Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Koninie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariola Klimczak

Protokolant: p.o. sekr. sąd. J. W.

po rozpoznaniu w dniu 28-12-2015 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. W. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa - reprezentowanemu przez Dyrektora Aresztu Śledczego w P. - zastępowanemu przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa w W.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda P. W. (1) kwotę 6.500,00 (sześć tysięcy pięćset) złotych, z odsetkami ustawowymi od dnia 1.01.2014 roku do dnia zapłaty.

2.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

3.  Nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

4.  Zasądza od powoda na rzecz Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 500,00 (pięćset) złotych, tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego od oddalonej części roszczenia.

5.  Przyznaje adwokatowi M. K. (1) od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Koninie) kwotę 4.428,00zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

M. K. (2)

sygn. akt I C 928/13

UZASADNIENIE

Powód P. W. (1) wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Dyrektora Aresztu Śledczego w P. kwoty 200.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w okresie od 19 kwietnia 2012 roku do 8 kwietnia 2013 roku był tymczasowo aresztowany i przebywał w Areszcie Śledczym w P.. W tym okresie powód kilkukrotnie zmieniał cele, a w celach tych nie zagwarantowano mu wymaganych 3m ² wolnej przestrzeni, cele były przeludnione przez co czuł się niekomfortowo, cały czas nie mógł spać, miał lęki. Łóżka w celach nie miały zabezpieczeń, w ubikacjach „rósł” grzyb na ścianach, w celi 201 ubikacja nie był murowana, w celach panowała wilgoć, brak było wentylacji, okna były uszkodzone, farba odpadała ze ścian, lampy były zepsute (buczały i dawały złe oświetlenie). W celi nr 201 i 249 w szybach zamontowane były „blindy” ograniczające widok, na spacerach przebywały zaś osoby palące, gdy tymczasem powód jest osobą niepalącą. Podawane jedzenie nie było ciepłe i było wydawane przez otwór w drzwiach, przez co powód nie miał kontaktu wzrokowego z nakładanym posiłkiem, kucharze zaś nie mieli rękawic. Pościel śmierdziała stęchlizną, a ilość środków czystości nie była wystarczająca. W celach nr 201 i 249 nie było ciepłej wody. Powód przez długi czas nie miał dostępu do świetlicy, dezynfekcja celi odbywała się podczas obecności osadzonych, było zimno, od godziny 8 do godziny 12 nie było prądu, a powód nie miał miejsca na trzymanie ubrań. W ocenie powoda osadzenie go w takich warunkach spowodowało naruszenie jego dóbr osobistych (k. 2-3)

Na terminie rozprawy w dniu 3 lutego 2014 roku powód wskazał, że największe zastrzeżenia ma do celi nr 201 (k. 57)

Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Dyrektora Aresztu Śledczego w P. zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, w odpowiedzi na pozew, wniósł o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Pozwany zaprzeczył wszystkim twierdzeniom powoda, które nie zostały wyraźnie przyznane w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew. Pozwany wyjaśnił, że w czasie pobytu w Areszcie Śledczym w P. powód przybywał w celach mieszkalnych z zachowaniem minimalnej normy powierzchni przypadającej na jednego osadzonego, a zatem twierdzenia powoda, iż przebywał w warunkach przeludnionych są gołosłowne i nieprawdziwe. Odnosząc się zaś do kwestii warunków bytowych osadzonego wskazał, iż w celi numer 201 jest łazienka z pełną ścianą z drzwiami łazienkowymi, jest ciepła i zimna woda, posadzka w części mieszkalnej i sanitarnej wykonana jest z płytek gresowych, w celi jest okno z profili PCV, z wypełnieniem szybą zespoloną. W grudniu 2012 roku przeprowadzona została okresowa kontrola przewodów wentylacyjnych i nie wydano żadnych zaleceń pokontrolnych. W celi nr 249 część sanitarna jest zabudowana do sufitu pełną ścianą z cegły, w wejściu jest zasłona prysznicowa, jest ciepła i zimna woda, posadzka wykonania jest z płytek gresowych, są dwa okna. Stolarka okienna jest zużyta, ale prowadzone są bieżące prace konserwacyjne. Pozwany zaznaczył, że w przypadku tej celi również nie było zaleceń pokontrolnych po kontroli przewodów wentylacyjnych. Pozwany podkreślił, że okna w celach można uchylać, a przesłony ze zbrojonego szkła przepuszczają światło słoneczne, aczkolwiek zamontowane są ze względu na konieczność zapobiegania kontaktom między osadzonymi. Kąpiel w ciepłej wodzie jest przewidziana raz w tygodniu, a w okresie letnim osadzonym zapewnia się kąpiel odpowiednio częstszą. W znacznej części cel jest ciepła woda, w pozostałych jest woda zimna – choć pozwany podkreślił, że nie ma obowiązku doprowadzenia do cel ciepłej wody. Pozwany podkreślił nadto, iż system ogrzewania jest zautomatyzowany, temperatura jest regulowana w sposób zapewniający osadzonym komfort cieplny (w zimie temperatura ustawiona jest na 22 stopnie C.). Instalacja oświetleniowa jest zgodna z projektem budowlanym, a źródła światła właściwe dla pomieszczeń. Osadzeni pod pewnymi warunkami mogą otrzymać zezwolenie na posiadanie lampki nocnej. Środki używane do dezynfekcji przeznaczone są do stosowania w pomieszczeniach, gdzie jest stały pobyt ludzi. Odnosząc się do wyposażenia cel podał, że ilość sprzętu kwaterunkowego odpowiada liczbie osadzonych i jest zgodna z rozporządzeniem MS z dnia 17 października 2013 roku. W kwestii wyżywienia wyjaśnił, że posiłki są przygotowywane zgodnie z ustalonym jadłospisem, artykuły są świeże, przechowywane w odpowiednich warunkach, są kontrolowane pod względem smakowym, posiłki mają odpowiednią temperaturę i podawane są w termosach, a osoby które mają kontakt z posiłkami mają rękawiczki i posiadają aktualne badania sanepidu. Pozwany podkreślił, że twierdzenia powoda o ofercie kulturalno-oświatowej i sportowej w areszcie są nieprawdziwe, gdyż w jednostce działają świetlice wyposażone w sprzęt multimedialny, sprzęt do ćwiczeń fizycznych, gry, stoły do tenisa. Nadto dla osadzonych są organizowane zajęcia kulturalno-oświatowe, koncerty, projekty artystyczne, itp. Podał także, że żądaniu zadośćuczynienia powoda sprzeciwiają się zasady współżycia społecznego, a nadto iż to na powodzie ciąży obowiązek wykazania zasadności swoich roszczeń (k. 38-43).

