Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Graczyk (spr.)

Sędziowie: SO Włodzimierz Czechowicz

SO Renata Gąsior

Protokolant: Urszula Kalinowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lutego 2016 r. w W.

sprawy z powództwa R. D.

przeciwko J. S., P. K.

o wznowienie postępowania

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2 października 2015 r., sygn. VI P 328/12

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że odrzuca skargę R. D. o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem zaocznym w sprawie o sygn. VI P 420/11, które toczyło się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi–Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przeciwko (...) spółce jawnej w D.,

2. nie obciąża powoda kosztami procesu strony pozwanej.

SO Renata Gąsior SSO Marcin Graczyk SO Włodzimierz Czechowicz

Sygn. akt VII Pa 145/15

UZASADNIENIE

Pismem procesowym z dnia 27 marca 2012 roku (data na kopercie) R. D. wniósł skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 listopada 2011 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt VI P 420/11, a także wniósł o uchylenie wskazanego wyroku zaocznego wydanego przeciwko (...) S. K. sp. j. i wezwanie do sprawy (...) spółki jawnej (...) oraz P. K.. Skargę swą oparł on na regulacji z art. 401 pkt 2 k.p.c. Skarżący wniósł ostatecznie o zasądzenie na jego rzecz, w wyniku rozpoznania jego roszczenia we wznowionym postępowaniu, kwoty 4.120,00 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę oraz kwoty łącznie 20.600,00 zł tytułem zaległego wynagrodzenia za pracę wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot jak w treści skargi. W ocenie skarżącego jego roszczenie powinno zostać skierowane przeciwko wspólnikom pozwanej pierwotnie spółki jawnej i to oni powinni wystąpić we wznowionym postępowaniu jako pozwani. Skarżący powołał się na treść art. 31 Kodeksu spółek handlowych dotyczący subsydiarnej odpowiedzialności wspólników spółki jawnej za jej zobowiązania.

W odpowiedzi na skargę o wznowienie postępowania pozwany P. K. wniósł o oddalenie skargi jako bezzasadnej oraz o oddalenie wniosku o uchylenie wyroku zaocznego z dnia 9 listopada 2011 roku wydanego w sprawie o sygnaturze akt VI P 420/11. W uzasadnieniu swego stanowiska pozwany wskazał, że niedopuszczalne jest uznanie, iż skargę o wznowienie postępowania może wnieść również strona przeciwna niż ta, której dotyczą okoliczności powołane w przepisie art. 401 pkt 2 KPC, a więc w tym wypadku brak zdolności sądowej pozwanej. Ponadto pozwany dodał, że nie ma możliwości wznowienia skargi przeciwko pozwanej spółce (...) sp. j. z tego względu, iż spółka ta w dalszym ciągu jest wykreślona z rejestru przedsiębiorców, wobec czego wciąż nie ma ona zdolności sądowej. Z kolei wobec wskazanych w treści skargi przez skarżącego pozwanych P. K. oraz J. S. w ocenie pozwanego również nie ma możliwości wznowienia postępowania, bowiem osoby te nie były stronami postępowania wcześniej prawomocnie zakończonego, które podlegałoby wznowieniu.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 października 2015 r., w sprawie o sygn. akt VI P 328/12 Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie zmienił wyrok zaoczny z dnia 9 listopada 2011 roku wydany przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. akt VI P 420/11 w ten sposób, że:

a.  zasądził od pozwanych P. K. oraz J. S. na rzecz powoda R. D.:

i.  tytułem odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia kwotę 4.120,00 zł (słownie: cztery tysiące sto dwadzieścia złotych 00/100);

ii.  tytułem wynagrodzenia za luty 2011 roku kwotę 2.060,00 zł (słownie: dwa tysiące sześćdziesiąt złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2011 roku do dnia zapłaty;

