Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jacek Chaciński

Protokolant - starszy sekretarz sądowy Beata Pełczyńska

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2016 roku w Lublinie

sprawy H. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania H. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 24 marca 2014 roku, znak: (...)

oddala odwołanie.

VII U 1015/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 marca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił H. K. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca nie udowodnił 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze t.j. działalności twórczej lub artystycznej. Organ rentowy uznał za udowodniony okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 20 lat 4 miesięcy i 11. Dni. W uzasadnieniu decyzji wskazano także, że prowadzone jest postępowanie wyjaśniające celem ustalenia obowiązku ubezpieczenia odnośnie prowadzenia działalności twórczej w okresie od 1 maja 1980 r., zgodnie z decyzją Komisji do spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców z dnia 17 grudnia 2013 r.

Z powyższą decyzja nie zgodził się wnioskodawca. Wniósł odwołanie. Podniósł, że uzyskane prze niego zaświadczenie Komisji ds. Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców przy Ministrze Oświaty i Dziedzictwa Narodowego z dnia 17 grudnia 2013 r. umożliwia mu w przypadku brakujących okresów składkowych ich uzupełnienie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

H. K. ur. (...), w dniu 7 lutego 2014 r. złożył wniosek o emeryturę. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego(wniosek k.1 -4).

Decyzja nr (...) (...) z dnia 17 grudnia 2013 r. Komisja do spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego orzekła, że H. K. od dnia 1 maja 1980 r. rozpoczął działalność twórczą w zakresie literatury pięknej i w zakresie fotografiki (k.13 koperta).

W piśmie z dnia 7 lipca 2014 r. organ rentowy poinformował, że w związku z decyzją Komisji ds. Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców z dnia 17 grudnia 2013 r obejmuje wnioskodawcę ubezpieczeniem społecznym twórców w okresie od 1 maja 1980 r. do 7 lutego 2014 r. W związku z powyższym organ rentowy wezwał wnioskodawcę na podstawie art.47 a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych do złożenia druku zgłoszenia ZUS S-1 oraz deklaracji za każdy rok prowadzenia działalności twórczej za okres od 1 maja 1980 r do 31 grudnia 1998 r., natomiast za okres od 1 stycznia 1999 r.- do zgłoszenia płatnika składek na druku ZUS ZFA, zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego ZUS ZUA/ZZA oraz deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA z naliczonymi składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za każdy miesiąc rozliczeniowy( k.4 akt ZUS). W odpowiedzi na to wezwanie wnioskodawca oświadczył, że nigdy nie było i nie jest stać go na opłacenie składek oraz, że utrzymuje się z zasiłku przyznanego mu przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego(k.5 akt ZUS).

Decyzją z dnia 30 lipca 2014 r. organ rentowy objął wnioskodawcę z urzędu z tytułu prowadzenia działalności twórczej zaopatrzeniem emerytalnym w okresach:

Od 1 września 1981 r. do 30 września 1981 r., od 1 stycznia 1990 r. do 6 lipca 1992 r., od 29 grudnia 1993 r. do 30 stycznia 1994 r., od 3 marca 1994 r. do 14 czerwca 1998 r., oraz ubezpieczeniami społecznymi w okresach wskazanych w w/w decyzji ( k.6 akt ZUS).

Decyzja z dnia 12 września 2014 r. organ rentowy w związku z wypełnieniem przez wnioskodawcę deklaracji dochodowej za lata 1980 -1989 r. ponownie z urzędu objął wnioskodawcę z tytułu prowadzenia działalności twórczej zaopatrzeniem emerytalnym w okresach od 1 maja 1980 r., do 6 lipca 1992 r., od 29 grudnia 1993 r. do 30 stycznia 1994 r., od 3 marca 1994 r. do 14 czerwca 1998 r. oraz obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi w okresach wskazanych w decyzji (k.9).

Decyzją z dnia 18 sierpnia 2015 r. organ rentowy uchylił w całości decyzję z dnia 12 września 2014 r. i z urzędu objął wnioskodawcę z tytułu prowadzenia działalności twórczej zaopatrzeniem emerytalnym twórców w okresach od 1 września 1981 r. do 30 września 1981 r., od 1 stycznia 1990 r. do 31 marca 1991 r., od 1 stycznia 1994 r. do 31 stycznia 1994 r., od 1 kwietnia 1994 r. do 31 października 1996 r., od 1 października 1997 r. do 14 czerwca 1998 r. oraz obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i wypadkowym w okresach wskazanych w decyzji.

