Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 12-05-2015 r.

Sąd Rejonowy w Krotoszynie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Karolina Balcer-Rachel

Protokolant: p.o. stażysty Agnieszka Kopras

po rozpoznaniu w dniu 28-04-2015 r. w Krotoszynie

sprawy z powództwa M. C.-G.

przeciwko Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu w W.

- zadośćuczynienia z tytułu uszkodzenia ciała lub uszczerbku na zdrowiu zasądzone na podstawie art. 445

1.  zasądza od pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W. na rzecz powódki M. C.-G. kwotę 25.000,00 zł (słownie: dwadzieścia pięć tysięcy złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 02 lipca 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  rozdziela stosunkowo koszty postępowania i z tego tytułu zasądza od pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W. na rzecz powódki M. C.-G. kwotę 1.889,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSR Karolina Balcer-Rachel

Sygn. akt I C 447/15

UZASADNIENIE

Dnia 7 listopada 2014 roku /data wpływu/ powódka M. G. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wystąpiła do Sądu Rejonowego w Krotoszynie przeciwko Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu w W. z pozwem o zapłatę kwoty 40.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, którą doznała w wyniku śmierci męża wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 lipca 2014 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła min , iż w dniu 16 lipca 1998r. na ul. (...) w K. , kierujący samochodem osobowym marki F. (...) nr rej K -012009 S. jarus będąc w stanie nietrzeźwości po wyjechaniu z łuku drogi zjechał na prawe pobocze uderzając w przydrożne drzewo. W wyniku przedmiotowego zdarzenia śmierć na miejscu poniósł kierujący pojazdem S. J. oraz pasażer M. C. (1). Prokuratura Rejonowa w Rawiczu postanowieniem z dnia 28.08.1998r. umorzyła dochodzenie o czyn z art. 145 paragraf 2 i 3 wobec niewykrycia sprawcy. Na podstawie art. 98 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych odpowiedzialność za przedmiotową szkodę ponosi Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Powódka pismem z dnia 14.04.2014r. zgłosiła pozwanemu roszczenie o zapłatę 80.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią męża . Pozwany decyzja z dnia 1.07.2014r. odmówił wypłaty zadośćuczynienia na rzecz powódki . W dalszej części uzasadnienia powódka powołała się na aktualne orzecznictwo i stanowisko doktryny w zakresie zgłoszonego żądania.

W odpowiedzi na pozew z dnia 11 marca 2015 roku pozwany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu pozwany podniósł , iż po otrzymaniu roszczenia powódki o zapłatę zadośćuczynienia , wystosowanego po 16 latach po zaistniałym zdarzeniu , dokonał analizy zebranej w sprawie dokumentacji, jednakże nie znalazł podstaw do przyznania powódce żądanej kwoty . Pozwany zakwestionował powództwo zarówno co do zasady jak i co do wysokości. W pierwszej kolejności pozwany podniósł , iż poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody a co za tym idzie obowiązek naprawienia szkody winien ulec odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności . Jak wynika z zebranego materiału dowodowego (...) świadomie zdecydował się na jazdę z nietrzeźwym kierowcą , ponadto sam będąc pod wpływem alkoholu 2,5 promila przyczynił się do szkody . W ocenie pozwanego powyższe uprawnia do przyjęcia 50 % przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody. W dalszej części uzasadnienia swojego stanowiska w/w podniósł , iż żądana przez powódkę kwota jest wygórowana i ni spełnia funkcji kompensacyjnej i może doprowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia się powódki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 lipca 1998r. na ul. (...) w K. , kierujący samochodem osobowym marki F. (...) nr rej K -012009 S. J. będąc w

stanie nietrzeźwości/ 3,3 promila alkoholu we krwi / po wyjechaniu z łuku drogi zjechał na

prawe pobocze uderzając w przydrożne drzewo. W wyniku przedmiotowego zdarzenia śmierć na miejscu poniósł kierujący pojazdem S. J. oraz pasażer (...) . (...) w chwili zdarzenia był pod wpływem alkoholu 2,5 promila , który to alkohol wcześniej spożywał w towarzystwie sprawcy. Prokuratura Rejonowa w Rawiczu postanowieniem z dnia 28.08.1998r. umorzyła dochodzenie o czyn z art. 145 paragraf 2 i 3 wobec niewykrycia sprawcy

dowód: postanowienie k. 37- 38, okoliczności niesporne

Powódka pismem z dnia 14.04.2014r. zgłosiła pozwanemu roszczenie o zapłatę 80.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią męża . Pozwany decyzja z dnia 1.07.2014r. odmówił wypłaty zadośćuczynienia na rzecz powódki

