Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Grażyna Kobus

Sędziowie: SO Aleksandra Żurawska

SO Agnieszka Terpiłowska

Protokolant: Agnieszka Ingram-Ciesielska

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2016 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą
w W.

przeciwko B. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 7 października 2015 r., sygn. akt I C 883/15

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz strony powodowej 1.800 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

(...)

Sygn. akt II Ca 96/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 października 2015 r., Sąd Rejonowy w pkt I zasądził od pozwanej B. G. na rzecz strony powodowej (...) w W. kwotę 62.950,06 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 31 grudnia 2014 r., do dnia zapłaty, zaś w pkt II orzekł o kosztach postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 maja 2007 r. pozwana zawarła z (...) S.A. w W. umowę kredytu gotówkowego nr (...) Bank zobowiązał się postawić do dyspozycji kredytobiorcy kwotę 67.000 zł, a kredyt miał być spłacony do 28 kwietnia 2013 roku. W związku z zaległością w spłacie rat Bank pismami z dnia 9 grudnia 2009 r. i 24 kwietnia 2012 r. wypowiedział umowę kredytu. W dniu 22 czerwca 2012 roku Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), z którego wynika że w księgach figuruje wymagalne zadłużenie pozwanej wynikające z umowy kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 15 maja 2007 r. w kwocie 33.311,95 zł należności głównej, 15.369,89 zł odsetek i 60,00 zł kosztów. Postanowieniem z dnia 6 lipca 2012 roku Sąd Rejonowy w Świdnicy nadał b.t.e. klauzulę wykonalności. Na podstawie powyższego tytułu toczyło się postępowanie egzekucyjne przeciwko pozwanej z wniosku banku, które postanowieniem Komornika Sądowego z dnia 4 listopada 2013 r. zostało umorzone. W dniu 17 września 2013 r. strona powodowa nabyła od (...) S.A. w W. wierzytelności pieniężne wynikające z różnych tytułów, min. wierzytelność wobec pozwanej wynikająca z umowy o kredyt gotówkowy nr (...)z 15 maja 2007 r. w tym 33.311,95 zł tytułem kapitału i 24.099,43 zł odsetek i 164,05 zł kosztów. O umowie sprzedaży wierzytelności poinformowano pozwaną pismem z dnia 2 października 2013 roku. Pismem z dnia 17 października 2013 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty.

Rozważając tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy przyjął, że powództwo należało uznać za zasadne. Sąd wskazał, że strona powodowa swoje żądanie wywodziła z umowy kredytu zawartego przez pozwaną z (...) SA, podając, że wierzytelność została nabyta na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności. Znajdowało ono oparcie w art. 69 ustawy – Prawo bankowe, zaś sam przelew w art. 509 kc. Rozpoznając zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwaną, Sąd Rejonowy przytaczając treść art. 117 § 2 kc, art. 118 kc oraz art. 120 kc zważył, że roszczenie strony powodowej - jako związane z prowadzoną przez stronę powodową działalnością gospodarczą - ulega 3 letniemu terminowi przedawnienia. Taki sam okres przedawnienia występuje w przypadku roszczeń banku jako przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą. Z zebranego materiału dowodowego wynikało, że pismem z 9 grudnia 2009 r. Bank wypowiedział umowę kredytu z 30-dniowym terminem wypowiedzenia. Wprawdzie, w ocenie Sądu, strona powodowa nie wykazała czy pismo to zostało pozwanej doręczone i w jakiej dacie, jednak pozwana nie kwestionowała tej okoliczności i w piśmie z dnia 12 sierpnia 2015 r. wskazała, że umowa wygasła 9 stycznia 2010 roku. Licząc od tej daty roszczenie strony powodowej przedawniłoby się 9 stycznia 2013 roku. Strona powodowa podniosła, że bieg terminu przedawnienia został przerwany przez wystawienie b.t.e. i wszczęcie egzekucji komorniczej. Z dołączonego do akt sprawy postanowienia Sądu Rejonowego w Świdnicy w sprawie I Co 3077/12 z dnia 12 lipca 2012 r. wynikało, że postanowieniem tym nadano spornemu b.t.e. klauzulę wykonalności. Tym samym, zdaniem Sądu Rejonowego, najpóźniej w tym dniu nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia / co nastąpiło przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia liczonego od dnia wymagalności /. Po wydaniu powołanego postanowienia termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo. Został on przerwany złożeniem pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 31 grudnia 2014 roku, a więc nie upłynął jeszcze trzyletni termin przedawnienia liczony od dnia wydania postanowienia o nadaniu b.t.e. klauzuli wykonalności / czyli od 12 lipca 2012 r. /. Z tych względów Sąd pierwszej instancji przyjął, że w chwili wniesienia pozwu roszczenie strony powodowej nie uległo przedawnieniu. Oceniając argument niekonstytucyjności b.t.e., Sąd Rejonowy zważył, że strona powodowa powołała się nie tylko na jego wystawienie, ale również wykazała, że postanowieniem z dnia 12 lipca 2012 r. Sąd Rejonowy w Świdnicy nadał temu tytułowi klauzulę wykonalności, jednakże orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego nie wskazuje na niezgodność z Konstytucją prawomocnych postanowień o nadaniu b.t.e. klauzuli wykonalności. Tym samym wydanie powołanego postanowienia również spowodowało przerwanie biegu przedawnienia. Sąd Rejonowy nie podzielił poglądu pozwanej, że strona powodowa nie wykazała istnienia zobowiązania. Do akt sprawy dołączono umowę o kredyt gotówkowy nr (...) z 15 maja 2007 r. oraz b.t.e. z 22 lipca 2012 r. wystawione przez (...) S.A., z których to dokumentów wynikało, że pozwana nie spłaciła kredytu udzielonego przez bank i z tego tytułu zobowiązana jest do zapłaty kwoty 33.311,95 zł należności głównej, 15.369,89 zł odsetek i 60,00 zł kosztów. Dokumenty te nie budziły wątpliwości Sądu, co do ich prawdziwości, a pozwana nie kwestionowała zawarcia umowy. Z treści umowy przelewu wierzytelności wynikało, że w dniu 17 września 2013 r. strona powodowa nabyła od (...) S.A. w W. wierzytelności pieniężne wynikające z różnych tytułów min. wierzytelność wynikającą z umowy o kredyt gotówkowy nr (...)z 15 maja 2007 r. w tym w tym 33.311,95 zł tytułem kapitału i 24.099,43 zł odsetek i 164,05 zł kosztów. Pozwana podnosiła, że kwota wskazana w b.t.e. jest niższa niż żądana pozwem, więc wysokość roszczenia nie została wykazana. Zarzut ten nie został uznany przez Sąd za trafny. Zarówno z b.t.e. jak i załącznika do umowy sprzedaży wierzytelności wynikały te same kwoty należności głównej. W związku z upływem czasu zmieniła się jedynie kwota odsetek naliczonych przez wierzyciela pierwotnego, a następnie przez stronę powodową. Z tych względów Sąd Rejonowy uznał roszczenie strony powodowej za zasadne, a o kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 kpc mając na względzie wynik procesu i koszty poniesione przez stronę powodową.

