Tw 10/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
243/4/B/2010
POSTANOWIENIE
z dnia 1 lipca 2010 r.
Sygn. akt Tw 10/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Granat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Prezydium Federacji Związków Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki o zbadanie zgodności:
§ 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 listopada 2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w instytucjach kultury prowadzących w szczególności działalność w zakresie upowszechniania kultury (Dz. U. Nr 196, poz. 1516) z:
1) art. 31 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, ze zm.);
2) art. 1 i art. 29 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589, ze zm.);
3) art. 24, art. 32 ust. 1 i art. 92 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE
W dniu 15 kwietnia 2010 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Prezydium Federacji Związków Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki (dalej: Prezydium Federacji) o zbadanie zgodności § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 listopada 2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w instytucjach kultury prowadzących w szczególności działalność w zakresie upowszechniania kultury (Dz. U. Nr 196, poz. 1516; dalej: rozporządzenie z 2009 r.) z art. 31 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, ze zm.; dalej: ustawa o działalności kulturalnej), art. 1 i art. 29 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589, ze zm.; dalej: ustawa o PIP), a także art. 24, art. 32 ust. 1 i art. 92 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowe organy związków zawodowych mogą wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności aktów normatywnych (ich części) z aktami normatywnymi mającymi wyższą moc prawną. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wniosek przedstawiony przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy złożony wniosek odpowiada określonym przez prawo wymogom formalnym.
Na tym etapie postępowania Trybunał odmawia nadania dalszego biegu w przypadku, gdy wniosek jest oczywiście bezzasadny lub gdy braki formalne, wskazane w zarządzeniu sędziego, nie zostały usunięte w terminie (art. 36 ust. 3 ustawy o TK). Ponadto, wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), a także, jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK). Tym samym wstępne rozpoznanie wniosku umożliwia – już w początkowej fazie postępowania – eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozstrzygania.
Wola ogólnokrajowego organu związku zawodowego, który ma zazwyczaj strukturę kolegialną, znajduje wyraz w podejmowanych przez niego uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (np. statut), zaś treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia tego organu. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała ogólnokrajowego organu związku zawodowego w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego organu (por. postanowienie TK z 21 listopada 2007 r., Tw 32/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 46).
2. Wnioskodawca załączył do rozpatrywanego wniosku dwie uchwały.
Pierwszą jest uchwała nr 58 XIV-Prez.ZD/10 Prezydium Zgromadzenia Delegatów Związkowych (dalej: Prezydium Zgromadzenia) Federacji Związków Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki (dalej: Federacja ZZPKiS albo Federacja) z 28 marca 2010 r. „w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP i ustawami przepisu zawartego w § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 6 listopada 2009 r.”. Uchwała rozstrzyga, że „Prezydium Zgromadzenia Delegatów Związkowych uchwala wystąpienie Federacji ZZPKiS do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wymienionej we wstępie niniejszej uchwały” (§ 1 pkt 1) oraz „(...) upoważnia przewodniczącego (…) do reprezentowania Federacji ZZPKiS w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym (§ 1 pkt 2)” (dalej: uchwała Prezydium Zgromadzenia).
Drugą jest uchwała nr 56/IX ZD/10 Zgromadzenia Delegatów Związkowych Federacji ZZPKiS (dalej: Zgromadzenie Federacji) z 29 marca 2010 r. (dalej: uchwała Zgromadzenia), w myśl której „(...) Zgromadzenie Delegatów Związkowych po zapoznaniu się z Uchwałą Prezydium Zgromadzenia Delegatów Związkowych Federacji ZZPKiS z 28 marca 2010 r. w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP i ustawami przepisu zawartego w § 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 6 listopada 2009 r. – zatwierdza treść powyższej Uchwały”.
Uchwał tych nie można jednak uznać za podstawę prawną wniosku, złożonego do Trybunału Konstytucyjnego 15 kwietnia 2010 r.