Okoliczności niesporne

W dacie zdarzenia (...) miał 37 lat .W/w był zdrowym młodym mężczyzną, posiadał rodzinę żonę , córkę lat 7 i syna lat 12 . Zmarły i powódka tworzyli zgodne małżeństwo , otaczali się wzajemną troską , pomocą i zrozumieniem . (...) pracował zarobkowo , łożył na utrzymanie rodziny, wspierał żonę w wychowaniu dzieci i w czynnościach życia codziennego. Powódka zawsze mogła liczyć na jego pomoc i zrozumienie.

dowód: zeznania powódki M. chnchrak - G. k. 73-74 , zeznania świadków K. D. k. 47-48, Z. G. k. 48

Przedwczesna śmierć męża była dla powódki wielkim przeżyciem . Powódka nie dowierzała wiadomości o śmierci męża. Nagła i tragiczna śmierć męża wywołała u niej bolesne przeżycia, wstrząs oraz uczucie pustki po stracie najbliższej osoby. Śmierć M. C. (2) miała negatywny wpływ na całe życie rodzinne i zawodowe powódki. Powódka była przygnębiona, smutna. Odseparowała się od otoczenia, unikała spotkań. W/w nie była w stanie funkcjonować , potrzebowała pomocy lekarza , przyjmowała leki uspokajające. Powódka do dnia dzisiejszego odczuwa tęsknotę za mężem na którego zawsze mogła liczyć. Jego śmierć pozbawiła ją części wsparcia i pomocy w życiu codziennym na które zawsze z jego strony mogła liczyć . W/w wyszła co prawda ponownie za mąż ale jej związek był krótkotrwały z uwagi na przedwczesną śmieć drugiego męża. Powódka nie może pogodzić się ze stratą pierwszego męża i ojca jej dzieci . Pomimo upływu czasu nadal go wspomina , najczęściej podczas wspólnych spotkań rodzinnych. W związku z traumatycznymi przeżyciami powódka odczuwała krzywdę wynikającą z utraty bliskości i wsparcia męża . Powódka wspomina męża i odwiedza jego grób .

dowód: zeznania powódki M. chuchrak - G. k. 73-74 , zeznania świadków K. D. k. 47-48, Z. G. k. 48

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dokumentów, którym

w całości dał wiarę, zeznań świadków oraz zeznań powódki , które to dowody nie były kwestionowane przez strony. Spór między stronami sprowadza się do ustalenia, czy istnieją przesłanki do przyznania powódce zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze śmiercią brata oraz ustalenia jego wysokości.

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie powódka wiązała swoje roszczenie o zadośćuczynienie z naruszeniem, dobra osobistego w postaci zerwania więzi rodzinnych, wynikających ze śmierci męża w wypadku komunikacyjnym z dnia 30 czerwca 2008r. r. Strona pozwana przyznała, że ponosi odpowiedzialność za skutki powyższego wypadku drogowego na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, niemniej jednak zakwestionowała podstawę prawną dochodzonego przez powoda roszczenia.

W ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości, że śmierć osoby najbliższej jest niezwykle dotkliwym i tragicznym wydarzeniem dla najbliższych członków rodziny zmarłego. Rodzina i wzajemne więzi rodzinne są źródłem szczęścia i wpływają na poczucie bezpieczeństwa osób bliskich poprzez wzajemne wspieranie się w różnych sytuacjach życiowych, uczucia łączące osoby bliskie, dzielenie radości i smutków, wzajemnych doświadczeń. Bez wątpienia indywidualne relacje poszczególnych członków rodziny związane są z określoną osobą i stanowią więź rodzinną, będącą dobrem osobistym w rozumieniu art. 23 k.c. i art. 24§1 k.c.