W toku procesu powód (pismem z dnia 11 kwietnia 2014 roku) podtrzymał swoje dotychczasowe żądania i wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu albowiem nie zostały one uiszczone w żadnej części. Powód wskazał dodatkowo, że w okresie letnim nie miał zapewnionego prawa do kąpieli dotykowej, koce i materace były stare, emitowały nieprzyjemny zapach i nie podlegały wymianie czy czyszczeniu, pościel była prana jedynie parowo, co nie zapewniało czystości i higieny, świetlica na oddziale była zamknięta, nie było stołów tenisowych, a powód nie mógł uczestniczyć w imprezach kulturalnych (k. 75-76).

Pozwany w odpowiedzi na okoliczności powołane w tym piśmie wskazał ponownie, że powód nigdy nie przebywał w celach przeludnionych. Powód podczas całego pobytu w areszcie miał zapewnione prawo do korzystania z łaźni, zaś zgodnie z obowiązującymi przepisami, kąpiel taka jest zapewniona raz w tygodniu w łaźni, a w okresie letnim może odbywać się dodatkowa kąpiel. Ponadto podkreślił, iż kwestię ilości wydawanych środków czystości i higieny regulują odpowiednie przepisy i pozwany nie ma możliwości wydawania większej ilości środków niż tam wskazano, a jeżeli chodzi o środki czystości to są one uzupełniane na bieżąco. Bielizna pościelowa jest w prana w pralni, na bieżąco przeglądana – także przed wydaniem osadzonym. Wydawanie posiłków odbywa się pod nadzorem funkcjonariusza, w rękawiczkach, przez osoby posiadające stosowne badania. Na każdym oddziale funkcjonuje też świetlica. Okresowo zdarza się, że jest przeznaczana na miejsca dla osadzonych, co jest związane z dużą rotacją i koniecznością ich właściwego rozmieszczenia. Osadzeni mogą także korzystać z biblioteki, zajęć kulturalno-oświatowych (k. 90-96).

Na terminie rozprawy w dniu 11 maja 2015 roku powód doprecyzował, że dochodzone roszczenie opiera jedynie na warunków, w jakich przebywał na skutek umieszczenia do w celi nr 201 i 249 (k. 327v)

Ostatecznie powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 200.000,00 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia ponownej „rejestracji” pozwu – wobec jego wcześniejszego zwrotu, a nadto o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej mu z urzędu, oświadczając, że koszty te nie zostały opłacone w żadnej części. W sytuacji zaś, gdyby Sąd nie uwzględnił powództwa, powód wniósł o nieobciążanie go kosztami procesu, albowiem powód nie ma możliwości – z uwagi na stosowane wobec niego w toku trwającego nadal postępowania karnego środki zapobiegawcze – podjęcia pracy (k. 459).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód P. W. (1) w okresie od 19 kwietnia 2012 roku do 8 kwietnia 2013 roku był tymczasowo aresztowany i przebywał w Areszcie Śledczym w P.. W tym czasie powód umieszczany był w czterech celach w Oddziale III Pawilonu A: w okresie od 19 kwietnia do 20 kwietnia 2012 roku w celi numer 222, w okresie do 29 maja 2012 roku w celi numer 249, w okresie do 14 czerwca 2012 roku w celi numer 201, w okresie do 6 lipca 2012 roku ponownie w celi numer 249, w okresie do 8 kwietnia 2013 roku w celi numer 209 (dowód: wydruk historii rozmieszczenia k. 44, 67).

Wobec powoda w trakcie pobytu w areszcie nigdy nie zastosowano procedury określonej w art. 110 § 2 b i c kkw - nie przebywał on w warunkach wskazanych w tym przepisie (tj. w celi przeludnionej). W 2012 roku nie było wydawanej decyzji o tzw. przeludnieniu, w 2013 roku wydano kilka – ale nie dotyczyły one powoda. W sytuacji kiedy osadzony kierowany jest do celi, gdzie na jedną osobę przypada mniej niż 3 m ² powierzchni, to wszystkie osoby osadzone w celi otrzymują decyzję o tym, że przebywają w warunkach przeludnienia i na jaki okres. Decyzje te wydawane są w trzech egzemplarzach – w tym jedna dla osadzonego. Procedura taka jest przestrzegana od 2009 roku (dowód: wykaz pomieszczeń k. 66, zeznania świadka T. B. k. 169v-170, zeznania świadków: P. B. k. 168v-169, M. G. k. 170v-171, R. S. k. 171v-172, M. Ł. k. 316-318, M. W. k. 456).

Cela nr 222 jest czteroosobowa, o pow. 12,03 m ², w czasie umieszczenia tam powoda w celi była zimna i ciepła woda, a umieszczonych osób nie było więcej niż cztery; cela nr 249 jest celą siedmioosobową o pow. 22,65 m ², w czasie umieszczenia tam osadzonego w celi była tylko zimna woda i w celi tej nie było umieszczonych więcej niż siedem osób, cela nr 201 jest celą dwuosobową o pow. 7,81 m ², w okresie umieszczenia tam powoda w celi była tylko zimna woda i umieszczone były tam tylko dwie osoby; cela nr 209 jest celą siedmioosobową o pow. 22,47 m ², w okresie umieszczenia w niej powoda w celi była zimna i ciepła woda. Wymienione cele wyposażone są standardowo w łóżka koszarowe do spania, stoliki do spożywania posiłków i liczbę szafek odpowiednią do liczby przebywających, miednicę plastikową do prania, jedną na czterech osadzonych (dowód: pismo z dnia 18 lutego 2014 roku k. 63-64, notatka z dnia 18 lutego 2014 roku k. 65, wykaz pomieszczeń k. 66, zeznania świadków: P. B. k. 168v-169, M. G. k. 170v-171, R. S. k. 171v-172, M. Ł. k. 316-318, M. W. k. 456) ).