2.1. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wyjaśniał, że podjęcie uchwały o wystąpieniu z wnioskiem w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm stanowi „czynność o charakterze nadzwyczajnym”, która z tego powodu nie może być dokonana samodzielnie przez organ wykonawczy organizacji w ramach prowadzenia jej bieżącej działalności (por. postanowienia TK z: 9 czerwca 2004 r. i 8 września 2004 r., Tw 33/03, OTK ZU nr 4/B/2004, poz. 227 i 228; 9 czerwca 2004 r., Tw 2/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 258).
Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w zakresie statutowych (§ 24) kompetencji Prezydium Zgromadzenia, określonych jako „podejmowanie uchwał i decyzji we wszystkich sprawach bieżących”, nie mieści się podjęcie uchwały w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. W konsekwencji Prezydium Zgromadzenia nie posiada zdolności wnioskowej, o której mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, trudno jest także ustalić, dlaczego Zgromadzenie Federacji „zatwierdziło” uchwałę Prezydium Zgromadzenia, skoro statut takiej procedury nie przewiduje. Zgodnie z § 20 ust. 1 statutu, Zgromadzenie Federacji jest „w okresie pomiędzy Zjazdami Związków Członkowskich naczelnym organem Federacji”, który „podejmuje wszelkie niezastrzeżone dla Zjazdu postanowienia” (§ 21 statutu). Literalna wykładnia powołanych przepisów przemawia za uznaniem, że to w zakresie kompetencji Zgromadzenia Federacji mieści się podjęcie nie „zatwierdzającej”, ale „pierwotnej” uchwały o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że uchwała Prezydium Zgromadzenia nie może stanowić skutecznej podstawy wystąpienia z wnioskiem w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm.
Okoliczność powyższa, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, uzasadnia odmowę nadania rozpatrywanemu wnioskowi dalszego biegu.
2.2. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że dla ustalenia, czy wniosek pochodzi od ogólnokrajowego organu związku zawodowego, a nie od osoby, która go sporządziła i podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionego organu. Uzasadnia to konieczność dołączenia do wniosku uchwały tego organu. Treść uchwały i wniosku muszą być zbieżne, ale nie znaczy to, że sprecyzowane w ustawie o TK wymagania stawiane wnioskowi odnoszą się także do uchwały. Minimalna zbieżność, która musi cechować wniosek i uchwałę, obejmuje wskazanie kwestionowanego przepisu przez odpowiednie oznaczenie aktu normatywnego (przedmiot kontroli), wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu jego niezgodności z przepisem aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej (wzorzec kontroli). Uchwała może zawierać także dodatkowe postanowienia dotyczące sposobu jej wykonania, w szczególności wskazywać inny podmiot (np. pełnomocnika) zobligowany przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego do sporządzenia lub podpisania wniosku, złożenia go w Trybunale Konstytucyjnym oraz reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem. Nie ulega przy tym wątpliwości, że powierzenie wykonania takiej uchwały konkretnie określonemu podmiotowi, nie wpływa na ocenę legitymacji procesowej wnioskodawcy, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, bowiem w dalszym ciągu tylko ogólnokrajowy organ związku zawodowego jest uprawniony do zainicjowania hierarchicznej kontroli zgodności norm. Biorąc powyższe pod uwagę, wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, który nie stanowi ścisłej realizacji uchwały podjętej uprzednio przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego, nie może być uznany, na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy o TK, za pismo skutecznie wszczynające postępowanie przed Trybunałem.
Trybunał Konstytucyjny ustalił, że w uchwale Prezydium Zgromadzenia nie wskazano explicite konstytucyjnych wzorców kontroli (poza art. 92; art. 7 i art. 2 nie zostały powołane we wniosku). W uchwale tej nie skonkretyzowano również ustawowych wzorców kontroli, tzn. nie określono, z którym przepisem (przepisami) ustaw wymienionych w § 3 pkt 3 i 4, kwestionowany § 1 pkt 4 rozporządzenia z 2009 r. jest niezgodny.