W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy wskazał, że w decyzji z dnia 12 września 2014 r. nie uwzględniono zatrudnienia z tytułu umów o pracę zawartych w okresie od 6 listopada 1979 r. do 30 września 1980 r., od 1 października 1980 r. do 31 sierpnia 1981 r., od 1 października 1981 r. do 31 marca 1983 r., od 1 kwietnia 1983 r. do 31 grudnia 1989 r., od 1 listopada 1996 r. do 30 września 1997 r. Konieczność wyłączenia w/w okresów z okresu podlegania zaopatrzeniu emerytalnemu z tytułu prowadzenia działalności twórczej wynikała z faktu, że w okresie od 1 stycznia 1974 r. do 31 rudnia 1998 r. twórca lub artysta, który jednocześnie był pracownikiem obowiązkowo podlegał ubezpieczeniu społecznemu jako pracownik, a jako twórca - dobrowolnie.

Wnioskodawca po rozpoczęciu działalności twórczej nie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne twórców (okoliczność bezsporna, wyjaśnienia wnioskodawcy k.56 v).

W dniu 22 stycznia 2015 r. wnioskodawca złożył ponowny wniosek o emeryturę.

Decyzja z dnia 18 marca 2015 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca nie udowodnił 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze t.j. działalności twórczej lub artystycznej. Organ rentowy uznał za udowodniony okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 20 lat 4 miesięcy i 11. dni. Organ rentowy do ogólnego stażu pracy nie uwzględnił okresu zatrudnienia w latach 1972 – 1974 – prowadzenia lektoratu z języka angielskiego w Instytucie (...) w P. z powodu braku dokumentu potwierdzającego zatrudnienie,

- okresu pracy od 16 lipca 1979 r. do 31 grudnia 1979 r. z uwagi na to, że wymiar czas pracy był niższy niż ½ etatu,

- okresu od 15 maja 1975 – do 25 lipca 1975 w (...) z uwagi na brak informacji dotyczącej wymiaru czasu pracy.

W piśmie z dnia 28 maja 2014 r. (...) w B. poinformowała, że H. K. został zatrudniony w dniu 15 maja 1975 r. na stanowisku stażysty oraz że nie jest możliwe sporządzenie duplikatu świadectwa pracy lub sporządzenie jego kopii, gdyż Izba nie posiada akt osobowych (k.13 koperta). Stanowisko to zostało podtrzymane w piśmie z dnia 24 czerwca 2015 r. (...)potwierdziła początkową datę zatrudnienia – 15 maja 1975 r (k.57-59). W dołączonej do pisma (...) z dnia 24 czerwca 2015 r. ewidencji pracowników, z którymi rozwiązano umowę o pracę, przy nazwisku wnioskodawcy widnieje data - 25 maja 1975 r.

W zaświadczeniu z dnia 27 czerwca 1996 r. podpisane pod nim uczestniczki lektoratu oświadczyły, że wnioskodawca prowadził w latach 1972 – 1974 lektorat z języka angielskiego(akta ZUS brak numeru karty).Wnioskodawca nie pamięta na jakiej podstawie świadczył pracę w ramach prowadzenia lektoratu.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów, których autentyczność ani wiarygodność nie była przez strony kwestionowana. Sąd obdarzył w/w dowody wiarą. Sąd Obdarzył również wiarą zeznania wnioskodawcy poza okolicznością, że w(...) był zatrudniony pół roku. Zeznania te są sprzeczne z dokumentem w postaci ewidencji pracowników z którymi Izba rozwiązała umowy o pracę, gdzie jako datę zwolnienia wskazano 25 maja 1975 r. W związku z tym, że wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach i okoliczność ta wynika już z faktu nie podlegania zaopatrzeniu emerytalnemu w okresach, w których pozostawał w stosunku pracy, brak było podstaw do prowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność charakteru działalności twórczej. Dlatego Sąd oddalił wniosek dowodowy o odpuszczenie dowodu z zeznań świadka A. Ł..