Pawilon A jest od 2005 roku w remoncie. Przed remontem w celach tego pawilonu był z reguły powyrywany parkiet z powodu zalań wodą, podłogi i ściany były zdewastowane. Przed tym remontem cele nr 201, 249 i 209 były zniszczone i brudne, parkiety i okna były drewniane, okna mogły być nieszczelne (dowód: zeznania świadków P. B. k. 168v-169, M. G. k. 170v-171, R. S. k. 171v-172, M. Ł. k. 316-318, M. W. k. 456)

W celi nr 209, w okresie umieszczenia tam powoda, toaleta była oddzielona ścianką wymurowaną od sufitu do podłogi, zainstalowane były drzwi, wyposażona była w umywalkę i sedes, z doprowadzoną ciepłą i zimną wodą. Łóżka w tej celi były piętrowe, a jedno łóżko pojedyncze. W celi było siedem taboretów, trzy zestawione razem stoły. Posiłki spożywano przy stołach lub na łóżkach, według uznania. Podłoga nosiła ślady użytkowania (dowód: zeznania świadków W. J. k. 116v-117, M. W. k. 456)

W celi nr 249, w czasie umieszczenia tam powoda, kącik sanitarny nie był oddzielony od części mieszkalnej – znajdował się w narożniku celi, nie zapewniał intymności, był oddzielony tylko kotarą, nie zapewniał intymności, była tylko zimna woda. Łóżka były piętrowe, wyposażone w zabrudzone materace, stolarka okienna była w dużym stopniu zniszczona, okna były nieszczelne, ale w celi nie było zimno. Podłoga była wyłożona płytkami noszącymi ślady użytkowania, ściany były „popisane”, podrapane, z widoczną na nich pleśnią, w ścianach były dziury (dowód: kserokopia pisma z dnia 11 grudnia 2013 roku k. 45, zeznania świadka J. K. k. 359-360, zeznania powoda P. W. k. 325v-327)

W celi nr 201, w okresie osadzenia tam powoda, stało jedno piętrowe łóżko, znajdował się kącik sanitarny, z doprowadzoną tylko zimną wodą, wydzielony dwoma płytami, niezabudowany od podłogi do sufitu, w którym umieszczono umywalkę, sedes i szafkę. Na podłodze był zdewastowany parkiet, w połowie brakowało klepek. W celi było jedno okno, z szybą zespoloną, zabezpieczoną przez kratę i siatkę. Powód w trakcie pobytu w tej celi oraz w celi nr 249 grzał wodę do mycia w czajniku (dowód: kserokopia pisma z dnia 11 grudnia 2013 roku k. 45, zeznania powoda P. W. k. 325v-327)

Cela nr 201 była remontowana od 13 listopada 2012 roku do 18 grudnia 2012 roku, cela nr 209 miała wymienioną posadzkę w 2009 roku, cela nr 249 była remontowana w listopadzie 2014 roku (dowód: pismo z dnia 17 grudnia 2014 roku k. 229, kserokopia dokumentów dotyczących remontów k. 230-232).

W okresie pobytu powoda w Areszcie Śledczym w P. obowiązywało zarządzenie Dyrektora nr (...) z 19 kwietnia 2012 roku oraz nr (...) z 24 stycznia 2013 roku, określające porządek wewnętrzny w areszcie. Zgodnie z zarządzeniem osadzeni mają prawo do kąpieli raz w tygodniu, natomiast w okresie letnim może odbywać się dodatkowa kąpiel (dowód: wyciąg z zarządzeń k. 99-105), choć zdarzało się, że osadzeni z takiej możliwości nie korzystali. Środki do higieny wydawane były przy przyjęciu oraz raz na miesiąc: jedna rolka papieru toaletowego, mydło 100 g, tubka pasty do zębów, jedna tubka kremu do golenia, nożyk do golenia, proszek do prania 200 g – przy czym pasta do zębów i krem do golenia były wydawana także w razie zgłoszenia prośby przez osadzonego. W sierpniu 2014 roku zmieniło rozporządzenie dotyczące ilości wydawanych środków czystości: zwiększono ilość rolek papieru toaletowego do dwóch, dodatkowo wydawany jest szampon do włosów i płyn do mycia naczyń. Na terenie jednostki jest kantyna, w której osadzeni mogą dokupować środki higieny.

W jednostce są trzy kategorie bielizny pościelowej: A – nigdy nie wydana i nie będąca w użyciu, B – używana, C – przeznaczona do wybrakowania. Osadzonym wydawana jest bielizna kategorii B, przy czym jeśli są braki – to wydawana jest bielizna kategorii A. K. wydawane są przy przyjęciu do jednostki, oddawane są do pralni w Zakładzie Karnym w K. i tam poddawane praniu. Sorty szpitalne prane są specjalnym proszkiem. Pościel jest wydawana przy osadzeniu – w tym na własność spodenki i skarpetki, jeśli osadzeni chcą je pobrać. Pościel wymieniana jest raz na dwa tygodnie lub częściej – jeśli zachodzi taka potrzeba, jest prana w K.. Bielizna osobista jest prana raz na tydzień. Pościel i koce są kontrolowane przez Sanepid oraz przed wydaniem osadzonym, nadto sami osadzeni kontrolują ich stan i mają możliwość zgłoszenia potrzeby wymiany, kiedy bielizna jest podarta. Czysta bielizna jest wydawana po kąpieli. Materace były wymieniane w 2008 roku, kompleksowo nie są poddawane dezynfekcji, chyba że stwierdzono chorobę zakaźną.

Wydawanie posiłków odbywa się przy drzwiach celi. W okresie osadzenia powoda posiłki wydawano przez małe okienko w celi więziennej, osadzeni wydający posiłki nie zawsze mieli rękawiczki, ale mieli aktualne badania sanitarne. Więzień odbierający posiłek ma możliwość zobaczenia, jak posiłek jest nakładany. Powód był przeważnie osobą odbierającą posiłek (dowód: zeznania świadków P. B. k. 168v-169, M. G. k. 170v-171, R. S. k. 171v-172, M. Ł. k. 316-318, M. W. k. 456)

W okresie pobytu powoda w areszcie świetlica w pawilonie A, dwa dni w tygodniu przeznaczana była na cele związane z transportem osadzonych. W świetlicach na co dzień znajdują się stoły do ping ponga. Areszt Śledczy w P. organizuje cykliczne spotkania z aktorami, spotkania kulturalno-oświatowe, działa pracownia plastyczna, realizowane są programy readaptacji społecznej. Do udziału w imprezach osadzeni są typowani przez wychowawców, gdyż liczba miejsc na sali jest ograniczona (40-45 osób, a osadzonych jest ok. 700 osób). Wybór osób odbywa się na podstawie zainteresowań i zachowania. Raz na kwartał odbywa się wymiana książek w punktach bibliotecznych – wtedy biblioteka przez 2-3 tygodnie jest nieczynna, o czym więźniowie są informowani (dowód: zeznania świadków S. D. k. 170, M. G. k. 170v-171).