W apelacji od powyższego wyroku, pozwana zaskarżając go w całości zarzuciła naruszenie:

1.  art. 118 kc, przez niewłaściwe zastosowanie tego przepisu i przyjęcie, że nie doszło do przedawnienia roszczenia, gdy w rzeczywistości nastąpiło to 9 stycznia 2013 roku;

2.  art. 199 § 1 pkt 2 kpc, poprzez niewłaściwe zastosowanie tego przepisu i błędne przyjęcie, że sprawa nie była już prawomocnie osądzona.

W uzasadnieniu skarżąca podniosła, że po wypowiedzeniu w dniu 9 grudnia 2009 r., umowa kredytu uległa rozwiązaniu z dniem 9 stycznia 2010 roku. Zatem to od tej daty biegł 3-letni termin przedawnienia roszczeń, natomiast działania poprzednika prawnego powoda, który wystawiał bankowy tytuł egzekucyjny oraz wszczął postępowanie egzekucyjne nie przerywały biegu przedawnienia, gdyż zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, wystawianie bankowych tytułów egzekucyjnych zostało uznanie za niezgodne z ustawą zasadniczą. W konsekwencji powyższe oznacza, że te czynności nie wywołały skutków prawnych, niwecząc bieg przedawnienia. Nadto, w ocenie skarżącej, samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami było już prawomocnie osądzone, ze względu na nadanie klauzuli wykonalności na rzecz pierwotnego wierzyciela.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja, jako bezzasadna podlegała oddaleniu, zaś zarzuty w niej podniesione w żadnym stopniu nie podważyły trafności zaskarżonego rozstrzygnięcia. Sąd Okręgowy rozpoznając apelację wziął pod uwagę ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji, gdyż są one prawidłowe i nie wymagały uzupełnienia, a ponadto nie były negowane przez samą pozwaną, która swoje zarzuty ograniczyła jedynie do kwestionowania rozważań prawnych zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia. Zarzuty w tym zakresie nie mogły jednak zasługiwać na akceptację.

