Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 21 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W.

przeciwko A. F.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej A. F.

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim

z dnia 8 maja 2015r. sygn. akt I C 2154/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanej A. F. na rzecz powoda (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą we W. kwotę 16.073,25 (szesnaście tysięcy siedemdziesiąt trzy, 25/100) z odsetkami umownymi w wysokości 4–krotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od dnia 8 sierpnia 2014r., przy czym zasądzoną należność rozkłada na 32 raty miesięczne, w tym pierwsza rata
w kwocie 573,25 zł, a kolejne w kwotach po 500 zł, płatne do dnia 10-go każdego miesiąca poczynając od dnia 1 lutego 2016 r. z odsetkami umownymi w wysokości4–krotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od każdego uchybionego terminu płatności poszczególnych rat.

2.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu.

SSO Henryk Haak SSO Janusz Roszewski SSO Marian Raszewski

Sygnatura akt II Ca 525/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sad Rejonowy zasądził od pozwanej A. F. na rzecz powoda (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością spółka komandytowa
z siedziba we W. kwotę 16.073,25 z umownymi odsetkami w wysokości 4–krotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od dnia 8 sierpnia 2014r. do dnia zapłaty; rozstrzygnął o kosztach procesu obciążając nimi pozwaną oraz nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację od wyroku wniosła pozwana zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w całości. Zarzucając błędne zastosowanie art. 320 k.p.c. przez odmowę rozłożenia zasądzonej kwoty na raty oraz naruszenie art. 102 k.p.c. w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania, wniosła o zmianę wyroku przez uwzględnienie wniosku i rozłożenie zasądzonej kwoty na raty oraz nieobciążenie jej kosztami postępowania ze względu na jej szczególną sytuacje rodzinna
i finansową.

Powód w odpowiedzi na apelację pozwanej wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanej jest uzasadniona.

Sąd Okręgowy w całości aprobuje ustalenia faktyczne dokonane w sprawie przez Sąd Rejonowy, bowiem ich treść jest niesprzeczna z wynikami postępowania dowodowego opartego na wszechstronnej ocenie zgromadzonych dowodów nie mającej cech dowolności.
W konsekwencji przyjmuje ich wynik do dalszych rozważań nad podstawą materialną kwestionowanego rozstrzygnięcia. Jeżeli sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji i aprobuje dotychczasowe ustalenia, nie musi ich powtarzać (por. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r. II CSK 18/07).

Zgodnie z dyspozycją art. 320 k.p.c. rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia zasądzonego świadczenia jest możliwe tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Założeniem przepisu art. 320 k.p.c. jest uczynienie postępowania wykonawczego (egzekucji) realnym ze względu na określoną sytuację ekonomiczną i finansową dłużnika. Takie wypadki zachodzą jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny czy zdrowotny, niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione bądź narażałoby dłużnika lub jego bliskich na niepowetowaną szkodę. O zastosowaniu przepisu art.320 k.p.c. decydować więc mogą ustalenia, w świetle których są podstawy do wniosku, że zostały spełnione wymienione
w tym przepisie przesłanki materialnoprawne i procesowe.

Formuła „sąd może” nie oznacza żadnej dowolności poza wszelką kontrolą. Taką zaś jest zaprezentowany przez Sad I instancji pogląd, że negatywną przesłanką zastosowania moratorium sędziego jest brak gwarancji skuteczności egzekucji w stosunku do pozwanej. Sąd pomija, że właśnie celem rozłożenia na raty pozwoli na realne zaspokojeniu roszczeniu wierzyciela, bez prowadzenia egzekucji, zaś przeciwnie - brak zastosowywania tego moratorium, doprowadzi do egzekucji, której bezskuteczność jest bardziej realna.

.Wprawdzie ochrona jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 k.p.c. wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 31 V 2012 r. I ACa 242/12 Lex nr 1321914), lecz Sąd Rejonowy odwołując się do interesu powoda, który zostałby naruszony
w wyniku uwzględnienie wniosku pozwanej, w żaden sposób go nie uzasadnił.

