Pełny tekst orzeczenia

665/II/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 8 marca 2012 r.

Sygn. akt Tw 3/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Stanisław Biernat,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury Rzeczypospolitej Polskiej o zbadanie zgodności:

1) art. 20 ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707) z art. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 41 ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707) z art. 2 Konstytucji;

3) ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707) z art. 2 Konstytucji,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.



UZASADNIENIE



W dniu 19 stycznia 2012 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: ZZPiPP RP) o zbadanie zgodności: po pierwsze, art. 20 ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707; dalej: ustawa zmieniająca) z art. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji; po drugie, art. 41 ustawy zmieniającej z art. 2 Konstytucji; po trzecie, ustawy zmieniającej z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej „w zakresie niedochowania zasad właściwej procedury ustawodawczej”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wnioski przedstawiane przez ogólnokrajowe organy związków zawodowych podlegają wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).



2. Wola organu ogólnokrajowego, który zazwyczaj ma strukturę kolegialną, znajduje wyraz w podejmowanych przez niego uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (np. statut), treść podjętej uchwały zostaje zaś zapisana w protokole z posiedzenia tego organu. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału uchwała ogólnokrajowego organu związku zawodowego w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z inicjatywy tego podmiotu (zob. postanowienie TK z 1 lipca 2010 r., Tw 10/10, OTK ZU nr 4/B/2010, poz. 243).

Dla ustalenia, że wniosek pochodzi od ogólnokrajowego organu związku zawodowego, a nie od osoby, która go sporządziła i podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionego organu. Wobec powyższego konieczne jest dołączenie do wniosku odpisu uchwały tego organu. Treść uchwały i wniosku musi cechować minimalna zbieżność, która obejmuje wskazanie kwestionowanego przepisu (przedmiot kontroli), wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej (wzorzec kontroli).

Uchwała może zawierać także dodatkowe postanowienia dotyczące sposobu jej wykonania, w szczególności wskazywać inny podmiot (np. pełnomocnika) zobligowany przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego do sporządzenia lub podpisania wniosku, złożenia go oraz reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem. Nie ulega przy tym wątpliwości, że powierzenie wykonania takiej uchwały konkretnie określonemu podmiotowi nie wpływa na ocenę legitymacji procesowej wnioskodawcy, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, gdyż w dalszym ciągu tylko ogólnokrajowy organ związku zawodowego jest uprawniony do zainicjowania hierarchicznej kontroli zgodności norm, tzn. wyznaczenia zakresu zaskarżenia.

Ze względu na powyższe wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, który nie stanowi ścisłej realizacji uchwały podjętej uprzednio przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego, nie może być uznany za pismo skutecznie wszczynające postępowanie (art. 31 ust. 1 ustawy o TK).



2.1. Rada Główna ZZPiPP RP (dalej: Rada) podjęła 16 stycznia 2012 r. uchwałę nr 1/12, w której „po zapoznaniu się z przesłanym drogą mailową, wszystkim członkom Rady, »Wnioskiem o zbadanie zgodności (…) z Konstytucją ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291 poz. 1707)« postanowiła skierować powyższy wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, przekazać pełnomocnictwa do reprezentowania Rady przed Trybunałem Konstytucyjnym: (…) Przewodniczącemu Prezydium Rady Głównej, (…) Wiceprzewodniczącemu Rady Głównej, (…) Wiceprzewodniczącej Prezydium Rady Głównej i (…) członkowi Rady Głównej”.

Uchwały tej nie można uznać za podstawę prawną wniosku, który wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego 19 stycznia 2012 r.



2.2. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że w uchwale nr 1/12 z 16 stycznia 2012 r. nie sprecyzowano ani przedmiotu, ani wzorców kontroli.

W konsekwencji należy stwierdzić, że podjęcie przez Radę uchwały, w której nie przedstawiono zarzutu niezgodności konkretnych przepisów ustawy zmieniającej z wyraźnie wskazanymi postanowieniami Konstytucji, musi być uznane za nieskutecznie złożone oświadczenie woli w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli bowiem uchwała podmiotu konstytucyjnie legitymowanego do złożenia wniosku (art. 191 ust. 1 pkt 4) nie wyznacza dokładnie zakresu zaskarżenia, to okoliczność ta uniemożliwia Trybunałowi przeprowadzenie abstrakcyjnej kontroli norm.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że tak rozumiana wadliwość uchwały stanowiącej podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego nie może zostać uznana za brak formalny, który podlegałby usunięciu w trybie art. 36 ust. 2 ustawy o TK (por. postanowienie z 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209).



2.3. Z doręczonego protokołu wynika, że wiceprzewodnicząca Prezydium Rady przeprowadziła „głosowanie telefoniczne nad skierowaniem do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o zbadanie zgodności z Konstytucją Ustawy z 22 grudnia 2011 roku o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707) (…). W dniu 13 stycznia 2012 r. pełny tekst wniosku oraz wniosek w sprawie udzielenia pełnomocnictwa, wszyscy członkowie Rady Głównej otrzymali pocztą elektroniczną. W czasie przeznaczonym na składanie ewentualnych poprawek nie wniesiono żadnych poprawek merytorycznych”. Z uwagi na formę telefoniczną lista nazwisk nie zawiera podpisów osób uczestniczących w głosowaniu.

Trybunał Konstytucyjny ustalił, że uchwała nr 1/12 z 16 stycznia 2012 r. ogranicza się do zatwierdzenia „wniosku o zbadanie zgodności z Konstytucją Ustawy z dnia 22 grudnia 2011 roku o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707)” przesłanego „drogą mailową”. Oznacza to, że zatwierdzany wniosek musiał istnieć przed podjęciem uchwały, a tym samym nie mógł zostać sporządzony na podstawie i w wykonaniu tejże uchwały. Co istotne, nie stanowił on również załącznika do uchwały. Trybunał Konstytucyjny zwraca ponadto uwagę, że ani z protokołu, ani z samej uchwały nie wynika, że przesłany wniosek odpowiada (pod względem w szczególności przedmiotu i wzorców kontroli) wnioskowi, który wpłynął do Trybunału 19 stycznia 2012 r.

Należy zatem uznać, że w następstwie przedstawionego wyżej sposobu działania nie doszło do skutecznego złożenia przez Radę oświadczenia woli w sprawie wystąpienia z wnioskiem. Trybunał, związany zasadą legalizmu, nie może bowiem akceptować takiego postępowania, które prowadzi do przyznania podmiotowi, innemu niż wskazany w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, prawa decydowania o treści złożonego wniosku i zainicjowania tym samym postępowania w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).



2.4. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że zarówno skonkretyzowanie przedmiotu kontroli, tzn. wskazanie art. 20 i art. 41 ustawy zmieniającej, jak i sprecyzowanie wzorców kontroli, tzn. powołanie art. 2, art. 31 ust. 3, art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji), nastąpiło dopiero w samym wniosku złożonym do Trybunału.

Trybunał Konstytucyjny przypomina, że pełnomocnik wnioskodawcy, (również podmiot sporządzający lub podpisujący wniosek) jest zobowiązany do działania w granicach i zakresie udzielonego pełnomocnictwa. Nie posiada zatem kompetencji do samodzielnego kształtowania ani przedmiotu, ani wzorców kontroli, gdyż wiąże go treść uchwały podmiotu legitymowanego do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.

Wobec powyższego, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że rozpatrywany wniosek w zakresie, w jakim samoistnie konkretyzuje przedmiot i wzorce kontroli, pochodzi od podmiotu nieuprawnionego. Okoliczność ta, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, stanowi podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi ZZPiPP RP.



W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.