W konsekwencji należy stwierdzić, że podjęcie przez Prezydium Zgromadzenia uchwały (zatwierdzonej przez Zgromadzenie), która nie precyzuje wzorców kontroli, musi być uznane za nieskuteczne złożenie oświadczenia woli w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli bowiem uchwała podmiotu konstytucyjnie legitymowanego do złożenia wniosku (art. 191 ust. 1 pkt 4) nie wyznacza dokładnie zakresu zaskarżenia, to okoliczność ta uniemożliwia Trybunałowi przeprowadzenie abstrakcyjnej kontroli norm.
Okoliczność powyższa, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, uzasadnia odmowę nadania rozpatrywanemu wnioskowi dalszego biegu.
Jednocześnie trzeba podkreślić, że tak rozumiana wadliwość uchwały stanowiącej podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego nie może zostać uznana za brak formalny, który podlegałby usunięciu w trybie art. 36 ust. 2 ustawy o TK (por. postanowienie z 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209).
2.3. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że skonkretyzowanie wzorców kontroli zarówno na poziomie Konstytucji, tzn. powołanie art. 24, art. 32 ust. 1 i art. 92, jak i na poziomie ustawy, tzn. wskazanie art. 31 ustawy o działalności kulturalnej oraz art. 1 i art. 29 ustawy o PIP, nastąpiło natomiast we wniosku, złożonym do Trybunału 15 kwietnia 2010 r. i podpisanym przez przewodniczącego Federacji ZZPKiS.
Trybunał Konstytucyjny przypomina, że podmiot umocowany przez wnioskodawcę do sporządzenia lub podpisania wniosku jest zobowiązany do działania w granicach i zakresie udzielonego pełnomocnictwa. Nie posiada zatem kompetencji do samodzielnego kształtowania ani przedmiotu, ani wzorców kontroli, gdyż wiąże go treść uchwały podmiotu legitymowanego do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Uchwała Prezydium Zgromadzenia upoważniła przewodniczącego Federacji ZZPKiS „do reprezentowania Federacji ZZPKiS w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym”. Należy zatem wyjaśnić, że wszczęcie postępowania następuje na podstawie złożonego wniosku (art. 31 ust. 1 ustawy o TK). Oznacza to, że umocowanie do reprezentowania w postępowaniu nie obejmuje czynności poprzedzających złożenie wniosku. Jednocześnie na gruncie tejże uchwały nie można ustalić, który podmiot został upoważniony do sporządzenia, podpisania i złożenia wniosku w Trybunale Konstytucyjnym.
Skoro Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że uchwała Prezydium Zgromadzenia nie mogła stanowić skutecznej podstawy złożenia wniosku, to należało w konsekwencji uznać, że rozpatrywany „wniosek”, samoistnie określający wzorce kontroli w odniesieniu do zakwestionowanego przepisu rozporządzenia z 2009 r., pochodzi od podmiotu, który w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji nie ma legitymacji do inicjowania postępowania w sprawie hierarchicznej zgodności norm.
Okoliczność powyższa uzasadnia niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a tym samym stanowi podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi.
3. Na marginesie Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że w myśl § 16 ust. 1 statutu „Organami Federacji są: Zjazd Związków Członkowskich, Zgromadzenie Delegatów Związkowych, Prezydium Zgromadzenia Delegatów Związkowych [zwane w przepisach statutu »Prezydium Zgromadzenia«], Komisja Rewizyjna”. Należy również zasygnalizować, że statut dokonuje rozróżnienia pomiędzy stanowiskiem przewodniczącego Federacji i funkcją przewodniczącego Prezydium Zgromadzenia (§ 23 ust. 1 pkt 1).
Jeżeli zatem statut wymienia wśród organów Federacji tylko Prezydium Zgromadzenia, nie zaś „Prezydium Federacji”, tzn. organ, który w rozpatrywanej sprawie został oznaczony jako wnioskodawca, to w konsekwencji, także i z tego powodu należy uznać, że wniosek pochodzi od podmiotu nieuprawnionego.
Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 1 lipca 2010 r.
Sygn. akt Tw 10/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Granat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Prezydium Federacji Związków Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki o zbadanie zgodności:
§ 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 listopada 2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w instytucjach kultury prowadzących w szczególności działalność w zakresie upowszechniania kultury (Dz. U. Nr 196, poz. 1516) z:
1) art. 31 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, ze zm.);
2) art. 1 i art. 29 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589, ze zm.);
3) art. 24, art. 32 ust. 1 i art. 92 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE
W dniu 15 kwietnia 2010 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Prezydium Federacji Związków Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki (dalej: Prezydium Federacji) o zbadanie zgodności § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 listopada 2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w instytucjach kultury prowadzących w szczególności działalność w zakresie upowszechniania kultury (Dz. U. Nr 196, poz. 1516; dalej: rozporządzenie z 2009 r.) z art. 31 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, ze zm.; dalej: ustawa o działalności kulturalnej), art. 1 i art. 29 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589, ze zm.; dalej: ustawa o PIP), a także art. 24, art. 32 ust. 1 i art. 92 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowe organy związków zawodowych mogą wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności aktów normatywnych (ich części) z aktami normatywnymi mającymi wyższą moc prawną. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wniosek przedstawiony przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy złożony wniosek odpowiada określonym przez prawo wymogom formalnym.
Na tym etapie postępowania Trybunał odmawia nadania dalszego biegu w przypadku, gdy wniosek jest oczywiście bezzasadny lub gdy braki formalne, wskazane w zarządzeniu sędziego, nie zostały usunięte w terminie (art. 36 ust. 3 ustawy o TK). Ponadto, wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), a także, jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK). Tym samym wstępne rozpoznanie wniosku umożliwia – już w początkowej fazie postępowania – eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozstrzygania.
Wola ogólnokrajowego organu związku zawodowego, który ma zazwyczaj strukturę kolegialną, znajduje wyraz w podejmowanych przez niego uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (np. statut), zaś treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia tego organu. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała ogólnokrajowego organu związku zawodowego w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego organu (por. postanowienie TK z 21 listopada 2007 r., Tw 32/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 46).
2. Wnioskodawca załączył do rozpatrywanego wniosku dwie uchwały.
Pierwszą jest uchwała nr 58 XIV-Prez.ZD/10 Prezydium Zgromadzenia Delegatów Związkowych (dalej: Prezydium Zgromadzenia) Federacji Związków Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki (dalej: Federacja ZZPKiS albo Federacja) z 28 marca 2010 r. „w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP i ustawami przepisu zawartego w § 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 6 listopada 2009 r.”. Uchwała rozstrzyga, że „Prezydium Zgromadzenia Delegatów Związkowych uchwala wystąpienie Federacji ZZPKiS do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wymienionej we wstępie niniejszej uchwały” (§ 1 pkt 1) oraz „(...) upoważnia przewodniczącego (…) do reprezentowania Federacji ZZPKiS w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym (§ 1 pkt 2)” (dalej: uchwała Prezydium Zgromadzenia).
Drugą jest uchwała nr 56/IX ZD/10 Zgromadzenia Delegatów Związkowych Federacji ZZPKiS (dalej: Zgromadzenie Federacji) z 29 marca 2010 r. (dalej: uchwała Zgromadzenia), w myśl której „(...) Zgromadzenie Delegatów Związkowych po zapoznaniu się z Uchwałą Prezydium Zgromadzenia Delegatów Związkowych Federacji ZZPKiS z 28 marca 2010 r. w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP i ustawami przepisu zawartego w § 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 6 listopada 2009 r. – zatwierdza treść powyższej Uchwały”.
Uchwał tych nie można jednak uznać za podstawę prawną wniosku, złożonego do Trybunału Konstytucyjnego 15 kwietnia 2010 r.