Powód w trakcie pobytu w Areszcie Śledczym w P. nie brał udziału w imprezach poza celą organizowanych w jednostce, jeden raz uczestniczył w konkursie wiedzy o tematyce przyrodniczo-geograficznej, który był on organizowany w okresie od 31 lipca do 6 sierpnia 2012 roku. Powód w trakcie swego pobytu sporadycznie (5-6 razy) korzystał ze świetlicy, korzystał z biblioteki wedle swoich upodobań (dowód: pismo z dnia 17 grudnia 2014 roku k. 229, zeznania powoda P. W. k. 325v-327)

W trakcie pobytu w Areszcie odnotowuje się ruch osadzonych przebywających w danym oddziale mieszkalnym – przy czym nie są odnotowywane wyjścia grupy większej niż trzy osoby. Powód wychodził na widzenia, do fryzjera, na spotkania z adwokatem, na spacer, do kantyny, do magazynu. Osadzeni mogli korzystać ze spaceru raz dziennie przez godzinę i tylko od pogody i od samych osadzonych zależało, czy z tej możliwości skorzystają (dowód: kserokopia dokumentacji dotyczącej ruchu osadzonych k. 233-271, zeznania świadków J. K. k. 359-360, M. W. k. 456)

W grudniu 2012 roku w pawilonie A przeprowadzono kontrolę przewodów kominowych i elementów urządzeń kominowych. W wyniku kontroli stwierdzono, że wentylacja w budynku jest sprawna, a budynek nadaje się do użytkowania (dowód: kserokopia protokołu nr (...) k. 46)

Matka powoda odwiedzała go co dwa tygodnie, dostarczała mu paczki żywnościowe, skarpety, dresy, kurtkę. Powód uskarżał się matce na warunki sanitarne i bytowe, ilość środków higienicznych, zimno w celi (dowód: kserokopie listów k. 132-141, zeznania świadka A. W. k. 117)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: częściowo twierdzeń powoda P. W. (k. 325v-327), zeznań świadków P. B. (2) (k. 168v-169), T. B. (2) (k. 169v-170), M. Ł. (2) (k. 316-318), częściowo S. D. (2) (k. 170), M. G. (2) (k. 170v-171), R. S. (2) (k. 171v-172), W. J. (2) (k. 116v-117), A. W. (2) (k. 117), J. K. (2) (k. 359-360), M. W. (2) (k. 456) i przedłożonych dokumentów: wydruk historii rozmieszczenia (k. 44, 67), kserokopia notatki służbowej z dnia 11 grudnia 2013 roku (k. 45), kserokopii protokołu kontroli nr (...) (k. 46), pisma z dnia 18 lutego 2014 roku (k. 63-64), notatki z dnia 18 lutego 2014 roku (k. 65), kserokopii wykazu pomieszczeń (k. 66), wyciągu z zarządzenia nr (...) i (...) (k. 99-105), kserokopii listów (k. 132-141), pisma z dnia 17 grudnia 2014 roku (k. 229), kserokopii dokumentacji związanej z remontami (k. 230-232), kserokopii dokumentacji związanej z ruchem osadzonych (k. 233-271).

Sąd nie dał wiary twierdzeniom powoda P. W. (1), że w trakcie swego pobytu w Areszcie Śledczym w P. umieszczony był w warunkach przeludnienia, gdyż zeznania te są sprzeczne z dokumentacją dotyczącą powierzchni cel, w których osadzony był powód oraz z zeznaniami świadków – w tym także współosadzonych, z których wynika, że nie był przekroczony stan osobowy. Ponadto twierdzenia te powód uzasadnił tylko i wyłącznie swą subiektywną oceną, że było „ciasno”. Sąd nie dał także wiary zeznaniom powoda, iż w celi 249 i 201 nie było wentylacji, gdyż zeznania te nie zostały poparte żadnym źródłem dowodowym. Z dokumentacji wynika natomiast, że cały pawilon A (w którym przebywał powód) jest okresowo kontrolowany pod względem stanu technicznego przewodów wentylacyjnych, taka kontrola miała miejsce m.in. w 2012 roku i nie stwierdzono w jej toku żadnych uchybień. Za wiarygodne Sąd przyjął twierdzenie powoda, że koce były brudne, gdyż okoliczność ta znajduje potwierdzenie w zeznaniach wszystkich słuchanych na ta okoliczność świadków ( W. J. (3), J. K. (2), M. W. (2)). Natomiast co do zarzutu nieświeżej pościeli i bielizny, to z zeznań świadków M. Ł. (2) i M. G. (2) wynikało, że bielizna osobista i pościelowa były prane w wodzie, a nadto w razie zgłoszenia potrzeby wymieniane. Sąd nie dał także wiary twierdzeniom powoda, że w celi nr 209 nie było odpowiedniego oświetlenia (lampa migała) oraz że powód czasami nie otrzymywał kolacji i że jedzenie było nieświeże, że były przerwy w dostawie prądu, gdyż okoliczności takie nie wynikają z zeznań świadków W. J. (2) czy M. W. (2), którzy również umieszczeni byli w celi nr 209, a nadto z zeznań świadka J. K. (2). Za wiarygodne natomiast Sąd uznał zeznania powoda co do stanu technicznego cel nr 249, 201 i 209 – w tym przede wszystkim stanu podłóg, ścian, wyglądu kącików sanitarnych, gdyż zeznania te znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadków P. B. (2), R. S. (2), M. W. (2) i J. K. (2).

