Pełny tekst orzeczenia

36

Postanowienie
z dnia 7 marca 2001 r.
Sygn. SK 2l/00



Trybunał Konstytucyjny w składzie :

Zdzisław Czeszejko-Sochacki – przewodniczący
Lech Garlicki – sprawozdawca
Jerzy Ciemniewski
Jerzy Stępień

Marian Zdyb



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 7 marca 2001 r. skargi konstytucyjnej Marka Ch. o stwierdzenie zgodności:
uchwały z 21 lipca Rady Miasta Pabianic Nr XV/130/99 i art. 190 ust. 1 pkt 4, ust. 2 i ust. 4 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U. Nr 95, poz. 602; zm.: Nr 160, poz. 1060) z art. 60 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643; zm.: z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638) umorzyć postępowanie w sprawie ze względu na niedopuszczalność orzekania.


Uzasadnienie:
I

1. 15 września 1999 r. do Trybunału Konstytucyjnego została wniesiona skarga konstytucyjna Marka Ch., w której został podniesiony zarzut niezgodności art. 190 ust. 1 pkt 4, ust. 2 i ust. 4 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U. Nr 95, poz. 602; zm.: Nr 160, poz. 1060) i podjętej na podstawie tego przepisu uchwały z 21 lipca Rady Miasta Pabianic Nr XV/130/99 z art. 60 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Postanowieniem z 2 lutego 2000 r. (Ts 134/99) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na postanowienie to skarżący złożył zażalenie, powołując się na nieprawidłową reprezentację i niedopełnienie czynności przez reprezentującego jego interesy adwokata. Postanowieniem z 16 października 2000 r. Trybunał Konstytucyjny uwzględnił zażalenie i nadał dalszy bieg skardze konstytucyjnej (por. OTK ZU Nr 7/2000, poz. 264).

2. Skarżący mocą powołanej uchwały z 21 lipca 1999 r. Rady Miasta Pabianic został pozbawiony mandatu radnego. W przekonaniu skarżącego uchwała ta zapadła na podstawie niezgodnego z konstytucją art. 190 ust. 1 pkt 4, ust. 2 i ust. 4 ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Zgodnie z tym przepisem mandat radnego wygasa w przypadku prawomocnego wyroku sądu, orzeczonego za przestępstwo popełnione z winy umyślnej. Skarżący przestępstwo takie popełnił i został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Sieradzu z 7 września 1998 r. Wyrok ten uprawomocnił się 1 kwietnia 1999 r. na skutek utrzymania go w mocy przez sąd drugiej instancji – Sąd Okręgowy w Sieradzu.
W uzasadnieniu skargi, jako ostateczne orzeczenie w rozumieniu art. 79 ust. 1 konstytucji wskazano powołaną uchwałę z 21 lipca 1999 r., która została podjęta przez radę miasta po zapadnięciu w sprawie karnej Marka Ch. prawomocnego wyroku. Pominięto natomiast fakt, iż skarżący wniósł na powołaną uchwałę skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi (sygn. akt II SA Łd 229/00). Przed wydaniem orzeczenia skład orzekający NSA w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym zawiesił postępowanie w sprawie i skierował pytanie prawne do NSA w powiększonym składzie siedmiu sędziów, które zmierzało do wyjaśnienia poważnych wątpliwości prawnych co do tego, czy na uchwałę rady gminy w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego przysługuje droga prawna przed tym sądem. 23 października 2000 r. została wydana uchwała składu siedmiu sędziów NSA (OPS 13/00, niepublikowana), w której uznano kognicję NSA w tego rodzaju sprawach. Na tej podstawie skład orzekający NSA rozpatrzył skargę merytorycznie i – wyrokiem z 9 stycznia 2001 r. – oddalił skargę.

3. Meritum skargi konstytucyjnej sprowadza się do tezy, iż art. 190 ust. 1 pkt 4, ust. 2 i ust. 4 ordynacji wyborczej do rad gmin... narusza konstytucyjne prawa i wolności skarżącego. Istota niezgodności zakwestionowanego przepisu z konstytucją polegać miała na tym, że stanowił on podstawę prawną uchwały rady miasta, która stwierdzała wygaśnięcie mandatu radnego, mimo że sąd karny, który skazał tego radnego za przestępstwo popełnione z winy umyślnej nie pozbawił go praw obywatelskich, publicznych i honorowych. Z art. 60 konstytucji wynika zaś, że dopóki obywatele polscy korzystają w pełni z praw publicznych, dopóty mają oni prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach, a więc i do pełnienia funkcji w organach stanowiących samorządu terytorialnego. Skarżący uznał zatem, że konstytucja nie określając za jakie czyny karalne można pozbawić radnego mandatu, tym samym wykluczyła pozbawienie go mandatu radnego na podstawie zaskarżonego przepisu.