Między stronami istniał spór, czy w związku ze śmiercią osoby najbliższej (brata) w dniu 30 czerwca 2008 r. przysługuje roszczenie z tytułu zadośćuczynienia za ból i cierpienie związane z tym faktem. Według Sądu, powód jest uprawniony do dochodzenia zadośćuczynienia z powyższego tytułu. Wprawdzie dopiero na podstawie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 1996 i\, nr 114, poz. 542) z dniem 03.08.2008 r. do obowiązującego porządku prawnego został wprowadzony przepis art. 446§4 k.c, statuujący roszczenie o zadośćuczynienie dla najbliższych członków rodziny zmarłego za doznaną krzywdę wskutek śmierci osoby najbliższej w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, niemniej jednak nie wyklucza to dochodzenia zadośćuczynienia na innej podstawie prawnej związanej z naruszeniem dobra osobistego jakim jest więź rodzinna. Powyższa okoliczność ma w niniejszej sprawie o tyle istotne znaczenie, iż śmierć brata powoda w wypadku komunikacyjnym nastąpiła w dniu 17.01.2008 r., czyli przed wprowadzeniem do porządku prawnego art. 446§4 k.c , który nie może mieć zastosowania w przypadku roszczenia powoda. Jednakże ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego dopuszcza dochodzenie zadośćuczynienia przez osoby bliskie w związku ze śmiercią osoby najbliższej przed dniem 02.07.2008 r. na podstawie przepisów o ochronie dóbr osobistych. Sąd w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 13 lipca 2011 r., sygn. akt III CZP 32/11, z którego wynika, że sąd może przyznać najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 w związku z art. 24§1 k.c. , także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r. wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Ponadto Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15.03.2012 r., sygn. akt I CSK 314/11 wyjaśnił, że w stanie prawnym sprzed dnia 3 sierpnia 2008 r. spowodowanie śmierci osoby bliskiej mogło stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. Prawo do życia w rodzinie i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi bowiem dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i art. 24 k.c.

Zgodnie z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Na podstawie art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Dobra osobiste to szczególnego rodzaju wartości o charakterze niemajątkowym ściśle związane z osobą ludzką, określające jej byt, pozycję społeczną i determinujące jej odrębność fizyczną i psychiczną,

3

które jednocześnie są powszechnie akceptowane w społeczeństwie i przez dany system prawny. Przepis art 23 k.c. zawiera tylko przykładowy katalog dóbr osobistych i możliwe jest objęcie ochroną prawną również innych dóbr osobistych w nim nie wymienionych. Jak wskazano powyżej jednym z dóbr osobistych jest również prawo do życia w rodzinie i utrzymania tego rodzaju więzi rodzinnych.

Zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie cierpienia wywołanego utratą osoby bliskiej i zrekompensowania krzywdy za naruszenie prawa do życia w rodzinie. Zasadniczą przesłanką braną pod uwagę przy określaniu jego wysokości jest stopień natężenia krzywdy tj. cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych /uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 08.12.1973, III CZP 37/73, OSNCP 1974, nr 9, poz.145/. Ze względu na niewymierny charakter krzywdy, oceniając jej rozmiar, należy wziąć pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, a w tym dramatyzm doznań osoby bliskiej zmarłego, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rola jaką w rodzinie pełniła osoba zmarłego, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, charakter i rodzaj zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu pozostałych członków rodziny, stopień w jakim pozostawi członkowie będą umieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości i na ile zdolni są zaakceptować obecny stan rzeczy, skorzystanie z pomocy fachowej w czasie radzenia sobie w tej trudnej sytuacji, proces leczenia doznanej traumy mający na celu pomoc w odbudowie struktury rodziny i przywrócenie znaczenia każdego z jej członków (wyrok SA w Łodzi z dnia 14.04.2010 roku, I ACa 178/10, Lex). Wysokość zadośćuczynienia nie może stanowić sumy symbolicznej, lecz musi przedstawiać wartość odczuwalną ekonomicznie. Jednocześnie zaś wysokość zadośćuczynienia winna być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom bytowym społeczeństwa.