Odnosząc się zatem do pierwszego z nich, a mianowicie rzekomego naruszenia art. 118 kc, to argumentacja skarżącej w zasadzie sprowadza się tak naprawdę do próby wykazania błędnego przyjęcia przez Sąd pierwszej instancji, iż doszło do przerwania biegu przedawnienia, a więc w rzeczywistości naruszenia art. 123 § 1 pkt 1 kpc. Zgodnie z jego treścią bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W ocenie skarżącej, działania poprzednika prawnego powoda nie mogły wywołać ww. skutku prawnego, z tego względu, że orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia 2015 r. / sygn. akt P 45/12; Dz. U. poz. 559 / przepisy dotyczące bankowego tytułu egzekucyjnego uznano za niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji. To stanowisko należało uznać za błędne w stopniu oczywistym. Przede wszystkim trzeba wskazać, że pkt II ww. orzeczenia Trybunał przesunął w czasie utratę mocy przepisów do dnia 1 sierpnia 2016 roku. W samym uzasadnieniu wyroku zważono, że przepisy te, pomimo obalenia domniemania konstytucyjności, powinny być stosowane przez ich adresatów, w tym przez sądy, chyba że w tym czasie zostaną uchylone przez ustawodawcę, który wyda dodatkowe przepisy intertemporalne. Taka też sytuacja miała miejsce, gdyż ustawą z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, uchylono odpowiednie przepisy bankowego, jednakże w art. 11 uregulowano, że postępowanie w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie tej ustawy podlega umorzeniu, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli przed dniem wejścia jej w życie / co nastąpiło 27 listopada 2015 r. / wydano postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności b.t.e., dalsze postępowanie w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności toczy się według przepisów dotychczasowych, a b.t.e., któremu nadano klauzulę, zachowuje moc tytułu wykonawczego także po dniu wejścia w życie nowelizacji. W rozpoznawanej sprawie umowa o kredyt została zawarta w dniu 15 maja 2007 r., zaś wypowiedzenie sprawiło, że całe zadłużenie stało się wymagalne z dniem 10 stycznia 2010 roku / § 18 umowy kredytu gotówkowego: k. 38; nie jak wskazuje strona powodowa w odpowiedzi na apelację - w dniu 29 listopada 2011 r. /. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności złożony został 22 czerwca 2012 r., co jak przyjmuje się w jednolitym już orzecznictwie, spowodowało przerwanie trzyletniego biegu przedawnienia / zob. uchwałę SN z 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, wyd./el. Legalis nr 61004; wyrok SN z 12 stycznia 2012 r., II CSK 203/11, wyd./el. Legalis nr 480469 /. W konsekwencji tego wniosku, z dniem 6 lipca 2012 roku wydano postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, a z dniem 17 października 2012 roku wszczęto postępowanie egzekucyjne, które toczyło się do 4 listopada 2013 r., gdyż ze względu na wniosek wierzyciela zostało przez Komornika umorzone. Pozew zaś w niniejszej prawie został złożony w dniu 31 grudnia 2014 roku, a zatem nawet przyjmując, że wniosek o wszczęcie egzekucji nie przerywa biegu przedawnienia, jeżeli komornik umorzył postępowanie egzekucyjne na wniosek wierzyciela, który w toku egzekucji dokonał przelewu egzekwowanej należaności, to nadal nie przekroczono trzyletniego terminu z art. 118 kc / zob. uzasadnienie wyroku SN z 19 listopada 2014 r., II CSK 196/14, wyd./el. Legalis nr 1186869 /. Tym samym brak było jakichkolwiek podstaw do przyjęcia zasadności zarzutu naruszenia przepisów dotyczących przedawnienia roszczenia.

Rozpoznając natomiast drugi z zarzutów skarżącej, tj. niezastosowania art. 199 § 1 pkt 2 kpc, to wskazać należy, że bezspornym pozostaje w judykaturze stanowisko, iż bankowy tytuł egzekucyjny nie stwarza stanu powagi rzeczy osądzonej, określonej w art. 365 kpc i art. 366 kpc. Wynika to bowiem z tego, że powstanie bankowego tytułu egzekucyjnego nie przesądza o zasadności roszczenia banku. Po zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności tytuł taki pozwala na egzekwowanie świadczeń w nim wymienionych w istocie dotyczy on roszczeń stale jeszcze dochodzonych w tym sensie, że nie zostały one osądzone. Dążenie banku do otrzymania świadczenia wymienionego w bankowym tytule egzekucyjnym nie może być więc postrzegane w aspekcie zaspokojenia wierzyciela w świadczeniu należnym mu obiektywnie, tj. zgodnie z rzeczywiście istniejącym zobowiązaniem dłużnika i ze skutkiem w postaci wygaśnięcia zobowiązania / zob. wyrok SN z 15 listopada 2002 r., II CKN 986/00, wyd./el. Legalis nr 56917; wyrok SN z 30 lipca 2003 r., II CKN 363/01, wyd./el. Legalis nr 81841 /. Pogląd ten Sąd Okręgowy w całości akceptuje, co w konsekwencji przesądza o nietrafności również tego zarzutu skarżącej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc w pkt I oddalił apelację, jako bezzasadną, zaś o kosztach postępowania apelacyjnego / pkt II / orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc oraz § 6 pkt 6 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu / tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 490 /.

(...)