Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Janiny Rzepińskiej

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2015 r. sprawy

T. G. (1)

oskarżonej z art. 148 § 1 k.k.

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 13 stycznia 2014 r., sygn. akt III K 278/12

na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. umarza postępowanie karne wobec T. G. (1), a kosztami postępowania na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. obciąża Skarb Państwa.

Stanisław Kucharczyk Piotr Brodniak Stanisław Stankiewicz

Sygn. akt II AKa 41/14

UZASADNIENIE

T. G. (1) została oskarżona o to, że w dniu 13 grudnia 2010 r. w S. działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia W. G. jeden raz ugodziła go nożem w okolicę serca powodując ranę kłuto-ciętą klatki piersiowej z uszkodzeniem aorty i następowym wykrwawieniem, co skutkowało śmiercią tego pokrzywdzonego, tj. o czyn z art. 148 § 1 kk.

Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 13 stycznia 2014 r., w sprawie sygn. akt III K 278/12:

I. oskarżoną T. G. (1) zd. G. uznał za winną tego, że w dniu 13 grudnia 2010 r. w S. przewidując możliwość pozbawienia życia W. G. i godząc się na to jeden raz ugodziła go nożem w okolicę serca powodując ranę kłuto-ciętą klatki piersiowej z uszkodzeniem aorty i następowym wykrwawieniem, co skutkowało śmiercią tego pokrzywdzonego tj. przestępstwa z art. 148 § 1 kk i za to, na podstawie art. 148 § 1 kk wymierzył jej karę 8 (ośmiu) lat pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej oskarżonej kary zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia jej wolności w niniejszej sprawie od 13 grudnia 2010 r. w całości;

III. na podstawie art. 44 § 2 kk orzekł przepadek dowodu rzeczowego w postaci noża przechowywanego w magazynie dowodów rzeczowych Prokuratury Rejonowej Szczecin-Zachód;

IV. na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolnił oskarżoną od zapłaty za rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Apelację od wyroku wniósł obrońca oskarżonej, który wydanemu wyrokowi zarzucił:

1) naruszenie przepisu postępowania, które mogło mieć wpływ na treść wydanego orzeczenia, a mianowicie:

a) art. 7 kpk i art. 4 kpk poprzez dowolne przyjęcie, że wyjaśnienia oskarżonej złożone na rozprawie odwoławczej w dniu 15.11.2012 r. nie są wiarygodne, a to z powodu przyjęcia - zgodnie z dowodem z opinii biegłego - że przebieg zdarzeń przedstawiony w wyjaśnieniach złożonych w dniu 15.11.2012 r. nie mógł przypomnieć się oskarżonej w wyniku terapii antyalkoholowej, podczas gdy z wyjaśnień tych nie wynika, aby oskarżona twierdziła, że tak było. W istocie oskarżona wyjaśniła, że poszczególne elementy zdarzenia przypomniały jej się w trakcie terapii, a nie w jej wyniku, co spowodowało, że teza dowodowa (dotycząca dowodu z opinii biegłego) rozmijała się z twierdzeniem dowodu, z którym miała być skonfrontowana, co w konsekwencji spowodowało, że biegły nie odpowiedział na pytanie czy okoliczności związane ze zdarzeniem mogły przypomnieć się oskarżonej w trakcie terapii, a nie w jej wyniku, czy rezultacie,

b) art. 7 i art. 4 kpk poprzez dowolne przyjęcie, że wobec braku śladów materiału DNA oskarżonej pod paznokciami pokrzywdzonego, należy wykluczyć, aby doszło do uderzenia oskarżonej w twarz, podczas gdy powyższe ustalenia nie wykluczają, że do uderzenia paznokciami doszło ich zewnętrzną częścią (wierzchnią częścią dłoni) podczas uderzenia otwartą ręką, co z kolei wpłynęło na negatywną ocenę wiarygodności wyjaśnień oskarżonej,

c) art. 7 i art. 4 kpk poprzez pominięcie dowodu z wywiadu środowiskowego, z którego wynika, że oskarżona była ofiarą przemocy i była wcześniej przez męża bita, co wpłynęło na ustalenie możliwej wersji zachowania pokrzywdzonego, którego Sąd Okręgowy dokonał w dużej części powołując się na zasady logiki i doświadczenia życiowego;