(...).  tytułem wynagrodzenia za marzec 2011 roku kwotę 2.060,00 zł (słownie: dwa tysiące sześćdziesiąt złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty;

iv.  tytułem wynagrodzenia za kwiecień 2011 roku kwotę 2.060,00 zł (słownie: dwa tysiące sześćdziesiąt złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 maja 2011 roku do dnia zapłaty;

v.  tytułem wynagrodzenia za maj 2011 roku kwotę 2.060,00 zł (słownie: dwa tysiące sześćdziesiąt złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

vi.  tytułem wynagrodzenia za czerwiec 2011 roku kwotę 2.060,00 zł (słownie: dwa tysiące sześćdziesiąt złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2011 roku do dnia zapłaty;

vii.  tytułem wynagrodzenia za lipiec 2011 roku kwotę 2.060,00 zł (słownie: dwa tysiące sześćdziesiąt złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2011 roku do dnia zapłaty;

viii.  tytułem wynagrodzenia za sierpień 2011 roku kwotę 2.060,00 zł (słownie: dwa tysiące sześćdziesiąt złotych 00/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 września 2011 roku do dnia zapłaty;

b.  umorzył postępowanie w zakresie roszczenia powoda o wypłatę na jego rzecz wynagrodzenia za miesiąc listopad 2010 roku do kwoty 1.965,20 zł oraz za miesiąc grudzień 2010 roku do kwoty 1.917,80 zł;

c.  w pozostałym zakresie oddalił powództwo;

d.  zasądził od pozwanych P. K. oraz J. S. na rzecz powoda R. D. kwotę 900,00 zł (słownie: dziewięćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

e.  nakazał pobrać od pozwanych P. K. oraz J. S. na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie kwotę 927,00 zł (słownie: dziewięćset dwadzieścia siedem złotych 00/100) tytułem opłaty od skargi o wznowienie postępowania, której powód nie miał obowiązku uiścić;

f.  nadał wyrokowi w pkt 2 rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2.060,00 zł (słownie: dwa tysiące sześćdziesiąt złotych 00/100).

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na podstawie następujących ustaleń Sądu Rejonowego.

R. D. wniósł dnia 9 lipca 2011 roku (data stempla pocztowego) pozew o uznanie wręczonego mu wypowiedzenia za bezskuteczne, ewentualnie o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres 3 miesięcy. Jako pozwaną R. D. wskazał spółkę jawną (...) sp. j. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą akt VI P 420/11. Pismem procesowym z dnia 15 września 2011 roku powództwo zostało zmodyfikowane w ten sposób, że powód wniósł dodatkowo o zasądzenie na jego rzecz tytułem wynagrodzenia za pracę kwoty łącznie 20.600,00 zł wraz z odpowiednio liczonymi odsetkami ustawowymi. Dnia 9 listopada 2011 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wydał w tej sprawie wyrok zaoczny, w którym zasądził od pozwanej spółki (...) sp. j. na rzecz powoda R. D. kwotę 6.180,00 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę oraz tytułem niewypłaconego wynagrodzenia za okres od listopada 2010 roku do sierpnia 2011 roku kwoty: 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty, 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty, 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 lutego 2011 roku do dnia zapłaty, 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 marca 2011 roku do dnia zapłaty, 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty, 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 maja 2011 roku do dnia zapłaty, 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty, 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 lipca 2011 roku do dnia zapłaty, 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 sierpnia 2011 roku do dnia zapłaty, 2.060,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 września 2011 roku do dnia zapłaty, a także kwotę 1.834,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Wyrok ten stał się prawomocny z dniem 16 grudnia 2011 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że spółka (...) sp. j. została wykreślona z rejestru przedsiębiorców KRS dnia 18 października 2011 roku. Wspólnikami wykreślonej spółki jawnej byli J. S. oraz P. K..

Sąd Rejonowy wskazywał na okoliczności związane ze stosunkiem pracy, jaki łączył skarżącego ze spółką (...) sp. j. oraz z jego wypowiedzeniem.

Sąd Rejonowy wskazał na jakich dowodach oparł swoje ustalenia faktyczne, dokonując ich oceny zgodnie z regułami wynikającymi z art. 233 § 1 k.p.c.

W oparciu o ustalony przez siebie stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, że skarga o wznowienie postępowania była zasadna, zaś zgłoszone roszczenie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd I instancji zauważył, że skargę o wznowienie postępowania skarżący oparł na podstawie ustawowej z art. 401 pkt 2 k.p.c., zgodnie z którym można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności, jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.

