanej sprawy zmian, wprowadzanych kolejno do unormowania zawartego w art. 135 ust. 2 p.o.ś., Sąd Najwyższy wskazał, że na etapie przeniesienia kompetencji do stanowienia o wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania z wojewody na sejmik województwa nie powstają wątpliwości co do dalszego obowiązywania aktów wydanych przez wojewodę zanim kompetencje zostały mu odjęte. Zagadnienie to wprost wyjaśnia art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r., stanowiąc, że akty prawa miejscowego wydane na podstawie przepisów zmienianych tą ustawą z zakresu zadań i kompetencji podlegających przekazaniu omawianą ustawą zachowują moc do czasu wydania nowych aktów prawa miejscowego przez organy przejmujące zadania i kompetencje.

Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że analiza przyczyn wprowadzenia zmiany treści art. 135 ust. 1 i 2 p.o.ś. wskazuje na to, że nie wpłynęły one na zakres przedmiotowy regulacji o ustanowieniu obszaru ograniczonego użytkowania. Zmiany były wynikiem usuwania usterek włączania do systemu prawa wewnętrznego regulacji wspólnotowych. Ingerencja ustawowa w treść art. 135 ust. 1 i 2 p.o.ś. miała charakter redakcyjny a nie merytoryczny. Taki wniosek wzmacnia zawarty w art. 173 ust. 2 u.i.ś. nakaz, aby do czasu wydania przepisów, o których mowa w art. 60 u.i.ś. (to jest rozporządzenia Rady Ministrów określającego: rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko; rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko; przypadki, gdy zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako jedno z tych rodzajów przedsięwzięć):

1. za przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, określone w art. 59 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy, uważać określone w dotychczasowych przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, wymagające sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko,

2. za przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, określone w art. 59 ust. 1 pkt 2 nowej ustawy, uważać określone w dotychczasowych przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko może być stwierdzony.

Postanowienie to skorelowane zostało z treścią art. 173 ust. 1 u.i.ś., w którym zostały utrzymane w mocy akty wykonawcze wydane na podstawie uchylonego art. 51 ust. 8 p.o.ś. (do czasu wydania stosownych przepisów na podstawie nowej ustawy, nie dłużej jednak niż na 24 miesiące).

Tym samym nie może budzić wątpliwości, że do czasu wydania rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. nr 213, poz. 1397 – obowiązującego od 15 listopada 2010 r.) regulacja prawna zawarta w art. 135 ust 1 i 3 p.o.ś. przed i po jego zmianie obowiązującej od 15 listopada 2008 r. była identyczna, mimo użycia odmiennych pojęć, nawiązujących do nowego aktu prawnego.

Rozporządzenie z 9 listopada 2010 r. określiło w § 2 przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. Porównanie zawartej w tym przepisie regulacji z wcześniejszą, ujętą w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. nr 257, poz. 2573 ze zm.) wskazuje na to, że obydwa akty wyliczały te same przedsięwzięcia. Niewielkie różnice w sposobie ich określenia nie rzutują na zakres regulacji. Nadal do przedsięwzięć takich należą lotniska (§ 2 ust. 1 pkt 28 rozporządzenia z 2004 r. i § 2 ust. 1 pkt 30 rozporządzenia z 2010 r., powiększono jedynie o 100 m wymaganą długość pasa startowego), instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne (§ 2 ust. 1 pkt 7 obu rozporządzeń). W konsekwencji nie można postawić tezy, że po nowelizacji odpadła istniejąca wcześniej podstawa prawna do utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wokół lotniska (...) w P.. Istotnych dla aktualności tego aktu zmian nie wprowadziło też wyżej wskazane rozporządzenie z 9 listopada 2010 r..

Do wniosku przeciwnego nie daje również podstaw art. 172 u.i.ś. Przepis ten dotyczy zachowania mocy przez dotychczasowe akty prawa miejscowego, wydane przez podmioty, które po zmianach wprowadzonych przez art. 150 u.i.ś. nie są już właściwe w tym zakresie, ponieważ ich kompetencje przejęły inne organy. Jest to więc sytuacja tego rodzaju, jaka miała miejsce w wypadku rozporządzenia o utworzeniu obszaru ograniczonego użytkowania lotniska w K. w momencie wejścia w życie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.. Problem ten w obydwu ustawach nowelizujących został więc ujęty analogicznie.