2.1. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wyjaśniał, że podjęcie uchwały o wystąpieniu z wnioskiem w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm stanowi „czynność o charakterze nadzwyczajnym”, która z tego powodu nie może być dokonana samodzielnie przez organ wykonawczy organizacji w ramach prowadzenia jej bieżącej działalności (por. postanowienia TK z: 9 czerwca 2004 r. i 8 września 2004 r., Tw 33/03, OTK ZU nr 4/B/2004, poz. 227 i 228; 9 czerwca 2004 r., Tw 2/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 258).
Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w zakresie statutowych (§ 24) kompetencji Prezydium Zgromadzenia, określonych jako „podejmowanie uchwał i decyzji we wszystkich sprawach bieżących”, nie mieści się podjęcie uchwały w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. W konsekwencji Prezydium Zgromadzenia nie posiada zdolności wnioskowej, o której mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, trudno jest także ustalić, dlaczego Zgromadzenie Federacji „zatwierdziło” uchwałę Prezydium Zgromadzenia, skoro statut takiej procedury nie przewiduje. Zgodnie z § 20 ust. 1 statutu, Zgromadzenie Federacji jest „w okresie pomiędzy Zjazdami Związków Członkowskich naczelnym organem Federacji”, który „podejmuje wszelkie niezastrzeżone dla Zjazdu postanowienia” (§ 21 statutu). Literalna wykładnia powołanych przepisów przemawia za uznaniem, że to w zakresie kompetencji Zgromadzenia Federacji mieści się podjęcie nie „zatwierdzającej”, ale „pierwotnej” uchwały o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że uchwała Prezydium Zgromadzenia nie może stanowić skutecznej podstawy wystąpienia z wnioskiem w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm.
Okoliczność powyższa, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, uzasadnia odmowę nadania rozpatrywanemu wnioskowi dalszego biegu.
2.2. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że dla ustalenia, czy wniosek pochodzi od ogólnokrajowego organu związku zawodowego, a nie od osoby, która go sporządziła i podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionego organu. Uzasadnia to konieczność dołączenia do wniosku uchwały tego organu. Treść uchwały i wniosku muszą być zbieżne, ale nie znaczy to, że sprecyzowane w ustawie o TK wymagania stawiane wnioskowi odnoszą się także do uchwały. Minimalna zbieżność, która musi cechować wniosek i uchwałę, obejmuje wskazanie kwestionowanego przepisu przez odpowiednie oznaczenie aktu normatywnego (przedmiot kontroli), wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu jego niezgodności z przepisem aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej (wzorzec kontroli). Uchwała może zawierać także dodatkowe postanowienia dotyczące sposobu jej wykonania, w szczególności wskazywać inny podmiot (np. pełnomocnika) zobligowany przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego do sporządzenia lub podpisania wniosku, złożenia go w Trybunale Konstytucyjnym oraz reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem. Nie ulega przy tym wątpliwości, że powierzenie wykonania takiej uchwały konkretnie określonemu podmiotowi, nie wpływa na ocenę legitymacji procesowej wnioskodawcy, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, bowiem w dalszym ciągu tylko ogólnokrajowy organ związku zawodowego jest uprawniony do zainicjowania hierarchicznej kontroli zgodności norm. Biorąc powyższe pod uwagę, wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, który nie stanowi ścisłej realizacji uchwały podjętej uprzednio przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego, nie może być uznany, na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy o TK, za pismo skutecznie wszczynające postępowanie przed Trybunałem.
Trybunał Konstytucyjny ustalił, że w uchwale Prezydium Zgromadzenia nie wskazano explicite konstytucyjnych wzorców kontroli (poza art. 92; art. 7 i art. 2 nie zostały powołane we wniosku). W uchwale tej nie skonkretyzowano również ustawowych wzorców kontroli, tzn. nie określono, z którym przepisem (przepisami) ustaw wymienionych w § 3 pkt 3 i 4, kwestionowany § 1 pkt 4 rozporządzenia z 2009 r. jest niezgodny.