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Odwołanie nie jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.), mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Od 1 stycznia 2013 roku nie jest wymagane rozwiązanie stosunku pracy przez ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Według art. 32. ust. 2 za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ustęp 4 stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis § 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Stosownie do treści § 12 ust.1 rozporządzenia pracownik wykonujący działalność twórczą lub artystyczną w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla:

a) tancerza, akrobaty, gimnastyka, ekwilibrysty, kaskadera - 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn,

b) solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych - 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn,

c) artysty chóru, żonglera, komika cyrkowego, aktora teatru lalek - 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn,

d) aktorki, dyrygentki - 55 lat,

e) muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operatora obrazu filmowego, fotografika - 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) wiek emerytalny osiągnął w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia,

3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury wnioskodawca musiał spełnić łącznie następujące warunki:

osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnić:

co najmniej 15-letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz

staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca nie spełnił przesłanki 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie legitymuje się co najmniej 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

Organ rentowy ustalił, że wnioskodawca legitymuje się ogólnym, stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 24 lata 6 miesięcy i 6 dni.

Brak jest podstaw do zaliczenia jako okresu składkowego, okresu prowadzenia przez wnioskodawcę w latach 1972-1974 lektoratu z języka angielskiego w Instytucie (...) w P. na podstawie oświadczenia uczestników tego lektoratu z dnia 27 czerwca 1996 r Brak jest bowiem jakichkolwiek danych dotyczących podstawy prawej świadczenia pracy oraz wymiaru czasu pracy.

Nie ma również podstaw do uwzględnienia w ogólnym stażu ubezpieczeniowym okresu zatrudnienia od 16 lipca 1979 do 31 grudnia 1979 w Wojewódzkim Szpitalu (...) w B.. Wnioskodawca był bowiem zatrudniony na ¼ etatu. Stosownie zaś do treści art.6 ust.2 pkt 1 lit a ustawy o emeryturach i rentach z FUS za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne:

1) zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia:

a) na obszarze Państwa Polskiego – w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową.

Podobnie nie było podstaw do uwzględnienia zatrudnienia w(...). Wnioskodawca składając zaświadczenia z (...)wykazał jedynie okres, że pozostawał w stosunku pracy od 15 do 25 maja 1975 r. Nie udowodnił natomiast, że pracował dłużej, oraz w jakim wymiarze świadczył pracę. Okres zatrudnienia przed 15 listopada 1991 r. może być uwzględniony do ogólnego stażu pracy tylko wtedy gdy wymiar czasu pracy wynosił co najmniej 1/12 etatu.

Stosownie do treści art. Art. 11 ustawy z dnia 1 stycznia 1974 r. o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin, dla twórcy objętego przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin można na jego wniosek – zastosować przepisy ustawy, pod warunkiem opłacania składek, o których mowa w art.8.

Jest okolicznością bezsporną, że wnioskodawca takiego wniosku nie złożył. W konsekwencji w okresach, w których pozostawał w stosunku pracy nie podlegał zaopatrzeniu emerytalnemu twórców.

Trafnie zatem organ rentowy ustalił, że zaopatrzeniu twórców wnioskodawca podlega jedynie w okresach wskazanych w decyzji z dnia 18 sierpnia 2015 r. (powyższa decyzja nie została przez wnioskodawcę zaskarżona). Okresy te wynoszą łącznie jedynie 4 lata 8 miesięcy i 14 dni). Skoro wnioskodawca nie podlegał zaopatrzeniu emerytalnemu twórców w okresach, w których pozostawał w stosunku pracy i nie miał obowiązku opłacania składek, to nie jest to okres składkowy w rozumień art.6 ust.2 pkt 9 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Podkreślenia dalej wymaga, że jak wynika z ustalonego stanu faktycznego wnioskodawca do dnia zamknięcia rozprawy nie zapłacił składek z tytułu zaopatrzenia emerytalnego twórców w okresach w których został objęty tym ubezpieczeniem. Uniemożliwia to potraktowanie powyższego okresu jako okresu składkowego(zob. wyrok SN z 8 listopada 2012 r. , II UK 95/12). Co za tym idzie nie jest możliwie przyjęcie, że wnioskodawca w powyższym okresie wykonywał pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.

W końcu skoro wnioskodawca świadczył pracę w ramach stosunku pracy to jednocześnie wykluczone jest, aby stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w tych samych okresach prowadził działalność twórczą.

Stosownie bowiem do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 24 października 2011 r. ,który Sad Okręgowy podziela, aby działalność twórcza lub artystyczna wykonywana w ramach niepracowniczego tytułu ubezpieczenia mogła stanowić podstawę do przyznania emerytury określonej w art. 33 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, musiała być w takim samym wymiarze jaki obowiązywał pracowników.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art.477(14) §1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.