Zadośćuczynienie jest świadczeniem fakultatywnym, tzn. uznaniowym bowiem Sądowi orzekającemu pozostawia się zupełną swobodę w jego przyznaniu i określeniu jego wysokości. Fakultatywność powoduje, iż Sąd analizując każdorazowo ogół okoliczności w sprawie może uwzględnić, bądź oddalić roszczenie. Przy uwzględnieniu roszczenia wysokość zadośćuczynienia zależeć będzie od całokształtu negatywnych skutków w sferze niematerialnej szkody (krzywdy) głównie jej rozmiaru i intensywności. W orzecznictwie konsekwentnie prezentowane jest stanowisko o konieczności indywidualnej oceny każdego roszczenia o zadośćuczynienie po śmierci najbliższego członka rodziny.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy trzeba wskazać, że zmarły był mężem powódki , w/w tworzyli zgodną rodzinę , mieli dwoje małych dzieci, które wspólnie wychowywali . Powódka zawsze mogła liczyć na jego wsparcie i pomoc . Powódka nie może pogodzić się ze stratą , często wspomina męża i symbolicznie podtrzymuje pamięć nim, min. zamawiając msze w jego intencji, jeżdżąc na cmentarz .

Zgodnie z wynikającą z art. 6 k.c. regułą rozłożenia ciężaru dowodu powód powinien udowodnić okoliczności tworzące prawo. W myśl ogólnych zasad na powodzie spoczywa więc ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (tak też Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 3 października 1969 r., II PR 313/69, Lexpolonica nr 317731, OSNCP 9/70, poz. 147).

W ocenie Sądu powódka wykazała , iż pomiędzy nią a zmarłym mężem istniała pozytywna i silna więź emocjonalna. Powódka miała z nim bardzo dobry kontakt oraz dobre relacje. Ta szczególna więź jaka łączyła powódkę z mężem , spowodowała, iż po jego śmierci, M. G. odczuwała i nadal odczuwa głębokie przeżycia psychiczne. Powódka nie może pogodzić się z jego stratą . Zupełnie niespodziewana i tragiczna śmierć M. C. (1) wywołała u niej cierpienia psychiczne o intensywnym charakterze.

W ocenie Sądu w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że śmierć męża spowodowała u powódki cierpienia psychiczne, uzasadniające przyznanie jej zadośćuczynienia za doznaną krzywdę . Sąd ustalając wysokość zadośćuczynienia miał na uwadze utratę wsparcia ze strony męża, wzajemne pozytywne relacje zainteresowanych oraz doznane przez powódkę przeżycia. Uwzględniając odczucie żalu i dolegliwości psychiczne po stracie męża , stopień zażyłości, bliskości, wspólności i więzi emocjonalnej , relacji między małżeństwem oraz czas jaki upłynął od daty zdarzenia / 16 lat / , Sąd uznał, iż odpowiednim zadośćuczynieniem dla powódki jest kwota 40.000,00 zł. Nie bez znaczenia jednak dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie pozostaje

okoliczność i, iż jak słusznie podniósł pozwany poszkodowany w wypadku (...) przyczynił się do powstania szkody wobec czego obowiązek jej naprawienia winien ulec odpowiedniemu zmniejszeniu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20.11.2003r. / III CKN 606/00 / „osoba , która decyduje się na jazdę samochodem z kierowcą będącym w stanie po spożyciu alkoholu przyczynia się do odniesionej szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego , gdy stan nietrzeźwości kierowcy pozostaje w związku z tym wypadkiem . Spożywanie zaś napoju alkoholowego z takim kierowcą przed jazdą uważać należy za przyczynienie się do powstania szkody w stopniu znacznym" . Jak wynika z materiału zgromadzonego w sprawie (...) świadomie zdecydował się na jazdę z nietrzeźwym kierowcą, z którym zresztą wcześniej sam spożywał alkohol. W tym stanie rzeczy należało przyjąć 50% stopień przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody i w związku z tym na podstawie powołanych wyżej przepisów w związku z art. 363 k.c. orzeczono jak w punkcie 1 i 2 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. - punkt 3 sentencji wyroku.

/-/ Karolina Balcer -Rachel