W rozpatrywanym przypadku przy rozpoznawaniu wniosku o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty należało wyważyć nie tylko interes wierzyciela, ale odpowiednio interes obu stron, tak aby nie narażać pozwanej na nadmierną uciążliwość finansową, a z drugiej strony by nie pozbawić powoda należnej mu wymiernej korzyści finansowej. Dla tej oceny decydujące znaczenie dla zastosowani dobrodziejstwa z art. 320 k.p.c. ma sytuacja majątkowa i bytowa pozwanej. Należało przy tym zgodzić się ze stwierdzeniem wyrażonym w apelacji, że jest ona nieporównywalnie gorsza niż powoda, oraz z tym, że zobowiązanie pozwanej wynika z jej odpowiedzialności jako poręczyciela za dług ojca, który zaciągnął pożyczkę na koszty leczenia.

Pozwana utrzymuje się z wynagrodzenia w wysokości 1760 zł brutto i ma na utrzymaniu córkę w wieku 7 lat na która otrzymuje alimenty w wysokości 450 zł. W ocenie Sądu Okręgowego już tylko z tej przyczyny przypadek pozwanej jest szczególny, pozwalający na uwzględnienie jej wniosku o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty. Należało zatem zgodzić się
z zarzutem apelacji, iż odmowa rozłożenia zasadzonego świadczenia na raty nie tylko narusza dyspozycję art. 320 k.p.c. ale ze względu na źródło powstania długu, nie odpowiada poczuciu sprawiedliwości.

Cedowana wierzytelność dotyczy pożyczki, która wraz z odsetkami stanowiła sumę 17.942 zł i miała być spłacona w równych 60 ratach po 314 złotych miesięcznie, z czego dłużnik spłacił 13 rat, pozostawiając dług w kwocie 10.416,70 zł. Łączna kwota zadłużenia pozwanej dochodzona przez cedenta, stanowi obecnie sumę niemal równą pierwotnej sumie pożyczki. Okoliczności te przemawiają za określeniem rat w takiej liczbie i wysokości, aby powód odczuł realną wartość ekonomiczną, lecz nie pozbawiając dłużnika realnej możliwości ich spłaty. Kryterium temu nie odpowiadała propozycja pozwanej - zakładająca spłatę w wysokości po 100 złotych miesięcznie, bowiem odpowiadałoby to 160 ratom przez okres 13 lat..

W związku z powyższym Sąd Okręgowy doszedł ostatecznie do przekonanie, iż sumę 16.073,25 zł należy rozłożyć na 32 rat, w tym 1 rata w kwocie 573,25 zł oraz 31 rat po 500 zł,
z zakreśleniem terminu ich płatności co miesiąc poczynając od dnia 1 lutego 2016 r. do 10-go każdego miesiąca. W ocenie Sądu, tak określone raty pozwolą na zaspokojenie wierzytelności powoda w rozsądnym okresie, z jednoczesnym umożliwieniem pozwanej zgromadzenia na ten cel stosownych środków finansowych. Pozwana dysponuje bowiem stałymi dochodami z pracy zarobkowej, zaś w kosztach utrzymania dziecka partycypuje jego ojciec.

Niezależnie od powyższego Sąd Okręgowy zgodził się z zastrzeżeniami apelacji odnośnie rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania. Skoro powódka wystąpiła z wnioskiem
o nieobciążanie jej kosztami postępowania, to kierując się zasadami współżycia społecznego Sąd I instancji nie miał podstaw do odmowy temu wnioskowi, bowiem z jednej strony sytuacja pozwanej jest szczególnie trudna, zaś z drugiej proces o zapłatę nie został wywołany jej niesumiennym postępowaniem. Z tych przyczyn o kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.

Ostatecznie, z omawianych wyżej względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok
w sposób określony w swoim rozstrzygnięciu (art. 386 § 1 k.p.c.).

SSO Marian Raszewski SSO Henryk Haak SSO Janusz Roszewski