I CZ 9/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:30-09-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 9/09
POSTANOWIENIE
Dnia 11 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi Z.L. o wznowienie postępowania
w sprawie z powództwa Powiatowego Urzędu Pracy
przeciwko Z.L.
o zapłatę, zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 maja 2007 r., sygn. akt [...],
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 marca 2009 r.,
zażalenia skarżącego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 sierpnia 2008 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 19 sierpnia 2008 r. odrzucił skargę
Z.L. o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa Powiatowego Urzędu
Pracy przeciwko Z.L., [...] o zapłatę, zakończonego prawomocnym wyrokiem tegoż
Sądu z dnia 23 maja 2007 r., sygn. akt [...]. Sąd Apelacyjny stwierdził, że brak
zdolności sądowej lub procesowej stanowi – w świetle art. 401 pkt 2 k.p.c. –
podstawę wznowienia postępowania, ale skargę może na niej oprzeć jedynie
strona, której brak ten dotyczy. Powołanie się przez skarżącego na brak zdolności
sądowej i procesowej Powiatowego Urzędu Pracy oznacza zatem, że skarga nie
została oparta na ustawowej podstawie wznowienia, co skutkować musi jej
odrzucenie (art. 410 § 1 k.p.c.). Sąd Apelacyjny wskazał też, że w postępowaniu
poprzedzającym wydanie zaskarżonego wyroku zdolność sądowa powoda nie była
kwestionowana przez żadną ze stron.
W zażaleniu na powyższe postanowienie Z.L. wniósł o jego uchylenie,
zarzucając Sądowi Apelacyjnemu naruszenie art. 401 pkt 2 i art. 410 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażaleniu nie można odmówić słuszności.
Sąd Apelacyjny uznając, że pozwany w skardze o wznowienie postępowania
nie może powołać się na brak zdolności sądowej powoda wyraził zapatrywanie, że
podstawy wznowienia przewidziane w art. 401 pkt 2 k.p.c. służą ochronie praw
strony, której dotyczą okoliczności wymienionych w powołanym przepisie. Poglądu
tego Sąd Apelacyjny szerzej nie uzasadnił, odnotowując jedynie, że został on
wcześniej wypowiedziany przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu
z dnia 10 lutego 2004 r., I ACa 1272/03 (OSA 2004, nr 12, poz. 45).
W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Apelacyjny odwołał się do treści art. 407
k.p.c. wskazując, że przepis ten w odniesieniu do skargi o wznowienie
postępowania, której podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak
należytej reprezentacji, nakazuje liczyć trzymiesięczny termin do wniesienia skargi
3
od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel
ustawowy. Logicznie zatem – według Sądu Apelacyjnego – przepis ten z powołaną
podstawą skargi wiąże niewiedzę o wyroku, która w tych okolicznościach dotyczy
strony pozbawionej możności działania lub nienależycie reprezentowanej.
Przytoczony pogląd nawiązuje do stanowiska Sądu Najwyższego
wyrażonego w postanowieniu z dnia 19 listopada 2003 r., V CZ 111/03 (niepubl.)
i podtrzymywanego w późniejszych orzeczeniach (zob. postanowienia SN: z dnia
11 czerwca 2008 r., V CZ 34/08, niepubl. oraz z dnia 30 września 2008 r., II CZ
67/08, Biul. SN 2008, nr 12, poz. 8). Odnosi się on jednak – na co wskazuje
jednoznacznie przywołana w jego uzasadnieniu argumentacja – nie do wszystkich
podstaw wznowienia postępowania wymienionych w art. 401 pkt 2 k.p.c., lecz
jedynie do dwóch z nich – braku należytej reprezentacji strony oraz pozbawienia jej
możności działania wskutek naruszenia przepisów prawa. Zgodzić się trzeba ze
skarżącym, że wskazane przez Sąd Apelacyjny podmiotowe ograniczenie
dopuszczalności powołania się na podstawę wznowienia w postaci braku zdolności
sądowej nie wynika ani z treści art. 401 pkt 2, ani art. 407 k.p.c. Przyjąć zatem
należy, że na brak zdolności sądowej jako podstawę wznowienia powołać się może
każda ze stron zakończonego postępowania. Nie ma przy tym znaczenia, czy przed
uprawomocnieniem się wyroku brak zdolności sądowej został podniesiony
w drodze zarzutu.
W piśmiennictwie trafnie zauważono, że w sytuacji, gdy brak zdolności
sądowej ma charakter usuwalny, interes prawny we wznowieniu postępowania
może mieć zarówno strona brakiem tym dotknięta, jak i strona przeciwna.
Zwrócono także słusznie uwagę, że oparcie skargi o wznowienie postępowania na
podstawie braku zdolności sądowej lub procesowej wymaga rozważenia, czy
przesłanki te mogą być kwalifikowane jako warunki dopuszczalności skargi
o wznowienie postępowania. Kwestie te nie były jednak przedmiotem badania Sądu
Apelacyjnego. U podstaw zaskarżonego postanowienia legło bowiem wyłącznie –
wadliwe – zapatrywanie, że skarga pozwanego powołująca się na brak zdolności
sądowej strony powodowej nie została oparta na ustawowej podstawie wznowienia.