Następnie Sąd Rejonowy zważył, że w chwili wyrokowania pozwana w sprawie o sygnaturze akt VI P 420/11 spółka (...) sp. j. była już wykreślona z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, co było związane z jej likwidacją. Oznacza to, iż jako spółka zlikwidowana nie funkcjonowała już ona w obrocie prawnym, tym samym nie miała również zdolności sądowej. W związku z powyższym Sąd meriti uznał, iż spełniona została ustawowa przesłanka wznowienia postępowania z przytoczonego przez skarżącego art. 401 pkt 2 k.p.c. W toku postępowania strona pozwana podnosiła jednak, że wznowienia postępowania w sytuacji braku zdolności sądowej strony może żądać jedynie ta strona, której brak ten dotyczył, w przedmiotowej zaś w sprawie brak zdolności sądowej nie dotyczył powoda, który wniósł skargę o wznowienie postępowania. Sąd Rejonowy wskazał, że pozwany na potwierdzenie słuszności swojej argumentacji przytoczył tezę postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 lutego 2004 roku, sygn. akt I ACa 1272/03, zgodnie z którą „przepis art. 401 pkt 2 k.p.c. przewiduje wznowienie postępowania dla zapewnienia ochrony praw strony, która nie miała zdolności sądowej lub procesowej, nie była należycie reprezentowana lub wskutek naruszenia przepisów postępowania była pozbawiona możności działania. Stąd za niedopuszczalne uznać należy powołanie tej podstawy przez stronę przeciwną, niż ta, której dotyczą okoliczności powołane w przytoczonym przepisie”. W ocenie Sądu I Instancji nie można zgodzić się z poglądem wyrażonym przez pozwanego. Sąd ten wskazał na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2009 roku, sygn. akt I CZ 9/09, zgodnie z którym „na brak zdolności sądowej jako podstawę wznowienia powołać się może każda ze stron zakończonego postępowania. Nie ma przy tym znaczenia, czy przed uprawomocnieniem się wyroku brak zdolności sądowej został podniesiony w drodze zarzutu”. Zdaniem Sądu Rejonowego Sąd Najwyższy słusznie zauważył, że postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie, na które w niniejszej sprawie powoływał się pozwany, zostało wydane w stanie faktycznym dotyczącym jedynie dwóch ze wskazanych w art. 401 pkt 2 k.p.c. podstaw wznowienia postępowania, a mianowicie braku należytej reprezentacji, i pozbawienia możliwości działania, które jednocześnie nie wynikają z braku zdolności sądowej strony. Jednoznacznie zaś w ocenie Sądu meriti należy opowiedzieć się za poglądem, że w przypadku braku zdolności sądowej którejkolwiek ze stron postępowania, może stanowić to podstawę wznowienia postępowania, która może być podniesiona w skardze o wznowienie postępowania przez inną stronę, niż ta, której brak ten dotyczył. Przekładając powyższe na stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy uznał, że skarżący mógł oprzeć swą skargę o wznowienie postępowania na podstawie braku zdolności sądowej strony przeciwnej.

Sąd Rejonowy przeszedł do rozważenia skuteczności skargi i kształtu wznowionego postępowania. Sąd ten wskazał, że w chwili wyrokowania pozwana w sprawie o sygnaturze akt VI P 420/11 spółka jawna nie miała już zdolności sądowej jako podmiot zlikwidowany, wobec czego przesłanka z art. 401 pkt 2 k.p.c. została spełniona. Powyższa konstatacja doprowadziła Sąd Rejonowy do wniosku, iż skarga o wznowienie postępowania jest zasadna, postępowanie zakończone wyrokiem zaocznym z dnia 9 listopada 2011 roku należy więc wznowić. Problemem w ocenie Sądu I instancji stało się jednak prawidłowe oznaczenie stron wznowionego postępowania, w związku z faktem, iż spółka jawna, będąca stroną postępowania pierwotnego, już nie istnieje. Wobec powyższego Sąd Rejonowy uznał, iż sprawa nie mogłaby być rozpatrywana przeciwko owej spółce.