4. Pismem z 29 stycznia 2001 r. stanowisko w sprawie zajął Prokurator Generalny, który wniósł o umorzenie postępowania w sprawie skargi konstytucyjnej Marka Ch. z powodu niedopuszczalności orzekania.
W uzasadnieniu Prokurator Generalny powołał się na brak przesłanek do badania konstytucyjności przepisów art. 190 ust. 1 pkt 4, ust. 2 i ust. 4 ordynacji wyborczej do rad gmin..., gdyż rozstrzygnięcie, które zapadło na podstawie tych przepisów w formie uchwały organu stanowiącego Rady Miasta Pabianic nie ma charakteru ostatecznego. Zdaniem Prokuratora Generalnego, w sprawie właściwą była droga postępowania sądowoadministracyjnego na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.
Prokurator Generalny wskazał przy tym, że w skardze konstytucyjnej nie wspomniano o toczącym się postępowaniu przed NSA, co niewątpliwie miało wpływ na wydanie przez Trybunał Konstytucyjny postanowienia o nadaniu skardze dalszego biegu. Z chwilą ujawnienia się okoliczności o wszczęciu przez skarżącego postępowania przed NSA, a zwłaszcza wobec podjęcia przez ten Sąd uchwały dopuszczającej w tego rodzaju sprawach możliwość dochodzenia swoich interesów prawnych na drodze sądowoadministracyjnej, należy uznać, że w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym zachodzi ujemna przesłanka procesowa w postaci niedopuszczalności orzekania. Trybunał Konstytucyjny nie może bowiem orzekać w przedmiocie skargi, która nie została wniesiona od ostatecznego orzeczenia, które zostało wydane na podstawie kwestionowanych przepisów mających godzić w konstytucyjnie chronione prawa i wolności skarżącego.

5. 12 i 22 lutego br. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęły pisma skarżącego, informujące o fakcie zapadnięcia w jego sprawie 9 stycznia 2001 r. wyroku NSA, którym skargę na uchwałę z 21 lipca 1999 r. Rady Miasta Pabianic oddalono. Mimo zmiany okoliczności faktycznych i prawnych Marek Ch. nie cofnął skargi konstytucyjnej z 15 września 1999 roku.

II


Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

l. W sprawie jest bezsporne, iż Marek Ch. wniósł skargę do NSA na uchwałę z 21 lipca 1999 r. Rady Miasta Pabianic Nr XV/130/99, która pozbawiła go mandatu radnego tego organu. Nie budzi również wątpliwości fakt, że postępowanie sądowoadministracyjne zainicjowane tą skargą zakończyło się wydaniem przez NSA Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi wyroku z 9 stycznia 2001 r., mocą którego skargę oddalono.
Mając powyższe na uwadze Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skoro skarga konstytucyjna Marka Ch. została wniesiona na tle uchwały Rady Miasta Pabianic, a nie na tle wyroku NSA, jaki został wydany w wyniku zaskarżenia tej uchwały, to skarga nie dotyczyła ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 konstytucji. Za orzeczenie takie musi być bowiem uznany powołany wyrok NSA z 9 stycznia 2001 r. Dopiero z chwilą doręczenia skarżącemu tego orzeczenia zaistniały dwie przesłanki niezbędne do wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w trybie skargi konstytucyjnej: po pierwsze, zainteresowany uzyskał możliwość zapoznania się z treścią ostatecznego orzeczenia, którego podstawę prawną będzie mógł według swego uznania – po zapoznaniu się z pisemnymi motywami wyroku NSA – uznać za naruszające jego prawa i wolności konstytucyjne, a po drugie, dopiero od momentu doręczenia wyroku zaczął biec trzymiesięczny termin do rozważenia wniesienia skargi konstytucyjnej

2. W toku postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, już po nadaniu skardze biegu, okazało się, że przed NSA toczy się postępowanie wszczęte przez skarżącego. Ta okoliczność nie była znana Trybunałowi w chwili nadawania skardze biegu, a jej znajomość niewątpliwie spowodowałaby uznanie skargi za przedwczesną. W tych warunkach Trybunał Konstytucyjny, powziąwszy wiadomość o wspomnianej okoliczności, postanowił umorzyć postępowanie ze względu na niedopuszczalność orzekania. Nie zmienia to faktu, że skarżący może – przy dochowaniu wymagań formalnych wynikających z ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – wnieść skargę konstytucyjną w związku z wyrokiem NSA z 9 stycznia 2001 r. Ponieważ jednak skarga taka dotyczyłaby innego rozstrzygnięcia, nie ma możliwości objęcia jej postępowaniem toczącym się w niniejszej sprawie, a dotyczącym uchwały Rady Miasta Pabianic.

Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.