Sąd nie dał wiary zeznaniom R. S. (2), że cela nr 201 była wyremontowana przed kwietniem 2012 roku i wówczas kącik sanitarny został tam wymurowany do sufitu, gdyż zeznania te są sprzeczne treścią pisma pozwanego z dnia 17 grudnia 2014 roku ( k. 229) i treścią dokumentów dotyczących remontów (k. 230-232), a nadto zeznaniami powoda. Z wymienionych dokumentów wynika, że wskazana cela nr 201 była remontowana od 13 listopada 2012 roku do 18 grudnia 2012 roku, zaś powód w tej celi był umieszczony w okresie od 29.05.2012 roku do 14.06.2012 roku, a więc przed remontem. Świadek wprawdzie podał błędną datę remontu, ale jednoznacznie opisał, że cela 201 przed remontem był zniszczona i brudna, zaś kącik sanitarny wygrodzony był do wysokości tylko 2 metrów. Cela ta po kontroli przez organizację związane z nieludzkim traktowaniem była remontowana całościowo i dopiero wówczas urządzono w niej kącik sanitarny wymurowany z drzwiami. Zły stan techniczny i sanitarny cel 201 i 249 przed remontem wynika również zeznań świadka P. B. (2) (funkcjonariusza służby więziennej), który podał, że przed remontem cele te miały zniszczone, zdewastowane ściany, w celach tych znajdowały się kąciki sanitarne wydzielone do wysokości 2 metrów, a wejście do nich przesłonięte kotarą, gdzie była doprowadzona tylko zimna woda, dodatkowo świadek zaznaczył, że w celi 201 parkiet na podłodze był powyrywany z powodu zalań wodą. Świadek ten wyjaśnił również, że w okresie osadzenia powoda wydający posiłki nie byli wyposażeni w odpowiednie rękawiczki, ale mieli wymagane badania sanitarne. Przy braku wiarygodnych dowodów przeciwnych Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić przymiotu wiarygodności twierdzeniom tego świadka, że bielizna była poddawana praniu wodnemu , zaś środki czystości i higieny wydawane zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami wydanymi przez Ministra Sprawiedliwości. Świadek zaznaczył przy tym, że od 14.08. 2014 roku, w związku ze zmianą rozporządzenia, zwiększono wydawaną skazanym ilość papieru toaletowego do dwóch rolek , dodatkowo zaczęto wydawać szampon do włosów i płyn do naczyń. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków S. D. (2) i M. G. (2), że świetlica w pawilonie A zdarzało się, że była wykorzystywana na pobyt osadzonych jedynie w środy i czwartki, a w pozostałe dnia - na potrzeby kulturalne osadzonych, gdyż jest to mało prawdopodobne, zważywszy na szereg czynności jakie należy podjąć, aby taką salę przystosować do pobytu osadzonych, a już następnego dnia na świetlicę, po czym następnego dnia znowu na celę dla osadzonych. Brak możliwości korzystania ze świetlicy wynika również z zeznań świadka W. J. (4), który podał, że świetlica była przerobiona na celę, w czasie pobytu w areszcie świadek korzystał ze świetlicy tylko jeden raz, gdyż „więcej nie udostępniono”. W pozostałym zakresie Sąd uznał zeznania świadków P. B. (2), T. B. (2) i M. Ł. (2) za wiarygodne, gdyż były one rzeczowe, logiczne i zgodne ze sobą.

Zeznania świadka W. J. (2) (który przez pewien okres był umieszony razem z powodem w celi nr 209), w jakich opisuje on część warunków osadzenia w celi numer 209, nie miały znaczenia dla czynionych przez Sąd ustaleń niezbędnych do oceny zasadności żądania zgłoszonego przez powoda, albowiem powód swoje roszczenie wywodził z warunków panujących podczas jego pobytu tylko w celach 201 i 249. Sąd odmówił natomiast wiarygodności zeznaniom tego świadka złożonym na okoliczność, że środki higieny, takie jak pasta do zębów czy mydło, były wydawane raz na pół roku, gdyż zeznania te są sprzeczne z zeznaniami świadków M. W. (2), P. B. (2), M. Ł. (2), a nadto nie znajdują pokrycia w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, w tym przedstawionych przez pozwanego dokumentach, których treść nie była przez powoda kwestionowana. Przyjął natomiast za wiarygodne twierdzenia świadka, że w celach były brudne koce i miały jedynie dezynfekcję chemiczną, gdzież wszyscy osadzeni słuchani na tą okoliczność w charakterze świadków potwierdzili ją.

Zeznania świadka A. W. (2) Sąd uznał za wiarygodne, aczkolwiek częściowo przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż świadek warunki, jakie miały panować w celach w których przebywał powód, znała jedynie z jego relacji.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka J. K. (2), że pościele nie były prane, gdyż zeznania te są sprzeczne z zeznaniami świadków M. Ł. (2) i P. B. (2). Za niewiarygodne Sąd uznał również twierdzenia świadka, że materace w celi 249 były dziurawe, gdyż zeznania te były odosobnione, natomiast za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadka co do warunków sanitarnych, jakie panowały w celi, gdyż znajdowały one potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym materiale dowodowym, w tym w zeznaniach świadka R. S. (2), który w Areszcie Śledczym w P. zajmował się remontami. Świadek J. K. (2) podał, iż kącik sanitarny w celi był tak urządzony, że „gdy jeden korzystał z toalety, to inne osoby go widziały”. Z kolei podana przez świadka okoliczność brudnych koców, znajdowała potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka M. W. (2), że koce mogły być wymieniane raz na pół roku, gdyż okoliczność brudnych koców wynikała również z zeznań świadków J. K. (2) i W. J. (3). Zeznania tego świadka przeczą natomiast twierdzeniom powoda, że nie widział on osoby wydającej mu posiłek do celi, albowiem świadek podał, że to powód stojąc przy drzwiach przeważnie odbierał wydawane posiłki, a następnie przekazywał je w głąb celi, a więc miał możliwość obserwowania osoby wydającej posiłek przez okienko.

Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić przymiotu wiarygodności zeznaniom świadka T. B. (2), który podał m.in. , że powód nie był umieszony w warunkach przeludnienia. Okoliczności te znajdowały potwierdzenie w złożonej do akt dokumentacji powyżej wymienionej.

Dokumenty na podstawie, których Sąd ustalił powyższy stan faktyczny nie budziły zastrzeżeń, co do wiarygodności, z tego też względu Sąd nie znalazł podstaw, aby uczynić to z urzędu.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda okazało się częściowo zasadne.