co w konsekwencji doprowadziło do błędnego ustalenia, że w okolicznościach sprawy brak było po stronie oskarżonej świadomości zamachu i woli obrony, a oskarżona nie znajdowała się w warunkach przekroczenia granic obrony koniecznej określonych w przepisie art. 25 § 2 kk;

d) art. 5 § 2 kpk poprzez nieuwzględnienie na korzyść oskarżonej nie dających się usunąć wątpliwości, co do tego czy uderzenie nożem zaistniało w sytuacji, gdy pokrzywdzony i oskarżona stali, a także, co do tego, czy rana na podudziu oskarżonej powstała w wyniku kopnięcia, czy w wyniku urazu biernego;

2) błąd w ustaleniach faktycznych mogący mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku polegający na przyjęciu, że nie miał miejsca zamach pokrzywdzonego skierowany przeciwko oskarżonej, podczas, gdy wniosek taki wypływa już z wyjaśnień oskarżonej sprzed uchylenia wyroku I instancji, które Sąd Okręgowy, ocenił jako wiarygodne.

Tak podnosząc, apelujący wniósł o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie III Wydziału Karnego z 13 stycznia 2014 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji; ewentualnie o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie III Wydziału Karnego z 13 stycznia 2014 r. poprzez odstąpienie od wymierzenia oskarżonej kary albo jej nadzwyczajne złagodzenie.

W toku postępowania apelacyjnego, w dniu 25 stycznia 2015 r. oskarżona T. G. (1) zmarła.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W układzie procesowym jaki powstał - śmierć oskarżonej T. G. (1) – prowadzenie postępowania karnego wobec niej należało uznać za niedopuszczalne, ponieważ wystąpiła ujemna, negatywna przesłanka procesowa z art. 17 § 1 pkt 5 kpk nakazująca jego umorzenie. Orzekanie merytoryczne o winie i karze oskarżonej T. G. (1) czy o zasadności/niezasadności apelacji, a przez to i o prawidłowości wyroku Sądu I instancji, jest bezcelowe i nie ma żadnego racjonalnego uzasadnienia (pod. Z. Muras, w: Bezwzględne przyczyny odwoławcze w polskim procesie karnym, Wyd. Adam Marszałek Toruń 2004, s. 136). Nie ulega wątpliwości, że śmierć oskarżonego stanowi bezwzględną przesłankę procesową, skutkującą - z woli ustawodawcy wyrażonej w art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. - niedopuszczalnością postępowania karnego. Jej stwierdzenie wymusza bądź to niewszczynanie procesu wobec sprawcy, który zmarł, bądź też umorzenie toczącego się postępowania wobec takiej osoby. Proces umarza się zatem w każdym jego stadium, w którym przesłanka ta zaistnieje, także po wydaniu wyroku, ale przed jego uprawomocnieniem (zob. pod. SN w wyroku z dnia 6 czerwca 2013 r., sygn. akt III KK 147/13).

Zaistnienie tej przeszkody procesowej w trakcie postępowania odwoławczego, stanowiącej jedną z bezwzględnych przyczyn odwoławczych z art. 439 § 1 pkt 9 kpk, przy wymogach ustawowych art. 17 § 1 pkt 5 kpk sprawia, iż zaskarżony wyrok musi być uchylony niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów i Sąd odwoławczy powinien to zrobić na posiedzeniu. Równocześnie art. 456 kpk, stanowi, iż o uchyleniu wyroku sądu I instancji, sąd odwoławczy orzeka wyrokiem. Zatem Sąd Apelacyjny, chociaż rozpoznawał sprawę na posiedzeniu, zobligowany był swoje orzeczenie wydać w tej właśnie formie.

Zgodnie z powyższym Sąd Apelacyjny skierował sprawę T. G. na posiedzenie celem wydania wyroku uchylającego orzeczenie Sądu I instancji zapadłe w dniu 13 stycznia 2014 r. Czyniąc powyższe Sąd odwoławczy, stosownie do wymogów tego przepisu i art. 17 § 1 pkt 5 k.p.k. umorzył postępowanie wobec T. G. (1).

O kosztach postępowania Sąd odwoławczy rozstrzygnął na podstawie art. 632 pkt 2 kpk w zw. z art. 634 kpk.