W konsekwencji należy stwierdzić, że podjęcie przez Prezydium Zgromadzenia uchwały (zatwierdzonej przez Zgromadzenie), która nie precyzuje wzorców kontroli, musi być uznane za nieskuteczne złożenie oświadczenia woli w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli bowiem uchwała podmiotu konstytucyjnie legitymowanego do złożenia wniosku (art. 191 ust. 1 pkt 4) nie wyznacza dokładnie zakresu zaskarżenia, to okoliczność ta uniemożliwia Trybunałowi przeprowadzenie abstrakcyjnej kontroli norm.
Okoliczność powyższa, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, uzasadnia odmowę nadania rozpatrywanemu wnioskowi dalszego biegu.
Jednocześnie trzeba podkreślić, że tak rozumiana wadliwość uchwały stanowiącej podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego nie może zostać uznana za brak formalny, który podlegałby usunięciu w trybie art. 36 ust. 2 ustawy o TK (por. postanowienie z 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209).
2.3. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że skonkretyzowanie wzorców kontroli zarówno na poziomie Konstytucji, tzn. powołanie art. 24, art. 32 ust. 1 i art. 92, jak i na poziomie ustawy, tzn. wskazanie art. 31 ustawy o działalności kulturalnej oraz art. 1 i art. 29 ustawy o PIP, nastąpiło natomiast we wniosku, złożonym do Trybunału 15 kwietnia 2010 r. i podpisanym przez przewodniczącego Federacji ZZPKiS.
Trybunał Konstytucyjny przypomina, że podmiot umocowany przez wnioskodawcę do sporządzenia lub podpisania wniosku jest zobowiązany do działania w granicach i zakresie udzielonego pełnomocnictwa. Nie posiada zatem kompetencji do samodzielnego kształtowania ani przedmiotu, ani wzorców kontroli, gdyż wiąże go treść uchwały podmiotu legitymowanego do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Uchwała Prezydium Zgromadzenia upoważniła przewodniczącego Federacji ZZPKiS „do reprezentowania Federacji ZZPKiS w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym”. Należy zatem wyjaśnić, że wszczęcie postępowania następuje na podstawie złożonego wniosku (art. 31 ust. 1 ustawy o TK). Oznacza to, że umocowanie do reprezentowania w postępowaniu nie obejmuje czynności poprzedzających złożenie wniosku. Jednocześnie na gruncie tejże uchwały nie można ustalić, który podmiot został upoważniony do sporządzenia, podpisania i złożenia wniosku w Trybunale Konstytucyjnym.
Skoro Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że uchwała Prezydium Zgromadzenia nie mogła stanowić skutecznej podstawy złożenia wniosku, to należało w konsekwencji uznać, że rozpatrywany „wniosek”, samoistnie określający wzorce kontroli w odniesieniu do zakwestionowanego przepisu rozporządzenia z 2009 r., pochodzi od podmiotu, który w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji nie ma legitymacji do inicjowania postępowania w sprawie hierarchicznej zgodności norm.
Okoliczność powyższa uzasadnia niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a tym samym stanowi podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi.
3. Na marginesie Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że w myśl § 16 ust. 1 statutu „Organami Federacji są: Zjazd Związków Członkowskich, Zgromadzenie Delegatów Związkowych, Prezydium Zgromadzenia Delegatów Związkowych [zwane w przepisach statutu »Prezydium Zgromadzenia«], Komisja Rewizyjna”. Należy również zasygnalizować, że statut dokonuje rozróżnienia pomiędzy stanowiskiem przewodniczącego Federacji i funkcją przewodniczącego Prezydium Zgromadzenia (§ 23 ust. 1 pkt 1).
Jeżeli zatem statut wymienia wśród organów Federacji tylko Prezydium Zgromadzenia, nie zaś „Prezydium Federacji”, tzn. organ, który w rozpatrywanej sprawie został oznaczony jako wnioskodawca, to w konsekwencji, także i z tego powodu należy uznać, że wniosek pochodzi od podmiotu nieuprawnionego.
Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.