Sąd meriti uznał w niniejszej sprawie, że należy wznowić postępowanie zakończone prawomocnym wyrokiem wydanym przeciwko spółce, która w chwili wyrokowania nie miała już zdolności sądowej i jednocześnie w ramach wznowionego postępowania jako stronę pozwaną należy oznaczyć wspólników owej spółki jawnej. Wniosek taki w ocenie tego Sądu płynie z analizy art. 22 § 2 Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31, który z kolei wskazuje, że odpowiedzialność wspólników spółki jawnej jest subsydiarna, czyli wchodzi w grę w przypadku bezskuteczności egzekucji z majątku samej spółki. Sąd Rejonowy wskazał, że co prawda skarżący nie skierował swej egzekucji przeciwko samej spółce, nie została więc stwierdzona w toku postępowania egzekucyjnego niemożność zaspokojenia się wierzyciela z majątku spółki, jednak zauważył, że spółka jawna została wykreślona z rejestru przedsiębiorców KRS, wobec czego oczywistym jest, że skarżący nie mógł skierować egzekucji przeciwko tej spółce. Jednocześnie Sąd ten wskazał, że regulacja art. 31 KSH dotycząca subsydiarnej odpowiedzialności wspólników spółki jawnej dotyczy sytuacji, gdy niewypłacalność samej spółki jest możliwa do stwierdzenia, ergo sytuacji, gdy spółka ta jeszcze istnieje. Następnie Sąd Rejonowy powołał się na tezę z wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 grudnia 2008 roku, sygn. akt I ACa 726/08 uznając, iż możliwym jest kierowanie swych roszczeń przysługujących przeciwko spółce także przeciwko jej wspólnikom nawet w sytuacji, gdy spółka już nie istnieje jako byt prawny. Sąd Rejonowy dodał, że w przedmiotowej sprawie strona pozwana nie wykazała jakoby przeprowadziła postępowanie likwidacyjne, określone w art. 67 – 85 KSH, co oznacza, iż dokonali oni rozwiązania spółki bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w ramach którego powinni oni powiadomić swych wierzycieli, w tym i skarżącego o zamiarze rozwiązania spółki. Dlatego też powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2007 roku, sygn. akt I CSK 263/07, Sąd Rejonowy skonstatował, że z momentem ustania bytu prawnego spółki jawnej bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, jej wspólnicy stają się sukcesorami spółki. Jeżeli zaś w uchwale o rozwiązaniu spółki brak wyraźnego postanowienia kto jest takim sukcesorem, za następców prawnych spółki, do czasu rozliczenia się jej z pozostałymi uczestnikami obrotu, powinni być uznani wszyscy wspólnicy spółki. W przedmiotowej sprawie strona pozwana nie przedstawiła żadnej uchwały dotyczącej rozwiązania spółki, wobec tego brak jest wyraźnego wskazania kto jest następcą prawnym spółki. Mając na uwadze powyższe Sąd I instancji uznał, że następcami (...) spółki jawnej (...) sp. j. są wszyscy jej wspólnicy, a więc P. K. i J. S..

Następnie Sąd Rejonowy wskazał, iż w przypadku wznowienia postępowania toczącego się pierwotnie przeciwko samej spółce, jako stronę pozwaną należy uznać jej wspólników. Sąd ten nie przyjął argumentacji pozwanego P. K., jakoby brak określenia wspólników spółki jako pozwanych w pierwotnym postępowaniu, uniemożliwiał określenie ich jako pozwanych w postępowaniu wznowionym. Zauważył bowiem, że w przypadku rozwiązania spółki jawnej przestaje ona istnieć w obrocie prawnym, gdyby więc w tej sytuacji uznać brak legitymacji procesowej biernej po stronie jej wspólników jako jej następców prawnych, prowadziłoby to do niemożności wznowienia postępowania i niemożności uchylenia wyroku, który jest obarczony nieważnością (brak zdolności sądowej strony w chwili wydania wyroku). Sąd Rejonowy uznał więc, że należy wpierw zbadać i ustalić, kto może być zakwalifikowany jako następca prawny rozwiązanej spółki jawnej, a dopiero po dokonaniu takich ustaleń można prowadzić wznowione postępowanie, jednocześnie jako stronę pozwaną oznaczając jej następców prawnych. W związku z powyższym po ustaleniu, iż wspólnicy spółki jawnej są jej następcami prawnymi w tym konkretnym stanie faktycznym i prawnym Sąd Rejonowy prowadził wznowione postępowanie oznaczając jednocześnie jako pozwanych P. K. oraz J. S..

Następnie Sąd Rejonowy przeszedł do analizy zasadności samych roszczeń R. D. przeciwko pozwanym P. K. oraz J. S.. Przeprowadzone rozważania doprowadziły Sąd meriti do uznania zasadności roszczeń skarżącego.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwani, reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika. Zaskarżonemu w całości wyrokowi zarzucili:

1.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 401 pkt 2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i wznowienie postępowania w związku brakiem zdolności sądowej spółki (...) sp.j. w dniu 9 listopada 2011 r. w momencie wydania wyroku zaocznego w sprawie o sygn. akt VI P 420/11, w sytuacji gdy prawomocne wykreślenie tej spółki z KRS na podstawie art. 694 ⁵ § 2 k.p.c. nastąpiło 18 listopada 2011 r., a więc po wydaniu wyroku w sprawie VI P 420/11;

2.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez wydanie wyroku w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie VI P 420/11, podczas gdy w sprawie tej pozwani nie posiadali statusu strony, nie brali udziału w postępowaniu, a zatem nie mieli możliwości obrony swych praw;

3.  obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 81 § 1 k.p., poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie w pełnej wysokości, podczas gdy w takiej sytuacji pracownikom będzie przysługiwało jedynie 60% wynagrodzenia.