Należy zauważyć, że żądanie powoda P. W. (1) o zadośćuczynienie w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych związane jest z pobytem w Areszcie Śledczym w P. w okresie od 19 kwietnia 2012 roku do 8 kwietnia 2013 roku, a swoje roszczenie wywodzi z następujących faktów:

1.  przebywanie w celach , gdzie nie zagwarantowano mu 3 m ² wolnej przestrzeni,

2.  złe warunki bytowe w celach: grzyb na ścianach, brak wentylacji, uszkodzone okna, odpadająca farba od ścian, zepsute lampy (buczące), dające złe oświetlenie, „blindy” ograniczające widok, brak ciepłej wody, zimo w celi, brak miejsca na trzymanie ubrań i żywności,

3.  złe warunki sanitarne i higieniczne w celi: brak oddzielenia urządzeń sanitarnych od reszty pomieszczenia, brak możliwości kąpieli,

4.  warunki podawania posiłków: przez otwór w drzwiach, bez kontaktu wzrokowego z nakładanym posiłkiem, bez rękawiczek,

5.  nieświeża i nieprana pościel, brudne koce i materace,

6.  niewystarczająca ilość środków czystości, brak miejsca na pranie,

7.  brak dostępu do świetlicy, brak stołów do ping ponga na świetlicy, brak uczestnictwa w imprezach kulturowych, spacery w obecności osób palących,

- przy czym powód swe roszczenie wiąże głównie z pobytem w celach nr 201 i 209.

Żądanie zadośćuczynienia znajduje podstawę prawną w treści art. 23 i art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Artykuł 24 § 1 k.c. rozkłada ciężar dowodu w ten sposób, że powód ma obowiązek udowodnienia, iż pozwany naruszył jego dobro osobiste. Przepis ten formułuje także domniemanie bezprawności naruszenia dóbr osobistych, zatem pozwany musi udowodnić, że jego działanie naruszające dobro osobiste powoda nie było bezprawne. Bezprawność powinna być traktowana w kategoriach obiektywnej kwalifikacji czynu z punktu widzenia jego zgodności z ustawą i zasadami współżycia społecznego. Z kolei w przypadku naruszenia dóbr osobistych – na zasadach określonych w kodeksie cywilnym, powód może domagać się również zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Zgodnie z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Naruszenie dóbr osobistych musi być zawinione, a zdarzeniem wyrządzającym szkodę ma być czyn niedozwolony.

Zapewnienie przez Państwo godziwych warunków odbywania kary pozbawienia wolności jest jednym z podstawowych wymagań demokratycznego państwa prawnego, znajdującym wyraz w normach prawa międzynarodowego. Wynika to niewątpliwie wprost z art. 10 ust. 1 ratyfikowanego przez Polskę Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Publicznych z dnia 19 grudnia 1966 r. i z art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 grudnia 1950 r. stanowiących, że każda osoba pozbawiona wolności będzie traktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka. Łączy się z tym wynikający z art. 8 ust. 1 ww. Konwencji nakaz poszanowania życia prywatnego obywateli i ich prawa do intymności, co w odniesieniu do osób osadzonych w zakładach karnych oznacza obowiązek zapewnienia takich warunków bytowych i sanitarnych, w których godność ludzka i prawo do intymności nie doznają istotnego uszczerbku. Na gruncie prawa polskiego można uzasadniać żądanie zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. jako naruszające dobra osobiste skazanego: godność i prawo do intymności (wyrok Sądu Najwyższego z 28 lutego 2007 r., V CSK 431/06, OSNC 2008/1/13).

Zgodnie z obowiązującym, w okresie umieszczenia powoda w Areszcie Śledczym w P., przepisem art. 110 kkw, skazanego osadza się w celi mieszkalnej wieloosobowej lub jednoosobowej, a powierzchnia w celi przypadająca na jednego skazanego, wynosi nie mniej niż 3 m ². Cele wyposaża się w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy zapewniający skazanemu osobne miejsce do spania, odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza i odpowiednią do pory roku temperaturę, według norm określonych dla pomieszczeń mieszkalnych, a także oświetlenie odpowiednie do czytania i wykonywania pracy. Procedurę umieszczania osadzonych w celach o mniejszej powierzchni, niż 3 m ² reguluje zaś art. 110 § 2a-4 kkw i rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 listopada 2009 roku w sprawie trybu postępowania właściwych organów w wypadku, gdy liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekroczy w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów.

Powód nie wykazał, aby w okresie pobytu w Areszcie Śledczym w P. przebywał w warunkach przeludnienia. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika zaś, że powód w okresie od 19 kwietnia 2012 roku do 8 kwietnia 2013 roku przebywał w celach nr: 222 (cela czteroosobowa o powierzchni 12,03 m ²), 249 (cela siedmioosobowa o powierzchni 22,65 m ²), 201 (cela dwuosobowa o powierzchni 7,81 m ²) i 209 (cela siedmioosobowa o powierzchni 22,47 m ²). Porównując metraż powierzchni poszczególnych cel oraz liczbę osób, jaka w nich przebywała ( w świetle złożonej przez pozwanego dokumentacji) stwierdzić należy, że w żadnym wypadku liczba osób zakwaterowanych nie przekroczyła liczby, dla jakiej dana cela była przewidziana. Podkreślić należy, że z zeznań świadków nie wynika, aby osadzonych było więcej niż miejsc w celi – a wręcz przeciwnie, zdarzało się, iż osób było mniej niż miejsc do spania. Ponadto w stosunku do powoda nie została wydana decyzja świadcząca o przebywaniu w warunkach tzw. przeludnienia.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów powoda, związanych z pobytem w areszcie, to zdaniem Sądu, jedynie część zasługuje na uwzględnienie. Powód podkreślił, że swoje roszczenia związane z warunkami odbywania kary wiąże z pobytem w celach nr 201 i 249. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, cela nr 249 była remontowana w listopadzie 2014 roku – po tym czasie, jak przebywał w niej powód, natomiast cela nr 201 – w listopadzie 2012 roku, a więc także po tym, kiedy przebywał w niej powód. Cele te przed remontem były w bardzo złym stanie technicznym: w celi nr 201 była zepsuta i wybrakowana podłoga, w celi nr 249 ściany był popisane, podrapane , dziurawe, z widoczną na nich pleśnią. W obu tych celach kącik sanitarny był niezabudowany do sufitu: w celi nr 249 był oddzielony od reszty pomieszczenia kotarą, a w celi 201 był wydzielony jedynie dwiema płytami i niezabudowany do ziemi. Powód największe zastrzeżenia zgłaszał do stanu technicznego i wyposażenia celi nr 201. Zastrzeżenia te w przeważającej części okazały się zasadne. Na podkreślenie zasługuje fakt wynikający z zeznań świadka R. S. (2), że cela ta (nr 201) po kontroli w 2009 roku przeprowadzonej przez organizację zwązaną z nieludzkim traktowaniem i torturami została zakwalifikowana do remontu, co wskazuje, iż już wówczas nie spełniała warunków do umieszczania w niej osadzonych.