Zmiana art. 135 ust 1 i 2 p.o.ś. nie wiązała się ze zmianą kompetencji do wydawania aktów prawa miejscowego, lecz stanowiła dostosowanie tego przepisu do nowej konstrukcji przepisów o ochronie środowiska, związanej z wydzieleniem części regulacji do odrębnego aktu prawnego i usunięciem wad transkrypcji prawa wspólnotowego. Paragraf 32 ust. 2 Zasad techniki prawodawczej zaleca interpretację, zgodnie z którą jeżeli zmienia się treść przepisu upoważniającego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu upoważniającego. Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wy r. z dnia 16 listopada 2007 r. (I FSK 792/07, Lex nr 455185), powyższą regułę walidacyjną należy stosować uwzględniając element materialny upoważnienia, może ona bowiem ulec modyfikacji, jeżeli zmiana zakresu spraw przekazanych do unormowania w akcie wykonawczym nie wpłynie na dotychczasowy zakres spraw przekazanych do regulacji podustawowej. Taka sytuacja wystąpiła w rozpatrywanej sprawie, mimo bowiem zmiany brzmienia przepisu, sugerującego interwencję ustawodawcy w zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem prawa miejscowego, w rzeczywistości przedmiot tych spraw pozostał niezmieniony. Zmianie uległa tylko jego nazwa. Nie miała więc miejsca żadna z sytuacji ujętych w § 32 ust. 2 Zasad techniki prawodawczej, co powodowało, że zamieszczenie przepisu wyraźnie wskazującego na zachowanie mocy obowiązującej przez akty prawa miejscowego wydane na podstawie art. 135 ust. 2 p.o.ś. nie było konieczne. Paragraf 33 ust. 1 tego aktu zaleca bowiem umieszczenie tego rodzaju zastrzeżeń dotyczących aktów wykonawczych, jeżeli zachodzą podstawy z § 32 do stwierdzenia utraty mocy obowiązującej aktu wykonawczego, lecz ze względu na to, że nie jest on sprzeczny z nową regulacją prawną, ma wyjątkowo zachować moc przez określony czas. Tego rodzaju regulacja zamieszczona została w ustawie w odniesieniu do przepisów wykonawczych wydanych na podstawie uchylonego art. 51 ust. 8 p.o.ś. (art. 173 ust. 1 u.i.ś.), powodując, że nadal zachowały one moc obowiązującą, a zawarte w nich pojęcia prawne zrównane zostały z ujętymi w nowym art. 59 u.i.ś. (art. 173 § 2 u.i.ś.). Tym samym zbędne było wprowadzanie unormowań odnoszących się do aktów prawa miejscowego wydanych w oparciu o ustabilizowany w ten sposób stan prawny, identyczny z obowiązującym przed nowelizacją.

Natomiast wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 6 października 2010 r. w sprawie II OSK 548/09 pogląd o utracie mocy obowiązującej przez rozporządzenie o utworzeniu obszaru ograniczonego użytkowania w P. - K. oraz przyjęta przez ten Sąd wykładnia przepisów prawa nie ma mocy wiążącej dla innych sądów i organów na podstawie art. 170 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.). Związanie dotyczy tylko rozstrzygnięcia zawartego w prawomocnym orzeczeniu, a więc jedynie faktu umorzenia postępowania w konkretnej sprawie, a nie przesłanek prawnych, które doprowadziły do tego rozstrzygnięcia.

W konsekwencji trafnie przyjął Sąd Okręgowy, że powód dla zapewnienia wymaganego komfortu akustycznego w budynkach, zlokalizowanych na jego nieruchomości musi ponieść nakłady w kwocie wskazanej w opinii biegłego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny apelację oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 6 pkt 7 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 490 j.t.).

SSA Ewa Staniszewska SSA Andrzej Daczyński SSA Jan Futro