4
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 11 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi Z.L. o wznowienie postępowania
w sprawie z powództwa Powiatowego Urzędu Pracy
przeciwko Z.L.
o zapłatę, zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 23 maja 2007 r., sygn. akt [...],
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 marca 2009 r.,
zażalenia skarżącego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 sierpnia 2008 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 19 sierpnia 2008 r. odrzucił skargę
Z.L. o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa Powiatowego Urzędu
Pracy przeciwko Z.L., [...] o zapłatę, zakończonego prawomocnym wyrokiem tegoż
Sądu z dnia 23 maja 2007 r., sygn. akt [...]. Sąd Apelacyjny stwierdził, że brak
zdolności sądowej lub procesowej stanowi – w świetle art. 401 pkt 2 k.p.c. –
podstawę wznowienia postępowania, ale skargę może na niej oprzeć jedynie
strona, której brak ten dotyczy. Powołanie się przez skarżącego na brak zdolności
sądowej i procesowej Powiatowego Urzędu Pracy oznacza zatem, że skarga nie
została oparta na ustawowej podstawie wznowienia, co skutkować musi jej
odrzucenie (art. 410 § 1 k.p.c.). Sąd Apelacyjny wskazał też, że w postępowaniu
poprzedzającym wydanie zaskarżonego wyroku zdolność sądowa powoda nie była
kwestionowana przez żadną ze stron.
W zażaleniu na powyższe postanowienie Z.L. wniósł o jego uchylenie,
zarzucając Sądowi Apelacyjnemu naruszenie art. 401 pkt 2 i art. 410 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażaleniu nie można odmówić słuszności.
Sąd Apelacyjny uznając, że pozwany w skardze o wznowienie postępowania
nie może powołać się na brak zdolności sądowej powoda wyraził zapatrywanie, że
podstawy wznowienia przewidziane w art. 401 pkt 2 k.p.c. służą ochronie praw
strony, której dotyczą okoliczności wymienionych w powołanym przepisie. Poglądu
tego Sąd Apelacyjny szerzej nie uzasadnił, odnotowując jedynie, że został on
wcześniej wypowiedziany przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu
z dnia 10 lutego 2004 r., I ACa 1272/03 (OSA 2004, nr 12, poz. 45).
W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Apelacyjny odwołał się do treści art. 407
k.p.c. wskazując, że przepis ten w odniesieniu do skargi o wznowienie
postępowania, której podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak
należytej reprezentacji, nakazuje liczyć trzymiesięczny termin do wniesienia skargi
3
od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel
ustawowy. Logicznie zatem – według Sądu Apelacyjnego – przepis ten z powołaną
podstawą skargi wiąże niewiedzę o wyroku, która w tych okolicznościach dotyczy
strony pozbawionej możności działania lub nienależycie reprezentowanej.
Przytoczony pogląd nawiązuje do stanowiska Sądu Najwyższego
wyrażonego w postanowieniu z dnia 19 listopada 2003 r., V CZ 111/03 (niepubl.)
i podtrzymywanego w późniejszych orzeczeniach (zob. postanowienia SN: z dnia
11 czerwca 2008 r., V CZ 34/08, niepubl. oraz z dnia 30 września 2008 r., II CZ
67/08, Biul. SN 2008, nr 12, poz. 8). Odnosi się on jednak – na co wskazuje
jednoznacznie przywołana w jego uzasadnieniu argumentacja – nie do wszystkich
podstaw wznowienia postępowania wymienionych w art. 401 pkt 2 k.p.c., lecz
jedynie do dwóch z nich – braku należytej reprezentacji strony oraz pozbawienia jej
możności działania wskutek naruszenia przepisów prawa. Zgodzić się trzeba ze
skarżącym, że wskazane przez Sąd Apelacyjny podmiotowe ograniczenie
dopuszczalności powołania się na podstawę wznowienia w postaci braku zdolności
sądowej nie wynika ani z treści art. 401 pkt 2, ani art. 407 k.p.c. Przyjąć zatem
należy, że na brak zdolności sądowej jako podstawę wznowienia powołać się może
każda ze stron zakończonego postępowania. Nie ma przy tym znaczenia, czy przed
uprawomocnieniem się wyroku brak zdolności sądowej został podniesiony
w drodze zarzutu.
W piśmiennictwie trafnie zauważono, że w sytuacji, gdy brak zdolności
sądowej ma charakter usuwalny, interes prawny we wznowieniu postępowania
może mieć zarówno strona brakiem tym dotknięta, jak i strona przeciwna.
Zwrócono także słusznie uwagę, że oparcie skargi o wznowienie postępowania na
podstawie braku zdolności sądowej lub procesowej wymaga rozważenia, czy
przesłanki te mogą być kwalifikowane jako warunki dopuszczalności skargi
o wznowienie postępowania. Kwestie te nie były jednak przedmiotem badania Sądu
Apelacyjnego. U podstaw zaskarżonego postanowienia legło bowiem wyłącznie –
wadliwe – zapatrywanie, że skarga pozwanego powołująca się na brak zdolności
sądowej strony powodowej nie została oparta na ustawowej podstawie wznowienia.
4
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.