Zdaniem Sądu, przebywanie w celach, gdzie nie zapewniono osadzonym prywatności i intymności przy korzystaniu z toalety, stanowi przejaw poniżającego traktowania, prowadzącego do naruszenia godności osób pozbawionych wolności. Takich warunków nie można uznać za uzasadniony i normalny element kary pozbawienia wolności.

Za uzasadnione Sąd uznał także zarzuty powoda związane z niezapewnieniem odpowiedniej oferty zajęć kulturalno-oświatowych. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że zasadniczo dla osadzonych dostępna była biblioteka, mogli korzystać ze spaceru, aczkolwiek z uwagi na warunki lokalowe i liczbę osadzonych, ograniczona była możliwość korzystania z imprez kulturalnych i artystycznych. Powód przez okres rocznego pobytu ani razu nie został zakwalifikowany do udziału w takich imprezach. Dodatkowo osadzeni mieli ograniczone możliwości korzystania ze świetlicy, gdzie znajdowały się stoły tenisowe, sprzęt do ćwiczeń, gdyż świetlice były przeznaczane okresowo na pobyt osadzonych.

Tym samym Sąd uznał, że niedogodności związane z przebywaniem w celach o bardzo złych warunkach technicznych, a przy tym stosunkowo rzadkiej możliwości korzystania z oferty zajęć kulturalnych, ćwiczeń fizycznych – przy jednoczesnym przebywaniu praktycznie całych dni w celach – stanowi naruszenie dóbr osobistych powoda.

Nie znalazły natomiast potwierdzenia pozostałe zgłaszane przez powoda zarzuty. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powodowi zapewniono warunki odbywania kary określone w obowiązującym ówcześnie rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 roku w sprawie warunków bytowych osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. Nr 186, poz. 1820). Osadzonemu zostały zapewnione odpowiednie pozostałe warunki sanitarne oraz sprzęt kwaterunkowy cel mieszkalnych: cele były wyposażone w łóżko do spania oddzielne dla każdego osadzonego, taborety dla każdego osadzonego, odpowiednio duży stół lub kilka stołów, szafkę małą lub dużą, miskę do prania, a osadzeni otrzymywali materac, koce, pościel, ręczniki, bieliznę. Wbrew zarzutom powoda, osadzeni mieli wystarczająca ilość miejsca, aby spożywać posiłki przy stole. Pościel i bielizna była prana w wodzie z dodatkiem odpowiednich środków piorących i wymieniana na czystą raz na tydzień (bielizna osobista) lub raz na dwa tygodnie (bielizna pościelowa) lub częściej w zależności od potrzeb – co jest zgodne z § 6 rozporządzenia z dnia 17 października 2003 roku. Zasadnym natomiast był zarzut powoda dotyczący brudnych koców podczas pobytu w obu celach (tj. 201 i 249).

Jeśli chodzi o środki higieniczne, to częstotliwość ich wydawania oraz ilość była zgodna z przepisami ww. rozporządzenia z dnia 17 października 2003 roku – zgodnie z którym przy przyjęciu osadzonemu oraz raz na miesiąc wydawano mydło (100 g), 1 tubkę kremu do golenia, 1 tubkę pasty do zębów, 1 nożyk do golenia, 1 rolkę papieru toaletowego, 100 g proszku do prania, a na sześć miesięcy 1 szczoteczkę do zębów - przy czym kolejne pasty do zębów, krem do golenia i szczoteczkę, wydawało się według potrzeb.

Podkreślić należy, że powód przyznał, iż otrzymywał wskazane powyżej środki higieniczne w takiej ilości, a nadto niezbędną bieliznę - brak zatem podstaw, aby działanie pozwanego uznać za naruszające dobra osobiste, a tym bardziej bezprawne.

Co do zaś zarzutu związanego z brakiem zapewnienia powodowi kąpieli oraz co do kwestii zimnej wody w celach – to zgodnie z § 32 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 roku w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania, osadzony ma prawo do ciepłej kąpieli co najmniej raz w tygodniu, zatem w tym zakresie jego zarzuty są bezpodstawne. Jedynie wyjątkowo kąpiele odbywały się dwa razy w tygodniu – przy czym podkreślić należy, że możliwość taka jest wyjątkiem, stosowanym w zależności od wielu okoliczności. Z kolei przepisy nie wskazują na konieczność doprowadzenia do każdej z cel ciepłej wody – aczkolwiek jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, pozwany czyni starania, aby takową wodę do każdej z cel doprowadzić.

Za nieuzasadnione Sąd uznał także zarzuty dotyczące odbywania spacerów. Zgodnie z art. 112 kkw skazany ma prawo do co najmniej jednogodzinnego spaceru w ciągu doby. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że osadzeni takie spacery – jeśli nie umożliwiały tego warunki pogodowe – mogli bez przeszkód odbywać. Z kolei bezzasadny jest zarzut, że spacery odbywały się w obecności osób także palących. Abstrahując od faktu, że powód zarzutu tego w żaden sposób nie wykazał (a nawet nie wspomniał w swych zeznaniach), to trudno uznać, aby dym papierosowy doskwierał tak wysoce osadzonemu podczas spaceru odbywanego na świeżym powietrzu.

Sąd nie dopatrzył się także żadnych uchybień, jeśli chodzi o wyżywienie osadzonych w Areszcie Śledczym w P.. Osadzeni otrzymywali posiłki zgodnie z ustalonym harmonogramem, zachowana była ich kaloryczność i skład chemiczny. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika nadto, że podawanie posiłków odbywało się przez okno w drzwiach i osoba odbierająca posiłek mogła zobaczyć moment jego nakładania na talerze, a osobą odbierającą posiłek był zazwyczaj powód. Ponadto zdaniem Sądu, nawet z samego faktu, iż powód miał nie widzieć momentu nakładania posiłku nie można wywodzić, że doszło do naruszenia jego dóbr osobistych. Jeśli chodzi zaś o brak rękawiczek, to zdaniem Sądu, ważniejszym jest zapewnienie odpowiedniej higieny (czystość, badania sanitarne) osób te posiłki serwujących, niż sam fakt podawania posiłku w rękawiczkach. Za nieuzasadnione także Sąd uznał zarzuty związane ze „smakiem” potraw – gdyż kwestia ta jest wielce indywidulaną i trudno uznać, aby fakt nietrafienia w gusta kulinarne powoda naruszał jego dobra osobiste.