W związku z powyższym apelujący wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania, ewentualnie o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez ustalenie wynagrodzenia powoda za czas pozostawania w gotowości do pracy w wysokości 60% wynagrodzenia miesięcznego. Wnieśli również o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od pozwanych na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

Dodatkowo, oprócz ustaleń Sądu Rejonowego, Sąd Okręgowy ustalił, że wyrok zaoczny Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w W. z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt VI P 420/11, został przesłany na adres spółki (...) sp. j., tj. ul. (...), (...)-(...) D.. Przesyłkę tę awizowano w dniu 23 listopada 2011 r. oraz powtórnie w dniu 1 grudnia 2011 r. Ponieważ nie została podjęta w terminie została ona zwrócona do adresata i załączona do akt sprawy VI P 420/11. Na wyroku, o którym mowa powyżej znajduje się pieczątka ze stwierdzeniem jego prawomocności z dniem 16 grudnia 2011 r.

dowód: koperta, k. 43 wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt VI P 420/11, k. 42-43v.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym należy wskazać, że zaskarżony wyrok nie odpowiada prawu, a skarga R. D. o wznowienie postępowania w sprawie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie o sygn. akt VI P 420/11 winna zostać odrzucona z uwagi na jej niedopuszczalność.

Zgodnie z art. 410 § 1 zd. 1 k.p.c. sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie. Wskazać należy, że kwestia dopuszczalności skargi o wznowienie postępowania jest kwestią podstawową dla dalszego postępowania. Jeżeli bowiem okaże się, że skarga jest niedopuszczalna, została wniesiona po upływie przepisanego terminu lub nie jest oparta na ustawowej podstawie, podlega odrzuceniu i to na każdym etapie postępowania. Dlatego też przed badaniem merytorycznym wniesionej przez pozwanych apelacji, Sąd Okręgowy winien przesądzić kwestię samej dopuszczalności tej skargi.

W ocenie Sądu Okręgowego skarga R. D. o wznowienie postępowania jest niedopuszczalna. Zgodnie bowiem z art. 399 § 1 k.p.c. w wypadkach przewidzianych w dziale niniejszym można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem. Przesłanką dopuszczalności wniesienia skargi o wznowienie postępowania jest zatem istnienie prawomocnego wyroku. W sprawie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie, sygn. akt VI P 420/11, wyrok wydany w dniu 9 listopada nigdy się nie uprawomocnił.

Wskazać przy tym należy, że prawomocność wyroku, od którego wniesiona została skarga o wznowienie postępowania, podlega samodzielnemu badaniu przez sąd rozpoznający skargę. Orzeczenie sądowe nie uzyskuje bowiem waloru prawomocności, jeśli stwierdzenie prawomocności nastąpiło w sposób wadliwy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2002 r., sygnn akt III CKN 657/00). Stwierdzenie prawomocności wyroku z dnia 9 listopada 2011 r.., o którym mowa powyżej, z dniem 16 grudnia 2011 r., było wadliwe, co przeoczył Sąd I instancji i co musi zostać skorygowane przez Sąd Okręgowy.

Stosownie do art. 343 zd. 1 k.p.c. wyroki zaoczne doręcza się z urzędu obu stronom z pouczeniem o przysługujących im środkach zaskarżenia. Zgodnie zaś z art. 344 § 1 k.p.c. pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu wyroku. W sprawie Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie o sygn. akt 420/11, wyrok zaoczny z dnia 9 listopada 2011 r. nigdy nie został doręczony pozwanemu, tj. (...) spółce jawnej. W aktach tej sprawy znajduje się przesyłka adresowana do tej spółki, zawierająca przedmiotowy wyrok, z adnotacją „zwrot – nie podjęto w terminie”, po dwukrotnej awizacji. Sąd Rejonowy doszedł do błędnego przekonania, że w sprawie zaszły przesłanki z art. 139 § 1 k.p.c. uznania pisma za doręczone.