Nie znalazły także uzasadnienia zarzuty powoda, co do nieprawidłowego i niewystarczającego światła w celach, temperatury i braku wentylacji. Powód nie wykazał, aby światło w celach było nieprawidłowe (okoliczności tej nie potwierdził żaden świadek) albo aby spowodowało pogorszenie jego wzroku, a nadto oczywistym jest, że okna w celach muszą być zabezpieczone w taki sposób, aby uniemożliwić osadzonym porozumiewanie się – co jest związane z faktem bycia osobą aresztowaną. Jeśli chodzi zaś o brak wentylacji i temperaturę w celach, to z zeznań świadków wynika, że mogły zdarzać się nieszczelności w oknach, aczkolwiek okoliczność ta nie powodowała, iż w celach było zimno – współosadzeni zaprzeczyli wręcz, aby było zimno. Z kolei w okresie letnim osadzeni mieli możliwość otworzenia okien. Jeśli chodzi zaś o wentylację, to ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w pawilonie A, gdzie przebywał powód, wentylacja była poddawana okresowym kontrolom – taka kontrola miała miejsce np. w 2012 roku i w jej toku nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości.

Podkreślić także należy, że nie wszelkie dolegliwości związane z odbywaniem kary pozbawienia wolności czy też byciem tymczasowo aresztowanym, należy uznać za naruszające dobra osobiste w postaci uchybienia godności osadzonego. Osoba tymczasowo aresztowana musi liczyć się w konsekwencji z ograniczeniami z tym faktem wynikającymi, w szczególności, iż z pobytem w areszcie związane są ograniczenia w korzystaniu np. z ciepłej kąpieli, braku możliwości wyboru posiłków spożywanych danego dnia.

Wobec powyższego powód wykazał, że w związku z pobytem w Areszcie Śledczym w P., doznał naruszenia jego dóbr osobistych w postaci prawa do intymności, prywatności, godnego przebywania w jednostce penitencjarnej – co związane było z warunkami technicznymi cel, w jakich przebywał powód – przy stosunkowo ubogiej ofercie zajęć kulturalno-sportowych, brakiem zapewnienia intymności i prywatności przy wykonywaniu czynności fizjologicznych. W tym stanie rzeczy zasadnym jest, aby – wobec treści art. 24 w zw. z art. 448 k.c. - pozwany dokonał zapłaty pieniężnej na rzecz powoda. Zdaniem Sądu, najbardziej adekwatną do krzywd doznanych przez powoda w następstwie naruszenia jego dóbr osobistych będzie kwota 6.500,00 zł. Ustalając wysokość tego zadośćuczynienia pieniężnego Sąd brał pod uwagę dolegliwość, jaką spowodował pobyt powoda w areszcie, okres przebywania w areszcie – w tym okres przebywania w celach nr 201 (trochę ponad 2 tygodnie) i 249 (2 miesiące) oraz okoliczność, że zadośćuczynienie winno mieć dla powoda odczuwalną wartość ekonomiczną i pełnić funkcję kompensacyjną. Analizując wysokość należnego powodowi zadośćuczynienia Sąd wziął również pod uwagę linię orzecznictwa wynikającą z treści ugód, jakie R. Polski zawarł w sprawach „D. przeciwko Polsce” (skarga nr (...)) oraz „Ł. przeciwko Polsce” (skarga nr (...)) i decyzje Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w S. z dnia 2 czerwca 2015 roku i 23 lipca 2015 roku, zatwierdzające te ugody.

Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powoda P. W. (1) kwotę 6.500,00 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako bezzasadne, gdyż powód nie wykazał, aby rozmiar jego krzywdy – zważywszy zwłaszcza na stosunkowo krótki okres pobytu w kwestionowanych celach nr 201 i 249 - uzasadniał wyższe, niż zasądzone zadośćuczynienie (punkt 1 i 2 wyroku).

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c.. Uwzględniając, iż przed wytoczeniem pozwu powód nie zwracał się do pozwanego o zapłatę dochodzonej w niniejszym procesie kwoty, Sąd zasądził odsetki od upływu 14 dni od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu w niniejszej sprawie.

Sąd nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa (punkt 3 wyroku).

W punkcie 4 wyroku Sąd - na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 490) w zw. z art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 roku o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1150) – orzekł o kosztach należnych Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, zasadzając od powoda kwotę 500 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Orzeczenie o kosztach procesu zawarte w punktach 3 i 4 wyroku znajduje swą podstawę prawną w treści art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis wyraża zasadę słuszności w orzekaniu o kosztach, stanowiąc wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Przepis ten nie konkretyzuje pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1973 roku, sygn. II CZ 210/73, LEX nr 7366).

Analiza akt sprawy wskazuje, że z uwagi na przede wszystkim sytuację majątkową powoda, istnieje podstawa do częściowego odstąpienia od obciążania jego kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c.. Powód nie ma majątku, ani oszczędności, nie posiada zatrudnienia, jest osobą wobec której toczy się postępowanie karne – jego sytuacja majątkowa jest trudna. Jednocześnie, zdaniem Sądu, należy mieć na uwadze fakt, iż to pozwany w znacznej mierze wygrał proces, który zainicjował powód, a zasadą jest, iż strona przegrywająca proces zwraca drugiej stronie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Sąd dopatrzył się szczególnych okoliczności związanych z sytuacją majątkową powoda, uzasadniających częściowe zwolnienie go od obciążenia kosztami procesu należnymi pozwanemu, aczkolwiek te same okoliczności nie uzasadniają całkowitego zwolnienia powoda od obowiązku zwrotu tych kosztów. Sąd miał bowiem na uwadze fakt, że całkowite odstąpienie od obciążenia podmiotu kosztami procesu należnymi drugiej stronie, jest sytuacją wyjątkową i wymagającą istnienia szczególnych ku temu powodów.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu Sąd orzekł na podstawie art. 29 § 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze w zw. z § 6 pkt 6 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 461), przyznając od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Koninie) na rzecz adwokata M. K. (1) kwotę 4.428,00 zł.

/SSO Mariola Klimczak/