Tymczasem należy wskazać, że bez względu czy przyjmiemy, że spółka jawna, będąca pozwanym w sprawie o sygn. akt VI P 420/11 została wykreślona z rejestru w dniu 18 października 2011 r., czy też jak wskazują apelujący dopiero w dniu 18 listopada 2011 r., to bezspornym jest, że spółka ta nie istniała już dacie pierwszego awiza przesłanego wyroku zaocznego, które miało miejsce w dniu 23 listopada 2011 r. Jeżeli tak to wyrok zaoczny z dnia 9 listopada 2011 r. nigdy nie został skutecznie doręczony pozwanemu ze sprawy VI P 420/11, i zostać skutecznie doręczony nigdy być nie mógł, skoro spółka (...) sp. j. w dacie awizowania już nie istniała, na skutek uprzedniego wykreślenia z Krajowego Rejestru Sądowego. Brak zatem skutecznego doręczenia wyroku zaocznego stronie pozwanej powoduje, że postępowanie wszczęte przez wniesienie pozwu nie zostało zakończone, zaś wydany wyrok zaoczny nigdy nie stał się prawomocny. Dlatego też należy skonstatować, że w tej sytuacji skarga o wznowienie postępowania w ogóle nie przysługuje (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2000 r., sygn. akt I CKN 629/00).

Na okoliczność powyższą nie zważył Sąd Rejonowy, nie zauważyły jej również strony postępowania. Ponieważ skarga o wznowienie postępowania została w przedmiotowej sprawie wniesiona od wyroku, który nie jest prawomocny, uznać należy ją za niedopuszczalną. Z tej przyczyny skargę tę na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. należało odrzucić.

Z uwagi na charakter rozstrzygnięcia rozpoznanie zarzutów wskazanych w apelacji strony pozwanej uznać należy za zbędne. Na marginesie jedynie można wskazać, że słusznie apelujący podnosili, że spółka (...) została wykreślona z rejestru prawomocnie w dniu 18 listopada 2011 r., co wynika z odpisu KRS. Z przyczyn, o których mowa była powyżej, nie miało to jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia. Brak bowiem było konieczności badania, czy w sprawie w istocie zachodziła podstawa wznowienia, na którą powoływał się skarżący, o której mowa w art. 401 pkt 2 k.p.c., skoro skarga ta wniesiona została od nieprawomocnego wyroku, co samo w sobie przesądza o jej niedopuszczalności.

Z uwagi na odrzucenie skargi ze względu na jej niedopuszczalność wskazać należy, że Sąd Okręgowy zwolniony był z merytorycznej oceny zgłaszanego przez skarżącego roszczenia. Badanie tej kwestii przez Sąd Rejonowy było skutkiem niezasadnego przyjęcia dopuszczalności skargi i jej merytorycznego rozpoznania. Z tych względów przytaczanie okoliczności faktycznych, jak również rozważań Sądu I instancji w tej materii uznać należało za zbędne, ponieważ kwestie te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Z uwagi na powyższe należało zmienić wyrok Sądu I Instancji i skargę odrzucić, o czym orzeczono w punkcie I wyroku , na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 410 § 1 k.p.c.

Wskazać należy, że z uwagi na kierunek rozstrzygnięcia, pomimo braku odpowiedniego zarzutu ze strony pozwanych, uznać ich należy za wygrywających sprawę. Pomimo tego Sąd Okręgowy nie obciążył powoda R. D. kosztami procesu strony pozwanej, albowiem w jego ocenie w sprawie zachodził szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w art. 102 k.p.c. Nie można bowiem pominąć faktu, że przedmiotowa skarga została wniesiona m. in. na skutek błędu Sądu Rejonowego rozpoznającego sprawę o sygn. akt VI P 420/11, który doszedł do nieusprawiedliwionego przekonania, że wydany przez niego wyrok zaoczny stał się prawomocny. Nie można też tracić z pola widzenia rozstrzygnięcia Sądu I Instancji, który uznał roszczenia powoda. Nie byłoby zatem słusznym dodatkowe obciążenie powoda kosztami procesu na rzecz strony pozwanej, w sytuacji, gdy wniesienie skargi zostało wniesione pod wpływem błędu Sądu rozpoznającego sprawę VI P 420/11.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Renata Gąsior SSO Marcin Graczyk SSO Włodzimierz Czechowicz